La baz'a'n tekst'o'n origin'e en'komput'il'ig'is Wolfram Diestel
Bertilo Wennergren iom korekt'is la tekst'o'n uz'ant'e la “kobold'o'imun'a'n el'don'o'n”: Volum'o 7 de la “iam komplet'ig'ot'a plen'a verk'ar'o de l. l. zamenhof”, el'don'ej'o ludovik'it'o, 1990.
Proksim'um'a traduk'o'jar'o: 1916
Kre'is la Esperant'a'n tekst'o'n: Zamenhof
Ĉiu'j kant'o'j de la orient'o parol'as pri la am'o de la najtingal'o al la roz'o; en la silent'a'j stel'lum'a'j nokt'o'j la flug'il'hav'a kant'ist'o far'as serenad'o'n al si'a bon'odor'a flor'o.
Ne mal'proksim'e de Smirna, sub la alt'a'j platan'o'j, kie la komerc'ist'o pel'as si'a'j'n ŝarĝ'it'a'j'n kamel'o'j'n, kiu'j fier'e lev'as si'a'j'n long'a'j'n kol'o'j'n kaj pez'e marŝ'as sur sankt'a ter'o, mi vid'is flor'ant'a'n roz'arb'et'aĵ'o'n; sovaĝ'a'j kolomb'o'j tra'flug'ad'is inter la branĉ'o'j de la alt'a'j arb'o'j, kaj ili'a'j flug'il'o'j lum'is, kvazaŭ ili est'us el perlamot'o.
Sur la roz'arb'et'aĵ'o unu flor'o est'is la plej bel'a el ĉiu'j, kaj al ĝi la najtingal'o kant'is si'a'n am'dolor'o'n. Sed la roz'o silent'is; eĉ unu gut'o da ros'o ne kuŝ'is sur ĝi'a'j foli'o'j kiel larm'o de kompat'o. Kun'e kun si'a branĉ'o ĝi klin'is si'n super kelk'e da grand'a'j ŝton'o'j.
“Ĉi tie kuŝ'as la plej grand'a kant'ist'o de la ter'o!” dir'is la roz'o, “super li'a tomb'o mi vol'as bon'odor'i, sur ĝi'n mi vol'as ŝut'i mi'a'j'n foli'o'j'n, kiam la vent'eg'o ili'n de'ŝir'as de mi. La kant'ist'o de Iliad'o far'iĝ'is ter'o en la ter'o, el kiu mi kresk'as. Mi, roz'o de la tomb'o de Homero, est'as tro sankt'a, por ke mi flor'u por la kompat'ind'a najtingal'o!”
Kaj la najtingal'o kant'is tiel long'e, ĝis ĝi mort'is de sopir'ad'o!
La kamel'pel'ist'o ven'is kun si'a'j ŝarĝ'it'a'j kamel'o'j kaj si'a'j nigr'a'j sklav'o'j. Li'a mal'grand'a knab'o trov'is la mort'int'a'n bird'o'n; la mal'grand'a'n kant'ist'o'n li en'ter'ig'is en la tomb'o de la grand'a Homero; kaj la roz'o trem'is en la vent'o. Ven'is la vesper'o, la roz'o kun'kun'fald'is si'a'j'n foli'o'j'n pli dens'e kaj sonĝ'is, sonĝ'is, ke est'as bel'eg'a lum'a tag'o. Grup'o da fremd'land'a'j, Frank'a'j vir'o'j ven'is, ili entrepren'is pilgrim'a'n vojaĝ'o'n al la tomb'o de Homero. Inter la fremd'ul'o'j est'is unu kant'ist'o el nord'o, el la hejm'o de la nebul'o'j kaj nord'a'j lum'o'j. Li de'romp'is la roz'o'n, prem'plat'ig'is ĝi'n en libr'o kaj for'port'is ĝi'n tia'manier'e kun si en ali'a'n part'o'n de la mond'o, en si'a'n mal'proksim'a'n patr'uj'o'n. Kaj la roz'o for'velk'is de mal'ĝoj'o kaj kuŝ'is en la prem'ant'a libr'o, kiu'n li mal'ferm'is en si'a patr'uj'o. Tiam li dir'is: “Jen est'as roz'o de la tomb'o de Homero!”
Tiel sonĝ'is la flor'o; kaj ĝi vek'iĝ'is kaj trem'is en la vent'o. Gut'o da ros'o fal'is de ĝi'a'j foli'o'j sur la tomb'o'n de la kant'ist'o. Kaj la sun'o lev'iĝ'is, la tag'o far'iĝ'is varm'eg'a, kaj la roz'o ard'is pli bel'e ol antaŭ'e, ĝi est'is ja en si'a varm'a Azi'o. Subit'e oni ek'aŭd'is paŝ'o'j'n, ven'is fremd'land'a'j Frank'o'j, kiel la roz'o vid'is en si'a sonĝ'o, kaj inter la fremd'ul'o'j trov'iĝ'is poet'o el nord'o. Li romp'is la roz'o'n, met'is kis'o'n sur ĝi'a'n freŝ'a'n buŝ'o'n kaj for'port'is ĝi'n kun si en la hejm'o'n de la nebul'o'j kaj de la nord'a'j lum'o'j.
Kiel mumi'o la kadavr'o de la flor'o kuŝ'as nun en li'a Iliad'o, kaj kvazaŭ en sonĝ'o ĝi aŭd'as, kiel li mal'ferm'as la libr'o'n kaj dir'as: “Jen est'as roz'o de la tomb'o de Homero!”
En la tut'a mond'o neni'u sci'as tiom mult'e da histori'o'j, kiel la di'o de dorm'o. Li est'as bon'eg'a rakont'ist'o.
Ĉirkaŭ la vesper'o, kiam la infan'o'j sid'as ankoraŭ tre bon'kondut'e ĉe la tabl'o aŭ sur si'a taburet'o, ven'as la di'o de dorm'o. Li ven'as laŭ la ŝtup'ar'o mal'laŭt'e, ĉar li hav'as sur la pied'o'j nur ŝtrump'o'j'n; tut'e sen'bru'e li mal'ferm'as la pord'o'n, kaj rapid'e li ŝpruc'ig'as al la infan'o'j en la okul'o'j'n dolĉ'a'n lakt'o'n, tre delikat'a'n, tre delikat'a'n, kiu tamen tut'e sufiĉ'as por tio, ke ili plu ne pov'as ten'i la okul'o'j'n ne'ferm'it'a'j. Tial ili ankaŭ li'n ne vid'as. Li glit'kur'as rekt'e mal'antaŭ ili'n, blov'as al ili kviet'e sur la nuk'o'n, kaj tiam la kap'et'o far'iĝ'as al ili tut'e pez'a. Jes, sed tio ne far'as al ili dolor'o'n, ĉar la di'o de dorm'o est'as tre bon'a por la infan'o'j. Li nur postul'as, ke ili est'u trankvil'a'j, kaj tia'j ili est'as plej'e tiam, kiam oni ili'n en'lit'ig'is. Ili dev'as est'i silent'a'j, por ke li pov'u rakont'i al ili histori'o'j'n.
Kiam la infan'o'j jam dorm'as, la di'o de dorm'o sid'iĝ'as al ili sur la lit'o. Li est'as bon'e vest'it'a, li'a frak'o est'as el silk'o, sed est'as ne ebl'e dir'i preciz'e, kia'n kolor'o'n ĝi hav'as, ĉar ĝi bril'et'as verd'e, ruĝ'e kaj blu'e, de'pend'e de tio, en kia direkt'o li si'n turn'as. Sub ĉiu el si'a'j du brak'o'j li ten'as ombrel'o'n; unu est'as kun bild'o'j, li etend'as ĝi'n super la infan'o'j, kaj tiam ili sonĝ'as dum la tut'a nokt'o plej bel'a'j'n histori'o'j'n; la du'a est'as tut'e sen desegn'o'j, ĝi'n li star'ig'as super la mal'bon'kondut'a'j infan'o'j, por ke ili dorm'u tut'e sen'konsci'e. Kiam ili maten'e vek'iĝ'as, ili est'as sonĝ'int'a'j absolut'e neni'o'n.
Nun ni aŭd'u, kiel la di'o de dorm'o en la daŭr'o de tut'a semajn'o ĉiu'vesper'e venad'is al unu mal'grand'a knab'o, kiu est'is nom'at'a Hjalmar, kaj kio'n li rakont'is al li. Tio est'as sum'e sep histori'o'j, ĉar ekzist'as sep tag'o'j en la semajn'o.
“Aŭskult'u, mi'a kar'a!” dir'is la di'o de dorm'o vesper'e, kiam Hjalmar est'is en'lit'ig'it'a, “nun mi montr'os al vi mi'a'n tut'a'n bel'aĵ'o'n!” Tiam ĉiu'j flor'o'j en la flor'pot'o'j ali'form'iĝ'is en grand'a'j'n arb'o'j'n, kiu'j etend'is si'a'j'n long'a'j'n branĉ'o'j'n sub la plafon'o kaj laŭ'long'e de la mur'o'j, tiel ke la tut'a ĉambr'o aspekt'is kiel plej bel'a ĝarden'o. Ĉiu'j branĉ'o'j est'is plen'a'j de flor'o'j, kaj ĉiu flor'o est'is pli bel'a ol roz'o, hav'is balzam'a'n arom'o'n, kaj se oni vol'is ĝi'n manĝ'i; ĝi est'is pli dolĉ'a ol konfit'aĵ'o. La frukt'o'j bril'is tut'e kiel or'o, kaj tie est'is bulk'et'o'j, kiu'j krev'is de abund'eg'o de sekv'in'ber'o'j. Est'is ne'imag'ebl'e bel'e. Sed subit'e el la tir'kest'o, kie kuŝ'is la lern'ej'a'j libr'o'j de Hjalmar, aŭd'iĝ'is terur'a plor'kri'ad'o.
“Kio ĝi est'as?” demand'is la di'o de dorm'o, ir'is al la tabl'o kaj el'tir'is la tir'kest'o'n. Tio est'is la ardez'a tabul'et'o, en kiu sent'iĝ'is ŝir'ad'o kaj pinĉ'ad'o, ĉar en la ekzempl'o'n de kalkul'ad'o en'ŝtel'iĝ'is mal'ĝust'a nombr'o, tiel ke la ali'a'j nombr'o'j vol'is dis'kur'i. La grifel'o salt'ad'is sur si'a ŝnur'et'o tie'n kaj re'e'n, kvazaŭ ĝi est'us mal'grand'a hund'o, kiu vol'us help'i al la kalkul'a ekzempl'o, sed ĝi ne pov'is tio'n far'i. Ankaŭ en la skrib'kajer'o de Hjalmar aŭd'iĝ'is tia plor'ad'o, ke est'is mal'agrabl'e ĝi'n aŭskult'i. Sur ĉiu paĝ'o laŭ'long'e, de supr'e ĝis mal'supr'e, star'is ĉiu'j grand'a'j liter'o'j, ĉiu kun mal'grand'a liter'o flank'e, unu post la ali'a. Tio est'is la skrib'model'o, kaj apud ĝi star'is kelk'e da ali'a'j liter'o'j, kiu'j pens'is, ke ili aspekt'as tiel sam'e, ĉar ili'n far'is la propr'a plum'o de Hjalmar. Sed ho ve! ili aspekt'is preskaŭ tiel, kvazaŭ ili fal'puŝ'iĝ'us super la lini'o'j'n, sur kiu'j ili dev'is star'i.
“Rigard'u, tiel'e vi dev'as vi'n ten'i!” dir'is la skrib'model'o. “Rigard'u, iom oblikv'e, sed fort'e!”
“Ho, ni tio'n vol'us,” dir'is la liter'o'j de Hjalmar, “sed ni ne pov'as, ni est'as tiel mal'bon'a'j kaj mal'kler'a'j!”
“En tia okaz'o vi ricev'os infan'a'n pulvor'o'n!” dir'is la di'o de dorm'o.
“Ho ne!” ili ek'kri'is, kaj tuj ili ek'star'is tut'e rekt'e; ke est'is plezur'o tio'n vid'i.
“Hodiaŭ neniu'j histori'o'j est'os rakont'at'a'j!” dir'is la di'o de dorm'o. “Nun mi dev'as ili'n ekzerc'i! Unu, du! Unu, du!” Li ekzerc'is la liter'o'j'n, kaj ili star'is tiel rekt'e kaj san'e, kiel pov'as star'i nur skrib'model'o. Sed kiam la di'o de dorm'o for'ir'is kaj Hjalmar maten'e rigard'is, ili, est'is tiel sam'e mizer'a'j, kiel antaŭ'e.
Tuj kiam Hjalmar en'lit'iĝ'is, la di'o de dorm'o per si'a sorĉ'a ŝpruc'ig'il'o asperg'is ĉiu'j'n mebl'o'j'n en la ĉambr'o, kaj ili tuj komenc'is babil'i, kaj ili ĉiu'j babil'is nur pri si mem, escept'int'e la kraĉ'uj'o'n, kiu star'is silent'e kaj koler'is, ke ili pov'as est'i tiel vant'a'j, por parol'i nur pri si, pens'i nur pri si kaj ne alud'i eĉ per unu vort'o tiu'n, kiu star'as tiel modest'e en la angul'o kaj las'as kraĉ'i sur si'n.
Super la komod'o pend'is grand'a pentr'aĵ'o en riĉ'e or'it'a kadr'o, ĝi prezent'is pejzaĝ'o'n. Oni vid'is alt'a'j'n mal'jun'a'j'n arb'o'j'n, flor'o'j'n en herb'o kaj grand'a'n akv'o'n, kiu'n tra'flu'is river'o, kiu serpent'um'is ĉirkaŭ arb'ar'o preter mult'e da kastel'o'j kaj mal'proksim'e en'verŝ'iĝ'is en la sovaĝ'a'n mar'o'n. La di'o de dorm'o asperg'is per si'a sorĉ'a ŝpruc'ig'il'o la pentr'aĵ'o'n, kaj tiam la bird'o'j sur ĝi komenc'is kant'i, la branĉ'o'j de la arb'o'j mov'iĝ'is, kaj la nub'o'j flug'is tiel natur'e, ke oni pov'is vid'i, kiel ili'a ombr'o for'glit'as super la pejzaĝ'o.
Nun la di'o de dorm'o lev'is la mal'grand'a'n Hjalmaron tiel alt'e, ke ĉi tiu pov'is met'i si'a'j'n pied'o'j'n en la kadr'o'n kaj ĝust'e en la alt'a'n herb'o'n. Tie li nun star'is. La sun'o bril'is sur li'n tra inter la branĉ'o'j. Li kur'is al la akv'o kaj sid'iĝ'is en mal'grand'a boat'o, kiu tie trov'iĝ'is. Ĝi est'is farb'it'a ruĝ'e kaj blank'e, la vel'o'j bril'is kiel arĝent'o, kaj ses cign'o'j, ĉiu'j kun or'a'j kron'o'j mal'supr'e'n pend'ant'a'j de la kol'o kaj kun radi'ant'a blu'a stel'o sur la kap'o, tir'is la boat'o'n preter la verd'a arb'ar'o, kie la arb'o'j rakont'is pri rab'ist'o'j kaj la flor'o'j pri la ĉarm'a'j mal'grand'a'j elf'o'j kaj pri tio, kio'n flustr'is al ili la papili'o'j.
Plej bel'a'j fiŝ'o'j kun arĝent'a'j kaj or'a'j skvam'o'j naĝ'is post la boat'o; de temp'o al temp'o ili el'salt'is super la akv'o'n, kiu plaŭd'iĝ'is, kaj bird'o'j, ruĝ'a'j kaj blu'a'j, mal'grand'a'j kaj grand'a'j, flug'e sekv'is en du long'a'j vic'o'j, la kul'o'j danc'is kaj la maj'skarab'o'j murmur'is “bum, bum!” Ĉiu'j vol'is sekv'i Hjalmaron, kaj ĉiu hav'is i'a'n histori'o'n por rakont'i.
Cert'e tio est'is ŝip'vetur'ad'o tia, kia ĝi dev'as est'i! Jen la arb'ar'o'j, est'is dens'a'j kaj mal'lum'a'j, jen ili est'is kiel plej bel'a park'o kun sun'lum'o kaj flor'o'j, kaj preter'e oni vid'is grand'a'j'n kastel'o'j'n el vitr'o kaj marmor'o. Sur la balkon'o'j star'is reĝ'id'in'o'j, kaj ĉiu'j ili est'is mal'grand'a'j knab'in'o'j, kiu'j'n Hjalmar tre bon'e kon'is, ĉar li jam antaŭ'e lud'is kun ili. Ili etend'is la man'o'n, kaj ĉiu el ili antaŭ'ten'is al li plej ĉarm'a'n suker'aĵ'o'n, kiu'n nur pov'as vend'i la kuk'ist'in'o, kaj Hjalmar ĉe la preter'vetur'ad'o kapt'is unu fin'o'n de la suker'aĵ'o kaj la reĝ'id'in'o ten'is fort'e, tiel ke ĉiu el ambaŭ ricev'is unu part'o'n, ŝi la mal'pli grand'a'n, Hjalmar la pli grand'a'n. Antaŭ ĉiu kastel'o mal'grand'a'j reĝ'id'o'j star'is gard'e. Ili ten'is ŝultr'e or'a'j'n sabr'o'j'n kaj pluv'ig'is sekv'in'ber'o'j'n kaj stan'a'j'n soldat'o'j'n. Tio est'is ver'a'j reĝ'id'o'j!
Jen Hjalmar ŝip'vetur'is tra arb'ar'o'j, jen rekt'e tra grand'a'j salon'o'j aŭ mez'e tra urb'o. Li tra'vetur'is ankaŭ tiu'n urb'o'n, en kiu loĝ'is li'a vart'ist'in'o, la bon'a knab'in'o, kiu port'ad'is li'n, kiam li est'is tut'e mal'grand'a knab'o, kaj kiu li'n tiel am'is. Ŝi far'is kap'sign'o'j'n kaj kant'is la ĉarm'a'n vers'aĵ'o'n, kiu'n ŝi mem verk'is kaj send'is al Hjalmar:
Kaj ĉiu'j bird'o'j kun'kant'is, la flor'o'j danc'is sur si'a'j trunk'et'o'j; kaj la mal'jun'a'j arb'o'j balanc'is la kap'o'j'n, kvazaŭ la di'o de dorm'o ankaŭ al ili rakont'us histori'o'j'n.
Ha, kiel la pluv'o torent'is! Hjalmar pov'is tio'n aŭd'i en si'a dorm'o, kaj kiam la di'o de dorm'o mal'ferm'is fenestr'o'n, la akv'o ekster'e ating'is ĝis la fenestr'o: Tut'a lag'o rul'iĝ'ad'is jam ekster'e, kaj plej bel'a ŝip'o star'is tut'e antaŭ la dom'o.
“Ĉu vi vol'as ŝip'vetur'i kun mi, mal'grand'a Hjalmar?” demand'is la di'o de dorm'o, “en tia okaz'o vi pov'as en ĉi tiu nokt'o vetur'i en fremd'a'j'n land'o'j'n kaj morgaŭ tamen est'i de'nov'e ĉi tie!”
Post unu moment'o Hjalmar en si'a'j dimanĉ'a'j vest'o'j star'is sur plej bel'a ŝip'o, kaj tuj la veter'o seren'iĝ'is kaj ili ek'vetur'is ŝip'e tra la strat'o'j, preter'vetur'is la preĝ'ej'o'n, kaj jen ĉio est'is jam grand'a, sovaĝ'a mar'o. Ili vetur'is tiel long'e, ĝis neni'u land'o plu est'is vid'ebl'a. Ili ankaŭ rimark'is amas'o'n da cikoni'o'j, kiu'j ankaŭ for'las'is la hejm'o'n kaj flug'is al la varm'a'j land'o'j. La cikoni'o'j flug'is unu tuj post la ali'a, kaj ili est'is jam flug'int'a'j tre grand'a'n distanc'o'n. Unu el ili est'is tiel lac'a, ke ĝi'a'j flug'il'o'j jam apenaŭ pov'is ĝi'n port'i. Ĝi est'is la last'a en la vic'o, kaj baldaŭ ĝi rest'is je grand'a distanc'o mal'antaŭ'e, fin'e ĝi kun etend'it'a'j flug'il'o'j mal'lev'iĝ'is ĉiam pli kaj pli mal'alt'e'n, far'is ankoraŭ kelk'e da frap'o'j per la flug'il'o'j, sed neni'o help'is. Jen ĝi ek'tuŝ'is per si'a'j pied'o'j la ŝnur'eg'ar'o'n de la ŝip'o, glit'is mal'supr'e'n laŭ la vel'o kaj bum! ĝi trov'iĝ'is sur la ferdek'o.
Tiam la mar'ist'a lern'ant'o pren'is ĝi'n kaj en'ferm'is ĝi'n en la kok'in'ej'o'n, al la kok'in'o'j, anas'o'j kaj meleagr'o'j. La kompat'ind'a cikoni'o tut'e tim'ig'it'e star'is mez'e de ili.
“Ĉu vi ĝi'n ne vid'as?” kri'is ĉiu'j kok'in'o'j.
La meleagr'o plen'blov'is si'n per ĉiu'j fort'o'j kaj demand'is la cikoni'o'n, kiu ĝi est'as. La anas'o'j ir'is dors'e'n kaj puŝ'is unu la ali'a'n: “Rapid'u, rapid'u!”
La cikoni'o rakont'is pri la varm'a Afrik'o, pri la piramid'o'j kaj pri la strut'o, kiu galop'as tra la dezert'o kiel sovaĝ'a ĉeval'o, sed la anas'o'j ne kompren'is, kio'n li parol'is, kaj tial ili puŝ'is unu la ali'a'n: “Ni cert'e ĉiu'j konsent'as pri tio, ke li est'as mal'saĝ'a?”
“Jes, kompren'ebl'e li est'as mal'saĝ'a!” dir'is la meleagr'o kaj kri'is “glu-glu-glu!” Tiam la cikoni'o ek'silent'is kaj pens'is pri si'a Afrik'o.
“Por la am'ant'o'j de mal'dik'a'j krur'o'j, vi'a'j est'as tut'e bel'a'j!” mok'is la meleagr'o. “Kiom kost'as uln'o da ili?”
“Ha, ha, ha, ha!” rikan'is ĉiu'j anas'o'j, sed la cikoni'o ŝajn'ig'is; ke ĝi tio'n tut'e ne aŭd'as.
“Vi pov'as tut'e sen'ĝen'e ankaŭ rid'i!” dir'is la meleagr'o, “ĉar ver'e en mi'a'j vort'o'j trov'iĝ'as mult'e da sprit'o; aŭ ebl'e ili ŝajn'is al vi tro mal'profund'a'j? Jes, jes, li ne est'as mult'flank'a. Ni konserv'u ni'a'j'n ŝerc'o'j'n por ni sol'a'j!” Kaj la kok'in'o'j kluk'is, kaj la anas'o'j kri'is “gik-gak, gik-gak!” Terur'e gaj'a'j ŝajn'is al ili ili'a'j propr'a'j ŝerc'o'j.
Sed Hjalmar ir'is al la kok'in'ej'o, mal'ferm'is la pord'o'n, vok'is la cikoni'o'n, kaj ĝi el'salt'et'is al li sur la ferdek'o'n. Nun ĝi est'is iom ripoz'int'a, kaj ŝajn'is, ke ĝi balanc'as al Hjalmar la kap'o'n, por dank'i li'n. Post'e ĝi etend'is si'a'j'n flug'il'o'j'n kaj ek'flug'is al la varm'a'j land'o'j; sed la kok'in'o'j kluk'is, la anas'o'j kri'is, kaj la meleagr'o ricev'is tut'e ruĝ'a'n kap'o'n.
“Morgaŭ ni kuir'os el vi sup'o'n!” dir'is Hjalmar, kaj tiam li vek'iĝ'is kaj kuŝ'is en si'a lit'et'o. Tre rimark'ind'a tamen est'is la vojaĝ'o, kiu'n la di'o de dorm'o las'is li'n far'i en tiu nokt'o.
“Vi sci'as?” dir'is la di'o de dorm'o, “nur ne tim'u; jen vi vid'os mal'grand'a'n mus'o'n!” kaj li antaŭ'ten'is al li si'a'n man'o'n kun la mal'pez'a, ĉarm'a best'et'o. “Ĝi ven'is, por invit'i vi'n al edz'iĝ'o'fest'o. Jen est'as du mus'et'o'j, kiu'j hodiaŭ nokt'e vol'as inter'edz'iĝ'i. Ili loĝ'as sub la plank'o en la proviz'ej'o de vi'a patr'in'o.”
“Sed kia'manier'e mi pov'os tra'puŝ'i mi'n tra la mal'grand'a mus'tru'o en la plank'o?” demand'is Hjalmar.
“Ne zorg'u, mi ĉio'n far'os!” respond'is la di'o de dorm'o. “Mi jam aranĝ'os, ke vi est'os sufiĉ'e mal'grand'a!” Li asperg'is Hjalmaron per si'a sorĉ'a ŝpruc'ig'il'o, kaj la knab'et'o tuj far'iĝ'is ĉiam pli kaj pli mal'grand'a, ĝis li fin'e est'is nur tiel grand'a kiel fingr'o. “Nun vi pov'as prunt'i al vi la vest'o'j'n de la stan'a soldat'o, mi opini'as, ke ili nun jam est'os konform'a'j al vi, kaj bon'e aspekt'as, kiam oni en societ'o montr'iĝ'as en uniform'o.”
“Jes,” dir'is Hjalmar, kaj post unu moment'o li est'is vest'it'a kiel plej ĉarm'a stan'a soldat'o.
“Ĉu vi ne vol'as est'i tiel afabl'a kaj sid'iĝ'i en la fingr'ing'o de sinjor'in'o vi'a patr'in'o?” dir'is la mal'grand'a mus'o, “tiam mi hav'os la honor'o'n tir'i vi'n.”
“Ho ĉiel'o! ĉu fraŭl'in'o mem vol'as far'i al si la klopod'o'n!” dir'is Hjalmar; kaj tiel ili vetur'is al la edz'iĝ'o'fest'o de la mus'o'j.
Komenc'e ili ven'is en vast'a'n koridor'o'n sub la plank'o, kiu est'is nur tiom alt'a, ke ili pov'is vetur'i tra ĝi en la fingr'ing'o, ne puŝ'iĝ'ant'e per la kap'o al la plafon'o; kaj la tut'a koridor'o est'is pri'lum'it'a per putr'a lign'o.
“Ĉu ne odor'as ĉi tie bel'eg'e?” dir'is la mus'o, kiu li'n tir'is; “la tut'a koridor'o est'as frot'it'a per lard'o! Ekzist'as neni'o pli bon'a!”
Jen ili en'ir'is en la salon'o'n de la fianĉ'in'o; ĉi tie star'is dekstr'e ĉiu'j mal'grand'a'j mus'fraŭl'in'o'j, kaj ili sibl'ad'is kaj parol'et'ad'is, kvazaŭ dezir'ant'e mok'i unu la ali'a'n. Mal'dekstr'e star'is ĉiu'j jun'a'j mus'fraŭl'o'j kaj kares'ad'is al si per la pied'et'o la lip'har'o'j'n. Sed mez'e en la rond'o oni vid'is la ge'fianĉ'o'j'n. Ili star'is en kav'ig'it'a pec'o da fromaĝ'o kaj terur'e mult'e kis'ad'is si'n reciprok'e antaŭ la okul'o'j de ĉiu'j, ĉar ili est'is ja nun ge'fianĉ'o'j kaj baldaŭ inter'edz'ig'ot'a'j.
Aper'ad'is ĉiam pli kaj pli da gast'o'j; la mus'o'j preskaŭ prem'mort'ig'is unu'j la ali'a'j'n; krom tio la ge'fianĉ'o'j star'is mez'e de la pord'o, tiel ke oni ne pov'is en'ir'i nek el'ir'i: Kiel la koridor'o, tiel ankaŭ la tut'a ĉambr'o est'is frot'it'a per lard'o; tio est'is la tut'a regal'aĵ'o; tamen por desert'o oni don'is piz'o'n, en kiu'n unu mal'grand'a mus'o el la famili'o en'mord'is la nom'o'j'n de la ge'fianĉ'o'j, t. e. la unu'a'j'n liter'o'j'n. Tio est'is io tut'e ekster'ordinar'a.
Ĉiu'j mus'o'j asert'is; ke tio est'is bon'eg'a edz'iĝ'o'fest'o kaj ke la amuz'iĝ'o est'is tre vigl'a.
Post'e Hjalmar vetur'is re'turn'e hejm'e'n. Cert'e, li est'is en bon'ton'a societ'o, li tamen est'is dev'ig'it'a fort'e si'n kun'kun'prem'i, far'i si'n mal'grand'a kaj aper'i en uniform'o de stan'a soldat'o.
“Est'as ne'kred'ebl'e, kiom mult'e ekzist'as da hom'o'j pli aĝ'a'j, kiu'j tre dezir'us mi'n hav'i kaj ten'i fort'e!” dir'is la di'o de dorm'o. “Tio est'as precip'e tiu'j, kiu'j far'is i'o'n mal'bon'a'n. ‘Bon'a, kar'a dorm'o!’ ili dir'as al mi, ‘dorm'o ne ven'as en ni'a'j'n okul'o'j'n kaj tiel ni kur'as la tut'a'n nokt'o'n kaj vid'as ĉiu'j'n ni'a'j'n mal'bon'a'j'n ag'o'j'n, kiu'j, simil'e al mal'grand'a'j kobold'o'j, sid'as sur la rand'o de la lit'o kaj sen'ĉes'e ŝpruc'ig'as sur ni'n varm'eg'a'n akv'o'n. Ven'u do kaj for'pel'u ili'n, por ke ni unu foj'o'n pov'u dorm'i tut'e fort'e.’ Kaj profund'e ĝem'ant'e ili dir'as plu'e: ‘Ni cert'e bon'e pag'os pro tio. Bon'a'n nokt'o'n! La mon'o por vi kuŝ'as en la fenestr'o!’ Sed pro mon'o mi tio'n ne far'as!” dir'is la di'o de dorm'o.
“Kio'n ni entrepren'os en ĉi tiu nokt'o?” demand'is Hjalmar.
“Mi ne sci'as, ĉu vi dezir'as ankaŭ en ĉi tiu nokt'o part'o'pren'i en edz'iĝ'o'fest'o. Est'as ver'o, ke ĝi est'os de ali'a spec'o ol la hieraŭ'a. La grand'a pup'o de vi'a frat'in'o, kiu aspekt'as kiel vir'o kaj est'as nom'at'a Herman'o, inter'edz'iĝ'os kun la pup'o Bert'o, kaj ĉar krom tio hodiaŭ est'as ankaŭ ĝi'a nask'iĝ'tag'o; tial ne mank'os donac'o'j.”
“Jes, tio'n mi jam kon'as!” dir'is Hjalmar, “ĉiu'foj'e, kiam la pup'o'j ricev'as nov'a'j'n vest'o'j'n, mi'a frat'in'o las'as ili'n fest'i si'a'n nask'iĝ'tag'o'n aŭ inter'edz'iĝ'i. Tio cert'e okaz'is jam cent foj'o'j'n!”
“Jes, sed la hodiaŭ'a'n nokt'o'n est'os la cent-unu'a edz'iĝ'o'fest'o, kaj kiam la cent-unu'a fin'iĝ'as, tiam ĉio pas'as. Tial ĝi ankaŭ est'os ne'kompar'ebl'a bel'a. Rigard'u do!”
Hjalmar ek'rigard'is al la tabl'o. Sur ĝi star'is la mal'grand'a karton'a dom'o kun lum'o en la fenestr'o'j, kaj ĉiu'j stan'a'j soldat'o'j antaŭ'ten'is la paf'il'o'j'n antaŭ ĝi'a pord'o. La ge'fianĉ'o'j sid'is, ĉiu apog'it'a al pied'o de tabl'o, tut'e en'pens'iĝ'int'e, kaj ili hav'is ankaŭ sufiĉ'a'n kaŭz'o'n por tio. Sed la di'o de dorm'o, vest'it'a per la nigr'a rob'o de la av'in'o, plen'um'is la inter'edz'ig'a'n ceremoni'o'n. Kiam ĉi tiu est'is fin'it'a; ĉiu'j mebl'o'j en la ĉambr'o ek'kant'is la jen'a'n kant'o'n, kiu'n verk'is la krajon'o. Ĝi est'is kantat'a laŭ la melodi'o de dorm'o'signal'o:
Kaj nun oni trans'don'is al ili donac'o'j'n, sed ili pet'is, ke oni don'u al ili neni'a'n manĝ'aĵ'o'n, ĉar al ili sufiĉ'is ili'a am'o.
“Ĉu ni ek'ĝu'u kamp'ar'a'n viv'o'n, aŭ ĉu ni entrepren'u post'edz'iĝ'a'n vojaĝ'o'n?” demand'is la fianĉ'o. Kaj oni konsil'iĝ'is kun la hirund'o, kiu vid'is mult'e da land'o'j, kaj kun la mal'jun'a kort'a kok'in'o, kiu kvin foj'o'j'n el'kov'is kok'id'o'j'n. La hirund'o rakont'is pri la bel'a'j varm'a'j land'o'j, kie la vin'ber'o'j, grand'a'j kaj pez'a'j, pend'as ĉe la baston'o'j, kie la aer'o est'as tiel mild'a kaj la mont'o'j hav'as tia'j'n kolor'o'j'n, kia'j'n ili neniam hav'as en la ĉi tie'a land'o.
“Tamen mank'as al ili ni'a brasik'o!” dir'is la kok'in'o. “Mi pas'ig'is unu somer'o'n kun ĉiu'j mi'a'j id'o'j sur la kamp'ar'o. Tie est'is sabl'a kav'o, en kiu ni pov'is ir'ad'i kaj pied'grat'ad'i. Krom tio ni hav'is liber'a'n en'ir'o'n en ĝarden'o'n kun brasik'o! Ho, kiel verd'a ĉi tiu est'is! Mi ne pov'as imag'i al mi i'o'n pli bel'a'n!”
“Sed unu kap'o de brasik'o aspekt'as tut'e simil'e al la ali'a,” dir'is la hirund'o, “kaj krom tio ĉi tie tiel oft'e est'as mal'bon'a veter'o!”
“Ho, al tio oni jam al'kutim'iĝ'is!” dir'is la kok'in'o.
“Sed ĉi tie est'as mal'varm'e, frost'as!”
“Tio ĝust'e est'as bon'a por la brasik'o!” dir'is la kok'in'o, “Ceter'e ankaŭ ĉe ni pov'as est'i tre varm'e. Ĉu ni ne hav'is antaŭ kvar jar'o'j tia'n somer'o'n, ke dum kvin semajn'o'j est'is tiel varm'eg'e, ke oni preskaŭ ne pov'is spir'i? Krom tio ĉe ni ja ankaŭ ne viv'as venen'a'j best'o'j; kiel en tiu'j land'o'j, kaj ni est'as liber'a'j de rab'ist'o'j! Nur mal'bon'ul'o pov'as est'i tiu, kiu ne opini'as, ke ni'a land'o est'as la plej bel'a! Ver'e li merit'us, ke li ne rest'u ĉi tie!” Kun plor'o la kok'in'o si'n inter'romp'is, kaj ĝem'ant'e ŝi dir'is plu'e: “Mi ankaŭ vojaĝ'is! Unu foj'o'n mi en korb'o tra'vetur'is pli ol dek'du mejl'o'j'n! La vojaĝ'ad'o tut'e ne est'as plezur'o”
“Jes, la kok'in'o est'as saĝ'a vir'in'o!” dir'is la pup'o Bert'o. “Mi trov'as neni'o'n interes'a'n en la entrepren'ad'o de mont'ar'a vojaĝ'o, ĉar apenaŭ oni ven'is supr'e'n, oni tuj de'nov'e ir'as mal'supr'e'n! Ne, ni prefer'e vetur'u al la sabl'a kav'o kaj promen'ad'u en la ĝarden'o de brasik'o!” Kaj tiel la afer'o rest'is.
“Ĉu vi nun rakont'os al mi histori'o'j'n?” demand'is la mal'grand'a Hjalmar, kiam la di'o de dorm'o li'n en'lit'ig'is.
“Hodiaŭ vesper'e ni ne hav'as temp'o'n por tio,” dir'is la di'o de dorm'o kaj etend'is super li si'a'n bel'a'n ombrel'o'n. “Rigard'u do tiu'j'n Ĥin'o'j'n!” La tut'a ombrel'o est'is simil'a al grand'a Ĥin'a tas'o, sur kiu est'as prezent'it'a'j blu'a'j arb'o'j kaj pint'a'j pont'o'j kaj mal'grand'a'j Ĥin'o'j, kiu'j star'as kaj balanc'as la kap'o'n, “Ĝis morgaŭ ni dev'as bel'e ornam'i la tut'a'n mond'o'n,” dir'is la di'o de dorm'o, “ĉar est'os ja sankt'a tag'o, est'os dimanĉ'o. Mi ir'os sur la tur'o'n de la preĝ'ej'o, por vid'i, ĉu la mal'grand'a'j spirit'o'j de la preĝ'ej'o frot'pur'ig'as la sonor'il'o'j'n, por ke ili'a sonor'ad'o bel'e son'u. Mi ir'os ankaŭ sur la kamp'o'n kaj esplor'os, ĉu la vent'o'j for'blov'as la polv'o'n de la herb'o'j kaj foli'o'j, kaj — kio est'as la plej mal'facil'a labor'o — mi de'pren'os ĉiu'j'n stel'o'j'n, por ili'n polur'i. Mi pren'os ili'n en mi'a'n antaŭ'tuk'o'n, sed antaŭ'e oni dev'as ili'n numer'i, kiel ankaŭ la tru'o'j'n, en kiu'j ili sid'as tie supr'e, por ke ili pov'u post'e ricev'i de'nov'e si'a'n ĝust'a'n lok'o'n, ĉar ali'e ili ne sid'us fortik'e kaj ni hav'us tro mult'e da fal'stel'o'j, kiu'j fal'eg'us unu post la ali'a!”
“Aŭskult'u, ĉu vi sci'as, kio'n mi dir'os al vi?” komenc'is mal'nov'a portret'o, kiu pend'is sur la mur'o, ĉe kiu Hjalmar dorm'is, “mi est'as pra'av'o de Hjalmar. Mi dank'as vi'n, ke vi rakont'as al la knab'o histori'o'j'n, sed vi ne dev'as konfuz'i li'a'j'n ide'o'j'n. La stel'o'j'n oni ne pov'as de'pren'i kaj pur'ig'i! La stel'o'j est'as korp'o'j de univers'o tiel sam'e, kiel ni'a ter'o, kaj ĝust'e tio est'as ili'a bon'a flank'o.”
“Kor'a'n dank'o'n, vi mal'jun'a pra'av'o!” dir'is la di'o de dorm'o, “kor'a'n dank'o'n! Vi est'as ja la ĉef'o de la famili'o, vi est'as la pra'ĉef'o! Sed mi est'as pli mal'jun'a ol vi. Mi est'as mal'jun'a idol'an'o. La Roman'o'j kaj Grek'o'j nom'is mi'n di'o de sonĝ'o'j. Mi vizit'is la plej disting'ind'a'j'n dom'o'j'n kaj mi vizit'ad'as ili'n ankoraŭ nun. Mi kompren'as inter'rilat'i kun hom'o'j mal'alt'a'j kaj kun hom'o'j alt'a'j! Nun vi pov'as rakont'i anstataŭ mi!” Post tiu'j vort'o'j la di'o de dorm'o for'las'is la ĉambr'o'n kaj for'pren'is kun si si'a'n ombrel'o'n.
“Nun oni jam eĉ ne hav'as la rajt'o'n dir'i si'a'n opini'o'n!” dir'is la mal'nov'a portret'o.
Kaj tiam Hjalmar vek'iĝ'is.
“Bon'a'n vesper'o'n!” dir'is la di'o de dorm'o, kaj Hjalmar far'is kap'sign'o'n, sed rapid'e al'salt'is kaj turn'is la portret'o'n de la pra'av'o al la mur'o, por ke ĝi ne pov'u al'iĝ'i al la inter'parol'ad'o kiel hieraŭ.
“Nun vi dev'as rakont'i al mi histori'o'j'n pri la kvin verd'a'j piz'o'j, kiu'j loĝ'is en unu silikv'o, pri sinjor'o kok'o, kiu am'ind'um'is sinjor'in'o'n kok'in'o'n, kaj pri la ŝtrump'flik'il'o, kies pint'o est'is tiel delikat'a, ke ĝi imag'is al si, ke ĝi est'as kudr'il'o.”
“Tro da bon'o est'as ankaŭ mal'bon'o!” dir'is la di'o de la dorm'o. “Mi prefer'as montr'i al vi i'o'n, kiel vi sci'as. Mi montr'os al vi mi'a'n frat'o'n, kiu ankaŭ est'as nom'at'a di'o de dorm'o, sed al neni'u li ven'as pli oft'e ol unu foj'o'n. Se li al iu al'ven'as, li pren'as li'n kun si sur si'a'n ĉeval'o'n kaj rakont'as al li histori'o'j'n. Li sci'as nur du histori'o'j'n; unu el ili est'as tiel ne'kompar'ebl'e bel'a, kiel neni'u en la mond'o pov'as al si prezent'i, la du'a est'as ne'pri'skrib'ebl'e mal'bel'a kaj abomen'ind'a.” La di'o de dorm'o lev'is la mal'grand'a'n Hjalmaron al la fenestr'o kaj dir'is: “Tie vi vid'os mi'a'n frat'o'n, la du'a'n di'o'n de dorm'o, kiu'n oni ankaŭ nom'as Mort'o. Vid'u, li tut'e ne aspekt'as tiel mal'bon'e kiel en la bild'o'libr'o'j, kie oni ĉiam pentr'as li'n kiel skelet'o'n. Ne, li'a surtut'o est'as ornam'it'a per arĝent'a brod'aĵ'o, li port'as bel'a'n husar'a'n uniform'o'n; mantel'o el nigr'a velur'o ŝveb'as super la ĉeval'o. Rigard'u, kiel rapid'e li galop'as!”
Kaj Hjalmar vid'is, kiel la di'o de dorm'o galop'is antaŭ'e'n kaj pren'ad'is sur si'a'n ĉeval'o'n jun'a'j'n hom'o'j'n kaj mal'jun'a'j'n; kelk'a'j'n li sid'ig'is antaŭ'e, kelk'a'j'n mal'antaŭ'e, sed ĉiu'foj'e li antaŭ'e demand'is: “Kio'n dir'as vi'a libr'o pri kondut'o?” — “ Bon'e!” ili ĉiu'j respond'is. “Nu, mi vol'as mem vid'i!” li dir'is, kaj ili dev'is montr'i al li la libr'o'n. Tiam ĉiu'j, kiu'j hav'is la not'o'n “tre bon'e” aŭ “bon'eg'e”, ricev'is lok'o'n antaŭ'e sur la ĉeval'o, kaj al ili li rakont'is la bel'eg'a'n histori'o'n; sed tiu'j, kiu'j hav'is “mez'e bon'e” aŭ “ne tut'e bon'e”, dev'is sid'iĝ'i mal'antaŭ'e kaj aŭskult'i la mal'bel'a'n histori'o'n. Ili trem'is kaj plor'is, ili vol'is de'salt'i de la ĉeval'o, sed ne pov'is tio'n far'i, ĉar ili tuj fort'e al'kresk'is al ĝi.
“Sed la mort'o est'as ja la plej bel'a di'o de dorm'o!” dir'is Hjalmar, “mi tut'e ne tim'as li'n!”
“Vi ankaŭ ne dev'as li'n tim'i,” dir'is la di'o de dorm'o; “pen'u nur, ke vi ricev'u bon'a'n atest'o'n pri kondut'o!”
“Jes, ĉi tio est'as instru'a!” murmur'is la portret'o de la pra'av'o. “Ĝi tamen help'as, se oni el'dir'as si'a'n opini'o'n!” Kaj ĝi ĝoj'is.
Vid'u, tio est'as la histori'o pri la di'o de dorm'o! Nun li mem hodiaŭ vesper'e rakont'u al vi pli.
Mez'e en unu ĝarden'o kresk'is roz'arb'et'aĵ'o, kiu est'is tut'e plen'a de roz'o'j. En unu el ili, la plej bel'a el ĉiu'j, loĝ'is elf'o; li est'is tiel ne'imag'ebl'e mal'grand'a; ke neni'a hom'a okul'o pov'is li'n rimark'i. Mal'antaŭ ĉiu foli'o de la roz'o li hav'is dorm'o'ĉambr'o'n. Li est'is tiel bon'e form'it'a kaj bel'a, kiel nur pov'as est'i infan'o, kaj de la ŝultr'o'j ĝis la pied'o'j li hav'is flug'il'o'j'n. Ho, kia bon'odor'o plen'ig'is li'a'j'n ĉambr'o'j'n, kaj kiel klar'a'j kaj bel'a'j est'is ili'a'j mur'o'j! Ili est'is ja la pal'ruĝ'a'j, delikat'a'j foli'o'j de roz'o. Dum la tut'a tag'o li si'n amuz'ad'is en la varm'a sun'lum'o, flug'ad'is de flor'o al flor'o, danc'ad'is sur la flug'il'o'j de flug'ant'a papili'o kaj mezur'ad'is, kiom da paŝ'o'j li dev'us far'i, por tra'ir'i ĉiu'j'n voj'o'j'n kaj voj'et'o'j'n; kiu'j trov'iĝ'as sur unu sol'a foli'o de tili'o. Tio, kio'n ni en foli'o nom'as vejn'o'j, li rigard'ad'is kiel voj'o'j'n kaj voj'et'o'j'n. Ili eĉ est'is por li voj'o'j ne'mezur'ebl'a'j, ĉar antaŭ ol li ating'is si'a'n cel'o'n, la sun'o sub'ir'is. Li komenc'is si'a'n migr'ad'o'n tro mal'fru'e.
Far'iĝ'is mal'varm'e, fal'is la ros'o kaj lev'iĝ'is vent'o. Nun est'is plej bon'e re'ven'i hejm'e'n. Li rapid'is, kiel li nur pov'is, sed la roz'o ferm'iĝ'is, li ne pov'is en'ir'i, — eĉ unu roz'o ne star'is mal'ferm'it'e. La kompat'ind'a mal'grand'a elf'o ek'sent'is plej grand'a'n terur'o'n. Neniam antaŭ'e li pas'ig'is nokt'o'n ekster'e, li ĉiam en la nokt'o dolĉ'e dorm'ad'is en la varm'a'j foli'o'j de la roz'o. Ho, tio dev'is far'iĝ'i li'a mort'o!
En la ali'a fin'o de la ĝarden'o star'is, kiel li sci'is, laŭb'o el bel'a'j arb'et'aĵ'o'j de kaprifoli'o'j. La flor'aĵ'o'j est'is simil'a'j al grand'a'j pentr'it'a'j korn'o'j; en unu el ili li vol'is en'ŝov'iĝ'i kaj dorm'i ĝis la maten'o.
Li flug'is tie'n. Ts! tie est'is du hom'o'j; jun'a bel'a vir'o kaj ĉarm'e bel'a jun'ul'in'o sid'is tie unu apud la ali'a kaj dezir'is, ke ili por ĉiam pov'u rest'i tiel kun'e. Ili tre am'is si'n reciprok'e, ankoraŭ pli mult'e ol la plej bon'a infan'o pov'as am'i si'a'j'n ge'patr'o'j'n.
“Kaj tamen ni dev'as dis'iĝ'i!” dir'is la jun'a vir'o; “vi'a frat'o ne hav'as simpati'o'n al ni, tial li send'as mi'n kun komisi'o tiel mal'proksim'e'n trans mont'o'j'n kaj mar'o'j'n! Adiaŭ, mi'a dolĉ'a fianĉ'in'o; ĉar mi'a vi est'as kaj rest'os!”
Ili kis'is si'n reciprok'e, kaj la jun'a knab'in'o plor'is kaj don'is al li roz'o'n. Sed antaŭ ol ŝi trans'don'is ĝi'n al li, ŝi met'is sur ĝi'n kis'o'n, tiel fort'a'n kaj kor'a'n, ke la flor'o mal'ferm'iĝ'is. Tiam la mal'grand'a elf'o en'flug'is en ĝi'n kaj apog'is si'a'n kap'et'o'n al la delikat'a'j bon'odor'a'j mur'et'o'j. Ne'rimark'it'e li tia'manier'e est'is atest'ant'o de la am'o'plen'a dis'iĝ'o kaj sent'is, ke la roz'o est'is met'it'a sur la brust'o'n de la jun'a vir'o. Ho, kiel fort'e bat'is en ĝi la kor'o! La mal'grand'a elf'o tut'e ne pov'is ek'dorm'i; tiel fort'a est'is la frap'ad'o.
Tamen ne long'e la roz'o ripoz'is sur li'a brust'o; la jun'a vir'o ĝi'n el'pren'is, kaj, ir'ant'e sol'a tra la mal'lum'a arb'ar'o, li kis'ad'is la flor'o'n, kaj li farad'is tio'n tiel oft'e kaj tiel fort'e, ke la mal'grand'a elf'o est'is en danĝer'o est'i dis'prem'it'a. Tra la foli'o li pov'is tio'n sent'i, kiel brul'as la lip'o'j de la vir'o, kaj la roz'o mem mal'ferm'iĝ'is, kiel ĉe la plej fort'a tag'mez'a sun'o.
Sed jen ven'is ali'a vir'o, mal'seren'a kaj koler'a. Tio est'is la mal'bon'a frat'o de la bel'a knab'in'o. Li el'tir'is tranĉ'il'o'n, akr'a'n kaj long'a'n, kaj dum tiu kis'ad'is la roz'o'n, la mal'bon'a vir'o pik'mort'ig'is li'n, de'tranĉ'is al li la kap'o'n kaj en'ter'ig'is ĝi'n kun'e kun la korp'o en la mol'a'n ter'o'n sub la tili'o.
“Nun li mal'aper'is kaj est'os forges'it'a,” pens'is la mal'bon'a frat'o; “neniam li re'ven'os. Li est'is far'ont'a mal'proksim'a'n vojaĝ'o'n, trans mont'o'j'n kaj mar'o'j'n, tiel li pov'is facil'e perd'i la viv'o'n, kaj tiel okaz'is al li. Li ne re'ven'os, kaj mi'a frat'in'o neniam mi'n demand'os pri li!”
Post'e li kun'kun'ŝovel'is per la pied'o velk'int'a'j'n foli'o'j'n sur la dis'fos'it'a'n ter'o'n, kaj en la mal'lum'a nokt'o li ir'is re'turn'e hejm'e'n. Sed li ir'is ne sol'a, kiel li pens'is: la mal'grand'a elf'o li'n akompan'is. Li sid'is en sek'iĝ'int'a, rul'iĝ'int'a foli'o de tili'o, kiu dum la super'ŝut'ad'o de la tomb'o fal'is al la mal'bon'a vir'o sur la har'o'j'n. Ĉar tiu vir'o met'is sur la har'o'j'n si'a'n ĉapel'o'n, tial sub ĝi far'iĝ'is tiel mal'lum'e, ke la elf'o de tim'o kaj de koler'o pri la mal'bon'a ag'o fort'e trem'is.
Ne pli fru'e ol maten'e la mal'bon'a vir'o ven'is hejm'e'n. Li de'pren'is la ĉapel'o'n kaj en'ir'is en la dorm'o'ĉambr'o'n de si'a frat'in'o. Tie kuŝ'is la bel'a, flor'ant'a knab'in'o kaj sonĝ'is pri tiu, kiu'n ŝi tiel am'is kaj pri kiu ŝi pens'is, ke li nun vojaĝ'as tra mont'ar'o'j kaj arb'ar'o'j. La mal'bon'a frat'o klin'iĝ'is super ŝi'n kaj rid'is malic'e, kiel nur diabl'o pov'as rid'i. Tiam la velk'int'a foli'o el li'a'j har'o'j fal'is sur la lit'kovr'il'o'n, li tamen tio'n ne rimark'is kaj ir'is, por ke li mem iom dorm'u ankoraŭ en la maten'a hor'o. Sed la elf'o el'liber'iĝ'is el la velk'int'a foli'o, en'ŝov'iĝ'is en la orel'o'n de la dorm'ant'a knab'in'o kaj rakont'is al ŝi, kiel en sonĝ'o, la terur'a'n krim'mort'ig'o'n, pri'skrib'is al ŝi la lok'o'n, kie la frat'o li'n mort'ig'is kaj en'ter'ig'is li'a'n kadavr'o'n, rakont'is al ŝi pri la apud'e star'ant'a flor'ant'a tili'o kaj dir'is plu'e: “por ke vi ne pens'u, ke tio, kio'n mi rakont'is al vi, est'as sonĝ'o, vi trov'os sur vi'a lit'o velk'int'a'n foli'o'n!” Kaj ŝi efektiv'e ĝi'n trov'is, kiam ŝi vek'iĝ'is.
Ho, kiel mal'dolĉ'a'j'n larm'o'j'n ŝi plor'is, kaj tamen ŝi al neni'u pov'is konfid'i si'a'n mal'ĝoj'o'n. La fenestr'o dum la tut'a tag'o est'is ne'ferm'it'a, tiel ke la mal'grand'a elf'o facil'e pov'us el'flug'i en la ĝarden'o'n, al la roz'o'j kaj al ĉi'a'j ali'a'j flor'o'j; sed li'a kor'o ne permes'is al li for'las'i la aflikt'it'in'o'n. En la unu'a fenestr'o star'is flor'baston'o kun roz'o'j; en unu el ili li sid'iĝ'is, kaj de tie li observ'ad'is la kompat'ind'a'n knab'in'o'n. Ŝi'a frat'o de temp'o al temp'o venad'is al ŝi en la ĉambr'o'n; li est'is jen vigl'a, jen mal'bon'humor'a, sed ŝi ne kuraĝ'is dir'i eĉ unu vort'o'n pri la mal'ĝoj'o de si'a kor'o.
Kiam far'iĝ'is nokt'o, ŝi el'ŝtel'iĝ'is el la dom'o, el'serĉ'is en la arb'ar'o la lok'o'n, kie star'is la tili'o, for'ig'is la foli'o'j'n de sur la ter'o, fos'is kaj trov'is tuj la mort'ig'it'o'n. Ŝi plor'is mal'dolĉ'e kaj pet'is Di'o'n, ke Li ankaŭ ŝi'n baldaŭ pren'u al si.
Ŝi tre dezir'us pren'i kun si la kadavr'o'n hejm'e'n; sed tio ne est'is far'ebl'a. Tial ŝi pren'is almenaŭ la pal'a'n kap'o'n kun la ferm'it'a'j okul'o'j, kis'is la mal'varm'a'n buŝ'o'n kaj el'sku'is la ter'o'n el la bel'a'j har'o'j. “Ĉi tio rest'os mi'a!” ŝi dir'is; kaj met'int'e sur la sen'viv'a'n korp'o'n de'nov'e ter'o'n kaj foli'o'j'n, ŝi pren'is la kap'o'n kaj mal'grand'a'n branĉ'o'n de jasmen'a arb'et'aĵ'o, kiu kresk'is en la arb'ar'o tie, kie li est'is mort'ig'it'a, kun si hejm'e'n. Re'ven'int'e en si'a'n ĉambr'o'n, ŝi pren'is la plej grand'a'n flor'pot'o'n, kiu'n ŝi pov'is trov'i; en ĝi'n ŝi met'is la kap'o'n de la mort'int'o, kovr'is ĝi'n per ter'o kaj post'e plant'is en la pot'o la branĉ'o'n de la jasmen'o.
“Adiaŭ! Adiaŭ!” flustr'is la mal'grand'a elf'o. Li ne pov'is plu el'port'i la vid'o'n de tiu mal'ĝoj'o, kaj tial li el'flug'is en la ĝarden'o'n al si'a roz'o. Sed ĉi tiu sen'flor'iĝ'is; sur la verd'a roz'o'frukt'o pend'is ankoraŭ nur kelk'e da pal'iĝ'int'a'j foli'o'j.
“Ha, kiel rapid'e for'pas'as ĉio bel'a kaj bon'a!” ĝem'is la elf'o. Fin'e li de'nov'e trov'is roz'o'n, kiu'n li elekt'is kiel si'a'n dom'o'n kaj inter kies delikat'a'j bon'odor'a'j foli'o'j li de nun loĝ'is.
Ĉiu'n maten'o'n li flug'is al la fenestr'o de la kompat'ind'a knab'in'o, kaj ĉi tiu ĉiam star'is ĉe la flor'pot'o kaj plor'is. Ŝi'a'j mal'dolĉ'a'j larm'o'j fal'ad'is sur la branĉ'o'n de jasmen'o, kaj ju pli pal'a ŝi far'iĝ'is, des pli freŝ'a kaj pli verd'a far'iĝ'is ŝi'a branĉ'o. Unu trunk'id'o post la ali'a el'kresk'is, mal'grand'a'j blank'a'j burĝon'o'j dis'volv'iĝ'is en flor'o'j'n, kaj ŝi kovr'ad'is ili'n per kis'o'j. La mal'bon'a frat'o insult'ad'is kaj demand'ad'is, ĉu ŝi frenez'iĝ'is. Li ne pov'is tio'n el'port'i nek kompren'i, kial ŝi ĉiam plor'as super la flor'pot'o. Li ja ne sci'is, kiu'j okul'o'j tie mal'aper'is kaj kiu'j ruĝ'a'j lip'o'j tie far'iĝ'is ter'o. Ŝi klin'is si'a'n kap'o'n super la flor'pot'o'n, kaj la mal'grand'a elf'o el la roz'o trov'is ŝi'n tiel dorm'et'ant'a. Tiam li en'ir'is en ŝi'a'n orel'o'n, rakont'is al ŝi pri la vesper'o en la laŭb'o, pri la bon'odor'o de la roz'o kaj pri la am'o de elf'o'j. Ŝi sonĝ'is tiel dolĉ'e, kaj dum ŝi sonĝ'is, mal'aper'is ŝi'a viv'o. Kviet'a mort'o ŝi'n traf'is, ŝi est'is en la ĉiel'o ĉe li, kiu'n ŝi am'is.
Kaj la jasmen'a'j flor'o'j mal'ferm'is si'a'j'n grand'a'j'n blank'a'j'n kloŝ'o'j'n; ili hav'is mir'ind'e dolĉ'a'n bon'odor'o'n; ali'a'manier'e pri'plor'i la mort'int'in'o'n ili ne pov'is.
Sed al la mal'bon'a frat'o plaĉ'is la bel'a flor'ant'a arb'et'aĵ'o, li pren'is ĝi'n al si kiel hered'aĵ'o'n kaj star'ig'is ĝi'n en si'a dorm'o'ĉambr'o tut'e apud si'a lit'o, ĉar ĝi hav'is bon'a'n aspekt'o'n kaj ĝi'a odor'o est'is dolĉ'a kaj agrabl'a. La mal'grand'a elf'o el la roz'o sekv'is ĝi'n kaj flug'is el unu flor'o al ali'a. En ĉiu el ili loĝ'is ja mal'grand'a anim'o, kaj al ĉi tiu li rakont'is pri la mort'ig'it'a jun'a vir'o, kies kap'o nun est'as ter'o sub ter'o, rakont'is pri la mal'bon'a frat'o kaj pri la kompat'ind'a frat'in'o.
“Ni tio'n sci'as, ni tio'n sci'as!” dir'is ĉiu flor'anim'o, “ni tio'n sci'as, Ĉu ni ne el'kresk'is el la okul'o'j kaj el la lip'o'j de la mort'ig'it'o?” Kaj ili mister'e balanc'is la kap'o'n.
La elf'o ne pov'is kompren'i ili'a'n ŝajn'a'n trankvil'ec'o'n kaj el'flug'is al la abel'o'j, kiu'j kolekt'ad'is miel'o'n; li rakont'is al ili la histori'o'n pri la mal'bon'a frat'o, kaj la abel'o'j raport'is tio'n al si'a reĝ'in'o, kiu ordon'is, ke ili ĉiu'j en la sekv'ant'a maten'o mort'ig'u la mort'ig'int'o'n.
Sed en la antaŭ'ir'ant'a nokt'o — tio est'is la unu'a nokt'o post la mort'o de la frat'in'o, — kiam la frat'o dorm'is en si'a lit'o, tut'e apud la odor'ant'a jasmen'a arb'et'aĵ'o, ĉiu flor'kalik'o mal'ferm'iĝ'is. Ne'vid'ebl'e, sed kun venen'a'j pik'il'o'j, lev'iĝ'is la flor'anim'o'j, sid'iĝ'is antaŭ'e ĉe li'a orel'o kaj rakont'is al li mal'bon'a'j'n sonĝ'o'j'n, kaj post'e ili flug'is trans li'a'j'n lip'o'j'n kaj en'puŝ'is si'a'j'n venen'a'j'n pik'il'o'j'n en li'a'n lang'o'n. “Nun ni venĝ'is la mort'int'o'n!” ili dir'is kaj ir'is re'turn'e en la blank'a'j'n kloŝ'o'j'n de la jasmen'o.
Kiam far'iĝ'is maten'o kaj oni mal'ferm'is la fenestr'o'n de la dorm'o'ĉambr'o, la elf'o kun la abel'reĝ'in'o kaj kun la tut'a abel'svarm'o bru'e en'flug'is, por li'n mort'ig'i.
Sed li est'is jam sen'viv'a. Ĉirkaŭ li'a lit'o star'is hom'o'j, kiu'j dir'is: “La odor'o de la jasmen'o li'n mort'ig'is!”
Nun la elf'o kompren'is la venĝ'o'n de la flor'o'j kaj rakont'is tio'n al la abel'reĝ'in'o, kaj ŝi zum'is kun si'a tut'a svarm'o ĉirkaŭ la flor'pot'o. Oni ne pov'is for'pel'i la abel'o'j'n. Tiam unu hom'o for'pren'is la flor'pot'o'n, sed unu el la abel'o'j pik'is li'n en la man'o, tiel ke li el'fal'ig'is la flor'pot'o'n, kaj ĉi tiu romp'iĝ'is.
Tiam oni ek'vid'is la pal'a'n kap'o'n de mort'int'o kaj kompren'is, ke la mort'int'o en la lit'o est'is krim'mort'ig'int'o.
La abel'reĝ'in'o zum'is en la aer'o kaj kant'is pri la venĝ'o de la flor'o'j kaj pri la elf'o de la roz'o kaj pri tio, ke eĉ mal'antaŭ la plej mal'grand'a foli'o loĝ'as iu, kiu pov'as rakont'i kaj venĝ'i mal'bon'ag'o'n.
Est'is iam reĝ'id'o, kiu hav'is nur tre mal'grand'a'n regn'o'n; ĝi tamen est'is sufiĉ'e grand'a, por ke oni pov'u edz'iĝ'i en ĝi, kaj edz'iĝ'i li vol'is.
Cert'e tio est'is iom mal'modest'a de li'a flank'o, ke li permes'is al si dir'i al la fil'in'o de la imperi'estr'o: “Ĉu vi mi'n dezir'as?” Li tamen hav'is la rajt'o'n tio'n far'i, ĉar li'a nom'o est'is fam'a tre mal'proksim'e ĉirkaŭ'e. Ekzist'is cent'o'j da reĝ'id'in'o'j, kiu'j akcept'us li'a'n svat'iĝ'o'n kun ĝoj'o, Ni tamen vid'u, ĉu ŝi tio'n far'is.
Nu, ni aŭd'os.
Sur la tomb'o de la patr'o de la reĝ'id'o kresk'is roz'arb'et'aĵ'o, ver'e bel'eg'a roz'arb'et'aĵ'o! Nur unu foj'o'n en kvin jar'o'j ĝi flor'is; kaj eĉ tiam ĝi don'is nur unu sol'a'n roz'o'n, sed ĉi tiu hav'is tia'n bel'eg'a'n bon'odor'o'n; ke ĉe ĝi'a odor'ad'o oni forges'is ĉiu'j'n si'a'j'n zorg'o'j'n kaj aflikt'o'j'n. Li ankaŭ hav'is najtingal'o'n, kiu pov'o'sci'is kant'i tiel; kvazaŭ ĉiu'j ĉarm'a'j melodi'o'j loĝ'us en ĝi'a mal'grand'a gorĝ'o. Tiu'n roz'o'n kaj tiu'n najtingal'o'n la reĝ'id'in'o est'is ricev'ont'a. Por tio oni met'is ili'n ambaŭ en grand'a'j'n arĝent'a'j'n kest'o'j'n kaj tiel oni trans'send'is ili'n al la reĝ'id'in'o.
La imperi'estr'o ordon'is, ke oni port'u tio'n antaŭ li en la grand'a'n salon'o'n, en kiu'n ir'is la reĝ'id'in'o, por lud'i kun si'a'j kort'eg'an'in'o'j “Ni ricev'as gast'o'j'n” . Ili neni'o'n hav'is. Kiam ŝi nun ek'vid'is la grand'a'j'n kest'o'j'n kun la donac'o'j; ŝi ĝoj'e ek'plaŭd'is per la man'o'j.
“Ho, se tio est'us katet'o!” ŝi dir'is. Sed montr'iĝ'is la bel'eg'a roz'o.
“Ha, kiel ĉarm'e ĝi est'as far'it'a!” dir'is ĉiu'j kort'eg'an'in'o'j.
“Ĝi est'as pli ol ĉarm'a,” dir'is la imperi'estr'o, “ĝi est'as mir'ind'e bel'eg'a!”
Sed la reĝ'id'in'o ek'palp'is ĝi'n kaj preskaŭ ek'plor'is.
“Fi, pa'ĉj'o!” ŝi ek'kri'is, “ĝi ne est'as art'a roz'o, sed nur natur'a!”
“Fi!” esprim'is la sam'a'n opini'o'n ĉiu'j kort'eg'an'o'j, “ĝi est'as natur'a!”
“Antaŭ ol koler'i, ni vol'u rigard'i, kio trov'iĝ'as en la du'a kest'o!” dir'is la imperi'estr'o, kaj tiam montr'iĝ'is la najtingal'o. Ĝi kant'is tiel bel'eg'e, ke oni ne pov'is tuj dir'i i'o'n mal'bon'a'n kontraŭ ĝi.
“Superbe! Charmant!” ek'kri'is ĉiu'j kort'eg'an'in'o'j, ĉar ili ĉiu'j babil'is franc'e, unu pli mal'bon'e ol la ali'a.
“Kiel ĉi tiu bird'o re'memor'ig'as al mi la muzik'a'n kest'et'o'n de la alt'e for'mort'int'a imperi'estr'in'o!” dir'is unu mal'jun'a kavalir'o. “Ho jes, tio est'as ĝust'e la sam'a ton'o, la sam'a plen'um'ad'o!”
“Jes!” dir'is la imperi'estr'o, kaj li ek'plor'is kiel mal'grand'a infan'o.
“Tio ja esper'ebl'e ne est'as natur'a!” ek'kri'is la reĝ'id'in'o.
“Jes, tio est'as natur'a bird'o!” dir'is la al'port'int'o'j.
“Nu, en tia okaz'o las'u la bird'o'n flug'i!” dir'is la reĝ'id'in'o, kaj ŝi neniel vol'is permes'i, ke la reĝ'id'o ven'u.
Ĉi tiu tamen ne las'is si'n for'tim'ig'i. Li ŝmir'is al si la vizaĝ'o'n per brun'a kaj nigr'a farb'o, ŝov'is la ĉap'o'n fort'e mal'supr'e'n kaj ek'frap'is:
“Bon'a'n tag'o'n, imperi'estr'o!” li dir'is. “Ĉu mi ne pov'us ĉi tie en la palac'o ricev'i i'a'n ofic'o'n?”
“Ha, tiom mult'e da person'o'j serĉ'as ĉi tie ofic'o'n!” respond'is la imperi'estr'o. “Tamen atend'u! Mi nun efektiv'e bezon'as iu'n, kiu pov'us gard'i pork'o'j'n, ĉar ni hav'as grand'a'n nombr'o'n da ili!”
Tia'manier'e la reĝ'id'o est'is far'it'a imperi'estr'a pork'o'paŝt'ist'o. Li ricev'is mizer'a'n kamer'et'o'n mal'supr'e apud la pork'ej'o, kaj tie li dev'is rest'i. Sed dum la tut'a tag'o li sid'is kaj labor'is, kaj ĝis vesper'o li pret'ig'is bel'et'a'n mal'grand'a'n pot'o'n. Supr'e sur ĝi li aranĝ'is ĉirkaŭ'e tint'il'o'j'n, kiu'j ĉe bol'ad'o en la pot'o tint'ad'is tre bel'e kaj lud'ad'is la mal'nov'a'n melodi'o'n:
Sed la plej grand'a artifik'ec'o konsist'is en tio, ke, ten'ant'e la fingr'o'n en la vapor'o el'ir'ant'a el la pot'o, oni pov'is flar'sent'i, kia'j manĝ'aĵ'o'j est'as pret'ig'it'a'j sur ĉiu fajr'ej'o en la urb'o. Tio kompren'ebl'e est'is io ali'a ol roz'o!
La reĝ'id'in'o kun ĉiu'j si'a'j kort'eg'an'in'o'j preter'promen'is, kaj kiam ŝi ek'aŭd'is la melodi'o'n, ŝi halt'is kaj hav'is tre gaj'a'n mien'o'n, ĉar ŝi ankaŭ pov'o'sci'is lud'i “Ha, vi kar'a Aŭgusteno” . Tio est'is la sol'a, kio'n ŝi pov'o'sci'is, sed ŝi lud'ad'is tio'n per unu fingr'o.
“Tio'n mi ankaŭ pov'o'sci'as!” ŝi ek'kri'is. “Tio cert'e est'as tre kler'a pork'o'paŝt'ist'o. Aŭskult'u, ir'u tie'n kaj demand'u li'n, kiom kost'as la instrument'o!”
Tial unu el la kort'eg'an'in'o'j dev'is tie'n salt'i, sed antaŭ'e ŝi met'is sur si'a'j'n pied'o'j'n lign'a'j'n pantofl'o'j'n.
“Kio'n vi postul'as pro la pot'o?” demand'is la kort'eg'an'in'o.
“Mi postul'as dek kis'o'j'n de la reĝ'id'in'o!” respond'is la pork'o'paŝt'ist'o.
“Di'o ni'n gard'u!” ek'kri'is la kort'eg'an'in'o.
“Jes, mal'pli mi ne pov'as pren'i!” dir'is la pork'o'paŝt'ist'o.
“Nu, kio'n li dir'is?” demand'is la reĝ'id'in'o.
“Tio'n mi efektiv'e ne pov'as el'dir'i!” respond'is la kort'eg'an'in'o; “ĝi est'as terur'a!”
“En tia okaz'o vi pov'as flustr'i tio'n al mi en la orel'o'n!” Kaj la kort'eg'an'in'o flustr'is al ŝi en la orel'o'n.
“Li est'as mal'bon'kondut'a!” dir'is la reĝ'id'in'o kaj rapid'e ir'is plu'e'n. Sed apenaŭ ŝi tra'ir'is mal'grand'a'n distanc'o'n, la tint'il'o'j ek'lud'is tiel ĉarm'e:
“Aŭskult'u!” de'nov'e komenc'is la reĝ'id'in'o, “demand'u li'n, ĉu li vol'as pren'i dek kis'o'j'n de mi'a'j kort'eg'an'in'o'j.”
“Ho ne!” dir'is la pork'o'paŝt'ist'o, “dek kis'o'j'n de la reĝ'id'in'o, ali'e mi ne don'os la pot'o'n!”
“Kia ĉagren'a afer'o!” dir'is la reĝ'id'in'o, “sed en tia okaz'o vi dev'as almenaŭ star'iĝ'i antaŭ'e, ke neni'u pov'u tio'n vid'i!”
La kort'eg'an'in'o'j star'iĝ'is antaŭ ŝi, dis'larĝ'ig'is si'a'j'n vest'o'j'n, kaj tiam la pork'o'paŝt'ist'o ricev'is la dek kis'o'j'n kaj ŝi la pot'o'n.
Ha, kia feliĉ'o tio est'is! Dum la tut'a vesper'o kaj la tut'a tag'o la pot'o dev'is bol'i. En la tut'a urb'o ekzist'is neni'u fajr'ej'o, pri kiu ŝi ne sci'us, kio est'as kuir'it'a sur ĝi, kiel ĉe ĉambelan'o, tiel ankaŭ ĉe bot'ist'o. La kort'eg'an'in'o'j danc'is kaj plaŭd'is per la man'o'j.
“Ni sci'as, kiu hav'os dolĉ'a'n sup'o'n kaj pat'kuk'o'n! Ni sci'as, al kiu oni sur'tabl'iĝ'os gri'aĵ'o'n kaj karbonad'o'n! Kiel bel'eg'e! Kiel rav'ant'e!”
“Efektiv'e rav'ant'e!” konsent'is la ĉef'a kort'eg'estr'in'o.
“Sed bon'e silent'u, ĉar mi est'as ja fil'in'o de la imperi'estr'o!”
“Eĉ unu vort'et'o ne trans'paŝ'os ni'a'j'n lip'o'j'n!” ili ĉiu'j asert'is.
La pork'o'paŝt'ist'o, tio est'as la reĝ'id'o — sed ili ja ne sci'is, ke li est'as iu ali'a ol efektiv'a pork'o'paŝt'ist'o — ne preter'las'is eĉ unu tag'o'n sen pret'ig'o de io nov'a, kaj li pret'ig'is knar'il'o'n. Kiam oni ĝi'n turn'is, tiam son'is ĉiu'j vals'o'j, polk'o'j kaj mazurk'o'j; kiu'j'n oni iam kon'is de'post la kre'o de la mond'o.
“Sed tio est'as superbe!” dir'is la reĝ'id'in'o, preter'pas'ant'e. “Neniam mi aŭd'is lud'ad'o'n de pli bel'a art'aĵ'o. Ir'u al li kaj demand'u li'n, kiom la instrument'o kost'as. Sed kis'o'j'n mi ne don'os!”
“Li vol'as ricev'i cent kis'o'j'n de la reĝ'id'in'o!” dir'is la kort'eg'an'in'o, kiu pren'is inform'o'n.
“Mi opini'as, ke li frenez'iĝ'is!” dir'is la reĝ'id'in'o kaj ir'is plu'e'n. Sed apenaŭ ŝi tra'ir'is kelk'a'n distanc'o'n, ŝi halt'is. “Oni dev'as sub'ten'i la art'o'n,” ŝi dir'is; “por tio mi est'as ja fil'in'o de la imperi'estr'o! Dir'u al li, mi don'os al li dek kis'o'j'n, kiel hieraŭ, la ceter'a'j'n li pov'as pren'i de mi'a'j kort'eg'an'in'o'j!”
“Sed ni far'us tio'n tiel ne'volont'e!” dir'is la kort'eg'an'in'o'j.
“Babil'aĵ'o!” respond'is la reĝ'id'in'o, “se mi pov'as li'n kis'i, vi ankaŭ tio'n pov'as. Memor'u, ke mi don'as al vi nutr'aĵ'o'n kaj salajr'o'n!” Neni'o help'is, la kort'eg'an'in'o dev'is de'nov'e ir'i al li.
“Cent kis'o'j'n de la reĝ'id'in'o!” li dir'is, “aŭ ĉiu el ni konserv'os si'a'n hav'o'n.”
“Star'iĝ'u antaŭ'e!” ŝi dir'is; kaj ĉiu'j kort'eg'an'in'o'j star'iĝ'is antaŭ'e, kaj li komenc'is kis'i.
“Kio'n pov'as signif'i tiu hom'amas'iĝ'o tie apud la pork'ej'o?” dir'is la imperi'estr'o, kiu el'ir'is sur la balkon'o'n. Li viŝ'is al si la okul'o'j'n kaj sur'met'is la okul'vitr'o'j'n. “Tie part'o'pren'as ja la kort'eg'an'in'o'j. Mi ir'os al ili mal'supr'e'n!” Rapid'e li ord'ig'is si'a'j'n pantofl'o'j'n, ĉar tio est'is ŝu'o'j, kiu'j'n li est'is tret'plat'ig'int'a.
Nu, nu, kiel li rapid'is!
Kiam li ven'is mal'supr'e'n sur la kort'o'n, li ek'paŝ'is tre mal'laŭt'e, kaj la kort'eg'an'in'o'j est'is tiel okup'it'a'j je la kalkul'ad'o de la kis'o'j, ke la afer'o est'u far'at'a tut'e honest'e kaj li ne ricev'u tro mult'e, sed ankaŭ ne tro mal'mult'e, ke ili tut'e ne rimark'is la imperi'estr'o'n. Li star'iĝ'is sur la pint'o'j de la fingr'o'j.
“Kio do tio est'as?” li dir'is, kiam li ek'vid'is, kiel ili si'n kis'as, kaj li ek'bat'is ili'n per la pantofl'o ĝust'e en la moment'o, kiam la pork'o'paŝt'ist'o ricev'is la ok'dek'ses'a'n kis'o'n.
“For!” ek'kri'is la imperi'estr'o, ĉar li est'is tre koler'a; kaj kiel la pork'o'paŝt'ist'o'n, tiel ankaŭ la reĝ'id'in'o'n li for'pel'is el si'a regn'o.
Tiam ŝi star'is kaj plor'is, la pork'o'paŝt'ist'o insult'is, kaj la pluv'o fal'ad'is torent'e.
“Ha, mi mal'feliĉ'a hom'id'o!” ĝem'is la reĝ'id'in'o; “kial mi ne pren'is la bel'a'n reĝ'id'o'n! Ha, kiel mal'feliĉ'a mi est'as!”
La pork'o'paŝt'ist'o ir'is mal'antaŭ arb'o'n, de'viŝ'is al si de la vizaĝ'o la nigr'a'n kaj brun'a'n farb'o'n, for'ĵet'is de si la mal'bel'a'j'n vest'o'j'n kaj aper'is nun en si'a'j vest'o'j de reĝ'id'o, tiel bel'a, ke la reĝ'id'in'o ne'vol'e dev'is klin'iĝ'i antaŭ li.
“Vi kaŭz'is tio'n, ke mi dev'as vi'n mal'estim'i!” li komenc'is, “Vi ne vol'is hav'i honest'a'n reĝ'id'o'n? Vi ne kompren'is la valor'o'n de roz'o'j kaj najtingal'o'j, sed la pork'o'paŝt'ist'o'n vi kis'is pro lud'il'o! Tio'n, kio'n vi nun sufer'as, vi merit'is!”
Kaj li for'ir'is en si'a'n regn'o'n, ferm'is la pord'o'n kaj met'is antaŭ ĝi rigl'il'o'n, tiel ke ŝi pov'is nur star'i ekster'e kaj kant'i:
Se post fulm'o'tondr'o oni preter'ir'as poligon'a'n kamp'o'n, oni oft'e rimark'as, ke ĝi aspekt'as nigr'e kaj kvazaŭ brul'ig'it'e. Oni hav'as la impres'o'n, kvazaŭ flam'o de fajr'o trans'ir'is la kamp'o'n, kaj la kamp'ar'an'o tiam dir'as: “Tio'n la poligon'o ricev'is de la fulm'o!” Sed kial ĝi tio'n ricev'is? Mi rakont'os, kio'n dir'is al mi la paser'o, kaj al la paser'o tio'n rakont'is mal'jun'a salik'o, kiu star'is apud poligon'a kamp'o kaj ankoraŭ tie star'as. Tio est'as tre respekt'ind'a alt'a salik'o, sed tuber'plen'a kaj mal'jun'a, en la mez'o ĝi est'as dis'fend'it'a, kaj el la kav'aĵ'o el'kresk'as herb'o kaj rubus'o. La arb'o est'as klin'it'a antaŭ'e'n, kaj la branĉ'o'j pend'as mal'supr'e'n al la ter'o, kvazaŭ ili est'us verd'a'j long'a'j har'o'j.
Sur ĉiu'j kamp'o'j ĉirkaŭ'e kresk'is gren'o, sekal'o, horde'o kaj aven'o. Ho, la ĉarm'a aven'o! Kiam ĝi est'as matur'a, ĝi aspekt'as kiel tut'a amas'o da mal'grand'a'j flav'a'j kanarioj sur unu branĉ'o. La gren'o promes'is riĉ'a'n kaj ben'it'a'n rikolt'o'n, kaj ju pli pez'a ĝi est'is, des pli profund'e ĝi klin'iĝ'is en pi'a humil'ec'o.
Sed tie est'is ankaŭ kamp'o kun poligon'o, kaj ĝi kuŝ'is ĝust'e kontraŭ la mal'jun'a salik'o. La poligon'o ne hav'is intenc'o'n klin'i si'n kiel la ali'a gren'o; ĝi ten'is la kap'o'n alt'e kaj star'is fier'e kaj rigid'e.
“Mi est'as tiel sam'e riĉ'a kiel la spik'o'j,” ĝi dir'is, “kaj krom tio mi est'as mult'e pli bel'a. Mi'a'j flor'aĵ'o'j laŭ si'a bel'ec'o est'as egal'a'j al la flor'aĵ'o'j de la pom'arb'o'j. Est'as plezur'o rigard'i mi'n kaj la mi'a'j'n. Ĉu vi kon'as iu'n, kiu aspekt'as pli bel'e ol ni, vi mal'jun'a salik'o?”
Kaj la salik'o balanc'is la kap'o'n, kvazaŭ ĝi vol'us dir'i: “Cert'e mi kon'as!” Sed la poligon'o plen'blov'is si'n de mal'humil'ec'o kaj dir'is: “La mal'saĝ'a arb'o, ĝi est'as tiel mal'jun'a, ke al ĝi en la ventr'o kresk'as jam herb'o!”
Subit'e amas'iĝ'is terur'a'j fulm'o'tondr'a'j nub'o'j. Ĉiu'j kamp'a'j flor'o'j kun'met'is si'a'j'n foli'o'j'n aŭ klin'is si'a'j'n delikat'a'j'n kap'o'j'n, kiam la fulm'o'tondr'o kur'is super ili. Nur la poligon'o fanfaron'is per si'a fier'ec'o.
“Klin'u vi'a'n kap'o'n kiel ni!” dir'is la flor'o'j,
“Tio'n mi tut'e ne bezon'as!” respond'is la poligon'o.
“Klin'u vi'a'n kap'o'n kiel ni!” kri'is la gren'o! “jen al'flug'as la anĝel'o de fulm'o'tondr'o! Li hav'as flug'il'o'j'n, kiu'j est'as long'a'j de la nub'o'j ĝis la ter'o. Li dis'bat'os vi'n, antaŭ ol vi hav'os la temp'o'n pet'eg'i li'n pri indulg'o!”
“Mi tamen ne vol'as mi'n klin'i!” dir'is la poligon'o.
“Ferm'u vi'a'j'n flor'aĵ'o'j'n kaj klin'u vi'a'j'n foli'o'j'n!” admon'is ankaŭ la mal'jun'a salik'o. “Ne rigard'u en la fulm'o'n, kiam la nub'o dis'krev'os! Eĉ al la hom'o'j tio ne est'as permes'at'a, ĉar tra la fulm'o oni pov'as en'rigard'i en la ĉiel'o'n de Di'o, sed tiu vid'o blind'ig'us eĉ la hom'o'j'n. Kio do far'iĝ'us des pli al ni, al la kresk'aĵ'o'j de la ter'o, se ni tio'n permes'us al ni, kiu'j est'as ja mult'e mal'pli grav'a'j!”
“Mult'e mal'pli grav'a'j?” respond'is la poligon'o. “Nu, mi do ĝust'e vol'as en'rigard'i en la ĉiel'o'n de Di'o!” Kaj ĝi efektiv'e tio'n far'is en si'a mal'humil'ec'o kaj fier'ec'o. Aspekt'is tiel, kvazaŭ la tut'a mond'o star'as en flam'o'j, tiel fort'e fulm'is.
Kiam la fulm'o'tondr'o pas'is, la flor'o'j kaj la gren'o star'is en la trankvil'a, pur'a aer'o re'freŝ'ig'it'a'j de la pluv'o, sed la poligon'o est'is karb'o'nigr'e brul'kolor'it'a de la fulm'o; ĝi est'is nun sen'viv'a, sen'valor'a kresk'aĵ'o sur la kamp'o.
La mal'jun'a salik'o mov'is si'a'j'n branĉ'o'j'n en la vent'o, kaj grand'a'j gut'o'j da akv'o fal'is de ĝi'a'j verd'a'j foli'o'j, kvazaŭ la arb'o plor'us; kaj la paser'o'j demand'is: “Kial vi plor'as? ĉi tie est'as ja mir'ind'e freŝ'ig'e! vid'u, kiel la sun'o lum'as, vid'u, kiel la nub'o'j rapid'e kur'as! ĉu vi pov'as sent'i la odor'o'n de la flor'o'j kaj de la arb'et'o'j? kial vi tiel plor'as, vi mal'jun'a salik'o?”
Kaj la salik'o rakont'is pri la fier'ec'o, pri la mal'humil'ec'o kaj pri la pun'o de la poligon'o. La pun'o ĉiam sekv'as. Mi, kiu rakont'as la histori'o'n, aŭd'is ĝi'n de la paser'o'j; ili rakont'is ĝi'n al mi unu vesper'o'n, kiam mi pet'is ili'n pri fabel'o.
Ĉiu'n foj'o'n, kiam mort'as bon'a infan'o, anĝel'o de Di'o mal'lev'iĝ'as sur la ter'o'n, pren'as la mort'int'a'n infan'o'n sur si'a'j'n brak'o'j'n; etend'as si'a'j'n grand'a'j'n blank'a'j'n flug'il'o'j'n, flug'as super ĉiu'j'n lok'o'j'n, kiu'j'n la infan'o, am'is, kaj ŝir'kolekt'as plen'man'o'n da flor'o'j, kiu'j'n li al'port'as supr'e'n al Di'o, por ke ili tie flor'u ankoraŭ pli bel'e ol sur la ter'o. Di'o al'prem'as ĉiu'j'n flor'o'j'n al Si'a kor'o, sed al tiu flor'o, kiu est'as al Li plej kar'a, Li don'as kis'o'n, kaj per tio ĝi ricev'as voĉ'o'n kaj pov'as part'o'pren'i en la grand'a feliĉ'a kant'ad'o.
Ĉio'n ĉi tio'n rakont'is anĝel'o de Di'o, port'ant'e mort'int'a'n infan'o'n al la ĉiel'o, kaj la infan'o tio'n aŭd'is kiel en sonĝ'o. Ili flug'is super la hejm'a'j lok'o'j, kie la infan'o est'is lud'int'a, kaj tra'pas'is ĝarden'o'j'n kun bel'eg'a'j flor'o'j.
“Kiu'n ni pren'u kun ni kaj plant'u en la ĉiel'o?” demand'is la anĝel'o. Jen star'is graci'a, bel'eg'a roz'arb'et'aĵ'o, sed mal'bon'a man'o romp'is la trunk'o'n, tiel ke ĉiu'j branĉ'o'j, plen'a'j de grand'a'j du'on'e mal'ferm'iĝ'int'a'j burĝon'o'j, pend'is velk'int'e:
“La kompat'ind'a roz'arb'et'aĵ'o!” dir'is la infan'o, “pren'u ĝi'n, por ke supr'e ĉe Di'o ĝi ek'flor'u!” Kaj la anĝel'o pren'is ĝi'n, sed kis'is pro tio la infan'o'n, kaj la et'ul'o du'on'e mal'ferm'is si'a'j'n okul'o'j'n. Ili ŝir'kolekt'is kelk'a'j'n el la bel'a'j luks'o'flor'o'j, sed ili pren'is kun si ankaŭ la mal'estim'at'a'n kalendul'o'n kaj la sovaĝ'a'n trikoloret'o'n.
“Nun ni hav'as flor'o'j'n!” ĝoj'kri'is la infan'o, kaj la anĝel'o kap'jes'is, sed ili ne flug'is ankoraŭ al Di'o. Est'is nokt'o, kaj ĉie reg'is silent'o. Ili rest'is en la grand'a urb'o kaj ŝveb'is super unu el la plej mal'vast'a'j strat'o'j, kie kuŝ'is tut'a'j amas'o'j, da pajl'o, cindr'o kaj ĉia'spec'a'j for'ĵet'aĵ'o'j. Tiam est'is tag'o de trans'loĝ'iĝ'ad'o. Tie kuŝ'is romp'it'aĵ'o'j de teler'o'j, romp'it'a'j gips'a'j figur'o'j, ĉifon'o'j kaj mal'nov'a'j ĉapel'o'j, kaj ĉio hav'is ne tre bon'a'n aspekt'o'n.
La anĝel'o montr'is sub tiu bala'aĵ'o kelk'e da pot'pec'o'j de flor'pot'o kaj bul'o'n da ter'o, kiu el'fal'is kaj kiu'n kun'kun'ten'is la radik'o'j de grand'a velk'int'a kamp'a flor'o, kiu nun hav'is plu neni'a'n valor'o'n kaj tial est'is el'ĵet'it'a sur la strat'o'n.
“Tio'n ni kun'pren'os!” dir'is la anĝel'o. “Dum ni'a flug'ad'o mi rakont'os al vi la kaŭz'o'n.”
Ili flug'is, kaj la anĝel'o rakont'is:
“Tie mal'supr'e en la mal'vast'a strat'o, en la mal'alt'a kel'o, loĝ'is mal'riĉ'a, mal'san'a knab'o. De si'a plej fru'a infan'ec'o li ĉiam dev'is kuŝ'i en la lit'o. Kiam li sent'is si'n plej bon'e, li pov'is per lam'baston'o'j kelk'e da foj'o'j tra'ir'i la mal'grand'a'n ĉambr'o'n tie'n kaj re'e'n; tio est'is ĉio. Dum mal'mult'e da somer'a'j tag'o'j la radi'o'j de la sun'o penetr'ad'is por du'on'hor'o en la koridor'o'n de la kel'o. Kiam la mal'feliĉ'a knab'o tiam sid'is kaj la varm'a sun'o lum'is sur li kaj tra si'a'j delikat'a'j fingr'o'j, kiu'j'n li ten'is antaŭ si'a vizaĝ'o, li vid'is la tra'bril'et'ad'o'n de si'a ruĝ'a sang'o, tiam oni dir'is: “Hodiaŭ li far'is promen'ad'o'n” . La arb'ar'o'n en ĝi'a bel'eg'a printemp'a verd'ec'o li kon'is nur per tio, ke la fil'o de la najbar'o al'port'is al li la unu'a'n branĉ'o'n de fag'o. Li ten'is ĝi'n super la kap'o kaj rev'is nun, ke li ripoz'as sub fag'o'j; kie la sun'o lum'as kaj la bird'o'j kant'as. En unu printemp'a tag'o la fil'o de la najbar'o al'port'is al li ankaŭ kamp'a'j'n flor'o'j'n, inter kiu'j hazard'e trov'iĝ'is ankaŭ unu kun si'a radik'o. Tial oni plant'is ĝi'n en flor'pot'o'n kaj star'ig'is ĝi'n ĉe la fenestr'o tut'e apud li'a lit'o. La flor'o est'is plant'it'a per feliĉ'a man'o, ĝi kresk'is, el'kresk'ig'is nov'a'j'n id'o'j'n kaj don'ad'is ĉiu'jar'e nov'a'j'n flor'o'j'n. Ĝi anstataŭ'is al la mal'san'a knab'o la plej bel'a'n ĝarden'o'n, ĝi est'is li'a mal'grand'a trezor'o sur ĉi tiu ter'o. Li pri'verŝ'ad'is ĝi'n kaj vart'ad'is ĝi'n kaj zorg'ad'is pri tio, ke ĝi ricev'u plen'e ĉiu'n sun'radi'o'n, kiu en'bril'is tra la mal'alt'a fenestr'o. La flor'o eĉ en'kresk'is en li'a'j'n sonĝ'o'j'n, ĉar por li sol'a ĝi kresk'is, el'ig'ad'is si'a'n odor'o'n kaj ĝoj'ig'ad'is la okul'o'n. Al ĝi li dum si'a mort'o turn'is si'a'n vizaĝ'o'n, kiam Di'o li'n vok'is. En la daŭr'o de unu jar'o li est'is jam ĉe Di'o, en la daŭr'o de unu jar'o la flor'o forges'it'e star'is en la fenestr'o, kaj ĝi velk'sek'iĝ'is, kaj tial ĉe la trans'loĝ'iĝ'o oni el'ĵet'is ĝi'n sur la strat'o'n kun'e kun la bala'aĵ'o. Kaj tio est'as la flor'o, la mal'feliĉ'a velk'sek'iĝ'int'a flor'o, kiu'n ni pren'is en ni'a'n buked'o'n, ĉar tiu flor'o al'port'is pli da ĝoj'o, ol la plej riĉ'a flor'o en la ĝarden'o de reĝ'in'o.”
“Sed de kie vi sci'as ĉio'n ĉi tio'n?” demand'is la infan'o, kiu'n la anĝel'o port'is supr'e'n al la ĉiel'o.
“Mi tio'n sci'as!” dir'is la anĝel'o, “mi est'is ja mem la mal'san'a, mal'grand'a knab'o, kiu ir'ad'is per lam'baston'o'j! Mi'a'n flor'o'n mi bon'e kon'as.”
La infan'o nun tut'e mal'ferm'is si'a'j'n okul'o'j'n kaj rigard'is la anĝel'o'n en li'a'n bel'a'n, afabl'a'n vizaĝ'o'n. En la sam'a moment'o ili al'ven'is en la ĉiel'o'n de Di'o, kie reg'is ĝoj'o kaj feliĉ'o. Kaj Di'o al'prem'is la mort'int'a'n infan'o'n al Si'a kor'o, kaj tiam ĝi ricev'is flug'il'o'j'n kiel la ali'a anĝel'o kaj ek'flug'is kun li man'o en man'o. Di'o al'prem'is ĉiu'j'n flor'o'j'n al Si'a kor'o, sed la mal'feliĉ'a'n velk'sek'iĝ'int'a'n kamp'a'n flor'o'n Li kis'is, kaj ĝi ricev'is voĉ'o'n kaj ek'kant'is kun ĉiu'j anĝel'o'j, kiu'j ŝveb'is ĉirkaŭ Di'o, unu'j tre proksim'e, ali'a'j en grand'a'j rond'o'j ĉirkaŭ'e, ĉiam pli kaj pli mal'proksim'e, ĝis la sen'fin'ec'o, sed ĉiu'j egal'e feliĉ'a'j. Ĉiu'j ili kant'is, mal'grand'a'j kaj grand'a'j, la bon'a, nun tiel ben'it'a infan'o, kiel ankaŭ la mal'riĉ'a kamp'a flor'o, kiu velk'sek'iĝ'int'a, el'ĵet'it'a kun bala'aĵ'o, est'is kuŝ'int'a sur la mal'vast'a, mal'lum'a strat'o.
En Ĥin'uj'o, kiel vi sen'dub'e sci'as, la imperi'estr'o est'as Ĥin'o kaj ĉiu'j li'a'j ĉirkaŭ'ant'o'j est'as ankaŭ Ĥin'o'j. De post la temp'o, pri kiu mi rakont'os al vi, pas'is jam mult'e da jar'o'j, sed ĝust'e tial valor'as aŭskult'i la histori'o'n, ĉar ali'e oni pov'us ĝi'n forges'i. La palac'o de la imperi'estr'o est'is la plej bel'eg'a en la mond'o, ĝi est'is tut'a el delikat'a porcelan'o, tiel mult'e'kost'a, sed ankaŭ tiel romp'ebl'a, tiel tuŝ'o'tim'a, ke oni dev'is ĉiam est'i tre si'n'gard'a. En la ĝarden'o oni pov'is vid'i la plej rimark'ind'a'j'n flor'o'j'n, kaj al la plej bel'a'j el ili est'is al'lig'it'a'j arĝent'a'j sonor'il'o'j, kiu'j sen'ĉes'e sonor'ad'is, por ke oni ne pov'u preter'ir'i, ne rimark'ant'e la flor'o'j'n. Ĉio en la ĝarden'o de la imperi'estr'o est'is aranĝ'it'a plej sagac'e, kaj la ĝarden'o est'is tiel grand'eg'a, ke eĉ la ĝarden'ist'o ne sci'is, kie est'as ĝi'a fin'o. Fervor'e marŝ'ant'e, oni venad'is el la ĝarden'o en plej bel'eg'a'n arb'ar'o'n kun alt'a'j arb'o'j kaj profund'a'j lag'o'j. La arb'ar'o konduk'is al la mar'o, kiu est'is blu'a kaj profund'a. Grand'a'j ŝip'o'j pov'is naĝ'i sub la super'pend'ant'a'j branĉ'o'j, kaj en tiu'j last'a'j loĝ'is najtingal'o, kiu kant'ad'is tiel dolĉ'e, ke eĉ la mal'riĉ'a fiŝ'kapt'ist'o, kiu tut'e kaj plen'e est'is okup'it'a de si'a profesi'o, silent'e kuŝ'iĝ'ad'is kaj aŭskult'ad'is, kiam li, el'vetur'int'e en la nokt'o, por etend'i si'a'n ret'o'n, aŭd'is la najtingal'o'n. “Mi'a Di'o, kiel bel'a ĉi tio est'as!” li dir'ad'is, sed baldaŭ li est'is dev'ig'at'a zorg'i pri si'a profesi'o, kaj li forges'ad'is la bird'o'n. Sed kiam la najtingal'o en la sekv'ant'a nokt'o de'nov'e kant'is kaj la fiŝ'kapt'ist'o tie'n ven'is, li ripet'ad'is: “Mi'a Di'o, kiel bel'a ĉi tio est'as!”
El ĉiu'j land'o'j de la mond'o venad'is vojaĝ'ant'o'j en la urb'o'n de la imperi'estr'o kaj admir'ad'is ĝi'n, la palac'o'n kaj la ĝarden'o'n; sed kiam ili aŭd'is la najtingal'o'n, ili ĉiu'j dir'ad'is: “Tio ĉi tamen est'as la plej bon'a!”
La vojaĝ'ant'o'j rakont'ad'is pri tio post si'a re'ven'o hejm'e'n, kaj la scienc'ul'o'j verk'is libr'o'j'n pri la urb'o, pri la palac'o kaj pri la ĝarden'o, sed la najtingal'o'n ili ne forges'is, al ĝi est'is dediĉ'it'a la ĉef'a ĉapitr'o; kaj tiu'j, kiu'j sci'is verk'i vers'o'j'n, verk'is plej bel'a'j'n poezi'aĵ'o'j'n pri la najtingal'o en la arb'ar'o apud la profund'a mar'o.
La libr'o'j est'is traduk'it'a'j en ĉiu'j'n lingv'o'j'n, kaj kelk'a'j el tiu'j libr'o'j unu foj'o'n traf'is ankaŭ en la man'o'j'n de la imperi'estr'o. Li sid'is en si'a or'a seĝ'o, leg'is kaj leg'is kaj balanc'ad'is ĉiu'minut'e la kap'o'n, ĉar est'is al li agrabl'e sci'iĝ'i pri tiu'j bel'eg'a'j pri'skrib'o'j de la urb'o, la palac'o kaj la ĝarden'o. “Sed la najtingal'o est'as tamen la plej bon'a el ĉio!” est'is skrib'it'e en la libr'o'j.
“Kio'n ĉi tio pov'as signif'i?” dir'is la imperi'estr'o, “La najtingal'o? Ĝi'n mi ja tut'e ne kon'as. Ĉu ekzist'as tia bird'o en mi'a regn'o kaj en mi'a propr'a ĝarden'o? Pri tio mi neniam aŭd'is! Kaj pri io simil'a mi sci'iĝ'is nur el la libr'o'j!”
Li al'vok'is si'a'n kort'eg'estr'o'n, kiu est'is tiel eminent'a, ke ĉiu'foj'e, kiam iu mal'pli alt'rang'a ek'parol'is al li aŭ kuraĝ'is demand'i li'n pri io, li respond'ad'is neni'o'n krom “P!”, kaj “P!” ja neni'o'n signif'as.
“Oni ja rakont'as, ke ĉi tie trov'iĝ'as ekster'ordinar'e rimark'ind'a bird'o, nom'at'a najtingal'o! — ek'parol'is al li la imperi'estr'o. — Oni dir'as, ke ĝi est'as la plej bon'a objekt'o en mi'a grand'a regn'o! Kial oni neniam i'o'n dir'is al mi pri ĝi?”
“Mi neniam antaŭ'e aŭd'is pri ĝi!” dir'is la kort'eg'estr'o; “ĝi neniam est'is prezent'it'a en la kort'eg'o!”
“Mi ordon'as, ke ĝi hodiaŭ vesper'e ven'u ĉi tie'n kaj kant'u antaŭ mi!” dir'is plu'e la imperi'estr'o; “la tut'a mond'o sci'as, kio'n mi hav'as, kaj mi ĝi'n ne sci'as.”
“Mi neniam antaŭ'e aŭd'is pri ĝi!” respond'is la kort'eg'estr'o, “sed mi ĝi'n serĉ'os, mi ĝi'n trov'os!”
Sed kie oni pov'is ĝi'n trov'i? La kort'eg'estr'o kur'ad'is supr'e'n kaj mal'supr'e'n sur ĉiu'j ŝtup'ar'o'j, tra salon'o'j kaj koridor'o'j, sed neni'u el tiu'j, kiu'j'n li renkont'is, iam i'o'n aŭd'is pri la najtingal'o; kaj la kort'eg'estr'o kur'is re'turn'e al la imperi'estr'o kaj dir'is, ke ĝi est'as ver'ŝajn'e fabel'o de la libr'o'verk'ist'o'j.
“Vi'a imperi'estr'a moŝt'o tut'e ne pov'as prezent'i al si; kia'j divers'a'j mensog'o'j est'as verk'at'a'j. Ĉio ĉi tio est'as fantazi'o'j kaj aparten'as al la tiel nom'at'a nigr'a magi'o!”
“Sed la libr'o, en kiu mi tio'n ĉi leg'is,” respond'is la imperi'estr'o, “est'as send'it'a al mi de la alt'e'potenc'a imperi'estr'o de Japan'uj'o, kaj sekv'e ĝi ne pov'as est'i mal'ver'aĵ'o. Mi vol'as aŭd'i la najtingal'o'n! Ĝi nepr'e dev'as est'i hodiaŭ vesper'e ĉi tie! Ĝi hav'as mi'a'n plej'moŝt'a'n favor'o'n! Kaj se ĝi ne ven'os, tiam mi ordon'os pied'prem'i la ventr'o'j'n de ĉiu'j kort'eg'an'o'j tuj post ili'a vesper'manĝ'o!”
“Tsing-Pe,” dir'is la kort'eg'estr'o, kaj li ek'kur'is de'nov'e supr'e'n kaj mal'supr'e'n sur ĉiu'j ŝtup'ar'o'j, tra ĉiu'j salon'o'j kaj koridor'o'j. Du'on'o de la kort'eg'o kur'is kun'e kun li, ĉar ili ne tre vol'is las'i al si pied'prem'i la ventr'o'j'n. Tiam komenc'iĝ'is fervor'a demand'ad'o pri la rimark'ind'a bird'o, kiu'n kon'is la tut'a mond'o, sed, nur neni'u en la kort'eg'o.
Fin'e ili trov'is mal'grand'a'n, mal'riĉ'a'n kuir'ej'a'n knab'in'et'o'n. Ŝi dir'is “Ho Di'o, la najtingal'o! Mi bon'e ĝi'n kon'as! Jes, kiel bon'eg'e ĝi kant'as! Ĉiu'vesper'e oni permes'as al mi for'port'i por mi'a bedaŭr'ind'a mal'san'a patr'in'o kelk'a'j'n rest'aĵ'o'j'n da manĝ'aĵ'o'j; ŝi loĝ'as mal'supr'e apud la bord'o de la mar'o; kaj kiam mi ir'as re'turn'e, est'as lac'a kaj ripoz'as en la arb'ar'o, tiam mi aŭd'as la najtingal'o'n. Tiam larm'o'j star'as en mi'a'j okul'o'j kaj mi hav'as tia'n sent'o'n kvazaŭ mi kis'us mi'a'n patr'in'o'n!”
“Mal'grand'a kuir'ej'a knab'in'et'o!” dir'is la kort'eg'estr'o, “ni hav'ig'os al vi konstant'a'n ofic'o'n en la kuir'ej'o kaj permes'o'n vid'ad'i, kiel la imperi'estr'o manĝ'as, se vi pov'as konduk'i ni'n al la najtingal'o, ĉar est'as ordon'it'e, ke ĝi hodiaŭ vesper'e ven'u por kant'i!”
Post tio ili ĉiu'j el'marŝ'is al la arb'ar'o, kie la najtingal'o ordinar'e kant'ad'is; du'on'o de la kort'eg'o part'o'pren'is en la marŝ'ad'o. Kiam ili tra'marŝ'is pec'o'n de la voj'o, subit'e bov'in'o komenc'is blek'i.
“Ho!” dir'is unu kort'eg'an'o, “jen ni ĝi'n hav'as! sid'as efektiv'e tut'e ekster'ordinar'a fort'o en tia mal'grand'a best'et'o. Mi cert'e ĝi'n iam antaŭ'e aŭd'is!”
“Ne, tio est'as bov'in'o'j, kiu'j blek'as!” dir'is la kuir'ej'a knab'in'et'o; “ni est'as ankoraŭ tre mal'proksim'e de la ĝust'a lok'o!”
Post'e ek'blek'is ran'o'j en la marĉ'o.
“Bel'eg'e!” dir'is la ĥin'a palac'a predik'ist'o; “nun mi ĝi'n aŭd'as; tio ĉi son'as ĝust'e kiel mal'grand'a'j sonor'il'et'o'j de preĝ'ej'o!”
“Ne, tio est'as ran'o'j!” dir'is la kuir'ej'a knab'in'et'o; “sed nun mi pens'as, ni baldaŭ ĝi'n aŭd'os.”
Subit'e aŭd'iĝ'is tril'ad'o de la najtingal'o.
“Jen ĝi est'as!” ek'kri'is la knab'in'et'o; “aŭskult'u, aŭskult'u, kaj jen tie ĝi sid'as!” kaj ŝi montr'is en la direkt'o al mal'grand'a griz'a bird'o supr'e en la branĉ'o'j.
“Ĉu ĝi est'as ebl'a!” dir'is la kort'eg'estr'o, “tia mi neniam ĝi'n prezent'us al mi! Kia'n simpl'a'n ekster'aĵ'o'n ĝi hav'as! ĝi cert'e pal'iĝ'is pro tio, ke ĝi vid'as ĉirkaŭ si tiom mult'e da alt'rang'a'j person'o'j!”
“Najtingal'et'o!” ek'kri'is la kuir'ej'a knab'in'et'o tut'e laŭt'e, “ni'a plej'moŝt'a kaj plej favor'kor'a imperi'estr'o dezir'as, ke vi kant'u antaŭ li!”
“Kun la plej grand'a plezur'o!” respond'is la najtingal'o, kaj ĝi ek'kant'is tiel, ke est'is plej agrabl'a ĝu'o ĝi'n aŭd'i.
“Tio son'as tut'e kiel vitr'a'j sonor'il'o'j!” dir'is la kort'eg'estr'o, “kaj rigard'u do la mal'grand'a'n gorĝ'et'o'n, kiel ĝi fort'e labor'as! Est'as tre strang'e, ke ni antaŭ'e neniam ĝi'n aŭd'is! Ĝi hav'os grand'a'n sukces'o'n en la kort'eg'o!”
“Ĉu mi kant'u ankoraŭ unu foj'o'n antaŭ la imperi'estr'o?” demand'is la najtingal'o, kiu pens'is, ke antaŭ ĝi est'as la imperi'estr'o.
“Mi'a bon'eg'a, ĉarm'a najtingal'o!” dir'is la kort'eg'estr'o, “eĉ mi hav'as la grand'a'n plezur'o'n komunik'i al vi la ordon'o'n, ke vi aper'u hodiaŭ vesper'e al palac'a fest'o, kie vi dev'as rav'i li'a'n imperi'estr'a'n moŝt'o'n per vi'a ĉarm'eg'a kant'ad'o!”
“La plej bon'a'n efik'o'n ĝi far'as en verd'aĵ'o!” respond'is la najtingal'o, sed ĝi tamen ir'is kun ili, kiam ĝi aŭd'is, ke la imperi'estr'o tio'n dezir'as.
En la palac'o ĉio est'is en fest'a parad'o. La mur'o'j kaj plank'o'j, kiu'j est'is el porcelan'o, bril'is en la lum'o de mult'a'j mil'o'j da or'a'j lamp'o'j. La plej bel'a'j flor'o'j, kiu'j pov'is laŭt'e tint'i per si'a'j sonor'il'et'o'j, star'is en la koridor'o'j. Tie est'is grand'a mov'iĝ'ad'o, kio kaŭz'is grand'a'n tra'blov'a'n vent'o'n, kaj ĉiu'j sonor'il'o'j sonor'is tiel sen'ĉes'e, ke oni ne pov'is kompren'i eĉ si'a'n propr'a'n vort'o'n.
Mez'e en la salon'o, en kiu sid'is la imperi'estr'o, est'is star'ig'it'a mal'grand'a or'a kolon'o, sur kiu dev'is sid'i la najtingal'o, la tut'a kort'eg'o tie est'is kolekt'it'a, kaj la kuir'ej'a knab'in'et'o ricev'is la permes'o'n star'i mal'antaŭ la pord'o, ĉar nun, est'is jam don'it'a al ŝi la titol'o de efektiv'a kort'eg'a kuir'ist'in'o. Ĉiu'j hav'is sur si si'a'j'n fest'a'j'n vest'o'j'n, kaj ĉiu'j rigard'ad'is la mal'grand'a'n griz'a'n bird'et'o'n, al kiu la imperi'estr'o farad'is aprob'a'j'n kap'mov'o'j'n.
La najtingal'o kant'is tiel ĉarm'e, ke ĉe la imperi'estr'o aper'is larm'o'j en la okul'o'j; la larm'o'j flu'is mal'supr'e'n sur li'a'j vang'o'j kaj tiam la najtingal'o kant'is ankoraŭ pli bel'e, kaj ĝi'a kant'ad'o ir'is profund'e en la kor'o'n. La imperi'estr'o est'is tiel ĝoj'a kaj kontent'a, ke li bon'vol'is decid'i, ke la najtingal'o port'u or'a'n pantofl'o'n ĉirkaŭ la kol'o. Sed la najtingal'o dank'is, dir'ant'e, ke ĝi ricev'is jam sufiĉ'a'n rekompenc'o'n.
“Mi vid'is larm'o'j'n en la okul'o'j de la imperi'estr'o, tio est'as por mi la plej grand'a trezor'o! La larm'o'j de imperi'estr'o hav'as mir'ind'a'n potenc'o'n! Di'o sci'as, ke mi est'as sufiĉ'e rekompenc'it'a!”
Kaj tiam ĝi de'nov'e ek'kant'is per si'a dolĉ'a, en'sorĉ'ant'a voĉ'o.
“Ĉi tio est'as la plej elegant'a manier'o, por akir'i al si favor'o'n,” dir'is la sinjor'in'o'j ĉirkaŭ'e, kaj ili pren'is akv'o'n en la buŝ'o'n, por don'i al si'a voĉ'o plor'et'a'n nuanc'o'n, kiam iu ek'parol'os kun ili. Kaj tiam ili pens'is, ke ili ankaŭ est'as najtingal'o'j. Eĉ la serv'ist'o'j kaj serv'ist'in'o'j esprim'is si'a'n plej alt'a'n kontent'ec'o'n, kaj tio ĉi tre mult'e signif'as, ĉar ĝust'e ili hav'as ĉiam la plej grand'a'j'n postul'o'j'n. Jes, la najtingal'o hav'is efektiv'e grand'a'n feliĉ'o'n.
Est'is decid'it'e, ke ĝi rest'u nun en la kort'eg'o, hav'u si'a'n propr'a'n kaĝ'o'n kaj ĝu'u la liber'ec'o'n du'foj'e en la tag'o kaj unu foj'o'n en la nokt'o far'i promen'o'n en la liber'a aer'o. Dek'du serv'ist'o'j dev'is ĝi'n akompan'ad'i, kaj ili ĉiu'j dev'is ĝi'n ten'i per ruband'o, lig'it'a ĉirkaŭ unu el ĝi'a'j pied'et'o'j. Cert'e ne est'is grand'a plezur'o en tia'j promen'ad'o'j.
La tut'a urb'o parol'is nur pri la mir'ind'a bird'o; kaj se du person'o'j si'n renkont'is, ili ĝem'is kaj far'is tia'j'n ekstaz'a'j'n mien'o'j'n, kvazaŭ ili est'us en ne tut'e normal'a stat'o. Eĉ dek'unu infan'o'j de butik'ist'in'o'j est'is bapt'it'a'j per ĝi'a nom'o, kvankam ili'a'j voĉ'a'j organ'o'j tut'e ne montr'is i'a'n grand'a'n antaŭ'kapabl'o'n por la kant'art'o.
Unu tag'o'n oni al'port'is al la imperi'estr'o grand'a'n kest'o'n, sur kiu est'is skrib'it'e: “Najtingal'o!”
“Jen ni hav'as nov'a'n libr'o'n pri ni'a fam'a bird'o!” dir'is la imperi'estr'o.
Sed ĝi ne est'is libr'o, ĝi est'is mal'grand'a art'aĵ'a objekt'o, kiu kuŝ'is en skatol'o, art'e'far'it'a najtingal'o, kiu est'is kvazaŭ simil'a al la viv'a, sed ĉe ĉiu'j flank'o'j est'is garn'it'a per diamant'o'j, ruben'o'j kaj safir'o'j. Se oni streĉ'tord'is la art'e'far'it'a'n bird'o'n, ĝi pov'is kant'i unu el la pec'o'j, kiu'j'n kant'is la efektiv'a najtingal'o, kaj sam'temp'e ĝi mov'ad'is la vost'o'n supr'e'n kaj mal'supr'e'n kaj bril'is de arĝent'o kaj or'o. Ĉirkaŭ la kol'o ĝi port'is ruband'et'o'n sur kiu est'is skrib'it'e: “La najtingal'o de la imperi'estr'o de Japan'uj'o est'as sen'valor'a en kompar'o kun la najtingal'o de la imperi'estr'o de Ĥin'uj'o!” “Bel'eg'e!” ili ĉiu'j dir'is, kaj tiu, kiu al'port'is la art'e'far'it'a'n bird'o'n, ricev'is tuj la titol'o'n de la imperi'estr'a ĉef'a kort'eg'a al'port'ist'o de najtingal'o'j.
“Nun ili kant'u kun'e! Kia bel'eg'a duet'o ĝi est'os!”
Kaj ili dev'is kant'i kun'e; sed la afer'o ne vol'is ir'i bon'e, ĉar la efektiv'a najtingal'o kant'is laŭ si'a manier'o, kaj la art'e'far'it'a bird'o kant'is laŭ la rul'cilindr'o'j.
“Ĉi tiu ne est'as kulp'a!” dir'is la muzik'aĵ'ist'o, “ĉi tiu sever'e observ'as la takt'o'n kaj est'as tut'e el mi'a lern'ej'o!”
Nun oni ordon'is, ke la art'e'far'it'a bird'o kant'u sol'e. Ĝi hav'is tiel sam'e grand'a'n sukces'o'n, kiel la efektiv'a najtingal'o, kaj al tio ĝi hav'is mult'e pli bel'a'n ekster'aĵ'o'n: ĝi bril'is, kiel bracelet'o'j kaj brust'a'j pingl'o'j.
Tri'dek-tri foj'o'j'n ĝi kant'is tiu'n sam'a'n pec'o'n kaj tamen ne lac'iĝ'is. La hom'o'j volont'e ĝi'n aŭd'us de'nov'e de la komenc'o, sed la imperi'estr'o esprim'is la opini'o'n, ke nun ankaŭ la viv'a najtingal'o dev'as i'o'n aŭd'ig'i. Sed kie ĝi est'is! Neni'u rimark'is, ke ĝi el'flug'is tra la ne'ferm'it'a fenestr'o for al si'a'j verd'a'j arb'ar'o'j.
“Sed kio ĝi est'as?” ek'kri'is la imperi'estr'o; kaj ĉiu'j kort'eg'an'o'j insult'is kaj dir'is, ke la najtingal'o est'as terur'e sen'dank'a best'o. “La pli bon'a'n bird'o'n ni tamen hav'as!” ili dir'is, konsol'ant'e si'n, kaj tial la art'e'far'it'a bird'o dev'is de'nov'e kant'i, kaj la tri'dek-kvar'a'n foj'o'n est'is antaŭ'lud'it'a al ili la sam'a pec'o, sed ili ĉiam ankoraŭ ne kon'is ĝi'n perfekt'e, ĉar ĝi est'is tro mal'facil'a. La muzik'aĵ'ist'o laŭd'ad'is la bird'o'n super ĉiu'j mezur'o'j, li eĉ cert'ig'ad'is, ke ĝi est'as pli bon'a ol la efektiv'a najtingal'o ne sol'e pro la vest'o'j kaj la mult'a'j bril'ant'a'j diamant'o'j, sed ankaŭ rilat'e si'a'n intern'aĵ'o'n.
“Ĉar vid'u, mi'a'j sinjor'o'j, kaj antaŭ ĉio vi'a imperi'estr'a moŝt'o, ĉe la efektiv'a najtingal'o oni neniam pov'as antaŭ'kalkul'i, kio ven'os, sed ĉe la art'e'far'it'a bird'o ĉio est'as difin'it'a: ĝi est'os tiel kaj ne ali'e: Oni pov'as far'i kalkul'o'j'n pri ĝi, oni pov'as ĝi'n mal'ferm'i oni pov'as montr'i la hom'a'n pri'kalkul'o'n, montr'i, kiel kuŝ'as la rul'cilindr'o'j, kiel ili ir'as kaj kiel unu far'o sekv'as el ali'a....”
“Tio est'as tut'e mi'a'j pens'o'j!” dir'is ĉiu'j, kaj la muzik'aĵ'ist'o ricev'is la permes'o'n montr'i la bird'o'n en la plej proksim'a dimanĉ'o al la popol'o.
“Ili ankaŭ aŭd'u ĝi'a'n kant'ad'o'n!” dir'is la imperi'estr'o; kaj ili ĝi'n aŭd'is kaj far'iĝ'is tiel gaj'a'j, kvazaŭ ili ebri'iĝ'us per te'o, ĉar tio est'as tut'e ĥin'a manier'o. “Ho!” ili dir'is, kaj laŭ si'a mor'o ili lev'is unu fingr'o'n supr'e'n kaj balanc'is la kap'o'n. Sed la mal'riĉ'a'j fiŝ'kapt'ist'o'j, kiu'j aŭd'is la ver'a'n najtingal'o'n, dir'is: “Est'as ver'o, ke tio ĉi son'as tut'e bel'e; oni ne pov'as eĉ ne'i, ke ekzist'as kelk'a simil'ec'o de la melodi'o, sed io mank'as, io; kio'n mi nur ne sci'as ĝust'e esprim'i!”
La efektiv'a najtingal'o est'is ekzil'it'a el la land'o kaj regn'o.
La art'e'far'it'a bird'o hav'is si'a'n lok'o'n sur silk'a kusen'o, sen'per'e apud la lit'o de la imperi'estr'o. Ĉiu'j donac'o'j, kiu'j'n ĝi ricev'is, or'o kaj juvel'o'j, kuŝ'is ĉirkaŭ ĝi, kaj pri la titol'o ĝi jam ating'is la alt'ec'o'n de grand'imperi'estr'a nokt'o'tabl'a kant'ist'o kun la rang'o de konsil'ist'o de la unu'a klas'o de la mal'dekstr'a flank'o. Ĉar la imperi'estr'o rigard'is kiel plej eminent'a'n tiu'n flank'o'n, sur kiu trov'iĝ'as la kor'o, kaj la kor'o eĉ ĉe imperi'estr'o trov'iĝ'as sur la mal'dekstr'a flank'o. Sed la muzik'aĵ'ist'o verk'is du'dek-kvin dik'a'j'n volum'o'j'n pri la art'e'far'it'a bird'o. Tiu ĉi verk'o est'is tiel instru'it'ec'a kaj tiel long'a, tiel plen'a de la plej mal'facil'a'j ĥin'a'j vort'o'j, ke ĉiu'j hom'o'j cert'ig'is, ke ili ĝi'n leg'is kaj kompren'is, ĉar ali'e oni ja rigard'us ili'n kiel mal'saĝ'a'j'n, kaj oni pied'prem'us al ili la ventr'o'j'n.
Tiel la afer'o'j ir'is en la daŭr'o de tut'a jar'o. La imperi'estr'o, la kort'eg'o kaj ĉiu'j ali'a'j Ĥin'o'j sci'is ĉiu'n son'o'n de la kant'o de la art'e'far'it'a bird'o parker'e, sed ĝust'e tial ili plej alt'e ĝi'n ŝat'is. Ili pov'is mem kun'kant'i; kaj ili tio'n far'is. La strat'a'j bub'o'j kant'ad'is: “cicici! klukluklu!” kaj la imperi'estr'o ankaŭ tio'n kant'ad'is. Ho, est'is ĉarm'eg'e!
Sed unu vesper'o'n, kiam la art'e'far'it'a bird'o ĝust'e kant'is plej bon'e kaj la imperi'estr'o kuŝ'is en la lit'o kaj aŭskult'is, el la intern'o de la bird'o aŭd'ig'i: “ŝŝŝup!” Io krev'is: “ŝurrr!” Ĉiu'j rad'o'j ek'kur'is, kaj baldaŭ la muzik'o silent'iĝ'is.
La imperi'estr'o tuj el'salt'is el la lit'o kaj send'is vok'i li'a'n konstant'a'n kurac'ist'o'n; sed kio'n tiu pov'is help'i? Post'e oni ir'is vok'i la horloĝ'ist'o'n. kaj post long'a demand'ad'o kaj esplor'ad'o li almenaŭ iom ripar'is la bird'o'n, sed li deklar'is; ke ĝi dev'as est'i tre ŝpar'at'a, ĉar la pivot'o'j est'as el'uz'it'a'j kaj est'as ne ebl'e en'met'i nov'a'j'n tia'manier'e, ke la muzik'o ir'u kun cert'ec'o. Kia grand'a mal'ĝoj'o nun est'is! Nur unu foj'o'n en jar'o oni pov'is las'i kant'i la bird'o'n, kaj eĉ tio ĉi est'is grand'a risk'o. Sed la muzik'aĵ'ist'o hav'is mal'grand'a'n parol'ad'o'n kaj cert'ig'is, ke ĝi est'as ankoraŭ tiel bon'a, kiel antaŭ'e, kaj tiam ĉio est'is tiel bon'a, kiel antaŭ'e.
Pas'is kvin jar'o'j, Subit'e la tut'a land'o ricev'is efektiv'a'n kaŭz'o'n por grand'a mal'ĝoj'o. Ĉiu'j alt'e ŝat'is si'a'n imperi'estr'o'n, kaj nun li est'is mal'san'a, kaj oni dir'is, ke li ne pov'as plu viv'i. Nov'a imperi'estr'o est'is jam antaŭ'prepar'e elekt'it'a, kaj la popol'o star'is ekster'e sur la strat'o kaj demand'ad'is la kort'eg'estr'o'n, kia est'as la stat'o de ili'a land'estr'o.
“P!” li respond'ad'is kaj balanc'ad'is la kap'o'n,
Mal'varm'a kaj pal'a kuŝ'is la imperi'estr'o en si'a grand'a bel'eg'a lit'o; la tut'a kort'eg'o rigard'is li'n kiel jam mort'int'a'n, kaj ĉiu kur'is montr'i si'a'n respekt'o'n al la nov'a imperi'estr'o; la palac'a'j serv'ist'o'j el'kur'is, por babil'i pri tio, kaj la palac'a'j serv'ist'in'o'j hav'is mult'e da gast'o'j. En ĉiu'j salon'o'j kaj koridor'o'j est'is stern'it'a'j drap'a'j kovr'aĵ'o'j, por ke oni ne aŭd'u la paŝ'o'j'n, kaj tial ĉie est'is tiel silent'e, tiel silent'e. Sed la imperi'estr'o ankoraŭ ne mort'is. Rigid'a kaj pal'a li kuŝ'is en la bel'eg'a lit'o kun la long'a'j velur'a'j kurten'o'j kaj la pez'a'j or'a'j penik'o'j. Alt'e supr'e unu fenestr'o est'is mal'ferm'it'a, kaj la lun'o lum'is sur la imperi'estr'o'n kaj la art'e'far'it'a'n bird'o'n.
La mal'feliĉ'a imperi'estr'o apenaŭ pov'is spir'i; est'is al li, kvazaŭ io kuŝ'us sur li'a brust'o. Li mal'ferm'is la okul'o'j'n, kaj tiam li vid'is, ke tio, kio sid'is sur li'a brust'o, est'as la mort'o. Ĝi met'is sur si'n li'a'n or'a'n kron'o'n kaj ten'is en unu man'o la or'a'n glav'o'n de la imperi'estr'o kaj en la du'a man'o li'a'n bel'eg'a'n standard'o'n. El la fald'o'j de la grand'a'j velur'a'j kurten'o'j ĉirkaŭ'e rigard'is strang'a'j kap'o'j, el kiu'j kelk'a'j est'is tre mal'bel'a'j, ali'a'j est'is pac'plen'a'j kaj mild'a'j. Tio est'is ĉiu'j mal'bon'a'j kaj bon'a'j far'o'j de la imperi'estr'o, kiu'j nun, kiam la mort'o sid'is sur li'a kor'o, star'is antaŭ li'a'j okul'o'j, “Ĉu vi memor'as ĉi tio'n?” murmur'et'is unu post ali'a. “Ĉu vi memor'as ĉi tio'n?” Kaj ili rakont'is al li tiom mult'e, ke la ŝvit'o flu'is de li'a frunt'o.
“Tio'n mi neniam sci'is,” ĝem'is la imperi'estr'o. “Vi, ĉarm'a or'a bird'et'o, kant'u do, kant'u! Mi don'is al vi or'o'n kaj juvel'o'j'n, mi eĉ pend'ig'is ĉirkaŭ vi'a kol'o mi'a'n or'a'n pantofl'o'n, kant'u do, kant'u!”
Sed la bird'o silent'is, ĉar est'is neni'u, por ĝi'n streĉ'tord'i, kaj sen tio ĝi ne kant'is. Sed la mort'o daŭr'ig'is rigard'i li'n per si'a'j grand'a'j mal'plen'a'j okul'kav'o'j, kaj ĉirkaŭ'e est'is tiel silent'e, tiel terur'e silent'e.
Sed jen subit'e, ĝust'e apud la fenestr'o, ek'son'is plej bel'a kant'ad'o. Ĝi ven'is de la mal'grand'a viv'a najtingal'o, kiu sid'is ekster'e sur branĉ'o. Ĝi aŭd'is pri la mizer'o de si'a imperi'estr'o, kaj tial ĝi ven'is por kant'i al li konsol'o'n kaj esper'o'n. Kaj dum ĝi kant'is, la fantom'o'j pli kaj pli pal'iĝ'is, ĉiam pli rapid'e puls'is la sang'o en la mal'fort'a korp'o de la imperi'estr'o, kaj eĉ la mort'o mem aŭskult'is kaj dir'is:
“Daŭr'ig'u, najtingal'et'o, daŭr'ig'u!”
“Jes, se vi don'os al mi la bel'eg'a'n or'a'n glav'o'n, se vi don'os al mi la riĉ'a'n standard'o'n kaj la kron'o'n de la imperi'estr'o!”
Kaj la mort'o don'is ĉiu'j'n mult'e'kost'aĵ'o'j'n, po unu por ĉiu kant'o kaj la najtingal'o est'is sen'lac'a en si'a kant'ad'o. Ĝi kant'is pri la silent'a tomb'ej'o, kie kresk'as la blank'a'j roz'o'j, kie odor'as la siring'o, kaj kie la freŝ'a herb'o est'as mal'sek'ig'at'a de la larm'o'j de la post'viv'ant'o'j. Tiam la mort'o ek'sopir'is pri si'a ĝarden'o, kaj kiel mal'varm'a blank'a nebul'o ĝi el'flug'is tra la fenestr'o.
“Mi dank'as, mi dank'as!” dir'is la imperi'estr'o; “vi, ĉiel'a bird'et'o, mi bon'e vi'n kon'as! Vi'n mi ekzil'is el mi'a land'o kaj regn'o, kaj tamen vi for'kant'is de mi'a lit'o la mal'bon'o'j'n, vi for'pel'is la mort'o'n de mi'a kor'o! Kiel mi pov'as vi'n rekompenc'i?”
“Vi mi'n rekompenc'is!” dir'is la najtingal'o; “larm'o'j'n el'verŝ'is vi'a'j okul'o'j, kiam mi la unu'a'n foj'o'n kant'is antaŭ vi; tio'n mi neniam forges'os al vi, tio est'as la juvel'o'j, kiu'j est'as agrabl'a'j al la kor'o de kant'ant'o. Sed dorm'u nun, far'iĝ'u freŝ'a kaj san'a! Mi kant'os kaj en'dorm'ig'os vi'n.”
Ĝi kant'is; kaj la imperi'estr'o dolĉ'e en'dorm'iĝ'is; kviet'a kaj bon'far'a est'is la dorm'o.
La radi'o'j de la sun'o tra la fenestr'o fal'is sur li'n, kiam li, re'fort'ig'it'a kaj san'a, vek'iĝ'is. Ankoraŭ neni'u el li'a'j serv'ist'o'j re'ven'is, ĉar ili pens'is, ke li jam ne viv'as, sed la najtingal'o ankoraŭ tie sid'is kaj kant'is.
“Por ĉiam vi dev'as rest'i ĉe mi!” dir'is la imperi'estr'o; “vi kant'os nur tiam, kiam vi vol'os, kaj la art'e'far'it'a'n bird'o'n mi dis'bat'os je mil pec'o'j.”
“Ne far'u ĉi tio'n!” dir'is la najtingal'o; “la bon'o'n, kiu'n ĝi pov'is far'i, ĝi ja far'is; konserv'u ĝi'n, kiel antaŭ'e! Mi ne pov'as loĝ'i en kastel'o, sed permes'u al mi venad'i, kiam mi mem hav'os la dezir'o'n. Tiam mi vesper'e sid'os tie sur la branĉ'o apud la fenestr'o, kaj mi kant'os al vi, por ke vi far'iĝ'u gaj'a, sed sam'temp'e ankaŭ medit'em'a. Mi kant'os pri la feliĉ'ul'o'j kaj pri tiu'j, kiu'j sufer'as; mi kant'os pri la bon'o kaj mal'bon'o kiu est'as kaŝ'at'a antaŭ vi. La mal'grand'a bird'et'o flug'as mal'proksim'e, al la mal'riĉ'a fiŝ'kapt'ist'o, al la tegment'o de la kamp'ul'o, al ĉiu, kiu est'as mal'proksim'a de vi kaj de vi'a kort'eg'o. Vi'a'n kor'o'n mi am'as pli ol vi'a'n kron'o'n, kaj tamen la kron'o hav'as en si i'o'n de la odor'o de sankt'ec'o. Mi venad'os, mi, kant'ad'os al vi! Sed unu afer'o'n vi dev'as promes'i al mi!”
“Ĉio'n!” dir'is la imperi'estr'o, kaj li star'is en si'a'j imperi'estr'a'j vest'o'j, kiu'j'n li mem sur'met'is sur si'n, kaj la glav'o'n, kiu est'is pez'a de or'o, li al'met'is al si'a kor'o.
“Pri unu afer'o mi vi'n pet'as! Rakont'u al neni'u, ke vi hav'as bird'et'o'n, kiu ĉio'n dir'as al vi, tiam ĉio ir'os ankoraŭ pli bon'e!”
Kaj la najtingal'o for'flug'is.
La serv'ist'o'j en'ven'is, por rigard'i la mort'int'a'n imperi'estr'o'n.... Surpriz'it'e ili halt'is, kaj la imperi'estr'o dir'is al ili
“Bon'a'n tag'o'n!”
Turb'o kaj pilk'o kuŝ'is inter ali'a'j lud'il'o'j kun'e en unu tir'kest'o, kaj la turb'o dir'is al la pilk'o: “Ĉu ni ne far'iĝ'u ge'fianĉ'o'j, ĉar ni kuŝ'as ja unu apud la ali'a en unu tir'kest'o?” Sed la pilk'o, kiu est'is far'it'a el maroken'a led'o kaj hav'is pri si tiel sam'e alt'a'n opini'o'n kiel delikat'a fraŭl'in'o, ne vol'is don'i eĉ respond'o'n al io simil'a.
En la sekv'ant'a tag'o la posed'ant'o de la lud'il'o'j, mal'grand'a knab'o, ven'is kaj kolor'ig'is la turb'o'n sur la supr'aĵ'o ruĝ'e kaj or'kolor'e kaj en'bat'is en la mez'o'n latun'a'n najl'o'n. Tio aspekt'is tre bel'e, precip'e kiam la turb'o turn'iĝ'is.
“Rigard'u mi'n!” li dir'is al la pilk'o. “Kio'n vi nun dir'os? Ĉu ni nun ne far'iĝ'u ge'fianĉ'o'j? Ni konven'as tre bon'e unu por la ali'a, vi salt'as kaj mi danc'as. Neniam ali'a'j pov'as far'iĝ'i pli feliĉ'a'j, ol ni ambaŭ!”
“Tiel, vi efektiv'e tiel pens'as?” respond'is la pilk'o; “vi cert'e ne sci'as, ke mi'a patr'o kaj mi'a patr'in'o est'is maroken'a'j pantofl'o'j kaj ke mi hav'as kork'o'n en la ventr'o.”
“Jes, sed mi est'as el mahagon'a lign'o!” dir'is la turb'o, “kaj la urb'estr'o mem mi'n torn'is, li posed'as propr'a'n torn'o'stabl'o'n, kaj tio kaŭz'is al li mult'e da plezur'o.”
“Ĉu mi pov'as tio'n fid'i?” demand'is la pilk'o.
“Neniam mi ricev'u frap'o'n de vip'o, se mi mensog'as!” asert'is la turb'o.
“Vi bon'e parol'as por vi,” dir'is la pilk'o; “mi tamen ne pov'as konsent'i. Mi est'as jam kvazaŭ fianĉ'ig'it'a kun unu hirund'o. Ĉiu'foj'e, kiam mi lev'iĝ'as en la aer'o'n, ĝi el'ŝov'as la kap'o'n el si'a nest'o kaj demand'as: ‘Ĉu vi vol'as? Ĉu vi vol'as?’ Intern'e mi jam dir'is jes, kaj tio sekv'e est'as kiel du'on'fianĉ'iĝ'o. Sed mi promes'as al vi, ke mi neniam vi'n forges'os!”
“Tio mult'e util'os al mi!” opini'is la turb'o, kaj post'e ili plu ne parol'is unu kun la ali'a.
En la sekv'ant'a tag'o oni el'pren'is la pilk'o'n. La turb'o vid'is, kiel ĝi simil'e al bird'o flug'is alt'e en la aer'o'n, ĝis ĝi fin'e tut'e mal'aper'is for de la okul'o'j. Ĝi ĉiu'foj'o venad'is re'turn'e, sed apenaŭ ĝi ek'tuŝ'is la ter'o'n, ĝi farad'is ĉiam nov'a'n salt'o'n, ĉu pro sopir'o, ĉu pro tio, ke ĝi hav'is kork'o'n en la ventr'o. Sed la naŭ'a'n foj'o'n la pilk'o tut'e mal'aper'is kaj plu ne re'ven'is. La knab'o serĉ'is kaj serĉ'is, sed ĝi est'is kaj rest'is for.
“Mi sci'as, kie ĝi est'as!” ĝem'is la turb'o, “ĝi est'as en la nest'o de la hirund'o, kaj ĝi nun inter'edz'iĝ'is kun la hirund'o.”
Ju pli la turb'o medit'is pri tio, des pli ĝi sent'is si'n kor'tir'at'a al la pilk'o. Ĝust'e pro tio, ke ĝi ne pov'is ĝi'n ricev'i, ĝi'a am'o ĉiam pli kresk'is. Plej strang'a ŝajn'is al ĝi tio, ke la pilk'o prefer'is ali'a'n. La turb'o turn'ad'is si'n sen'ĉes'e ĉirkaŭ si mem kaj zum'ad'is, sed konstant'e ĝi ĉe tio pens'ad'is pri la pilk'o, kiu en ĝi'a'j pens'o'j far'iĝ'ad'is ĉiam pli kaj pli bel'a. Pas'is kelk'e da jar'o'j, kaj tio far'iĝ'is mal'nov'a am'o.
La turb'o nun ne est'is plu jun'a. Sed jen unu tag'o'n oni ĉiu'flank'e ĝi'n or'kolor'ig'is; neniam ankoraŭ ĝi aspekt'is tiel bel'eg'e! Ĝi est'is nun ver'a or'a turb'o kaj salt'ad'is tiel, ke oni aŭd'is nur zum'ad'o'n. Jes, tiel est'is bon'e! Sed subit'e ĝi ek'salt'is tro alt'e kaj... ĝi mal'aper'is.
Oni serĉ'is kaj serĉ'is, eĉ mal'supr'e en la kel'o, sed oni ne pov'is ĝi'n trov'i. Kie ĝi est'is?
Ĝi salt'is en barel'o'n de bala'aĵ'o'j, en kiu kuŝ'is divers'a'j for'ĵet'aĵ'o'j: trunk'et'o'j de brasik'o, bala'aĵ'o, ankaŭ musk'o kaj rub'o, kiu'j de'fal'is de la tegment'o.
“Bel'a lok'o por mi! Ĉi tie mi'a or'aĵ'o baldaŭ mal'aper'os. Kun kia kanajl'ar'o mi dev'as nun est'i en kompani'o!” Kaj ĝi ĵet'is flank'rigard'o'n al trunk'et'o de brasik'o, kiu kuŝ'is tre proksim'e de ĝi, kaj al strang'a rond'a objekt'o, kiu aspekt'is preskaŭ kiel mal'jun'a pom'o: Sed tio ne est'is pom'o, tio est'is mal'nov'a pilk'o, kiu dum mult'e da jar'o'j est'is kuŝ'int'a supr'e en la de'flu'il'o de la tegment'o kaj du'on'e dis'solv'iĝ'is de la tra'penetr'int'a akv'o.
“Dank'o'n al Di'o, jen fin'e ven'as iu el ni'a sfer'o, kun kiu oni pov'as parol'i!” dir'is la pilk'o kaj atent'e rigard'is la or'it'a'n turb'o'n. “En efektiv'ec'o mi est'as el maroken'a led'o, kudr'it'a de la man'o'j de delikat'a jun'ul'in'o, kaj mi hav'as kork'o'n en la korp'o, sed tio'n neni'u nun pov'us rimark'i sur mi. Mi est'is edz'in'iĝ'ont'a kun hirund'o, sed bedaŭr'ind'e mi fal'is en la tegment'a'n de'flu'il'o'n, kie mi kuŝ'is dum kvin jar'o'j kaj mol'iĝ'is de la akv'o! Ver'e, tio est'as long'a temp'o por jun'a fraŭl'in'o!”
Sed la turb'o dir'is neni'o'n, ĝi pens'is pri si'a mal'nov'a fianĉ'in'o, kaj ju pli ĝi aŭskult'is, des pli klar'e far'iĝ'is al ĝi, ke tio est'as ĝust'e la fianĉ'in'o mem.
Jen ven'is la serv'ist'in'o kaj vol'is renvers'i la barel'o'n. “Hur'a!” ŝi ek'kri'is, “jen est'as la or'a turb'o!”
La turb'o ven'is de'nov'e en la dom'o'n kaj est'is alt'e honor'at'a, sed pri la pilk'o oni neni'o'n plu aŭd'is. Pri si'a mal'nov'a am'o la turb'o neniam plu parol'is. La am'o pas'as, se la am'at'in'o dum kvin jar'o'j kuŝ'is en tegment'a de'flu'il'o kaj mol'iĝ'is, oni neniam plu ŝi'n re'kon'as, se oni ŝi'n renkont'as en barel'o de bala'aĵ'o.
En la kamp'ar'o est'is bel'eg'e! Est'is somer'o. La gren'o est'is flav'a, la aven'o est'is verd'a. La fojn'o sur la verd'a'j herb'ej'o'j star'is en fojn'amas'o'j, kaj la cikoni'o promen'ad'is sur si'a'j long'a'j ruĝ'a'j pied'o'j kaj klak'ad'is Egipte, ĉar tiu'n lingv'o'n ĝi lern'is de si'a patr'in'o. Ĉirkaŭ la gren'kamp'o kaj la herb'ej'o'j etend'iĝ'is grand'a'j arb'ar'o'j, kaj mez'e de ĉi tiu'j trov'iĝ'is profund'a'j lag'o'j. Ho, est'is bel'eg'e tie en la kamp'ar'o! En la lum'o de la sun'o kuŝ'is mal'nov'a kavalir'a bien'o, ĉirkaŭ'it'a de profund'a'j kanal'o'j, kaj de la mur'o'j ĝis la akv'o tie kresk'is grand'a'j foli'o'j de lap'o, kiu'j est'is tiel alt'a'j, ke sub la plej grand'a'j tut'e rekt'e pov'is star'i mal'grand'a'j infan'o'j. Tie est'is tiel sovaĝ'e, kiel en plej profund'a arb'ar'o. Tie kuŝ'is anas'in'o sur si'a nest'o, por el'kov'i si'a'j'n id'o'j'n; sed nun tio preskaŭ ted'is al ŝi, ĉar ĝi daŭr'is ja tro long'e, kaj oni ŝi'n nur mal'oft'e vizit'is. La ali'a'j anas'o'j prefer'is naĝ'ad'i en la kanal'o'j, anstataŭ vizit'i ŝi'n kaj sid'i sub foli'o de lap'o, por babil'i kun ŝi.
Fin'e krev'is unu ov'o post la ali'a. “Pip, pip!” oni aŭd'is, ĉiu'j ov'o'flav'o'j viv'iĝ'is kaj el'ŝov'is la kap'o'n.
“Rap, rap! Rapid'u, rapid'u!” ŝi kri'is, kaj tiam ili ek'mov'iĝ'is kaj rapid'is laŭ'fort'e kaj rigard'is sub la verd'a'j foli'o'j ĉiu'flank'e'n. La patr'in'o permes'is al ili rigard'i, kiom ili vol'is, ĉar la verd'a kolor'o est'as bon'a por la okul'o'j.
“Kiel grand'a est'as la mond'o!” dir'is ĉiu'j id'o'j; ĉar kompren'ebl'e ili nun hav'is mult'e pli da lok'o ol tiam, kiam ili kuŝ'is ankoraŭ intern'e en la ov'o.
“Ĉu vi pens'as, ke tio est'as jam la tut'a mond'o?” dir'is la patr'in'o. “La mond'o etend'iĝ'as ankoraŭ mal'proksim'e trans la du'a flank'o de la ĝarden'o, ĝis la kamp'o de la pastr'o; tamen tie mi ankoraŭ neniam est'is! Vi est'as ja ĉi tie ĉiu'j kun'e!” ŝi dir'is plu'e kaj lev'iĝ'is. “Ne, mi ne hav'as, ankoraŭ ĉiu'j'n! La plej grand'a ov'o ĉiam ankoraŭ tie kuŝ'as! Kiel long'e do tio ankoraŭ daŭr'os? Nun tio efektiv'e baldaŭ ted'os al mi!” Kaj ŝi de'nov'e kuŝ'iĝ'is.
“Nu, kiel la afer'o ir'as?” demand'is unu mal'jun'a anas'in'o, kiu ven'is ŝi'n vizit'i.
“Kun tiu unu ov'o la afer'o daŭr'as tiel long'e!” dir'is la kov'ant'a anas'in'o. “Ankoraŭ neni'a tru'o en ĝi montr'iĝ'as. Sed rigard'u la ali'a'j'n! Ili est'as la plej bel'a'j anas'id'o'j, kiu'j'n mi iam vid'is. Ili ĉiu'j est'as frap'ant'e simil'a'j al si'a patr'o. La sen'taŭg'ul'o, li eĉ ne vizit'as mi'n!”
“Montr'u, mi pet'as, al mi la ov'o'n, kiu ne vol'as krev'i,” dir'is la mal'jun'a anas'in'o. “Kred'u al mi, tio est'as ov'o de meleagr'in'o! Tiel mi ankaŭ iam est'is tromp'it'a, kaj mi hav'is mult'e da klopod'o'j kun la id'o'j, ĉar ili tim'as la akv'o'n, mi dir'as al vi. Antaŭ'e mi neniel pov'is el'ir'ig'i ili'n, kiom ajn mi klopod'is kaj pen'is, admon'is kaj help'is! Montr'u al mi la ov'o'n! Jes, ĝi est'as ov'o de meleagr'in'o! Las'u ĝi'n kuŝ'i, kaj prefer'e instru'u vi'a'j'n ali'a'j'n infan'o'j'n naĝ'i!”
“Mi tamen ankoraŭ iom kuŝ'os sur ĝi!” respond'is la anas'in'o. “Se mi jam tiel long'e kuŝ'is, ne est'as ja grav'e kuŝ'i ankoraŭ iom pli!”
“Ĉiu laŭ si'a gust'o!” dir'is la mal'jun'a anas'in'o kaj dir'is adiaŭ.
Fin'e la grand'a ov'o krev'is. “Pip, pip!” dir'is la id'o kaj el'ramp'is. Ĝi est'is tre grand'a kaj rimark'ind'e mal'bel'a. La anas'in'o ĉirkaŭ'rigard'is ĝi'n. “Tio est'as ja terur'e grand'a anas'id'o!” ŝi dir'is. “Neni'u el la ali'a'j tiel aspekt'as. Ĉu efektiv'e tio est'as meleagr'id'o? Nu, pri tio ni baldaŭ konvink'iĝ'os! Ĝi ir'u en la akv'o'n, eĉ se mi mem dev'us ĝi'n tie'n en'puŝ'i!”
En la sekv'ant'a tag'o est'is bel'eg'a veter'o. La sun'o varm'eg'e lum'is sur ĉiu'j verd'a'j lap'o'j. La anas'in'o-patr'in'o, ven'is kun si'a tut'a famili'o al la kanal'o. “Plaŭ!” ŝi en'salt'is en la akv'o'n. “Rap, rap!” ŝi kri'is, kaj unu anas'id'o post la ali'a mal'lert'e en'salt'is. La akv'o ek'kovr'is al ili la kap'o'n, sed ili tuj supr'e'n'iĝ'is re'turn'e kaj ek'naĝ'is fier'e, la pied'o'j mov'iĝ'ad'is per si mem, kaj ĉiu'j ili sent'is si'n bon'e en la mal'sek'a element'o, eĉ la mal'bel'a griz'a id'o ankaŭ naĝ'is kun'e.
“Ne, tio ne est'as meleagr'id'o!” ŝi dir'is. “Oni nur rigard'u, kiel bel'e ĝi uz'as si'a'j'n pied'o'j'n, kiel rekt'e ĝi si'n ten'as! Ĝi est'as mi'a propr'a infan'o. En efektiv'ec'o ĝi est'as tut'e bel'et'a, kiam oni ĝi'n nur rigard'as pli atent'e. Rap, rap! Ven'u kun mi, nun vi ek'kon'os la mond'o'n. Mi prezent'os vi'n en anas'ej'o, sed ten'u vi'n ĉiam proksim'e de mi, por ke neni'u tret'u sur vi'n, kaj gard'u vi'n kontraŭ la kat'o!”
Kaj tiel ili en'ir'is en la anas'ej'o'n. Terur'a bru'o tie reg'is; ĉar du famili'o'j batal'is inter si pro kap'o de angil'o, kaj, malgraŭ tio ĝi'n ricev'is la kat'o.
“Vid'u, tiel la afer'o'j ir'as en la mond'o!” dir'is la anas'in'o-patr'in'o, far'int'e kapt'a'n mov'o'n per la buŝ'o, ĉar ŝi ankaŭ vol'is hav'i la kap'o'n de la angil'o. “Uz'u nur vi'a'j'n pied'o'j'n,” ŝi dir'is, “rigard'u, ke vi iom rapid'u, kaj klin'u la kol'o'n antaŭ la mal'jun'a anas'in'o tie. Ŝi est'as ĉi tie la plej eminent'a el ĉiu'j. Hispan'a sang'o rul'as en ŝi'a'j vejn'o'j, tial ŝi est'as tiel pez'ec'a. Kiel vi vid'as, ŝi port'as ruĝ'a'n ĉifon'o'n ĉirkaŭ la pied'o. Tio est'as io ne'kompar'ebl'e bel'a kaj la plej alt'a disting'o, kiu'n iam ricev'is ia anas'o. Ĝi signif'as, ke oni ne vol'as ŝi'n perd'i kaj ke ŝi dev'as est'i re'kon'ebl'a por best'o'j kaj hom'o'j. Mov'iĝ'u! Rapid'u! Ne turn'u la pied'o'j'n intern'e'n! Bon'e eduk'it'a anas'id'o larĝ'e dis'star'ig'as la pied'o'j'n, kiel la patr'o kaj la patr'in'o! Vid'u, tiel! Nun klin'u vi'a'n kol'o'n kaj dir'u: ‘Rap!’ ”
Kaj ili tio'n far'is. Sed la ali'a'j anas'o'j ĉirkaŭ'e rigard'is ili'n kaj dir'is: “Vid'u! Nun ni dev'as ricev'i ankoraŭ tiu'n famili'aĉ'o'n, kvazaŭ ni'a nombr'o ne est'us ankoraŭ sufiĉ'e grand'a! Fi, kiel unu el la anas'id'o'j aspekt'as! Tio'n ni ne toler'os inter ni!” Kaj tuj unu anas'o al'flug'is kaj mord'is la anas'id'o'n en la nuk'o.
“Las'u ĝi'n trankvil'a!” dir'is la patr'in'o, “ĝi ja al neni'u i'o'n far'as!” “Jes, sed ĝi est'as tiel grand'a kaj strang'a!” dir'is la anas'o, kiu ĝi'n mord'is, “kaj tial oni dev'as ĝi'n for'pel'i!” “Vi hav'as bel'a'j'n infan'o'j'n, patr'in'et'o,” dir'is kun protekt'a ton'o la mal'jun'a anas'in'o kun la ĉifon'o ĉirkaŭ la pied'o. “Ĉiu'j ili est'as bel'a'j, escept'int'e unu, kiu ne nask'iĝ'is bon'form'e! Est'us bon'e, se vi pov'us ĝi'n re'kov'i!”
“Tio ne est'as ebl'a, vi'a moŝt'o!” dir'is la anas'in'o-patr'in'o. “Ĝi ne est'as bel'a, sed ĝi hav'as tre bon'a'n kor'o'n, kaj ĝi naĝ'as tiel sam'e bon'e, kiel ĉiu el la ali'a'j, mi pov'as eĉ dir'i, ke ebl'e eĉ iom pli bon'e. Mi pens'as, ke per la kresk'ad'o ĝi ord'iĝ'os aŭ kun la temp'o ĝi far'iĝ'os iom mal'pli grand'a. Ĝi kuŝ'is tro long'e en la ov'o, kaj pro tio ĝi ne ricev'is la ĝust'a'n form'o'n.” Ĉe tio ĝi pinĉ'is la anas'id'o'n en la nuk'o kaj komenc'is ĝi'n glat'ig'i. “Krom tio,” ŝi dir'is plu'e, “ĝi est'as vir'seks'ul'o, kaj la mal'bel'ec'o sekv'e ne tiom mult'e mal'util'as. Mi esper'as, ke ĝi ricev'os solid'a'n fort'o'n, kaj tiam ĝi jam tra'bat'os si'n en la mond'o.”
“La ceter'a'j anas'id'o'j est'as ja tut'e bel'et'a'j!” dir'is la mal'jun'ul'in'o. “Sent'u vi'n tut'e kiel hejm'e, kaj se vi trov'os kap'o'n de angil'o, vi pov'as ĝi'n al'port'i al mi.”
Kaj ili sent'is si'n kiel hejm'e.
Sed la kompat'ind'a anas'id'o, kiu el'ramp'is el la ov'o la last'a kaj est'is tiel mal'bel'a, est'is mord'at'a, puŝ'at'a kaj persekut'at'a kiel de la anas'o'j, tiel ankaŭ de la kok'in'o'j. “Ĝi est'as tro grand'a,” ili ĉiu'j dir'is, kaj la meleagr'o, kiu nask'iĝ'is kun spron'o'j kaj tial imag'is al si, ke li est'as reĝ'o, plen'blov'is si'n kiel ŝip'o kun etend'it'a'j vel'o'j, ir'is rekt'e al la anas'id'o, kri'is rul'rul'e, kaj li'a kap'o far'iĝ'is tut'e ruĝ'a. La kompat'ind'a anas'id'o ne sci'is, kiel ĝi dev'as star'i; nek kiel ĝi dev'as ir'i. Ĝi est'is mal'ĝoj'a, ke ĝi aspekt'as tiel mal'bel'e kaj est'as objekt'o de mok'ad'o por la tut'a anas'ej'o.
Tiel est'is en la unu'a tag'o, kaj post'e far'iĝ'is ĉiam pli kaj pli mal'bon'e. La mal'feliĉ'a anas'id'o est'is pel'at'a de ĉiu'j, eĉ ĝi'a'j ge'frat'o'j est'is tre mal'bon'kondut'a'j kontraŭ ĝi kaj ĉiam dir'ad'is: “Ho, se la kat'o vol'us vi'n kapt'i, vi mal'bel'a est'aĵ'o!” Kaj la patr'in'o ĝem'ad'is: “Ho, se vi est'us mal'proksim'e de ĉi tie!” La anas'o'j ĝi'n mord'ad'is, la kok'in'o'j ĝi'n bek'ad'is, kaj la serv'ist'in'o kiu al'port'ad'is manĝ'aĵ'o'n, puŝ'ad'is ĝi'n per la pied'o.
Tial ĝi for'kur'is kaj flug'is trans la bar'il'o'n. La bird'et'o'j en la arb'et'aĵ'o'j tim'ig'it'e lev'iĝ'is en la aer'o'n! “Pri tio mi'a mal'bel'ec'o est'as kulp'a!” pens'is la anas'id'o kaj ferm'is la okul'o'j'n, kur'ant'e tamen plu'e'n. Tia'manier'e ĝi ven'is ĝis la grand'a marĉ'o, en kiu loĝ'as la sovaĝ'a'j anas'o'j. Tie ĝi kuŝ'is dum la tut'a nokt'o, ĉar ĝi est'is tre lac'a kaj mal'ĝoj'a.
Maten'e la sovaĝ'a'j anas'o'j lev'iĝ'is kaj ek'vid'is la nov'a'n kamarad'o'n. “El kie vi est'as?” ili demand'as, kaj la anas'id'o si'n turn'is ĉiu'flank'e'n kaj salut'is, kiel ĝi nur pov'is.
“Vi est'as terur'e mal'bel'a!” dir'is la sovaĝ'a'j anas'o'j, “sed tio est'as por ni indiferent'a, se vi nur ne en'edz'iĝ'os en ni'a'n famili'o'n!” La kompat'ind'a anas'id'o cert'e tut'e ne pens'is pri edz'iĝ'o. Por ĝi est'is grav'e nur ricev'i la permes'o'n kuŝ'i en la kan'ar'o kaj trink'i akv'o'n el la marĉ'o.
Dum tut'a'j du tag'o'j ĝi tie kuŝ'is. Tiam tie'n ven'is du sovaĝ'a'j anser'o'j. Ili ankoraŭ antaŭ ne'long'e el'ramp'is el la ov'o, kaj tial ili est'is iom mal'modest'a'j.
“Aŭskult'u, kamarad'o, vi est'as tiel mal'bel'a, ke vi hav'as special'a'n bel'ec'o'n kaj plaĉ'as al ni. Ĉu vi vol'as al'iĝ'i al ni kaj est'i migr'ant'a bird'o? Tut'e apud'e en ali'a marĉ'o loĝ'as kelk'a'j dolĉ'a'j, ĉarm'a'j sovaĝ'a'j anser'in'et'o'j, fraŭl'in'o'j, kiu'j pov'o'sci'as ĉarm'eg'e babil'i ‘Rap, rap’; vi pov'as aranĝ'i al vi feliĉ'o'n, kiel ajn mal'bel'a vi est'as!”
“Pif, paf!” ek'son'is subit'e krak'o'j, kaj ambaŭ sovaĝ'a'j anser'o'j fal'is sen'viv'e en la kan'ar'o'n, kaj la akv'o far'iĝ'is ruĝ'a de sang'o. “Pif, paf!” de'nov'e ek'son'is krak'o'j, kaj tut'a'j amas'o'j da sovaĝ'a'j anser'o'j ek'flug'is supr'e'n el la kan'ar'o, kaj post'e de'nov'e aŭd'iĝ'is krak'o'j. Est'is grand'a ĉas'ad'o; la ĉas'ist'o'j kuŝ'is ĉirkaŭ la marĉ'o, kelk'a'j eĉ sid'is supr'e en la arb'o'branĉ'o'j, kiu'j etend'iĝ'is mal'proksim'e'n super la kan'ar'o'n. La blu'a fum'o de pulv'o tir'iĝ'is kiel nub'o'j tra inter la mal'lum'a'j arb'o'j kaj flug'pend'is super la akv'o. En la marĉ'o'n en'kur'is la ĉas'hund'o'j. Plaŭ, plaŭ! La kan'o'j klin'iĝ'is ĉiu'flank'e'n. Kia terur'o tio est'is por la kompat'ind'a anas'id'o! Ĝi turn'is la kap'o'n, por ŝov'i ĝi'n sub la flug'il'o'j'n; sed en la sam'a moment'o tut'e antaŭ ĝi aper'is terur'e grand'a hund'o; la lang'o de la best'o est'is long'e el'ŝov'it'a el la gorĝ'o, kaj ĝi'a'j okul'o'j bril'is terur'e. Ĝi preskaŭ ek'tuŝ'is la anas'id'o'n per si'a buŝ'eg'o, montr'is la akr'a'j'n dent'o'j'n kaj... plaŭ! ĝi re'tir'iĝ'is, ne kapt'int'e ĝi'n.
“Dank'o al Di'o!” ĝem'is la anas'id'o, “mi est'as tiel mal'bel'a, ke eĉ la hund'o ne vol'as mi'n mord'i!”
Tiel ĝi kuŝ'is tut'e silent'e, dum en la kan'ar'o zum'is la kugl'et'aĵ'o kaj krak'is paf'o post paf'o.
Nur mal'fru'e post'tag'mez'e far'iĝ'is silent'e, sed la kompat'ind'a anas'id'o ankoraŭ ne kuraĝ'is si'n lev'i. Ĝi atend'is ankoraŭ kelk'e da hor'o'j, antaŭ ol ĝi ek'rigard'is ĉirkaŭ'e'n, kaj tiam ĝi el'kur'is el la marĉ'o tiel rapid'e, kiel ĝi nur pov'is. Ĝi kur'is trans kamp'o'j'n kaj herb'ej'o'j'n, sed est'is tia vent'eg'o, ke ĝi nur mal'facil'e pov'is mov'iĝ'i antaŭ'e'n.
Ĉirkaŭ la vesper'o ĝi ating'is mizer'a'n vilaĝ'a'n dom'et'o'n, kiu est'is en tia kaduk'a stat'o, ke ĝi mem ne sci'is, sur kiu'n flank'o'n ĝi fal'u, kaj tial ĝi rest'is star'ant'e. La vent'eg'o tiel bru'is ĉirkaŭ la mal'feliĉ'a anas'et'o, ke ĝi dev'is sid'iĝ'i, por si'n ten'i. Kaj far'iĝ'is ĉiam pli kaj pli mal'bon'e. Tiam ĝi rimark'is, ke la pord'o de'lev'iĝ'is de unu hok'o kaj pend'is tiel mal'rekt'e, ke tra la fend'o oni pov'is tra'ŝov'iĝ'i en la ĉambr'o'n; kaj tio'n ĝi far'is.
Tie loĝ'is mal'jun'a vir'in'o kun si'a kat'o kaj kun si'a kok'in'o; la kat'o, kiu'n ŝi nom'is fil'et'o, pov'o'sci'is ĝib'iĝ'i kaj ŝpin'i. Eĉ fajr'er'o'j'n oni pov'is aper'ig'i ĉe ĝi, kiam en mal'lum'o oni frot'et'is ĝi'n kontraŭ la har'o'j. La kok'in'o hav'is tre mal'grand'a'j'n mal'alt'a'j'n pied'o'j'n kaj tial est'is nom'at'a pied'et'ul'in'o. Ĝi met'ad'is or'a'j'n ov'o'j'n, kaj la vir'in'o ĝi'n am'is kiel si'a'n propr'a'n infan'o'n.
Maten'e oni tuj rimark'is la fremd'a'n anas'id'o'n, kaj la kat'o komenc'is ŝpin'i kaj la kok'in'o kluk'i.
“Kio tio est'as!” ek'kri'is la vir'in'o kaj ek'rigard'is; sed ĉar ŝi ne bon'e vid'is, ŝi pens'is pri la anas'id'o, ke tio est'as gras'a anas'in'o.
“Tio est'as original'a kapt'aĵ'o!” ŝi dir'is; “nun mi pov'as ricev'ad'i anas'a'j'n ov'o'j'n. Se ĝi nur ne est'as anas'o vir'seks'a! Tio'n ni dev'as el'prov'i.”
Ŝi pren'is la anas'id'o'n prov'e por la daŭr'o de tri semajn'o'j, sed ov'o'j ne aper'is.
La kat'o est'is sinjor'o en la dom'o kaj la kok'in'o est'is sinjor'in'o, kaj ili ĉiam dir'ad'is: “Ni kaj la mond'o”, ĉar ili pens'is, ke ili prezent'as du'on'o'n; kaj ĝust'e la pli bon'a'n. Al la anas'id'o ŝajn'is, ke oni pov'as hav'i ankaŭ ali'a'n opini'o'n, sed la kok'in'o tio'n ne toler'is.
“Ĉu vi pov'o'sci'as met'i ov'o'j'n?” ŝi demand'is.
“Ne!”,
“Nu, en tia okaz'o ne mal'ferm'u la buŝ'o'n!”
Kaj la kat'o dir'is: “Ĉu vi pov'o'sci'as ĝib'iĝ'i, ĉu vi pov'o'sci'as ŝpin'i, ĉu vi pov'o'sci'as aper'ig'i fajr'er'o'j'n?”
“Ne!”
“En tia okaz'o vi ne dev'as hav'i opini'o'n, kiam saĝ'ul'o'j parol'as!”
Kaj la anas'id'o sid'is en angul'o kaj est'is en mal'bon'a humor'o. Tiam ĝi preter'vol'e ek'pens'is pri la freŝ'a aer'o kaj la lum'o de la sun'o, kaj ĝi ricev'is tiel fort'a'n dezir'o'n naĝ'i sur la akv'o, ke ĝi fin'e plu ne pov'is si'n de'ten'i kaj konfid'is tio'n al la kok'in'o.
“Kio'n vi dir'as?” demand'is la kok'in'o. “Vi hav'as neni'a'n labor'o'n, tial vi'n turment'as tia'j strang'a'j kapric'o'j. Met'u ov'o'j'n aŭ ŝpin'u, tiam la kapric'o'j pas'os.”
“Sed est'as ĉarm'eg'e naĝ'i sur la akv'o!” respond'is la anas'id'o, “est'as ĉarm'eg'e re'freŝ'ig'i al si la kap'o'n en la ond'o'j aŭ sub'akv'iĝ'i sur la fund'o'n!”
“Jes, tio kred'ebl'e est'as ver'e bel'a plezur'o!” dir'is mok'e la kok'in'o; “ĉu vi frenez'iĝ'is? Demand'u do la kat'o'n, ĝi est'as la plej saĝ'a est'aĵ'o, kiu'n mi kon'as, ĉu ĝi trov'as tio'n tiel agrabl'a naĝ'i sur la akv'o aŭ sub'akv'iĝ'i! Pri mi mem mi jam ne parol'as. Demand'u eĉ ni'a'n estr'in'o'n, la mal'jun'a'n vir'in'o'n, pli saĝ'a ol ŝi en la mond'o ekzist'as neni'u. Ĉu vi pens'as, ke ŝi vol'us naĝ'i aŭ las'i, ke la akv'o ferm'iĝ'u super ŝi?”
“Vi mi'n ne kompren'as!”, dir'is la anas'id'o.
“Se ni vi'n ne kompren'as, kiu do pov'us vi'n kompren'i? Vi ja ne pretend'os, ke vi est'as pli saĝ'a ol la kat'o kaj la vir'in'o, ne parol'ant'e pri mi. Ne afekt'u, infan'o; kaj ne en'met'u al vi frenez'aĵ'o'j'n en la kap'o'n! Dank'u vi'a'n Kre'int'o'n pro la ĉio bon'a, kio'n oni far'is al vi! Ĉu oni ne akcept'is vi'n en varm'a'n ĉambr'o'n kaj en societ'o'n, de kiu vi pov'as i'o'n lern'i? Sed vi est'as sen'senc'ul'o, kaj tut'e ne est'as agrabl'e hav'i kompani'o'n kun vi! Al mi vi pov'as kred'i, ĉar mi dezir'as al vi bon'o'n, mi dir'as al vi la ne'agrabl'a'n ver'o'n, kaj per tio oni pov'as ek'kon'i si'a'j'n ver'a'j'n amik'o'j'n. Nun vi dev'as nur pen'i, ke vi lern'u met'i ov'o'j'n kaj ŝpin'i kaj aper'ig'i fajr'er'o'j'n!”
“Mi pens'as, ke mi ir'os en la mal'proksim'a'n mond'o'n!” dir'is la anas'id'o.
“Jes, far'u tio'n!” respond'is la kok'in'o.
Kaj la anas'id'o for'ir'is, ĝi naĝ'is sur la akv'o; ĝi sub'akv'iĝ'ad'is, sed pro si'a mal'bel'ec'o ĝi est'is ignor'at'a de ĉiu'j best'o'j.
Jen ven'is aŭtun'o; la foli'o'j en la arb'ar'o far'iĝ'is flav'a'j, kaj brun'a'j, la vent'o ili'n for'port'is kaj turn'o'pel'is, kaj supr'e en la aer'o la mal'varm'o far'iĝ'is sent'ebl'a. La nub'o'j est'is pez'a'j de hajl'o kaj neĝ'o, kaj sur la bar'il'o star'is korv'o kaj pro mal'varm'o kri'ad'is: “Aŭ, aŭ!” Jes, oni pov'is jam sent'i frost'o'n eĉ kiam oni nur pens'is pri tio. Al la kompat'ind'a anas'id'o est'is tut'e ne bon'e.
Unu vesper'o'n, kiam la sun'o ĵus sub'ir'is mir'ind'e bel'e, el inter la arb'et'aĵ'o'j el'ven'is tut'a svarm'o da bel'eg'a'j grand'a'j bird'o'j, kia'j'n la anas'id'o neniam ankoraŭ vid'is antaŭ'e, Ili est'is blind'ig'e blank'a'j kaj hav'is long'a'j'n fleks'iĝ'em'a'j'n kol'o'j'n; tio est'is cign'o'j. Ili el'ig'is strang'a'n son'o'n, etend'is si'a'j'n bel'eg'a'j'n grand'a'j'n flug'il'o'j'n kaj flug'is el la mal'varm'a'j region'o'j al la varm'a'j land'o'j, al liber'a'j mar'o'j. Ili lev'ig'is tiel alt'e'n, tiel alt'e'n, ke strang'a sent'o ek'reg'is en la kor'o de la mal'bel'a anas'id'o. Ĝi turn'ad'is si'n en la akv'o kiel rad'o, etend'is la kol'o'n alt'e'n al ili kaj el'ig'is tiel strang'a'n kaj laŭt'a'n kri'o'n; ke ĝi ek'tim'is mem. Ĝi ne pov'is forges'i la bel'eg'a'j'n, feliĉ'a'j'n bird'o'j'n, kaj kiam ĝi ili'n plu ne vid'is, ĝi sub'akv'iĝ'is ĝis la fund'o, kaj, lev'iĝ'int'e de'nov'e, ĝi far'iĝ'is du'on'frenez'a. Ĝi ne sci'is, kiel tiu'j bird'o'j est'as nom'at'a'j, nek kie'n ili flug'as, sed ĝi am'is ili'n tiel, kiel ĝi neniam antaŭ'e iu'n am'is. Tamen envi'o ne ven'is en ĝi'a'n kor'o'n. Kiel eĉ pov'us ven'i al ĝi en la kap'o'n dezir'i por si tia'n bel'ec'o'n! Ĝi est'us jam ĝoj'a, se nur la anas'o'j vol'us ĝi'n toler'i inter si; la kompat'ind'a mal'bel'a best'o!
La vintr'o far'iĝ'is tiel mal'varm'a, tiel mal'varm'a! La anas'id'o dev'is sen'lac'e naĝ'ad'i, por mal'help'i la glaci'iĝ'o'n. Sed kun ĉiu nokt'o la tru'o, en kiu ĝi naĝ'ad'is, far'iĝ'is pli kaj pli mal'vast'a. Est'is tia mal'varm'o, ke la glaci'a kovr'o krak'is. La anas'id'o dev'is sen'ĉes'e uz'ad'i si'a'j'n pied'o'j'n, por ke la tru'o ne ferm'iĝ'u tut'e. Fin'e ĝi lac'iĝ'is, kuŝ'is tut'e sen'mov'e kaj tiel en'frost'iĝ'is fortik'e en la glaci'o'n.
Fru'e en la sekv'ant'a maten'o ven'is vilaĝ'an'o, kiu ek'vid'is la kompat'ind'a'n best'o'n. Li ir'is, dis'bat'is la glaci'o'n per si'a lign'a ŝu'o, sav'is la anas'id'o'n kaj port'is ĝi'n hejm'e'n al si'a edz'in'o. Tie ĝi de'nov'e viv'iĝ'is.
La infan'o'j vol'is lud'i kun ĝi. Sed ĉar la anas'id'o pens'is, ke ili vol'as far'i al ĝi i'a'n dolor'o'n, ĝi en si'a tim'eg'o en'flug'is ĝust'e en plad'o'n kun lakt'o, tiel ke la lakt'o ŝpruc'is ĉirkaŭ'e'n en la ĉambr'o'n. La mastr'in'o kun terur'o inter'frap'is la man'o'j'n. Post'e la anas'id'o flug'is sur la stabl'o'n, sur kiu star'is la buter'o, kaj de tie en la barel'o'n kun la farun'o, kaj post'e de'nov'e supr'e'n. Vi pov'as prezent'i al vi, kiel ĝi tiam aspekt'is! La mastr'in'o kri'is kaj pen'is frap'i ĝi'n per la fajr'o'pren'il'o, la infan'o'j kur'is tumult'e, rid'is kaj bru'is. Est'is bon'e, ke la pord'o est'is ne'ferm'it'a; tial la anas'id'o pov'is tra inter la arb'et'aĵ'o'j sav'i si'n en la freŝ'e fal'int'a'n neĝ'o'n, kaj tie ĝi kuŝ'is mort'e lac'ig'it'a.
Est'us ver'e mal'gaj'a afer'o, se ni vol'us rakont'i la tut'a'n mizer'o'n kaj sufer'o'j'n, kiu'j'n la anas'id'o dev'is el'ten'i dum la kruel'a vintr'o. Ĝi kuŝ'is inter la kan'o'j en la marĉ'o, kiam la sun'o de'nov'e komenc'is varm'e lum'i; la alaŭd'o'j kant'is, est'is bel'eg'a printemp'o.
Tiam subit'e dis'volv'iĝ'is ĝi'a'j flug'il'o'j, ili mov'iĝ'is pli fort'e ol antaŭ'e kaj port'is ĝi'n vigl'e antaŭ'e'n; kaj antaŭ ol ĝi tio'n konsci'is, ĝi trov'iĝ'is en grand'a ĝarden'o, kie la pom'arb'o'j star'is tut'e kovr'it'a'j de flor'aĵ'o, kie la siring'arb'et'o'j odor'is kaj klin'is si'a'j'n long'a'j'n verd'a'j'n branĉ'o'j'n al la kviet'e serpent'um'ant'a'j river'et'o'j kaj kanal'o'j. Ho, kiel ĉarm'eg'e, kiel printemp'e freŝ'e est'is ĉi tie! Kaj ĝust'e antaŭ ĝi el la dens'ej'o el'naĝ'is tri bel'a'j blank'a'j cign'o'j; kun krisp'a plum'ar'o ili mal'pez'e kaj majest'e glit'ad'is sur la akv'o. La anas'id'o re'kon'is la bel'a'j'n best'o'j'n, kaj strang'a melankoli'o ĝi'n atak'is.
“Mi flug'os al ili, al la reĝ'a'j bird'o'j, kaj ili mord'mort'ig'os mi'n pro tio, ke mi, kiu est'as tiel mal'bel'a, kuraĝ'as al'proksim'iĝ'i al ili. Sed tiel est'u! Mi prefer'as est'i mort'ig'it'a de ili, ol est'i pinĉ'at'a de la anas'o'j, pik'at'a de la kok'in'o'j, puŝ'at'a de la serv'ist'in'o, kaj dum la vintr'o sufer'i ĉia'spec'a'j'n turment'o'j'n!” Kaj ĝi flug'is sur la akv'o'n kaj ek'naĝ'is renkont'e al la bel'eg'a'j cign'o'j, kiu'j ĵet'is si'n kontraŭ ĝi'n kun dis'star'ig'it'a'j plum'o'j. “Mort'ig'u mi'n!” dir'is la kompat'ind'a best'o kaj klin'is si'a'n kap'o'n al la spegul'o de la akv'o, atend'ant'e la mort'o'n. Sed kio'n ĝi vid'is en la klar'a akv'o? Ĝi vid'is sub si si'a'n propr'a'n bild'o'n, sed tio ne est'is plu mal'lert'a, nigr'e-griz'a bird'o, mal'bel'a kaj vek'ant'a abomen'o'n, — tio est'is ankaŭ cign'o.
Ne est'as grav'e, ke oni nask'iĝ'is en anas'ej'o, se oni nur kuŝ'is en ov'o de cign'o!
Nun ĝi sent'is si'n plen'senc'e feliĉ'a pro la tut'a mizer'o kaj sufer'o'j, kiu'j'n ĝi tra'sur'port'is. Nur nun ĝi kompren'is si'a'n feliĉ'o'n, nur nun ĝi pov'o'sci'is ĝust'e taks'i la bel'ec'o'n, kiu salut'is ĝi'n de ĉiu'j flank'o'j. Kaj la grand'a'j cign'o'j ĉirkaŭ'naĝ'is ĝi'n kaj kares'is ĝi'n per si'a bek'o.
Tiam kelk'e da mal'grand'a'j infan'o'j en'ir'is en la ĝarden'o'n. Ili ĵet'is pan'o'n kaj gren'o'n en la akv'o'n, kaj la plej mal'grand'a ek'kri'is: “Jen est'as nov'a!” Kaj la ali'a'j infan'o'j ankaŭ ek'kri'is goj'e: “Jes, al'ven'is nov'a!” Ili plaŭd'is per la man'o'j, salt'is kaj danc'is, al'vok'is la patr'o'n kaj la patr'in'o'n, oni ĵet'is pan'o'n kaj kuk'o'n en la akv'o'n, kaj ili ĉiu'j dir'is: “La nov'a est'as la plej bel'a, tiel jun'a, kaj mal'jun'a'j cign'o'j klin'is si'n antaŭ ĝi.”
Tiam ĝi far'iĝ'is tim'em'a kaj hont'em'a kaj kaŝ'is la kap'o'n sub la flug'il'o'j; en la kor'o est'is al ĝi tiel strang'e, ĝi preskaŭ mem ne sci'is kiel. Ĝi est'is tre feliĉ'e, sed tut'e ne fier'a, ĉar bon'a kor'o neniam far'iĝ'as fier'a. Ĝi pens'is pri tio, kiel ĝi est'is mok'at'a kaj persekut'at'a, kaj nun ĝi aŭd'is, kiel ĉiu'j dir'as, ke ĝi est'as la plej bel'a el ĉiu'j bel'a'j bird'o'j. La siring'arb'et'o'j klin'is si'n kun si'a'j branĉ'o'j al ĝi en la akv'o'n, kaj la sun'o lum'is varm'e kaj freŝ'ig'e. Tiam ĝi el'rekt'ig'is si'a'n plum'ar'o'n, ĝi'a graci'a kol'o lev'iĝ'is, kaj el la tut'a kor'o ĝi ek'kri'is: “Pri tiom da feliĉ'o mi eĉ ne sonĝ'is, kiam mi est'is ankoraŭ la mal'bel'a anas'id'o!”
En la arb'ar'o star'is bel'et'a abi'o; ĝi hav'is bon'a'n lok'o'n, la sun'o pov'is penetr'i al ĝi, est'is sufiĉ'e da aer'o, kaj ĉirkaŭ'e kresk'is mult'e da pli grand'a'j kamarad'o'j, abi'o'j kaj pin'o'j. Sed la mal'grand'a abi'o vol'is nur ĉiam kresk'i kaj kresk'i; ĝi ne pens'is pri la varm'a lum'o de la sun'o kaj pri la freŝ'a aer'o, ne interes'is si'n pri la vilaĝ'an'a'j infan'o'j, kiu'j tie ir'ad'is kaj babil'ad'is, kiam ili si'n turn'ad'is en la arb'ar'o, kolekt'ant'e frag'o'j'n kaj framb'o'j'n. Oft'e ili venad'is kun plen'a pot'o aŭ kun frag'o'j sur'vic'ig'it'a'j sur trunk'et'o de pajl'o. Tiam ili sid'iĝ'ad'is apud la arb'et'o kaj dir'ad'is: “Ha, kiel ĉarm'e mal'grand'a ĝi est'as!” Sed tio tut'e ne plaĉ'is al la arb'et'o.
En la sekv'ant'a jar'o ĝi est'is jam pli grand'a je unu trunk'id'o, kaj en la sekv'ant'a jar'o ĝi est'is ankoraŭ pli grand'a je unu trunk'id'o; ĉar ĉe abi'o oni pov'as preciz'e kalkul'i la jar'o'j'n de ĝi'a kresk'ad'o, se oni kalkul'as, kiom da foj'o'j ĝi ricev'is nov'a'n trunk'id'o'n.
“Ho, se mi est'us tiel sam'e grand'a arb'o kiel la ali'a'j!” ĝem'is la arb'et'o, “tiam mi pov'us larĝ'e etend'i mi'a'j'n branĉ'o'j'n kaj per mi'a supr'o rigard'i en la mal'proksim'a'n mond'o'n! Tiam la bird'o'j konstru'us si'a'j'n nest'o'j'n inter mi'a'j branĉ'o'j kaj en temp'o de vent'eg'o mi pov'us balanc'i mi'a'n kap'o'n tiel sam'e grand'sinjor'e, kiel tie la ali'a'j.”
Nek la lum'o de la sun'o, nek la bird'o'j, nek la ruĝ'a'j nub'o'j, kiu'j naĝ'is super ĝi maten'e kaj vesper'e, far'is al ĝi i'a'n ĝoj'o'n.
Kiam est'is vintr'o kaj ĉirkaŭ'e kuŝ'is blind'ig'e blank'a neĝ'o, oft'e al'kur'ad'is lepor'o kaj salt'ad'is plu'e'n ĝust'e trans la arb'et'o'n. Ho, tio est'is indign'ig'a! Sed pas'is du vintr'o'j, kaj en la tri'a vintr'o la arb'o est'is jam tiel alt'a, ke la lepor'o dev'is ĉirkaŭ'kur'i ĝi'n. “Ho, kresk'i, kresk'i, far'iĝ'i grand'a kaj mal'jun'a, tio est'as la sol'a bel'a afer'o en la mond'o!” pens'is la arb'o.
En aŭtun'o regul'e venad'is arb'o'hak'ist'o'j kaj de'hak'ad'is kelk'e da plej grand'a'j arb'o'j. Tio okaz'ad'is ĉiu'jar'e, kaj la jun'a abi'o, kiu nun el'kresk'is jam sufiĉ'e alt'e, tim'is kaj trem'is, ĉar kun bru'o kaj krak'o tiu'j arb'o'j fal'ad'is sur la ter'o'n, ili'a'j branĉ'o'j est'is de'hak'at'a'j, Ili aspekt'is nun tut'e nud'a'j, long'a'j kaj mal'larĝ'a'j, oni apenaŭ pov'us re'kon'i ili'n. Post'e ili est'is met'at'a'j sur vetur'il'o'j'n, kaj ĉeval'o'j for'tir'ad'is ili'n de tie for el la arb'ar'o.
Kie'n ili ir'is? Kio ili'n atend'is?
Kiam en printemp'o ven'is la hirund'o kaj la cikoni'o, la arb'o ili'n demand'is: “Ĉu vi ne sci'as, kie'n oni ili'n vetur'ig'is? Ĉu vi ili'n ne renkont'is?”
La hirund'o neni'o'n sci'is, sed la cikoni'o hav'is tre medit'em'a'n mien'o'n, balanc'is la kap'o'n kaj dir'is: “Jes, ŝajn'as al mi; re'ven'ant'e el Egipt'uj'o, mi renkont'is mult'e da nov'a'j ŝip'o'j; sur ili star'is bel'eg'a'j mast'o'j; mi pens'as, ke tio est'is ili; ili el'ig'ad'is odor'o'n de abi'o. Mi pov'as trans'don'i al vi salut'o'n de ili, ili est'as pli alt'a'j ol ĉio, ili est'as pli alt'a'j ol ĉio.”
“Ho, se mi ankaŭ est'us sufiĉ'e grand'a, por flug'i trans la mar'o'n! Kio ĝi en efektiv'ec'o est'as, tiu mar'o, kaj al kio ĝi est'as simil'a?”
“Nu, por tio'n klar'ig'i, oni dev'us tre mult'e parol'i!” dir'is la cikoni'o kaj for'ir'is.
“Ĝoj'u pri vi'a jun'ec'o!” dir'is la radi'o'j de la sun'o, “ĝoj'u pri vi'a kresk'ad'o, pri la jun'a viv'o, kiu vi'n plen'ig'as!”
Kaj la vent'o kis'is la arb'o'n, kaj la ros'o plor'is larm'o'j'n pri ĝi, sed la abi'o tio'n ne kompren'is.
En la temp'o de Krist'nask'o oni de'hak'is tre jun'a'j'n arb'o'j'n, tia'j'n, kiu'j eĉ ne est'is ankoraŭ tiel grand'a'j kaj ne hav'is ankoraŭ tia'n aĝ'o'n, kiel tiu abi'et'o, kiu ne hav'is trankvil'o'n nek ripoz'o'n, sed vol'is ĉiam nur antaŭ'e'n. Tiu'j jun'a'j arb'et'o'j — ili est'is ĝust'e la plej bel'a'j — konserv'is si'a'j'n branĉ'o'j'n, oni met'is ili'n sur vetur'il'o'j'n, kaj ĉeval'o'j tir'is ili'n el la arb'ar'o.
“Kie'n ili ir'as?” demand'is la abi'o. “Ili ne est'as pli grand'a'j ol mi, inter ili eĉ est'is unu, kiu est'as mult'e mal'pli grand'a. Kial oni rest'ig'is al ili ĉiu'j'n ili'a'j'n branĉ'o'j'n? Kie'n ili vetur'as?”
“Tio'n ni sci'as, tio'n ni sci'as?” pep'is la paser'o'j. “Tie en la urb'o ni en'rigard'is tra la fenestr'o'j. Ni sci'as, kie'n ili vetur'as! Ho, ili ating'as la plej grand'a'n bril'o'n kaj bel'eg'ec'o'n, kiu'n oni pov'as imag'i al si! Ni en'rigard'is tra la fenestr'o'j, kaj ni vid'is, ke oni plant'is ili'n mez'e de la varm'a ĉambr'o kaj ornam'is ili'n per plej bel'a'j objekt'o'j, per or'it'a'j pom'o'j, miel'kuk'o'j, lud'il'o'j kaj tre mult'e da kandel'o'j!”
“Kaj post'e?” demand'is la abi'o kaj trem'is per ĉiu'j branĉ'o'j, “Kaj post'e? Kio far'iĝ'as post'e?”
“Nu, plu ni ne vid'is, tio est'is ne'kompren'ebl'a!”
“Ĉu ankaŭ al mi la sort'o permes'os ir'i tiu'n bril'ant'a'n voj'o'n?” ĝoj'e pens'is la arb'et'o. “Tio est'as ankoraŭ pli bon'a ol ir'i trans la mar'o'n. Kiel la sopir'o mi'n turment'as! Ho, se est'us jam Krist'nask'o! Nun mi est'as alt'a kaj plen'kresk'a kiel la ali'a'j, kiu'j'n oni last'foj'e for'vetur'ig'is. Ho, se mi jam est'us sur la vetur'il'o! Se mi est'us en la varm'a ĉambr'o kun ĝi'a tut'a luks'o kaj bel'eg'ec'o! Kaj post'e? Nu, tiam ven'os io ankoraŭ pli bon'a, pli bel'a, ĉar ali'e por kio oni mi'n tiel ornam'us! Tiam cert'e ven'os io ankoraŭ pli grand'a, ankoraŭ pli bel'eg'a! Sed kio? Ho, kiel mi sufer'as, kiel mi'n turment'as la sopir'o! mi mem ne sci'as, kiel est'as en mi'a kor'o!”
“Ĝoj'u pri mi!” dir'is la aer'o kaj la sun'lum'o; “ĝoj'u pri vi'a freŝ'a jun'ec'o en la liber'a aer'o!”
Sed la arb'et'o tut'e ne ĝoj'is; ĝi kresk'is kaj kresk'is, en vintr'o kaj en somer'o ĝi est'is verd'a, mal'lum'e-verd'a ĝi est'is. La hom'o'j, kiu'j ĝi'n vid'is, dir'ad'is: “tio est'as bel'et'a arb'o!” Kaj en la temp'o de Krist'nask'o oni ĝi'n de'hak'is antaŭ ĉiu'j ali'a'j! La hak'il'o hak'is profund'e en la medol'o'n; la arb'o kun ĝem'o fal'is sur la ter'o'n. Ĝi sent'is dolor'o'n, sven'o'n, ĝi tut'e ne pov'is pens'i pri ia feliĉ'o. Ĝi mal'ĝoj'is, ke ĝi dev'as dis'iĝ'i de la hejm'o, de la lok'o, sur kiu ĝi el'kresk'is. Ĝi sci'is ja, ke ĝi neniam plu re'vid'os la kar'a'j'n mal'nov'a'j'n kamarad'o'j'n, la mal'grand'a'j'n arb'et'aĵ'o'j'n kaj flor'o'j'n ĉirkaŭ'e, ĝi ebl'e eĉ la bird'o'j'n plu ne vid'os. Tiu for'vetur'o tut'e ne est'is agrabl'a.
La arb'o re'konsci'iĝ'is nur tiam, kiam sur la kort'o, kie oni ĝi'n de'met'is kun'e kun la ali'a'j arb'o'j, ĝi aŭd'is, ke iu dir'is: “Ĉi tiu est'as bel'eg'a! Ni ne bezon'as ali'a'n!”
Tiam ven'is du serv'ist'o'j en parad'a livre'o kaj for'port'is la abi'o'n en grand'a'n bel'a'n salon'o'n. Ĉirkaŭ'e sur la mur'o'j pend'is portret'o'j, kaj apud la grand'a forn'o star'is Ĥin'a'j vaz'o'j kun leon'o'j sur la kovr'il'o'j. Tie star'is balanc'o'seĝ'o'j, sof'o'j kun silk'a teg'o, grand'a'j tabl'o'j, kovr'it'a'j de bild'o'libr'o'j kaj lud'il'o'j kost'ant'a'j mult'a'j'n cent'o'j'n da spes'mil'o'j — tiel almenaŭ asert'is la infan'o'j. La abi'o'n oni star'ig'is en grand'a sabl'o'plen'a vaz'o, tamen neni'u pov'is rimark'i, ke tio est'as vaz'o, ĉar ĉiu'flank'e ĉirkaŭ'e ĝi est'is kovr'it'a per verd'a ŝtof'o kaj ĝi star'is sur grand'a kolor'riĉ'a tapiŝ'o. Ho, kiel la arb'o trem'is! Kio do nun okaz'os? Ven'is la serv'ist'o'j kaj la fraŭl'in'o'j kaj ornam'is ĝi'n. Sur la branĉ'o'j ili pend'ig'is mal'grand'a'j'n ret'o'j'n, el'tranĉ'it'a'j'n el divers'kolor'a paper'o; ĉiu ret'o est'is plen'ig'it'a per suker'aĵ'o'j. Or'it'a'j pom'o'j kaj jugland'o'j pend'is kvazaŭ al'kresk'int'a'j kaj pli ol cent ruĝ'a'j, blu'a'j kaj blank'a'j kandel'et'o'j est'is al'fiks'it'a'j al la branĉ'o'j. Pup'o'j, kiu'j aspekt'is kiel ver'a'j hom'o'j — la arb'o antaŭ'e neniam vid'is tia'j'n — ŝveb'is en la verd'aĵ'o, kaj tut'e supr'e, sur la pint'o, bril'is stel'o el or'simil'a paper'o. Est'is bel'eg'e, ne'kompar'ebl'e bel'eg'e!
“Hodiaŭ vesper'e,” dir'is ĉiu'j, “hodiaŭ ĝi bril'os!”
“Ho,” pens'is la arb'o, “se est'us jam vesper'o! Se oni baldaŭ ek'brul'ig'us la kandel'o'j'n! Kaj kio okaz'os post'e? Ĉu la arb'o'j el la arb'ar'o ven'os kaj rigard'os mi'n? Ĉu la paser'o'j al'flug'os al la vitr'o'j de la fenestr'o'j? Ĉu mi ĉi tie al'kresk'os kaj star'os ornam'it'e en vintr'o kaj en somer'o?”
Ne tre mult'e ĝi sci'is! Sed pro grand'a sopir'o ĝi hav'is plen'form'a'n ŝel'dolor'o'n, kaj ŝel'dolor'o por arb'o est'as tiel sam'e mal'bon'a, kiel kap'dolor'o por ni.
Jen oni ek'brul'ig'is la kandel'o'j'n. Kia bril'o! Kia bel'eg'ec'o! La arb'o trem'is per ĉiu'j branĉ'o'j, tiel ke kelk'e da pingl'o'foli'o'j ek'brul'is de unu el la kandel'o'j. Far'iĝ'is ver'a brul'o.
“Di'o ni'n gard'u!” ek'kri'is la fraŭl'in'o'j kaj rapid'e esting'is la brul'o'n.
Nun la arb'o ne dev'is eĉ trem'i. Tio est'is kruel'a. Ĝi fort'e pen'is, ke ĝi perd'u neni'o'n el si'a tut'a ornam'o; de la tut'a bril'o ĝi est'is kvazaŭ en du'on'dorm'o. Kaj jen mal'ferm'iĝ'is ambaŭ du'on'o'j de la pord'o, kaj amas'o da infan'o'j en'kur'eg'is, kvazaŭ ili vol'us renvers'i la tut'a'n arb'o'n. La pli aĝ'a'j hom'o'j trankvil'e en'ir'is post ili; la infan'o'j star'is tut'e mut'e, sed nur dum mal'long'a moment'o, post'e ili ĝoj'e ek'kri'is tiel, ke la tut'a ĉambr'o re'son'is. Ili danc'is ĉirkaŭ la arb'o, kaj unu donac'o post la ali'a est'is de'ŝir'it'a'j.
“Kio'n ili intenc'as far'i?” pens'is la arb'o, “Kio nun far'iĝ'os?” La kandel'o'j el'brul'is ĝis la branĉ'o'j, kaj tiam oni ili'n esting'is, kaj la infan'o'j ricev'is la permes'o'n pri'rab'i la arb'o'n. Ho, ili ĵet'eg'is si'n sur ĝi'n tiel, ke ĉiu'j branĉ'o'j ek'krak'is. Se ĝi per si'a supr'o kaj per la or'a stel'o ne est'us al'fiks'it'a al la plafon'o, ili ĝi'n cert'e renvers'us.
La infan'o'j danc'is nun ĉirkaŭ'e kun si'a'j bel'a'j lud'il'o'j. Neni'u atent'is la arb'o'n, escept'int'e la mal'jun'a'n infan'ist'in'o'n, kiu rigard'is atent'e, inter la branĉ'o'j'n, sed ŝi vol'is nur vid'i, ĉu oni ne forges'is i'a'n fig'o'n aŭ pom'o'n.
“Rakont'o'n, rakont'o'n!” ek'kri'is la infan'o'j kaj tir'is al la arb'o unu mal'grand'a'n dik'a'n hom'o'n. Li sid'iĝ'is ĝust'e sub la arb'o, “ĉar tia'manier'e”, li dir'is, “ni est'os en verd'aĵ'o, kaj la arb'o pov'os el'tir'i por si instru'o'n, se ĝi bon'e atent'os. Sed mi rakont'os nur unu histori'o'n. Ĉu vi vol'as aŭd'i la histori'o'n pri Ivede-Avede aŭ ĉu pri Klumpe-Dumpe, kiu fal'is mal'supr'e'n de la ŝtup'ar'o kaj tamen lev'iĝ'is sur la tron'o'n kaj ricev'is la reĝ'id'in'o'n?”
“Ivede-Avede!” kri'is kelk'a'j, “Klumpe-Dumpe!” kri'is ali'a'j. Est'is grand'a kri'ad'o kaj bru'ad'o. Nur la abi'o silent'is kaj pens'is: “Se oni mi'n ne demand'as, mi mi'n ne en'miks'os!” Ĝi'a rol'o est'is fin'it'a, ĝi jam plen'um'is ja si'a'n dev'o'n.
La hom'o rakont'is pri Klumpe-Dumpe, kiu fal'is mal'supr'e'n de la ŝtup'ar'o kaj tamen lev'iĝ'is sur la tron'o'n kaj ricev'is la reĝ'id'in'o'n. Kaj la infan'o'j plaŭd'is per la man'o'j kaj kri'is: “Rakont'u, rakont'u!” Ili vol'is aŭd'i ankaŭ la histori'o'n pri Ivede-Avede, sed ili dev'is kontent'iĝ'i je Klumpe-Dumpe. La abi'o star'is tut'e silent'e kaj en'pens'e, neniam la bird'o'j tie en la arb'ar'o rakont'is i'o'n simil'a'n. “Klumpe-Dumpe fal'is mal'supr'e'n de la ŝtup'ar'o kaj tamen ricev'is la reĝ'id'in'o'n! Jes, jes, tiel'e la afer'o'j ir'as en la mond'o!” pens'is la abi'o, opini'ant'e, ke la histori'o est'as ver'a, ĉar la rakont'ant'o est'as tiel bon'aspekt'a hom'o. “Jes, jes, kiu pov'as sci'i, ebl'e mi ankaŭ fal'os mal'supr'e'n de la ŝtup'ar'o kaj ricev'os reĝ'id'in'o'n!” Kaj ĝi ĝoj'is, ke en la sekv'ant'a tag'o ĝi de'nov'e est'os vest'it'a per kandel'o'j kaj lud'il'o'j, per or'o kaj frukt'o'j.
“Morgaŭ mi ne trem'os!” ĝi pens'is. “Mi sent'os tut'e kor'a'n ĝoj'o'n pri mi'a tut'a bel'eg'ec'o. Morgaŭ mi de'nov'e aŭd'os la histori'o'n pri Klumpe-Dumpe kaj ebl'e ankaŭ la histori'o'n pri Ivede-Avede.” Kaj la arb'o star'is dum la tut'a nokt'o silent'e kaj medit'ant'e.
La sekv'ant'a'n maten'o'n en'ir'is la serv'ist'o'j kaj serv'ist'in'o'j.
“Nun de'nov'e komenc'iĝ'os la ornam'ad'o!” pens'is la arb'o; sed ili el'tren'is ĝi'n el la ĉambr'o, supr'e'n laŭ la ŝtup'ar'o, sur la sub'tegment'o'n, kaj tie ili ĝi'n star'ig'is en mal'lum'a angul'o, kie'n penetr'is neni'a radi'o de la sun'o. “Kio'n tio signif'as?” pens'is la arb'o. “Kio'n do mi far'u ĉi tie? Kio'n mi ĉi tie aŭd'u?” Ĝi apog'is si'n al la mur'o kaj star'is tie kaj medit'is kaj medit'is. Kaj por tio ĝi hav'is sufiĉ'e da temp'o, ĉar pas'is mult'e da tag'o'j kaj nokt'o'j. Neni'u ven'is supr'e'n, kaj, kiam fin'e iu ven'is, tio far'iĝ'is nur kun la cel'o star'ig'i en la angul'o kelk'e da grand'a'j kest'o'j. La arb'o star'is tiel kaŝ'it'e, ke oni pov'us pens'i, ke ĝi est'as tut'e forges'it'a.
“Nun ekster'e est'as vintr'o!” medit'is la arb'o. “La ter'o est'as mal'mol'a kaj kovr'it'a de neĝ'o, la hom'o'j ne pov'as mi'n plant'i; tial ver'ŝajn'e mi dev'as star'i ĉi tie ŝirm'it'e ĝis la printemp'o! Kiel antaŭ'gard'a tio est'as! Kiel bon'a'j est'as la hom'o'j! Se ĉi tie nur ne est'us tiel mal'lum'e kaj tiel terur'e sol'ec'e! Eĉ lepor'et'o'n oni ĉi tie ne vid'as! Tie en la arb'ar'o est'is tamen gaj'e, kiam la neĝ'o kuŝ'is kaj la lepor'o preter'kur'ad'is, eĉ se ĝi mi'n trans'salt'is! Est'as ver'o, ke tiam tio ne plaĉ'is al mi. Ĉi tie supr'e est'as ja terur'e sol'ec'e!”
“Pip, pip!” dir'is subit'e mal'grand'a mus'o, kiu el'kur'is, kaj post ĝi ven'is ankoraŭ unu. Ili ĉirkaŭ'flar'is la abi'o'n kaj tra'glit'is inter ĝi'a'j branĉ'o'j.
“Est'as terur'e mal'varm'e!” dir'is la mus'et'o'j. “Sed, escept'int'e tio'n, ĉi tie est'as bon'eg'a loĝ'ej'o! Ĉu ne ver'e, vi mal'jun'a abi'o?”
“Mi tut'e ne est'as ankoraŭ mal'jun'a!” respond'is la abi'o, “ekzist'as mult'e pli mal'jun'a'j ol mi!”
“De kie vi ven'is?” demand'is la mus'o'j, “kaj kio'n vi sci'as?” Ili est'is fort'e sci'vol'a'j. “Rakont'u al ni pri la plej bel'a'j lok'o'j sur la ter'o! Ĉu vi jam est'is tie? Ĉu vi est'is jam en la proviz'ej'o, kie fromaĝ'o'j kuŝ'as sur la bret'o'j kaj ŝink'o'j pend'as sub la plafon'o, kie oni danc'as sur seb'a'j kandel'o'j, en'ir'as mal'gras'e kaj el'ir'as gras'e?”
“Tiu'j'n lok'o'j'n mi ne kon'as,” dir'is la arb'o, “sed la arb'ar'o'n mi kon'as, kie bril'as la sun'o kaj kant'as la bird'o'j!” Kaj ĝi rakont'is al ili ĉiu'j'n tra'viv'aĵ'o'j'n de si'a jun'ec'o, kaj la mus'et'o'j, kiu'j antaŭ'e neniam aŭd'is i'o'n simil'a'n, aŭskult'is atent'e kaj dir'is: “Kiom mult'e vi vid'is! Kiel feliĉ'a vi est'is!”
“Mi!” dir'is la abi'o, kaj nur nun ĝi ek'medit'is pri si'a propr'a rakont'o. “Jes, en efektiv'ec'o tio est'is sufiĉ'e gaj'a'j temp'o'j!” Sed post'e ĝi rakont'is al ili pri la Krist'nask'a vesper'o, kiam ĝi est'is ornam'it'a per kuk'o'j kaj kandel'o'j.
“Ho,” dir'is la mus'et'o'j, “kiel feliĉ'a vi est'is, vi mal'jun'a abi'o!”
“Mi tut'e ne est'as mal'jun'a!” re'dir'is la abi'o, “mi ja nur en ĉi tiu vintr'o ven'is el la arb'ar'o! Mi trov'iĝ'as en mi'a plej bon'a aĝ'o, mi est'as nur tre alt'kresk'a!”
“Kiel bel'e vi rakont'as!” dir'is la mus'et'o'j; kaj en la sekv'ant'a nokt'o ili re'ven'is kun kvar ali'a'j mal'grand'a'j mus'o'j, kiu'j ankaŭ, vol'is aŭskult'i la rakont'ad'o'n de la arb'o, kaj ju pli ĝi rakont'is, des pli viv'e ĉio al ĝi mem star'iĝ'is antaŭ la okul'o'j, kaj ĝi pens'is: “Tio est'is ja ver'e feliĉ'a'j temp'o'j! Sed ili pov'as re'ven'i! ili pov'as re'ven'i! Klumpe-Dumpe fal'is mal'supr'e'n de la ŝtup'ar'o kaj tamen ricev'is la reĝ'id'in'o'n, ebl'e mi ankaŭ pov'as ricev'i reĝ'id'in'o'n!” Kaj ĉe tio la abi'o ek'pens'is pri mal'grand'a betul'o, kiu kresk'is tie en la arb'ar'o kaj ŝajn'is al ĝi ver'a bel'a reĝ'id'in'o.
“Kiu est'as Klumpe-Dumpe?” demand'is la mus'et'o'j. Kaj la abi'o rakont'is la tut'a'n fabel'o'n, kiu'n ĝi memor'is tut'e laŭ'vort'e. Kaj la mus'et'o'j pro ĝoj'o preskaŭ salt'is sur la pint'o'n de la arb'o. En la sekv'ant'a nokt'o kolekt'iĝ'is ankoraŭ mult'e pli da mus'o'j, kaj dimanĉ'o'n ven'is eĉ du rat'o'j. Sed ĉi tiu'j asert'is, ke la rakont'o ne est'as gaj'a; kaj tio mal'ĝoj'ig'is la mus'et'o'j'n, ĉar nun ĝi al ili ankaŭ ŝajn'is mal'pli bel'a.
“Ĉu vi pov'o'sci'as rakont'i nur ĉi tiu'n sol'a'n histori'o'n?” demand'is la rat'o'j.
“Nur ĝi'n sol'a'n!” respond'is la arb'o, “mi aŭd'is ĝi'n en mi'a plej feliĉ'a vesper'o, sed tiam mi ne pens'is pri tio, kiel feliĉ'a mi est'is!”
“Tio est'as tre mizer'a histori'o! Ĉu vi ne sci'as i'a'n histori'o'n pri lard'o aŭ seb'a'j kandel'o'j? Neni'a'n histori'o'n pri proviz'ej'o?”
“Ne!” dir'is la arb'o.
“Nu, en tia okaz'o ni dank'as pro tio!” re'dir'is la rat'o'j kaj ir'is re'turn'e al la si'a'j.
En la fin'o ankaŭ la mus'et'o'j for'ir'is, kaj tiam la arb'o ĝem'is: “Est'is ja tut'e bel'e, kiam ili sid'is ĉirkaŭ mi, la vigl'a'j mus'et'o'j; kaj aŭskult'is mi'a'n rakont'ad'o'n! Nun tio ankaŭ for'pas'is. Sed mi'a ĝoj'o komenc'iĝ'os de'nov'e, kiam oni de'nov'e mi'n el'pren'os!”
Sed kiam tio, okaz'is? Jes, tio est'is unu maten'o'n, hom'o'j ven'is supr'e'n kaj far'is esplor'ad'o'n en la sub'tegment'o. La kest'o'j ricev'is ali'a'n lok'o'n; kaj la arb'o'n oni el'tren'is. Est'as, ver'o ke ili ĵet'is ĝi'n sur la ter'o'n iom mal'delikat'e, sed tuj serv'ist'o tren'is ĝi'n al la ŝtup'ar'o, kie bril'et'is la tag'lum'o.
“Nun de'nov'e komenc'iĝ'as la viv'o!” pens'is la arb'o. Ĝi sent'is la freŝ'a'n aer'o'n, la unu'a'n radi'o'n de la sun'o, — kaj jen ĝi est'is ekster'e sur la kort'o. Ĉio ir'is tiel rapid'e, ke la arb'o tut'e forges'is pri'rigard'i si'n mem; ĉirkaŭ'e est'is tro mult'e da nov'aĵ'o por rigard'i. La kort'o trov'iĝ'is apud'e de ĝarden'o, kaj en ĉi tiu ĉio est'is en plen'a flor'ad'o. La roz'o'j pend'is freŝ'e kaj bon'odor'e super la mal'grand'a palis'ar'a bar'il'o, la tili'o'j est'is kovr'it'a'j de flor'aĵ'o, kaj la hirund'o'j flug'ad'is tie'n kaj re'e'n kaj pep'ad'is: “Kvirre virre vit, mi'a edz'o ven'is!” Sed ne la abi'o'n ili pens'is per tio.
“Nun mi vol'as viv'i!” ĝoj'kri'is ĉi tiu kaj etend'is larĝ'e si'a'j'n branĉ'o'j'n. Ha, ili ĉiu'j est'is sek'iĝ'int'a'j kaj flav'a'j, kaj inter herb'aĉ'o'j kaj urtik'o'j ĝi kuŝ'is tie en angul'o. La stel'o el or'a paper'o sid'is ankoraŭ supr'e sur la pint'o kaj bril'is en la hel'a lum'o de la sun'o.
Sur la kort'o mem lud'is kelk'e el tiu'j gaj'a'j infan'o'j, kiu'j en la Krist'nask'a vesper'o danc'is ĉirkaŭ la arb'o kaj est'is tiel ĝoj'a'j. Unu el la plej mal'grand'a'j al'kur'is kaj de'ŝir'is la or'a'n stel'o'n.
“Vid'u, kio sid'as ankoraŭ sur la mal'jun'a mal'bel'a abi'o!” ĝi ek'kri'is kaj sur'paŝ'is sur la branĉ'o'j'n, tiel ke ili ek'krak'is sub ĝi'a'j bot'o'j,
La arb'o rigard'is la tut'a'n flor'a'n bel'ec'o'n kaj freŝ'ec'o'n en la ĝarden'o, post'e ĝi rigard'is si'n mem, kaj ĝi ek'dezir'is, ke ĝi rest'u en si'a mal'lum'a angul'o en la sub'tegment'o. Ĝi re'memor'is si'a'n freŝ'a'n jun'ec'o'n en la arb'ar'o, la gaj'a'n Krist'nask'a'n vesper'o'n kaj la mal'grand'a'j'n mus'o'j'n, kiu'j tiel ĝoj'e aŭskult'is la histori'o'n pri Klumpe-Dumpe.
“For'pas'is, for'pas'is!” ĝem'is la kompat'ind'a arb'o, “Ho, se mi ĝoj'us tiam, kiam mi tio'n ankoraŭ pov'is! For'pas'is, for'pas'is!”
Ven'is la serv'ist'o kaj dis'hak'is la arb'o'n en mal'grand'a'j'n pec'o'j'n; kuŝ'is tut'a fask'o da ili; hel'e ĝi ek'flam'is sub la grand'a bier'far'a kaldron'o. Ĝi ĝem'is profund'e, ĉiu ĝem'o son'is kiel mal'grand'a paf'o. Tial la infan'o'j, kiu'j lud'is ekster'e, al'kur'is, sid'iĝ'is antaŭ la fajr'o, rigard'is ĝi'n kaj kri'ad'is: “Pif, paf!” Sed ĉe ĉiu ek'krak'o, kiu est'is profund'a ĝem'o, la arb'o re'memor'is iu'n somer'a'n tag'o'n en la arb'ar'o, iu'n vintr'a'n nokt'o'n tie, kiam la stel'o'j bril'is. Ĝi re'memor'is la Krist'nask'a'n vesper'o'n kaj Klumpe-Dumpen, la sol'a'n fabel'o'n, kiu'n ĝi aŭd'is kaj pov'o'sci'is rakont'i, — kaj, post'e la arb'o for'brul'is.
La knab'o'j lud'is sur la kort'o, kaj la plej mal'grand'a hav'is sur la brust'o la or'a'n stel'o'n, kiu'n ta arb'o est'is port'int'a en si'a plej feliĉ'a vesper'o. Nun ĉi tiu est'is for'pas'int'a, kaj for'pas'is ankaŭ la arb'o kun'e kun si'a histori'o. For'pas'is, for'pas'is! Kaj tiel far'iĝ'as kun ĉiu'j histori'o'j.
Nun ni komenc'as. Kiam ni ven'os al la fin'o de la histori'o, ni sci'os pli mult'e ol ĉe la komenc'o. Est'is mal'bon'a sorĉ'ist'o, li est'is unu el la plej mal'bon'a'j, li est'is la diabl'o mem. Unu tag'o'n li est'is en plej bon'a humor'o, ĉar li el'labor'is spegul'o'n, kiu hav'is la kvalit'o'n, ke ĉio'n bon'a'n kaj bel'a'n, kiu en ĝi spegul'iĝ'is, ĝi et'ig'is preskaŭ ĝis plen'a neni'ec'o, dum tio, kio est'is sen'taŭg'a kaj mal'bon'aspekt'a, montr'iĝ'is tre klar'e kaj far'iĝ'is ankoraŭ pli mal'bon'a. La plej bel'a'j pejzaĝ'o'j aspekt'is en ĝi kiel kuir'it'a spinac'o, kaj la plej bon'a'j hom'o'j far'iĝ'is mal'bel'a'j aŭ star'is sen'korp'e sur la kap'o. La trajt'o'j de la vizaĝ'o est'is prezent'at'a'j tiel mal'ĝust'e, ke ili est'is ne're'kon'ebl'a'j, kaj se oni hav'is lentug'o'j'n, oni pov'is est'i tut'e cert'a'j, ke ili montr'iĝ'os kovr'ant'a'j la tut'a'n naz'o'n kaj buŝ'o'n. Tio est'as tre amuz'a, opini'is la diabl'o. Se en la anim'o de hom'o aper'is bon'a, pi'a ide'o, tiam oni vid'is en la spegul'o rikan'ad'o'n, kiu ĉe la diabl'a sorĉ'ist'o mem aper'ig'ad'is rid'et'o'n pri li'a artifik'a el'pens'o. Ĉiu'j, kiu'j vizit'is la sorĉ'lern'ej'o'n — ĉar li hav'is sorĉ'lern'ej'o'n — rakont'is ĉie, ke far'iĝ'is mirakl'o. Nur nun, ili dir'is, oni pov'as sci'i, kiel la mond'o kaj la hom'o'j efektiv'e aspekt'as. Ili kur'ad'is kun la spegul'o ĉiu'lok'e'n, kaj baldaŭ rest'is neni'u land'o kaj neni'u hom'o, kiu ne vid'is si'a'n kripl'ig'it'a'n bild'o'n. Fin'e ili vol'is lev'iĝ'i ankoraŭ al la ĉiel'o, por far'i si'a'n mok'ad'o'n kun la anĝel'o'j kaj kun Di'o mem. Ju pli alt'e'n ili flug'is kun si'a spegul'o, des pli fort'e ĝi rikan'is, kaj ili apenaŭ pov'is ĝi'n ten'i fortik'e. Ili flug'is ĉiam pli kaj pli alt'e'n, ĉiam pli kaj pli proksim'e'n al Di'o kaj al la anĝel'o'j. Subit'e la spegul'o en si'a rikan'ad'o ek'trem'is tiel terur'e, ke ĝi el'glit'is el ili'a'j man'o'j kaj fal'eg'is sur la ter'o'n, kie ĝi romp'iĝ'is en cent milion'o'j'n, bilion'o'j'n kaj ankoraŭ pli da pec'et'o'j. Sed ĝust'e tie ĝi kaŭz'is mult'e pli grand'a'n mal'feliĉ'o'n ol antaŭ'e, ĉar kelk'a'j pec'et'o'j est'is ne pli grand'a'j ol sabl'er'o, kaj ili dis'vast'iĝ'is tra la tut'a grand'a mond'o. Kie ili en'fal'is al la hom'o'j en la okul'o'j'n, ili tie rest'is, kaj tiam la hom'o'j vid'is ĉio'n mal'ĝust'e aŭ vid'is en ĉiu afer'o nur la mal'bon'a'n flank'o'n, ĉar ĉiu spegul'pec'et'o konserv'is la sam'a'n kvalit'o'n, kiu'n hav'is la tut'a spegul'o. Al kelk'a'j hom'o'j tia spegul'pec'et'o eĉ penetr'is en la kor'o'n, kaj tiam est'is terur'e, la kor'o far'iĝ'is plen'form'e bul'o da glaci'o. Kelk'a'j spegul'pec'o'j est'is tiel grand'a'j, ke oni ili'n uz'is kiel vitr'o'j'n de fenestr'o, sed tra tia'j vitr'o'j ne est'is bon'e rigard'i si'a'j'n amik'o'j'n. Ali'a'j pec'o'j serv'is kiel okul'vitr'o'j, kaj tiam la afer'o far'iĝ'is tre mizer'a, se hom'o'j met'is sur si'n tia'j'n okul'vitr'o'j'n, por ĝust'e vid'i kaj just'e juĝ'i. La diabl'o rid'ad'is tiel, ke al li preskaŭ krev'is la ventr'o, kaj tio li'n agrabl'e tikl'is. Sed eĉ nun ankoraŭ kelk'a'j spegul'pec'et'o'j flug'ad'as en la aer'o. Nun ni aŭd'os.
En la grand'a urb'o, kie ekzist'as tiom mult'e da dom'o'j kaj da hom'o'j, ke ne ĉiu'j hom'o'j hav'as sufiĉ'e da lok'o por ĝarden'et'o kaj kie la pli'mult'o tial dev'as kontent'iĝ'i je flor'o'j en flor'pot'o'j, est'is tamen du mal'riĉ'a'j infan'o'j, kiu'j hav'is ĝarden'o'n iom pli grand'a'n ol flor'pot'o. Ili ne est'is ge'frat'o'j, sed ili si'n reciprok'e tiel am'is, kvazaŭ ili est'us ge'frat'o'j. Ili'a'j ge'patr'o'j loĝ'is tut'e apud'e unu'j de la ali'a'j. Ili loĝ'is en du sub'tegment'a'j ĉambr'o'j, tie, kie la tegment'o de unu najbar'a dom'o kun'tuŝ'iĝ'is kun la tegment'o de la ali'a dom'o kaj laŭ'long'e inter la du tegment'o'j kuŝ'is la de'flu'il'o. Tie'n el ĉiu el la du dom'o'j rigard'is fenestr'o. Oni bezon'is nur trans'paŝ'i la de'flu'il'o'n, por ven'i el unu fenestr'o en la ali'a'n.
Ĉiu el la ge'patr'a'j par'o'j aranĝ'is ekster'e lign'a'n kest'o'n, en kiu kresk'is la plej neces'a'j kuir'ej'a'j kresk'aĵ'o'j. En ĉiu el la kest'o'j ankaŭ trov'iĝ'is mal'grand'a roz'arb'et'aĵ'o, kaj ambaŭ kresk'is kaj prosper'is bel'eg'e. La ge'patr'o'j ek'hav'is la ide'o'n star'ig'i la kest'o'j'n transvers'e super la de'flu'il'o tia'manier'e, ke ili preskaŭ ating'is de unu fenestr'o ĝis la du'a kaj tut'e aspekt'is kiel du flor'kovr'it'a'j rempar'o'j. Volv'o'trunk'o'j de piz'o'j pend'is mal'supr'e'n de la kest'o'j, kaj la roz'arb'et'aĵ'o'j etend'is long'a'j'n branĉ'o'j'n, fleks'is si'n ĉirkaŭ la fenestr'o'j kaj al'klin'iĝ'is unu al la ali'a; ĉio aspekt'is preskaŭ kiel honor'a pord'o el flor'o'j kaj verd'aĵ'o. Ĉar la kest'o'j trov'iĝ'is tre alt'e kaj la infan'o'j sci'is, ke al ili ne est'as permes'it'e grimp'i supr'e'n, tial ili oft'e ricev'ad'is la permes'o'n el'ir'i unu al la ali'a, sid'i sur si'a'j mal'grand'a'j benk'et'o'j sub la roz'o'j, kaj tie ili tiam bel'eg'e lud'ad'is.
En la vintr'o tiu plezur'o ne ekzist'is. La fenestr'o'j tiam oft'e est'is tut'e glaci'kovr'it'a'j. Sed tiam ili varm'ig'ad'is sur la forn'o kupr'a'j'n mon'er'o'j'n, al'met'ad'is ili'n al la glaci'kovr'it'a vitr'o, kaj tiam tie form'iĝ'ad'is bon'eg'a tra'rigard'a tru'o, tiel rond'a, ho, tiel rond'a, kaj tra ĝi bril'ad'is feliĉ'a mild'a okul'o, po unu mal'antaŭ ĉiu fenestr'o. Tio est'is la mal'grand'a knab'o kaj la mal'grand'a knab'in'o. Li est'is nom'at'a Kay, kaj ŝi est'is nom'at'a Gerda. En somer'o ili per unu salt'o pov'is ven'i unu al la ali'a, sed en vintr'o ili dev'is ir'i mult'e da ŝtup'o'j mal'supr'e'n kaj mult'e da ŝtup'o'j supr'e'n. Ekster'e turn'iĝ'ad'is la neĝ'o.
“Jen svarm'as la blank'a'j abel'o'j!” dir'is la mal'jun'a av'in'o.
“Ĉu ili ankaŭ hav'as reĝ'in'o'n?” demand'is la mal'grand'a knab'o, ĉar li sci'is, ke inter la efektiv'a'j abel'o'j trov'iĝ'as reĝ'in'o.
“Ili ĝi'n hav'as!” dir'is la av'in'o; “ĝi flug'as ĉiam tie, kie ili svarm'as plej dens'e. Ĝi est'as la plej grand'a el ĉiu'j neĝ'a'j flok'o'j, kaj neniam ĝi ripoz'as sur la ter'o, ĝi flug'as tuj re'turn'e supr'e'n al la nigr'a nub'o. Oft'e en vintr'a nokt'o ĝi flug'as tra la strat'o'j de la urb'o kaj en'rigard'as tra la fenestr'o'j, kaj tiam ĉi tiu'j glaci'iĝ'as tiel mir'ind'e, kvazaŭ ili est'us pri'sem'it'a'j per flor'o'j.”
“Jes, tio'n mi vid'is!” ek'kri'is ambaŭ infan'o'j, kaj nun ili sci'is, ke tio est'as ver'a.
“Ĉu la neĝ'a reĝ'in'o pov'as ven'i en la ĉambr'o'n?” demand'is la mal'grand'a knab'in'o.
“Ĝi nur ven'u,” dir'is la knab'o, “tiam mi met'os ĝi'n sur la varm'a'n forn'o'n, kaj ĝi dev'os dis'fand'iĝ'i!”
Sed la av'in'o glat'ig'is al li la har'o'j'n kaj rakont'is ali'a'j'n histori'o'j'n.
Vesper'e, kiam la mal'grand'a Kay est'is hejm'e kaj du'on'e sen'vest'ig'it'a, li grimp'is sur la seĝ'o'n ĉe la fenestr'o kaj rigard'is tra la mal'grand'a tru'o. Kelk'e da neĝ'a'j flok'o'j fal'is ekster'e, kaj unu el ili, la plej grand'a, al'kroĉ'iĝ'is al la rand'o de unu el la flor'kest'o'j. La neĝ'a flok'o kresk'is kaj kresk'is, ĝis ĝi fin'e ricev'is la form'o'n de efektiv'a vir'in'o, vest'it'a per plej delikat'a blank'a gaz'o, kiu kvazaŭ est'is kun'met'it'a el milion'o'j da stel'form'a'j flok'o'j. Ŝi est'is bel'a kaj delikat'a, sed el glaci'o, el blind'ig'a, bril'ant'a glaci'o; ŝi tamen est'is viv'ant'a. La okul'o'j bril'is kiel du hel'a'j stel'o'j, sed ili mal'trankvil'e rul'iĝ'ad'is tie'n kaj re'e'n sen'halt'e kaj sen'ripoz'e. Ŝi kap'sign'is al la fenestr'o kaj vok'sign'is per la man'o. La mal'grand'a knab'o tim'eg'iĝ'is kaj de'salt'is de la seĝ'o. Tiam ŝajn'is al li, ke grand'a bird'o ekster'e preter'flug'is la fenestr'o'n.
En la sekv'ant'a tag'o est'is seren'a frost'a veter'o, kaj post'e komenc'is degel'i; la printemp'o ven'is, la sun'o lum'is, la pint'o'j de la herb'o'trunk'et'o'j el'ŝov'iĝ'is el la ter'o, la hirund'o'j konstru'is nest'o'j'n, la fenestr'o'j est'is mal'ferm'it'a'j, kaj la mal'grand'a'j infan'o'j de'nov'e sid'is en si'a ĝarden'et'o alt'e supr'e en la tegment'a de'flu'il'o, super ĉiu'j etaĝ'o'j.
La roz'o'j en tiu somer'o flor'is ekster'ordinar'e bel'e. La mal'grand'a knab'in'o el'lern'is kant'o'n, en kiu ankaŭ est'is parol'at'e pri roz'o'j, kaj ĉe la kant'ad'o pri la roz'o'j ŝi pens'is pri si'a'j propr'a'j; kaj ŝi kant'is tio'n al la mal'grand'a knab'o, kaj li kant'is kun'e:
Kaj la infan'o'j ten'is si'n reciprok'e je la man'o'j, kis'is la roz'o'j'n kaj rigard'is en la seren'a'n Di'a'n sun'lum'o'n kaj parol'is al ĝi, kvazaŭ tie est'us la infan'o Jesuo. Kia'j bel'eg'a'j somer'a'j tag'o'j tio est'is, kiel agrabl'eg'e est'is sid'i ĉe la freŝ'a'j roz'arb'et'aĵ'o'j, kiu'j ŝajn'e neniam ĉes'os flor'i!
Kay kaj Gerda sid'is kaj rigard'is la bild'o'libr'o'n kun la mult'a'j best'o'j kaj bird'o'j, kaj subit'e — la horloĝ'o sur la grand'a preĝ'ej'a tur'o ĵus bat'is la kvin'a'n hor'o'n — Kay dir'is: “Ha! mi ek'sent'is kvazaŭ pik'o'n tra la kor'o! Kaj nun io en'flug'is al mi en la okul'o'n!”
La mal'grand'a knab'in'o pren'is li'n je la kol'o; li palpebr'um'ad'is per la okul'o'j, sed oni neni'o'n pov'is tie vid'i.
“Mi opini'as, ke ĝi mal'aper'is!” li dir'is, sed ĝi ne mal'aper'is. Ĝi est'is ĝust'e unu el tiu'j vitr'o'pec'et'o'j, kiu'j de'romp'iĝ'is de la spegul'o, de la sorĉ'a spegul'o, kiu'n ni kred'ebl'e ankoraŭ memor'as kaj kiu hav'is tia'n efik'o'n, ke ĉio grand'a kaj bon'a, kio en ĝi spegul'iĝ'is, far'iĝ'is mal'grand'a kaj mal'bel'a, kaj ĉiu mal'bon'aĵ'o en ia objekt'o tuj far'iĝ'is plen'e vid'ebl'a. La mal'feliĉ'a Kay, al li tia vitr'o'pec'et'o penetr'is ankaŭ rekt'e en la kor'o'n. Ĝi dev'is nun baldaŭ far'iĝ'i bul'o da glaci'o. Est'as ver'o, ke ĝi plu ne dolor'is; sed ĝi tie est'is.
“Kial vi plor'as?” li demand'is. “Tiel vi aspekt'as mal'bel'e. Al mi ja neni'o mank'as! Fi!” li subit'e ek'kri'is, “la roz'o est'as ja difekt'it'a de verm'o! Kaj vid'u, tiu ne kresk'as rekt'e. En efektiv'ec'o tio est'as sufiĉ'e mal'bel'a'j roz'o'j. Ili est'as tiel sam'e mal'bel'a'j kiel la kest'o'j, en kiu'j ili star'as!” Kaj li fort'e ek'puŝ'is per la pied'o la kest'o'n kaj de'ŝir'is ambaŭ roz'o'j'n.
“Kay, kio'n vi far'as!” ek'kri'is la mal'grand'a knab'in'o; kaj kiam li rimark'is ŝi'a'n fort'a'n tim'eg'iĝ'o'n, li de'ŝir'is ankoraŭ unu roz'o'n kaj post tio en'salt'is en si'a'n fenestr'o'n kaj for'las'is la mal'grand'a'n afabl'a'n Gerdan.
Kiam ŝi post'e ven'is kun la bild'o'libr'o, li dir'is, ke tio est'as nur por suĉ'infan'o'j; kaj kiam la av'in'o rakont'is histori'o'j'n, li ĉiam el'paŝ'ad'is kun ia “sed” ; kiam li tio'n pov'is far'is ne'rimark'it'e, li eĉ ŝtel'iĝ'ad'is mal'antaŭ ŝi'n, sur'met'ad'is okul'vitr'o'j'n kaj imit'ad'is ŝi'a'n voĉ'o'n. Li tio'n farad'is tiel lert'e, ke oni ne pov'is ne rid'i. Baldaŭ li pov'o'sci'is mok'imit'i la manier'o'n de parol'ad'o kaj de ir'ad'o de ĉiu'j hom'o'j sur la tut'a strat'o. Ĉio'n strang'a'n kaj mal'bel'a'n Kay pov'o'sci'is kopi'i tre traf'e, kaj la hom'o'j dir'is: “La knab'o hav'as bon'eg'a'j'n kapabl'o'j'n!” Sed kaŭz'o de tio est'is la vitr'o, kiu en'flug'is al li en la okul'o'n, kaj la vitr'o, kiu sid'is en li'a kor'o. Tio est'is la kaŭz'o, pro kia li incit'et'ad'is eĉ la mal'grand'a'n Gerdan, kiu li'n am'is el la tut'a kor'o.
Li'a'j lud'o'j ricev'is nun tut'e ali'a'n karakter'o'n, ili far'iĝ'is pli raci'a'j. En unu vintr'a tag'o, kiam komenc'iĝ'is neĝ'a blov'ad'o, li ven'is kun pli'grand'ig'a vitr'o, met'is ekster'e'n angul'et'o'n de si'a surtut'o kaj las'is fal'i sur ĝi'n la neĝ'a'j'n flok'o'j'n.
“Rigard'u iom en la vitr'o'n, Gerda!” li dir'is; kaj ĉiu neĝ'a flok'o far'iĝ'is mult'e pli grand'a kaj aspekt'is kiel bel'eg'a flor'o aŭ dek'pint'a stel'o. La vid'aĵ'o est'is tre bel'a.
“Ĉu vi vid'as, kiel art'o'plen'e!” ek'kri'is Kay; “tio don'as mult'e pli da plezur'o kaj da material'o por pri'pens'ad'o, ol la efektiv'a'j flor'o'j! Krom tio en ili trov'iĝ'as neni'a erar'o, ili est'as tut'e regul'a'j; se ili nur ne dis'fand'iĝ'us!”
Mal'long'e post tio Kay ven'is kun grand'a'j pugn'o'gant'o'j kaj kun si'a glit'vetur'il'et'o sur la dors'o. Li flustr'is al Gerda en la orel'o'j'n: “Mi ricev'is permes'o'n vetur'i al la grand'a plac'o, kie la ali'a'j lud'as!” Kaj li for'kur'is.
Tie sur la plac'o de temp'o al temp'o la plej petol'em'a'j knab'o'j al'lig'ad'is si'a'j'n glit'vetur'il'o'j'n al la vetur'il'o'j de la vilaĝ'an'o'j kaj tiel kun'vetur'ad'is sufiĉ'e long'a'n distanc'o'n. Tio est'is tre gaj'a. Kiam la amuz'iĝ'ad'o est'is en plen'a vigl'ec'o, ven'is unu grand'a, blank'e kolor'ig'it'a glit'vetur'il'o. En ĝi sid'is unu person'o, en'volv'it'a en blank'a krud'a pelt'o kaj kovr'it'a per blank'a pelt'a ĉap'o. La glit'vetur'il'o du'foj'e ĉirkaŭ'vetur'is la plac'o'n, kaj Kay sukces'is al'lig'i al ĝi si'a'n mal'grand'a'n glit'vetur'il'o'n, kaj jen li ek'vetur'is kun'e. Ĉiam pli kaj pli ili vetur'is rekt'e sur la plej proksim'a'n strat'o'n. La konduk'ant'o de la glit'vetur'il'o turn'is la kap'o'n kaj tiel afabl'e kap'jes'is al Kay, kvazaŭ ili kon'us unu la ali'a'n. Ĉiu'foj'e, kiam Kay vol'is de'lig'i si'a'n mal'grand'a'n glit'vetur'il'o'n, la person'o de'nov'e balanc'ad'is la kap'o'n, kaj tiam Kay rest'is. Tuj kiam ili el'vetur'is ekster la urb'a'n pord'eg'o'n, la neĝ'a blov'ad'o far'iĝ'is tiel fort'a, ke la mal'grand'a knab'o ne pov'is plu re'kon'i la man'o'n antaŭ la okul'o'j, dum li tamen vetur'is plu'e'n. Tiam li fin'e el'las'is el la man'o'j la ŝnur'o'n, por liber'ig'i si'n de la grand'a glit'vetur'il'o, sed neni'o help'is, li'a vetur'il'et'o pend'is fortik'e, kaj la vetur'ad'o est'is rapid'a kiel vent'o. Tiam li ek'kri'is tre laŭt'e, sed neni'u li'n aŭd'is, kaj la neĝ'o turn'iĝ'ad'is kaj la glit'vetur'il'o flug'is antaŭ'e'n: De temp'o al temp'o oni sent'is puŝ'o'n, kvazaŭ oni vetur'us super kav'o'j'n aŭ arb'et'aĵ'o'j'n. La knab'o est'is tut'e terur'it'a, li vol'is ek'preĝ'i Patroni'a'n, sed li memor'is neni'o'n krom la tabel'o de mult'obl'ig'o.
La neĝ'a'j flok'o'j far'iĝ'ad'is ĉiam pli kaj pli grand'a'j, fin'e ili aspekt'is kiel grand'a'j blank'a'j kok'in'o'j. Subit'e la ĉeval'o'j salt'is flank'e'n, la glit'vetur'il'o halt'is, kaj la vetur'ig'ant'o lev'iĝ'is; la pelt'o kaj ĉap'o est'is el pur'a neĝ'o. Tio est'is sinjor'in'o, alt'a kaj graci'a, blind'ig'e blank'a, tio est'is la neĝ'a reĝ'in'o.
“Ni vetur'is sufiĉ'e rapid'e”, ŝi dir'is. “Sed ĉu en tia veter'o oni dev'as frost'o'sufer'i? Ven'u, en'ramp'u en mi'a'n urs'a'n pelt'o'n!” Kaj ŝi sid'ig'is li'n en la glit'vetur'il'o apud si kaj met'is ĉirkaŭ li'n la pelt'o'n, tiel ke li hav'is la impres'o'n, kvazaŭ li en'iĝ'as en amas'o'n da neĝ'o.
“Ĉu vi ankoraŭ frost'o'sufer'as?” ŝi demand'is, kis'ant'e li'n sur la frunt'o, Hu, tio est'is ankoraŭ pli mal'varm'a ol glaci'o, tio tuj penetr'is ĝis li'a kor'o, kiu ja sen tio est'is jam du'on'e bul'o da glaci'o. Li hav'is la sent'o'n, kvazaŭ li tuj mort'os; sed nur unu moment'o'n daŭr'is tiu sent'o, post'e al li far'iĝ'is tut'e bon'e. Li plu tut'e ne sent'is la mal'varm'o'n ĉirkaŭ si.
“Mi'a'n glit'vetur'il'o'n! Ne forges'u mi'a'n glit'vetur'il'o'n!” Tio'n li re'memor'is antaŭ ĉio. Ĝi est'is al'lig'it'a al unu el la blank'a'j kok'in'o'j, kiu flug'is mal'antaŭ'e kun la vetur'il'et'o sur la dors'o. La neĝ'a reĝ'in'o kis'is Kayon ankoraŭ unu foj'o'n, kaj tiam li forges'is la mal'grand'a'n Gerdan kaj la av'in'o'n kaj ĉiu'j'n el la hejm'o.
“Nun vi plu ne ricev'os kis'o'j'n!” ŝi dir'is, “ĉar ali'e mi pov'us vi'n kis'mort'ig'i!”
Kay rigard'is ŝi'n, ŝi est'is bel'a, pli saĝ'a'n kaj pli ĉarm'a'n vizaĝ'o'n li ne pov'is imag'i al si. Nun ŝi ne ŝajn'is al li form'it'aĵ'o el glaci'o, kiel tiam kiam ŝi sid'is ekster'e antaŭ la fenestr'o kaj far'is al li kap'sign'o'j'n. En li'a'j okul'o'j ŝi est'is est'aĵ'o perfekt'a. Li tut'e ne sent'is tim'o'n antaŭ ŝi, li rakont'is al ŝi, ke li pov'o'sci'as kalkul'i en la kap'o, eĉ kun nombr'on'o'j, li sci'is la nombr'o'n de la kvadrat'a'j mejl'o'j kaj de la loĝ'ant'o'j de la land'o, kaj ŝi rid'et'is ĉe ĉio. Tiam ek'ŝajn'is al li, ke tio, kio'n li sci'as, ne est'as sufiĉ'a, kaj li ek'rigard'is supr'e'n en la grand'a'n, grand'a'n spac'o'n da aer'o, kaj ŝi flug'is kun li, flug'is alt'e supr'e'n, al la nigr'a nub'o, kaj la vent'eg'o bru'is, kvazaŭ ĝi kant'us mal'nov'a'j'n kant'o'j'n. Ili flug'is super arb'ar'o'j kaj lag'o'j, super mar'o'j kaj land'o'j. Mal'supr'e en la profund'o sibl'is la mal'varm'a vent'o, kri'is la lup'o'j, bril'et'is la neĝ'o kaj super tio flug'is la nigr'a'j kri'ant'a'j kornik'o'j; sed super ili bril'is la lun'o, grand'a kaj klar'a, kaj al ĝi Kay rigard'ad'is en la daŭr'o de la tut'a long'a, long'a vintr'a nokt'o. En la tag'o li dorm'is ĉe la pied'o'j de la neĝ'a reĝ'in'o.
Sed kio far'iĝ'is kun la mal'grand'a Gerda, kiam Kay plu ne re'ven'is? Kie en la mond'o li trov'iĝ'is? Neni'u tio'n sci'is, neni'u pov'is don'i inform'o'n pri tio. La knab'o'j nur rakont'is, ke ili vid'is, kiel li al'lig'is si'a'n glit'vetur'il'et'o'n al glit'vetur'il'o grand'a kaj luks'a, kiu vetur'is sur la strat'o'j'n kaj post'e el'vetur'is ekster la urb'a'n pord'eg'o'n. Neni'u sci'is, kie li est'is; flu'is mult'e da larm'o'j, la mal'grand'a Gerda plor'is mal'dolĉ'e kaj long'e. Post'e oni supoz'is, ke li mort'is, ke li dron'is en la river'o, kiu flu'is proksim'e preter la urb'o. Est'is ankoraŭ long'a'temp'e sen'lum'a'j vintr'a'j tag'o'j.
Jen aper'is la printemp'o kun pli varm'a sun'lum'o.
“Kay mort'is kaj mal'aper'is!” dir'is la mal'grand'a Gerda.
“Tio'n mi ne opini'as!” dir'is la sun'lum'o.
“Li mort'is kaj mal'aper'is!” ŝi dir'is al la hirund'o'j.
“Tio'n ni ne opini'as!” respond'is ĉi tiu'j, kaj fin'e la mal'grand'a Gerda tio'n ankaŭ plu ne opini'is.
“Mi sur'met'os mi'a'j'n ruĝ'a'j'n ŝu'o'j'n”, ŝi dir'is unu maten'o'n, “tiu'j'n, kiu'j'n Kay ankoraŭ neniam vid'is, kaj mi ir'os al la river'o kaj pet'os de ĝi inform'o'n.”
Est'is ankoraŭ tre fru'e, kiam ŝi lev'iĝ'is, kis'is la mal'jun'a'n av'in'o'n, kiu ankoraŭ dorm'et'is, sur'met'is la ruĝ'a'j'n ŝu'o'j'n kaj ek'ir'is tut'e sol'a ekster la pord'eg'o'n al la river'o.
“Ĉu est'as ver'e, ke vi for'pren'is de mi mi'a'n mal'grand'a'n kamarad'o'n? Mi donac'os al vi mi'a'j'n ruĝ'a'j'n ŝu'o'j'n, se vi re'don'os li'n al mi!”
Ŝajn'is al ŝi, ke la ond'o'j mister'e jes'as al ŝi. Ŝi pren'is tiam si'a'j'n ruĝ'a'j'n ŝu'o'j'n, la plej kar'a'n objekt'o'n, kiu'n ŝi posed'is, kaj ĵet'is ili'n ambaŭ en la river'o'n; sed ili fal'is tut'e apud la bord'o, kaj la mal'grand'a'j ond'o'j re'port'is ili'n re'turn'e al ŝi sur la ter'o'n, kvazaŭ la river'o ne vol'is for'rab'i de ŝi ŝi'a'n plej kar'a'n posed'aĵ'o'n, des pli, ke ĝi ja ne hav'is la mal'grand'a'n Kayon. Sed ŝi pens'is, ke ŝi ne sufiĉ'e mal'proksim'e'n ĵet'is la ŝu'o'j'n, tial ŝi en'grimp'is en boat'o'n, kiu star'is en la kan'ar'o. Ŝi ir'is ĝis la plej ekstrem'a rand'o kaj de'nov'e ĵet'is la ŝu'o'j'n en la ond'o'j'n. Sed la boat'o ne est'is fiks'it'a, kaj ĉe la mov'o, kiu'n ŝi far'is, ĝi for'ŝov'iĝ'is de la ter'o. Ŝi tio'n rimark'is kaj rapid'is re'ven'i, sed antaŭ ol ŝi pov'is tio'n far'i, la boat'o est'is jam pli ol unu uln'o'n for de la bord'o, kaj nun ĝi rapid'e ek'glit'is laŭ'flu'e de la river'o.
Tiam la mal'grand'a Gerda fort'e ek'tim'is kaj komenc'is plor'i, sed nur la paser'o'j aŭd'is ŝi'n, kaj ĉi tiu'j ne pov'is port'i ŝi'n sur la ter'o'n; ili tamen flug'is laŭ'long'e de la river'o kaj pep'ad'is, kvazaŭ ili vol'us ŝi'n konsol'i: “Ĉi ni est'as, ĉi ni est'as!” La boat'o kur'is laŭ la flu'o; la mal'grand'a Gerda sid'is tut'e silent'e, nur en ŝtrump'o'j. Ŝi'a'j mal'grand'a'j ruĝ'a'j ŝu'o'j naĝ'is mal'antaŭ ŝi, sed ili ne pov'is ating'i la boat'o'n, ĉar ĉi tia'n la flu'o pel'is pli fort'e.
Est'is ĉarm'e sur ambaŭ bord'o'j; bel'eg'a'j flor'o'j, mal'jun'a'j arb'o'j, sur la dekliv'o'j trov'iĝ'is ŝaf'o'j kaj bov'in'o'j, sed eĉ unu hom'o'n oni ne pov'is vid'i.
“Ebl'e la river'o port'os mi'n al la mal'grand'a Kay!” pens'is Gerda, kaj tiam ŝi far'iĝ'is pli gaj'a, ŝi lev'iĝ'is kaj observ'ad'is en la daŭr'o de mult'e da hor'o'j la bel'a'j'n verd'a'j'n bord'o'j'n. Post'e ŝi preter'vetur'is grand'a'n ĉeriz'arb'a'n ĝarden'o'n, en kiu star'is dom'et'o kun strang'a'j ruĝ'a'j kaj blu'a'j fenestr'o'j; ĝi est'is kovr'it'a per pajl'o, kaj ekster'e star'is du lign'a'j soldat'o'j, kiu'j antaŭ la preter'vetur'ant'o'j sur'ŝultr'ig'is la paf'il'o'j'n.
Gerda ek'kri'is al ili, ŝi opini'is, ke ili est'as viv'ant'a'j; sed ili kompren'ebl'e ne respond'is; ŝi tre al'proksim'iĝ'is al ili, la flu'o pel'is la boat'o'n rekt'e al la ter'o.
Gerda ek'kri'is ankoraŭ pli laŭt'e, kaj tiam el la dom'o el'ir'is mal'jun'a, tre mal'jun'a vir'in'o, kiu apog'is si'n sur baston'o. Por ŝirm'i si'n kontraŭ la sun'o, ŝi hav'is sur si grand'a'n ĉapel'o'n, kiu est'is pri'pentr'it'a de plej bel'a'j flor'o'j.
“Ho kar'a, kompat'ind'a infan'o!” dir'is la mal'jun'a vir'in'o, “kia'manier'e vi traf'is sur la grand'a'n torent'a'n river'o'n kaj for'port'iĝ'is tiel mal'proksim'e'n en la mond'o'n?” La mal'jun'a vir'in'o ir'is ĝis la rand'o de la akv'o, al'tir'is la boat'o'n per si'a baston'o al la ter'o kaj el'pren'is la mal'grand'a'n Gerdan.
Kvankam Gerda ĝoj'is, ke ŝi ven'is sur sek'a'n ter'o'n, ŝi tamen iom tim'is la fremd'a'n mal'jun'a'n vir'in'o'n.
“Ven'u do kaj rakont'u al mi, kiu vi est'as kaj kia'manier'e vi ven'is ĉi tie'n”, ŝi dir'is.
Gerda rakont'is al ŝi ĉio'n, kaj la mal'jun'ul'in'o balanc'is la kap'o'n kaj dir'is: “Hm, hm!” Kaj kiam Gerda ĉio'n dir'is al ŝi kaj demand'is, ĉu ŝi ne vid'is la mal'grand'a'n Kayon, la vir'in'o respond'is, ke li ne preter'ven'is, sed kred'ebl'e li ankoraŭ ven'os, ŝi nur ne mal'ĝoj'u, sed gust'um'u ŝi'a'j'n ĉeriz'o'j'n, rigard'u ŝi'a'j'n flor'o'j'n, kiu'j est'as pli bel'a'j ol ĉiu bild'o'libr'o, ĉar ĉiu el ili pov'as rakont'i tut'a'n histori'o'n. Post'e ŝi pren'is Gerdan je la man'o, ir'is kun ŝi en la mal'grand'a'n dom'et'o'n kaj ŝlos'is la pord'o'n.
La fenestr'o'j est'is tre alt'e kaj ili'a'j vitr'o'j est'is ruĝ'a'j, blu'a'j kaj flav'a'j. La tag'lum'o en'fal'ad'is tut'e strang'e, sed sur la tabl'o trov'iĝ'is plej bon'gust'a'j ĉeriz'o'j, kaj Gerda manĝ'is de ili kiom ŝi vol'is, ĉar ŝi ricev'is por tio la permes'o'n. Dum ŝi manĝ'is, la mal'jun'a vir'in'o komb'is al ŝi la har'o'j'n per or'a komb'il'o, kaj la har'o'j krisp'iĝ'is kaj bril'et'is kiel or'o ĉirkaŭ ĝi'a ĉarm'a mild'a vizaĝ'o, kiu est'is rond'a kaj flor'is kiel roz'o.
“Tia'n bel'a'n mal'grand'a'n infan'o'n mi jam tre long'e dezir'is hav'i!” dir'is la mal'jun'ul'in'o. “Vi vid'os, kiel bon'e ni ambaŭ plaĉ'os unu al la ali'a!” Kaj ju pli long'e ŝi komb'is la har'o'j'n de la mal'grand'a Gerda, des pli ĉi tiu forges'is si'a'n kun'e'eduk'it'o'n Kayon, ĉar la mal'jun'a vir'in'o pov'o'sci'is sorĉ'i, sed ŝi ne est'is mal'bon'a sorĉ'ist'in'o. Ŝi nur iom sorĉ'ad'is por si'a plezur'o, kaj ŝi tre dezir'is rest'ig'i ĉe si la mal'grand'a'n Gerdan. Tial ŝi el'ir'is en la ĝarden'o'n, etend'is si'a'n apog'baston'o'n super ĉiu'j'n roz'arb'et'aĵ'o'j'n, kaj kvankam ili ĵus ankoraŭ bel'eg'e flor'is, ili nun ĉiu'j mal'aper'is intern'e'n en la nigr'a'n ter'o'n, tiel ke oni ne pov'is plu vid'i i'a'n sign'o'n, kie ili est'is star'int'a'j. La mal'jun'ul'in'o tim'is, ke ĉe la vid'o de la roz'o'j Gerda re'memor'us si'a'j'n propr'a'j'n, re'memor'us la mal'grand'a'n Kayon kaj for'kur'us.
Nun ŝi el'konduk'is Gerdan en la flor'ĝarden'o'n: Kia bon'odor'o, kia bel'eg'o reg'is tie! Ĉiu'j imag'ebl'a'j flor'o'j, aparten'ant'a'j al ĉiu'j sezon'o'j, star'is tie en plej luks'a flor'ad'o: Neni'a bild'o'libr'o pov'us est'i pli kolor'riĉ'a kaj pli bel'a. Gerda salt'ad'is de ĝoj'o kaj lud'ad'is, ĝis la sun'o sub'ir'is mal'antaŭ la alt'a'j ĉeriz'arb'o'j. Tiam ŝi ricev'is bel'et'a'n lit'o'n kun ruĝ'a'j silk'a'j kusen'o'j, plen'ig'it'a'j per blu'a'j viol'o'j, kaj ŝi dorm'is kaj sonĝ'is tiel ĉarm'eg'e, kiel reĝ'in'o en la tag'o de si'a edz'in'iĝ'o.
En la sekv'ant'a tag'o ŝi de'nov'e ricev'is la permes'o'n lud'i kun la flor'o'j en la varm'a sun'lum'o, kaj tiel est'is dum mult'e da tag'o'j. Gerda kon'is ĉiu'n flor'o'n, sed kiom ajn mult'e da ili tio est'is, ŝi tamen hav'is la sent'o'n, ke unu inter ili mank'as, ŝi nur ne sci'is kia. Unu tag'o'n ŝi sid'is kaj rigard'is la ĉapel'o'n de la mal'jun'a vir'in'o kun la pentr'it'a'j flor'o'j, kaj ĝust'e la plej bel'a inter ili est'is roz'o. La mal'jun'ul'in'o forges'is for'ig'i ĝi'n de la ĉapel'o, kiam ŝi la ali'a'j'n mal'aper'ig'is en la ter'o'n. Tiel okaz'as, se oni ne ĉiam est'as tut'e atent'a kun si'a'j pens'o'j! “Kio!” dir'is Gerda, “ĉu tut'e ne trov'iĝ'as ĉi tie roz'o'j?” kaj ŝi salt'is inter la bed'o'j'n, serĉ'is kaj serĉ'is, sed ŝi ne pov'is trov'i eĉ unu roz'o'n. Tiam ŝi sid'iĝ'is kaj ek'plor'is; sed ŝi'a'j varm'eg'a'j larm'o'j fal'is ĝust'e sur unu lok'o'n, kie sub'ter'iĝ'is roz'arb'et'aĵ'o, kaj kiam la varm'a'j larm'o'j mal'sek'ig'is la ter'o'n, la arb'et'aĵ'o subit'e el'ter'iĝ'is, tiel sam'e flor'ant'a, kiel ĝi est'is sub'ter'iĝ'int'a, kaj Gerda ĝi'n ĉirkaŭ'pren'is, kis'is la roz'o'j'n, re'memor'is la bel'a'j'n roz'o'j'n hejm'e, kaj ĉe tio ankaŭ la mal'grand'a Kay re'ven'is en ŝi'a'n memor'o'n.
“Ho, kiom mult'e da temp'o mi perd'is per la prokrast'o!” dir'is la mal'grand'a knab'in'o. “Mi vol'is ja serĉ'i Kayon! Ĉu vi ne sci'as, kie li est'as?” ŝi demand'is la roz'o'j'n. “Ĉu vi opini'as, ke li mort'is kaj mal'aper'is?”
“Mort'int'o li ne est'as!” dir'is la roz'o'j. “Ni est'is ja en la ter'o, kie trov'iĝ'as ĉiu'j mort'int'o'j, sed Kay tie ne est'is!”
“Mi dank'as, mi kor'e dank'as!” re'dir'is la mal'grand'a Gerda kaj ir'is al la ali'a'j flor'o'j, rigard'is en ili'a'n flor'kalik'o'n kaj demand'is: “Ĉu vi ne sci'as, kie est'as la mal'grand'a Kay?”
Sed ĉiu flor'o star'is en la sun'lum'o kaj rev'is pri si'a propr'a fabel'o aŭ histori'et'o. Mult'e da ĉi tiu'j aŭd'is la mal'grand'a Gerda, sed neni'u flor'o i'o'n sci'is pri Kay.
Kio'n dir'is la fajr'o'lili'o?
“Ĉu vi aŭd'as la tambur'o'n? Bum, bum! Tio est'as nur du ton'o'j, ĉiam bum, bum! Aŭskult'u la funebr'a'n kant'ad'o'n de la vir'in'o'j! Aŭskult'u la vok'ad'o'n de la pastr'o'j! En si'a long'a ruĝ'a vest'o star'as la Hind'in'o sur la brul'lign'ar'o, avid'e la flam'o'j el'ŝov'as si'a'j'n lang'o'j'n supr'e'n ĉirkaŭ la vir'in'o kaj ŝi'a mort'int'a edz'o. Sed la Hind'in'o pens'as pri la viv'ant'o ĉi tie en la rond'o, pri li, kies okul'o'j brul'is pli varm'eg'e ol la flam'o'j, pri li, kies okul'fajr'o penetr'as en ŝi'a'n kor'o'n pli fort'e ol la flam'o'j, kiu'j tuj ali'form'ig'os ŝi'a'n korp'o'n en cindr'o'n. Ĉu la flam'o de la kor'o pov'as mort'i en la flam'o'j de la brul'lign'ar'o?”
“Tio est'as por mi tut'e ne'kompren'ebl'a!” dir'is la mal'grand'a Gerda.
“Tio'n rakont'as mi'a fabel'o!” dir'is la fajr'o'lili'o:
Kio'n dir'is la konvolvul'o?
“Trans'e de la mal'larĝ'a kamp'a voj'o star'as mal'nov'a kavalir'a kastel'o. Dens'a vink'o volv'iĝ'as ĉirkaŭ la mal'nov'a'j ruĝ'a'j mur'o'j, foli'o ĉe foli'o, super la balkon'o'n, kaj sur ĉi tiu star'as bel'a knab'in'o. Ŝi klin'iĝ'as super la balustrad'o'n kaj rigard'as mal'supr'e'n sur la voj'o'n. Neni'a roz'o pend'as pli freŝ'e sur si'a'j branĉ'o'j ol ŝi; neni'a pom'arb'a flor'aĵ'o, kiu'n la vent'o for'pel'as de la arb'o, ŝveb'as pli mal'pez'e ol ŝi. Kiel susur'as ŝi'a mult'e'kost'a silk'a vest'o! Ĉu li ankoraŭ ne ven'as?”
“Ĉu vi parol'as pri Kay?” demand'is la mal'grand'a Gerda.
“Mi parol'as nur pri mi'a fabel'o, pri mi'a sonĝ'o”, respond'is la konvolvul'o.
Kio'n dir'as la galant'o?
“Inter la arb'o'j sur ŝnur'o'j pend'as long'a tabul'o, tio est'as balanc'il'o; du ĉarm'a'j knab'in'et'o'j — ili'a'j vest'o'j est'as blank'a'j kiel neĝ'o, long'a'j verd'a'j silk'a'j ruband'o'j flirt'as de la ĉapel'o'j — sid'as sur ĝi kaj balanc'as si'n. La frat'o, kiu est'as pli grand'a ol ili, star'as sur la balanc'il'o, per la brak'o li ĉirkaŭ'pren'is la ŝnur'e'n, por si'n ten'i, ĉar en unu man'o li hav'as mal'grand'a'n tas'o'n, en la du'a argil'a'n pip'o'n, li far'as sap'a'j'n vezik'o'j'n. La balanc'il'o mov'iĝ'as, kaj la vezik'o'j flug'as kun bel'et'a'j ŝanĝ'iĝ'ant'a'j kolor'o'j. La last'a pend'as ankoraŭ ĉe la trunk'o de la pip'o kaj balanc'iĝ'as en la vent'o; la balanc'il'o mov'iĝ'as. La nigr'a hund'et'o, mal'pez'a kiel la vezik'o'j, lev'iĝ'as supr'e'n sur la mal'antaŭ'a'j pied'o'j kaj vol'as ankaŭ sur la balanc'il'o'n. Ĉi tiu flug'as re'turn'e, la hund'o fal'as, boj'as kaj koler'as. Ĝi est'as incit'et'at'a, la vezik'o'j krev'as, — balanc'iĝ'ant'a tabul'o, krev'ant'a ŝaŭm'aĵ'o est'as mi'a kant'o!”
“Ebl'e tio, kio'n vi rakont'as, est'as bel'a, sed vi ĝi'n rakont'as tiel mal'gaj'e, kaj pri la mal'grand'a Kay vi neni'o'n dir'as!”
Kio'n rakont'as la hiacint'o'j?
“Est'is tri bel'a'j frat'in'o'j, diafan'a'j kaj delikat'a'j; la vest'o de unu est'is ruĝ'a, la vest'o de la du'a est'is blu'a, kaj la vest'o de la tri'a est'is tut'e blank'a. Man'o en man'o ili danc'ad'is ĉe la sen'bru'a lag'o en la seren'a lun'lum'o. Ili ne est'is elf'o'j, ili est'is hom'id'o'j. Tie est'is tia dolĉ'a bon'odor'o, kaj la knab'in'o'j mal'aper'is en la arb'ar'o. La bon'odor'o far'iĝ'is pli fort'a, — tri ĉerk'o'j, en kiu'j kuŝ'is la bel'a'j knab'in'o'j, glit'is el la dens'ej'o de la arb'ar'o trans la lag'o'n. Lampir'o'j lum'ant'e flug'ad'is ĉirkaŭ'e, kiel mal'grand'a'j ŝveb'ant'a'j kandel'et'o'j. Ĉu la danc'int'a'j knab'in'o'j dorm'as aŭ ĉu ili mort'is? La odor'o de la flor'o dir'as, ke ili est'as kadavr'o'j. La vesper'a sonor'il'o sonor'as pri mort'int'o'j!”
“Vi far'as mi'n tut'e mal'gaj'a!” dir'is la mal'grand'a Gerda, “Vi odor'as tiel fort'e; mi dev'as pens'i pri la mort'int'a'j knab'in'o'j! Ha, ĉu efektiv'e la mal'grand'a Kay mort'is? La roz'o'j est'is sub la ter'o, kaj ili dir'as, ke ne!”
“Tin, tin!” sonor'is la sonor'il'et'o'j de la hiacint'o. “Ni ne sonor'as pri la mal'grand'a Kay, kiu'n ni tut'e ne kon'as! Ni nur kant'as ni'a'n kant'o'n, la sol'a'n, kiu'n ni sci'as!”
Gerda ir'is al la leontod'o, kiu lum'et'is tra si'a'j verd'a'j foli'o'j.
“Vi est'as mal'grand'a radi'ant'a sun'o,” ek'parol'is al ĝi Gerda, “dir'u al mi, ĉu vi sci'as, kie mi pov'as trov'i mi'a'n lud'kamarad'o'n?”
La leontod'o lum'is tre bel'e kaj rigard'is Gerdan. Kia'n kant'o'n la leontod'o pov'is kant'i? Ankaŭ ĝi'a kant'o ne est'is pri Kay.
“Sur mal'grand'a'n kort'o'n en la unu'a printemp'a tag'o la ĉarm'a sun'o lum'is tre varm'e; la radi'o'j glit'is mal'supr'e'n laŭ la blank'a'j mur'o'j de la najbar'a dom'o; tut'e apud'e dis'volv'iĝ'is la unu'a flav'a flor'o kaj lum'is kiel or'o en la varm'a'j radi'o'j de la sun'o. La mal'jun'a av'in'o sid'is ekster'e en si'a seĝ'o; la nep'in'o, mal'riĉ'a bel'a serv'ist'in'o, post far'it'a mal'long'a vizit'o ven'is re'turn'e hejm'e'n. Ŝi kis'is la av'in'o'n. Est'is or'o, kor'a or'o, en tiu feliĉ'a kaj feliĉ'ig'a kis'o, or'o en la buŝ'o; or'o en la kor'o, or'o en la maten'a hor'o. Vid'u, tio est'as mi'a mal'grand'a histori'o!” dir'is la leontod'o.
“Mi'a mal'jun'a kompat'ind'a av'in'o!” ĝem'is Gerda. “Jes, ŝi cert'e sopir'as pri mi, mal'ĝoj'as pri mi, kiel ŝi mal'ĝoj'is pri la mal'grand'a Kay. Sed mi ven'os re'turn'e hejm'e'n, kaj tiam mi re'konduk'os kun mi Kayon. Van'e mi demand'as la flor'o'j'n, ili sci'as nur si'a'n propr'a'n kant'o'n, ili don'as al mi neni'a'n inform'o'n!” Kaj ŝi supr'e'n'fald'is si'a'n jup'et'o'n, por pov'i kur'i pli rapid'e. Sed la narcis'o frap'is ŝi'a'n pied'o'n, kiam ŝi ĝi'n trans'salt'is. Tiam ŝi halt'is, rigard'is la mal'plen'a'n flor'o'n kaj demand'is: “Ebl'e vi i'o'n sci'as?” kaj ŝi tut'e mal'alt'e'n klin'iĝ'is al la flor'o. Kaj kio'n dir'is ĉi tiu?
“Mi pov'as vid'i mi'n mem, mi pov'as vid'i mi'n mem!” babil'is la narcis'o.
“Ho, ho, kiel mi bon'odor'as! Supr'e en la sub'tegment'a ĉambr'et'o star'as du'on'e vest'it'a mal'grand'a danc'ist'in'o; jen ŝi star'as sur unu pied'o, jen sur ambaŭ; la tut'a'n mond'o'n ŝi for'puŝ'as per la pied'o'j; sed ĉio est'as nur bluf'o. Ŝi verŝ'as akv'o'n el la te'kruĉ'o sur pec'et'o'n da ŝtof'o, kiu'n ŝi ten'as, — tio est'as ŝi'a korset'o! Jes, jes, pur'ec'o est'as du'on'o de la viv'o! La blank'a vest'o, kiu pend'as tie sur la hok'o, est'as ankaŭ lav'it'a en la te'kruĉ'o kaj sek'ig'it'a sur la tegment'o. Kiam ŝi ĝi'n met'as sur si'n, ŝi lig'as ĉirkaŭ la kol'o'n la safran'e flav'a'n tuk'o'n, tiam la vest'o ŝajn'as pli blank'a. Alt'e'n la pied'o'n! Rigard'u, kiel ŝi si'n plen'blov'as sur unu trunk'et'o! Mi pov'as vid'i mi'n mem, mi pov'as vid'i mi'n mem!”
“Tio est'as por mi tut'e indiferent'a!” dir'is Gerda, “tio ne est'as taŭg'a rakont'o por mi!” Kaj ŝi kur'is ĝis la rand'o de la ĝarden'o.
La pord'o est'is ferm'it'a; tamen ŝi prem'is la rust'iĝ'int'a'n ans'o'n tiel long'e, ĝis ĝi ced'is kaj la pord'o mal'ferm'iĝ'is; kaj nun la mal'grand'a Gerda nud'a'pied'e el'kur'is en la mal'proksim'a'n mond'o'n. Tri foj'o'j'n ŝi ek'rigard'is mal'antaŭ'e'n, sed neni'u ŝi'n persekut'is. Fin'e ŝi ne pov'is plu ir'i kaj sid'iĝ'is sur grand'a ŝton'o. Kiam ŝi ek'rigard'is ĉirkaŭ'e'n, ŝi rimark'is, ke la somer'o pas'is; est'is mal'fru'a aŭtun'o, sed en la bel'a ĝarden'o; kie ĉiam reĝ'is sun'lum'o kaj star'is flor'o de ĉiu'j sezon'o'j, oni tio'n ne pov'is rimark'i.
“Ho Di'o, kiom mult'e da temp'o mi perd'is!” dir'is la mal'grand'a Gerda. “Far'iĝ'is ja aŭtun'o, mi ne dev'as ripoz'i!” Kaj ŝi lev'iĝ'is, por ir'i plu'e'n.
Ho, kiel vund'o'plen'a'j kaj lac'a'j est'is ŝi'a'j mal'grand'a'j pied'o'j, kaj kiel mal'varm'e kaj krud'e est'is ĉirkaŭ'e! La long'a'j foli'o'j de la salik'o est'is flav'a'j, kaj per grand'a'j gut'o'j la ros'o fal'ad'is mal'supr'e'n. Unu foli'o post la ali'a de'fal'is, nur la prunel'arb'o hav'is sur si ankoraŭ frukt'o'j'n, kiu'j ceter'e est'is sufiĉ'e akr'a'gust'a'j kaj adstring'ant'a'j por la buŝ'o. Ho, kiel griz'e kaj mal'facil'e est'is en la mal'proksim'a mond'o!
Gerda dev'is de'nov'e ripoz'i. Jen sur la neĝ'o, ĝust'e kontraŭ ŝi'a lok'o de ripoz'o, ek'salt'is grand'a kornik'o, kiu jam antaŭ'e tie sid'is, atent'e ŝi'n rigard'is kaj balanc'ad'is la kap'o'n. Nun ĝi dir'is: “Kra, kra! bo'n tag, bo'n tag!” Pli bon'e ĝi ne pov'is parol'i, ĝi tamen ne hav'is mal'bon'a'j'n intenc'o'j'n koncern'e la mal'grand'a'n knab'in'et'o'n kaj demand'is ŝi'n, kie'n ŝi ir'as tiel sol'a en la mal'proksim'a'n mond'o'n. La vort'o'n “sol'a” Gerda kompren'is tro bon'e, kaj ĝi'a'n tut'a'n en'hav'o'n ŝi sent'is tre profund'e; kaj ŝi rakont'is al la kornik'o si'a'n tut'a'n viv'o'n kaj sort'o'n kaj demand'is, ĉu ĝi ne vid'is Kayon.
La kornik'o balanc'is la kap'o'n tre medit'e kaj dir'is: “Pov'as est'i, pov'as est'i!”
“Kiel? Ĉu vi tio'n opini'as?” ek'kri'is la mal'grand'a knab'in'o kaj kis'is la kornik'o'n tiel fort'eg'e, ke ŝi preskaŭ prem'mort'ig'is ĝi'n.
“Si'n'gard'e, si'n'gard'e!” dir'is la kornik'o. “Mi opini'as, ke tio est'as la mal'grand'a Kay! Sed nun li cert'e vi'n forges'is pro la reĝ'id'in'o!”
“Ĉu li log'as ĉe reĝ'id'in'o?” demand'is Gerda.
“Jes, aŭskult'u!” respond'is la kornik'o, “sed est'as al mi mal'facil'e parol'i vi'a'n lingv'o'n. Tamen se vi kompren'as la lingv'o'n de la kornik'o'j, mi pov'os rakont'i pli bon'e!”
“Ne, tiu'n lingv'o'n mi ne lern'is!” dir'is Gerda; “sed la av'in'o pov'o'sci'is parol'i ĝi'n tiel sam'e lert'e, kiel la rab'ist'a'n lingv'o'n de la infan'o'j, Ho, kial mi ĝi'n ne lern'is!”
“Ne est'as grav'e!” dir'is la kornik'o, “mi rakont'os tiel, kiel mi pov'os, sed mi'a rakont'ad'o cert'e ne est'os bon'a.” Kaj ĝi rakont'is, kio'n ĝi sci'is.
“En la regn'o, en kiu ni nun sid'as, loĝ'as ekster'ordinar'e saĝ'a reĝ'id'in'o; ĉiu'j'n gazet'o'j'n, kiu'j ekzist'as en la mond'o, ŝi tra'leg'is kaj de'nov'e forges'is, tiel saĝ'a ŝi est'as. Antaŭ ne'long'e ŝi sid'is sur la tron'o, kio, kiel oni sci'as, tut'e ne est'as interes'a, kaj preter'vol'e ŝi kant'et'is por si: “Kial do mi ne edz'in'iĝ'u?” — “Ha, en ĉi tiu'j vort'o'j est'as mult'e da ver'o!” ŝi ek'pens'is, kaj tuj ŝi decid'is edz'in'iĝ'i. Sed ŝi vol'is hav'i edz'o'n, kia pov'o'sci'us respond'i, kiam oni parol'as al li, tia'n edz'o'n, kiu ne sol'e star'us kaj hav'us grand'sinjor'a'n mien'o'n, ĉar tio est'as tre'eg'e enu'ig'a. Ŝi ordon'is kun'kun'vok'i per tambur'ad'o ĉiu'j'n kort'eg'an'in'o'j'n, kaj kiam ĉi tiu'j aŭd'is ŝi'a'n dezir'esprim'o'n, — ili tre ek'ĝoj'is. “Tio plaĉ'as al mi!” ek'kri'is ĉiu el ili, “pri tio mi antaŭ ne long'e jam mem pens'is!”” “Kred'u al mi, ke ĉiu vort'o, kiu'n mi dir'as al vi, est'as la pur'a ver'o!” inter'romp'is la kornik'o si'a'n rakont'ad'o'n; “mi hav'as mal'sovaĝ'a'n am'at'in'o'n, kiu liber'e promen'ad'as en la palac'o, kaj ŝi ĉio'n rakont'is al mi!”
Kompren'ebl'e ĝi'a am'at'in'o est'is ankaŭ kornik'o, ĉar ĉiu kornik'o serĉ'as simil'a'n al si, kaj tio ĉiam est'as kornik'o.
“La gazet'o'j tuj aper'is kun rand'o el kor'o'j kaj monogram'o'j de la reĝ'id'in'o. Ĉiu pov'is leg'i en ili nigr'e sur blank'e, ke ĉiu jun'a vir'o kun bel'a ekster'aĵ'o hav'as la rajt'o'n ven'i en la palac'o'n kaj parol'i kun la reĝ'id'in'o, kaj ke tiu'n, kiu pov'o'sci'us tiel parol'i, ke malgraŭ la ĉirkaŭ'ant'a bril'o li esprim'us si'a'j'n pens'o'j'n sen'ĝen'e kaj sam'temp'e parol'us plej bon'e, tiu'n la reĝ'id'in'o pren'os kiel edz'o'n. Jes, jes!” dir'is la kornik'o, “vi pov'as kred'i al mi, tio est'as tiel sam'e ver'a, kiel la fakt'o, ke mi sid'as ĉi tie. La hom'o'j ven'is en grand'a'j amas'o'j, est'is grand'a kur'ad'o kaj puŝ'iĝ'ad'o, tamen neni'u sukces'is, nek ta unu'a'n nek la du'a'n tag'o'n. Kiam ili est'is ekster'e sur la strat'o, ĉiu'j bon'eg'e pov'o'sci'is babil'i, sed apenaŭ ili en'ir'is tra la pord'eg'o de la palac'o kaj ek'vid'is la arĝent'o'kovr'it'a'j'n korp'o'gard'ist'o'j'n kaj supr'e de la ŝtup'ar'o'j la serv'ist'o'j'n en or'o kaj la grand'a'j'n pri'lum'it'a'j'n salon'o'j'n, ili tuj konfuz'iĝ'is. Kaj kiam ili star'is antaŭ la tron'o, sur kiu sid'is la reĝ'id'in'o, ili pov'is nur ripet'i ŝi'a'n last'a'n vort'o'n, kaj tia sol'a ripet'ad'o ne est'is simpati'a por ŝi. La hom'o'j est'is tiel konfuz'it'a'j, ke ili preskaŭ trov'iĝ'is en sven'o, ĝis ili re'turn'e est'is sur la strat'o, tiam la babil'ad'o komenc'iĝ'is de'nov'e. En tut'a'j vic'o'j ili star'is de la urb'a pord'eg'o ĝis la palac'o. Mi mem est'is tie, por ankaŭ tio'n vid'i!” asert'is la kornik'o. “Ili far'iĝ'is mal'sat'a'j kaj soif'a'j, tamen en la palac'o oni ne don'is al ili eĉ iom da mal'freŝ'a akv'o. Est'as ver'o, ke kelk'a'j el la plej saĝ'a'j proviz'is si'n per buter'pan'o'j, sed ili ne divid'is ili'n kun si'a najbar'o. Ili pens'is: ‘Li aspekt'u mal'sat'a, tiam la reĝ'id'in'o li'n ne pren'os!’”
“Sed Kay, la mal'grand'a Kay!” demand'is Gerda. “Kiam li ven'is? Ĉu li ankaŭ trov'iĝ'is inter la amas'o?”
“Ne rapid'u! Nun ni al'ven'as ĝust'e al li! En la tri'a tag'o ven'is mal'grad'a person'o, sen ĉeval'o'j aŭ vetur'il'o, tut'e gaj'a kaj bon'humor'a, kiu kvazaŭ promen'ant'e ir'is rekt'e en la palac'o'n. Li'a'j okul'o'j bril'is kiel la vi'a'j, li hav'is bel'eg'a'j'n long'a'j'n har'o'j'n, sed mal'riĉ'a'j'n vest'o'j'n.”
“Tio est'is Kay!” ĝoj'e ek'kri'is Gerda. “Ho, mi do li'n trov'is!” Kaj ŝi plaŭd'is per la man'o'j.
“Li hav'is mal'grand'a'n tornistr'o'n sur si'a dors'o”, dir'is la kornik'o.
“Ne, tio cert'e est'is li'a glit'vetur'il'et'o!” dir'is Gerda, “ĉar kun si'a glit'vetur'il'et'o li for'ir'is!”
“Pov'as est'i!” re'dir'is la kornik'o; “mi ne vid'is tut'e preciz'e. Sed tio'n mi sci'as de mi'a mal'sovaĝ'a am'at'in'o, ke kiam li en'ir'is tra la pord'eg'o de la palac'o kaj ek'vid'is la arĝent'o'kovr'it'a'j'n korp'o'gard'ist'o'j'n kaj supr'e de la ŝtup'ar'o'j la serv'ist'o'j'n en or'o, li absolut'e neniom konfuz'iĝ'is. Li far'is al ili supr'aĵ'a'n kap'sign'o'n kaj dir'is: ‘Est'as cert'e enu'ig'e star'i sur la ŝtup'ar'o, mi prefer'as en'ir'i!’ Intern'e la salon'o'j bril'is per hel'a lum'o de kandel'o'j. Sekret'a'j konsil'an'o'j kaj ekscelenc'o'j ir'ad'is sur propr'a'j pied'o'j kaj port'is or'a'j'n vaz'o'j'n; oni cert'e pov'is ricev'i kor'prem'o'n. Li'a'j bot'o'j knar'is terur'e laŭt'e, sed ŝajn'is, ke tio li'n tut'e ne mal'trankvil'ig'is.”
“Tio tut'e cert'e est'is Kay!” ek'kri'is Gerda, “mi sci'as, li hav'is nov'a'j'n bot'o'j'n; mi aŭd'is kiel ili knar'is en la ĉambr'o de la av'in'o!”
“Jes, kiel ili knar'is!” dir'is la kornik'o; “kaj vigl'e kaj bon'humor'e li en'ir'is rekt'e al la reĝ'id'in'o; ĉi tiu sid'is sur perl'o, kiu est'is tiel grand'a kiel rad'ŝpin'il'o. Ĉiu'j kort'eg'a'j sinjor'in'o'j kun si'a'j serv'ist'in'o'j kaj kun la serv'ist'in'o'j de si'a'j serv'ist'in'o'j kaj ĉiu'j kavalir'o'j kun si'a'j serv'ist'o'j kaj kun la serv'ist'o'j de si'a'j serv'ist'o'j, kiu'j ankaŭ hav'is serv'o'bub'o'n, star'is en ord'o ĉirkaŭ'e. Ju pli proksim'e al la pord'o ili star'is, des pli fier'e ili aspekt'is. Antaŭ la serv'o'bub'o de la serv'ist'o de serv'ist'o, kiu ĉiam port'as pantofl'o'j'n, oni de respekt'o preskaŭ dev'is direkt'i la rigard'o'n al la plank'o, tiel fier'e li star'is ĉe la pord'o!”
“Tio kred'ebl'e est'as terur'a!” dir'is la mal'grand'a Gerda, “Kaj Kay tamen ricev'is la reĝ'id'in'o'n?”
“Se mi ne est'us kornik'o, mi ŝi'n ricev'us, malgraŭ ke mi est'as jam fianĉ'ig'it'a. Oni dir'as, ke li parol'is tiel sam'e bon'e, kiel mi parol'as, kiam mi uz'as la lingv'o'n de kornik'o'j, tio'n dir'is al mi mi'a mal'sovaĝ'a am'at'in'o. Li est'is gaj'a kaj ĉarm'eg'a. Ceter'e li tut'e ne hav'is edz'iĝ'a'j'n intenc'o'j'n, li ven'is sol'e nur por aŭd'i la saĝ'ec'o'n de la reĝ'id'in'o, kaj ĝi'n li trov'is bon'a, kaj ŝi li'n ankaŭ trov'is bon'a.”
“Jes, cert'e! tio est'is Kay!” dir'is Gerda, “li est'is tiel saĝ'a, li pov'o'sci'is kalkul'i en la kap'o kun nombr'on'o'j! Ho, ĉu vi ne vol'us en'konduk'i mi'n en la palac'o'n?”
“Nu, est'as facil'e tio'n dir'i!” respond'is la kornik'o. “Sed kia'manier'e ni tio'n far'os? Mi parol'os pri tio kun mi'a mal'sovaĝ'a am'at'in'o; ŝi kred'ebl'e pov'os don'i al ni konsil'o'n. Ĉar tio'n mi dev'as al vi dir'i, ke tia mal'grand'a knab'in'o, kiel vi, neniam ricev'as permes'o'n por en'ir'i.”
“Jes, mi ĝi'n ricev'os!” ek'kri'is Gerda. “Kiam Kay aŭd'os pri mi'a al'ven'o, li tuj el'ir'os kaj pren'os mi'n!”
“Atend'u mi'n tie ĉe la bar'il'o!” dir'is la kornik'o, sku'et'is la kap'o'n kaj for'flug'is.
Est'is jam mal'lum'e, kiam la kornik'o re'ven'is. “Ra, ra!” ĝi dir'is. “Mi trans'don'as al vi mult'e da salut'o'j de ŝi! Jen est'as mal'grand'a pan'o por vi, kiu'n ŝi pren'is el la kuir'ej'o, kie trov'iĝ'as sufiĉ'e da pan'o, kaj vi cert'e est'as mal'sat'a! Est'as por vi ne'far'ebl'e ven'i en la palac'o'n, ĉar vi est'as nud'a'pied'a. La arĝent'o'kovr'it'a'j korp'o'gard'ist'o'j kaj la serv'ist'o'j en or'o tio'n ne permes'us. Tamen ne plor'u, vi ia'manier'e jam ven'os tie'n. Mi'a am'at'in'o kon'as mal'grand'a'n mal'antaŭ'a'n ŝtup'ar'o'n, kiu konduk'as al la dorm'o'ĉambr'o, kaj ŝi sci'as, kie ŝi pov'as ricev'i la ŝlos'il'o'n.”
Ili en'ir'is en la ĝarden'o'n, en la grand'a'n ale'o'n, kie la foli'o'j jam de'fal'is unu'j post la ali'a'j, kaj kiam en la palac'o iom post iom est'is esting'it'a'j ĉiu'j kandel'o'j, la kornik'o konduk'is la mal'grand'a'n Gerdan al mal'antaŭ'a pord'o, kiu est'is nur du'on'ferm'it'a.
Ho, kiel la kor'o de Gerda bat'is de tim'o kaj sopir'o! Ŝi hav'is tia'n sent'o'n, kvazaŭ ŝi vol'as far'i i'o'n mal'bon'a'n, kaj tamen ŝi vol'is ja nur sci'iĝ'i, ĉu la mal'grand'a Kay tie est'as. Jes tio est'is cert'e li! Ŝi prezent'is al si tut'e viv'e li'a'j'n saĝ'a'j'n okul'o'j'n, li'a'j'n long'a'j'n har'o'j'n; ŝi vid'is li'n sincer'e rid'ant'a, kiel tiam, kiam ili hejm'e sid'is sub la roz'o'j. Li cert'e ĝoj'os, kiam li ŝi'n vid'os, kiam li aŭd'os, kiel mal'proksim'a'n voj'ir'o'n ŝi far'is pro li, kaj kiam li sci'iĝ'os, kiel aflikt'it'a'j ili ĉiu'j est'is hejm'e, kiam li plu ne re'ven'is. Ho, tio est'is tim'o kaj ĝoj'o!
Jen ili est'is sur la ŝtup'ar'o. Tie sur ŝrank'o brul'is mal'grand'a lamp'o. Mez'e sur la plank'o star'is la mal'sovaĝ'a kornik'o, turn'ad'is la kap'et'o'n ĉiu'flank'e'n kaj observ'ad'is Gerdan, kiu farad'is riverenc'o'j'n, kiel la av'in'o ŝi'n instru'is.
“Mi'a fianĉ'o rakont'is al mi pri vi, mi'a mal'grand'a fraŭl'in'et'o, tre mult'e da bon'o!” komenc'is la mal'sovaĝ'a kornik'o. “Vi'a sort'o est'as ankaŭ efektiv'e tre kor'tuŝ'ant'a. Est'u tiel bon'a kaj pren'u la lamp'o'n, mi ir'as antaŭ vi. Ni ir'os ĉi tie rekt'e, ĉar ĉi tie ni neniu'n renkont'os.”
“Ŝajn'as al mi, ke iu ven'as mal'antaŭ ni!” dir'is Gerda; kaj efektiv'e io preter'flug'is preter ŝi. Est'is tiel, kvazaŭ ombr'o'j trans'glit'as sur la mur'o, ĉeval'o'j kun flirt'ant'a'j kol'har'o'j kaj graci'a'j krur'o'j, ĉas'o'serv'ist'o'j, sinjor'o'j kaj sinjor'in'o'j sur ĉeval'o'j.
“Tio est'as nur sonĝ'o'j!” dir'is la kornik'o, “ili ven'as kaj pren'as la pens'o'j'n de la alt'a'j ge'sinjor'o'j al ĉas'o. Tio est'as favor'a por ni'a cel'o, en tia okaz'o vi en la lit'o pov'os pli bon'e ili'n pri'rigard'i. Sed mi fid'as, ke kiam vi ating'os honor'o'n kaj alt'a'n situaci'o'n, vi montr'os dank'em'a'n kor'o'n.”
“Kial ni nun perd'u vort'o'j'n pri tio!” dir'is la arb'ar'a kornik'o.
Jen ili en'ir'is en la unu'a'n salon'o'n; ĝi est'is kovr'it'a per roz'o'kolor'a atlas'o, kaj art'e'far'it'a'j flor'o'j ornam'is ĉiu'j'n mur'o'j'n. Ĉi tie la sonĝ'o'j jam preter'flug'is antaŭ ili, sed ili flug'is tiel rapid'e, ke Gerda ne sukces'is vid'i la alt'a'j'n ge'sinjor'o'j'n. Unu salon'o est'is pli luks'a ol la ali'a; la vid'o de la mult'a'j grand'valor'aĵ'o'j pov'is simpl'e kaŭz'i kap'turn'o'n. Jen ili est'is en la dorm'o'ĉambr'o. Ĝi'a plafon'o simil'is al grand'a palm'o kun foli'o'j el vitr'o, el bel'eg'a vitr'o, kaj mez'e sur la plank'o, fiks'it'e al dik'a stang'o el or'o, star'is du lit'o'j, el kiu'j ĉiu hav'is la form'o'n de lili'o. Unu, en kiu kuŝ'is la reĝ'id'in'o, est'is blank'a; la du'a est'is ruĝ'a, kaj en ĉi tiu Gerda dev'is serĉ'i la mal'grand'a'n Kayon. Ŝi for'klin'is flank'e'n unu el la foli'o'j, kaj tiam ŝi ek'vid'is brun'a'n nuk'o'n. Jes, tio est'is Kay! Ŝi el'kri'is tut'e laŭt'e li'a'n nom'o'n, ten'is la lamp'o'n tiel, ke la lum'o fal'u sur li'n... la sonĝ'o'j sur'ĉeval'e en'kur'eg'is re'turn'e en la ĉambr'o'n, li vek'iĝ'is, turn'is la kap'o'n, kaj... tio ne est'is la mal'grand'a Kay.
La princ'o simil'is al li nur per si'a nuk'o, sed li est'is jun'a kaj bel'a. Kaj el la blank'a lili'form'a lit'o el'rigard'is la reĝ'id'in'o kaj demand'is, kio tio est'as. Tiam la mal'grand'a Gerda ek'plor'is kaj rakont'is si'a'n tut'a'n histori'o'n kaj ĉio'n, kio'n la kornik'o'j far'is por ŝi.
“Ho kompat'ind'a infan'o!” dir'is la princ'o kaj la reĝ'id'in'o, kaj ili laŭd'is la kornik'o'j'n kaj dir'is, ke ili tut'e ne koler'as ili'n, sed ke pli oft'e ili tio'n ne far'u. Dum'e ili ricev'os rekompenc'o'n.
“Ĉu vi vol'as liber'e flug'i?” demand'is la reĝ'id'in'o, “aŭ ĉu vi vol'as ricev'i fiks'it'a'n ofic'o'n de kort'eg'a'j kornik'o'j kun ĉio, kio est'as el'ĵet'at'a el la kuir'ej'o?”
Ambaŭ kornik'o'j klin'iĝ'is kaj pet'is fiks'it'a'n ofic'o'n, ĉar ili pens'is pri si'a est'ont'a mal'jun'ec'o kaj dir'is, ke est'as ja tiel bel'e, se oni en la mal'jun'ec'o pov'as viv'i sen'zorg'e.
La princ'o lev'iĝ'is el si'a lit'o kaj propon'is al Gerda, ke ŝi dorm'u en ĝi, pli mult'e li ja ne pov'is far'i. Ŝi kun'met'is si'a'j'n mal'grand'a'j'n man'et'o'j'n kaj pens'is: “Kiel bon'a'j est'as la hom'o'j kaj la best'o'j!” Kaj ŝi ferm'is si'a'j'n okul'o'j'n kaj dolĉ'e en'dorm'iĝ'is. Ĉiu'j sonĝ'o'j de'nov'e en'ŝveb'is, kaj nun ili aspekt'is kiel anĝel'o'j de Di'o. Ili tir'is mal'grand'a'n glit'vetur'il'o'n, sur kiu sid'is Kay kaj farad'is kap'sign'o'j'n. Sed la tut'aĵ'o est'is nur kre'it'aĵ'o el la regn'o de sonĝ'o'j, kaj tial ĉe ŝi'a vek'iĝ'o ĝi de'nov'e mal'aper'is.
En la sekv'ant'a tag'o oni vest'is ŝi'n de la kap'o ĝis la pied'o'j per velur'o kaj silk'o. Oni afabl'e propon'is al ŝi, ke ŝi rest'u en la palac'o kaj viv'u en luks'o kaj ĝoj'o'j, sed ŝi pet'is nur pri mal'grand'a vetur'il'o kun unu ĉeval'o kaj pri par'o da bot'et'o'j, dir'ant'e, ke tiam ŝi vol'as de'nov'e el'vetur'i en la mal'proksim'a'n mond'o'n kaj serĉ'i Kayon.
Ŝi ricev'is ne sol'e la bot'et'o'j'n, sed ankaŭ muf'o'n, kaj oni ĉarm'e ŝi'n vest'is. Kiam ŝi vol'is for'vetur'i, antaŭ la pord'o star'is nov'a vetur'il'et'o el pur'a or'o, la blazon'o de la princ'o kaj de la reĝ'id'in'o bril'is sur ĝi kiel stel'o. Koĉer'o, serv'ist'o'j kaj antaŭ'rajd'ant'o'j — jes, jes, antaŭ'rajd'ant'o'j ankaŭ ĉi est'is — sid'is kun or'a'j kron'o'j sur la kap'o. La princ'o kaj la reĝ'id'in'o mem help'is al ŝi en'ir'i en la kaleŝ'o'n kaj dezir'is al ŝi ĉi'a'n feliĉ'o'n. La arb'ar'a kornik'o, kiu dum'e jam edz'iĝ'is, akompan'is ŝi'n la unu'a'j'n tri mejl'o'j'n; ĝi sid'is flank'e de ŝi, ĉar vetur'ad'o'n sur la dors'antaŭ'a lok'o ĝi ne pov'is tra'el'port'i. La du'a kornik'o star'is proksim'e kaj frap'ad'is per la flug'il'o'j; ĝi ne akompan'is ŝi'n, ĉar de'post la ricev'o de la fiks'it'a ofic'o kun la abund'a manĝ'ad'o ĝi oft'e sufer'ad'is kap'dolor'o'n. Intern'e la kaleŝ'o est'is garn'it'a per suker'kraken'o'j, kaj sid'kest'o'j est'is plen'ig'it'a'j per frukt'o'j kaj spic'o'nuks'o'j.
“Adiaŭ, adiaŭ!” kri'is la princ'o kaj la reĝ'id'in'o, kaj la mal'grand'a Gerda plor'is, kaj la kornik'o ankaŭ plor'is. Tiel pas'is la unu'a'j mejl'o'j, post'e ankaŭ la kornik'o dir'is adiaŭ, kaj tio est'is la plej mal'facil'a dis'iĝ'o. Ĝi flug'is sur arb'o'n kaj frap'ad'is per si'a'j nigr'a'j flug'il'o'j tiel long'e, kiel ĝi pov'is ankoraŭ vid'i la kaleŝ'o'n, kiu bril'is kiel la varm'a sun'lum'o.
Ili vetur'is tra la mal'lum'a arb'ar'o, sed la kaleŝ'o lum'is mal'proksim'e'n. Tio est'is mal'agrabl'a por la okul'o'j de la rab'ist'o'j, tio'n ili neniel pov'is toler'i.
“Tio est'as or'o, tio est'as or'o!” ili ek'kri'is; ili el'kur'eg'is, kapt'is la ĉeval'o'j'n je la konduk'il'o'j, mort'ig'is la mal'grand'a'j'n antaŭ'rajd'ant'o'j'n, la koĉer'o'n kaj la serv'ist'o'j'n kaj el'tir'is la mal'grand'a'n Gerdan el la kaleŝ'o.
“Ŝi est'as gras'a, ŝi est'as bon'eg'a, ŝi est'is nutr'it'a per nuks'kern'o'j!” dir'is la mal'jun'a rab'ist'a vir'in'o, kiu hav'is long'a'n hirt'a'n barb'o'n kaj brov'o'j'n, kiu'j pend'is mal'supr'e'n super la okul'o'j'n. “Ŝi est'as tiel sam'e bon'a, kiel mal'grand'a gras'a ŝaf'id'o! Nu, kia'n bon'a'n gust'o'n ŝi hav'os!” Ĉe tiu'j vort'o'j ŝi el'tir'is si'a'n tranĉ'il'o'n, kiu bril'is tiel, ke ĝi kaŭz'is terur'a'n tim'o'n!
“Aŭ!” ek'kri'is la vir'in'o en la sam'a moment'o. La sovaĝ'a kaj mal'bon'e eduk'it'a fil'in'o de la vir'in'o, kiu pend'is sur ŝi'a dors'o, mord'is ŝi'n en la orel'o. “Vi abomen'ind'a bub'in'o!” dir'is la patr'in'o, kaj ŝi ne hav'is la ebl'o'n buĉ'i Gerdan.
“Ŝi lud'u kun mi!” dir'is la mal'grand'a rab'ist'a knab'in'o. “Ŝi don'u al mi si'a'n bel'a'n muf'o'n, si'a'n bel'a'n vest'o'n, ŝi dorm'u kun mi en mi'a lit'o!” kaj ĉe tio ŝi de'nov'e ek'mord'is tiel, ke la rab'ist'a vir'in'o ek'salt'is alt'e kaj si'n turn'ad'is tie'n kaj re'e'n, tiel ke ĉiu'j rab'ist'o'j rid'is kaj dir'is: “Vid'u, kiel ŝi danc'as kun si'a bub'in'o!”
“Mi vol'as en la kaleŝ'o'n!” dir'is la mal'grand'a rab'ist'a knab'in'o, kaj oni dev'is plen'um'i ŝi'a'n vol'o'n, ĉar ŝi est'is tre el'dorlot'it'a kaj tre obstin'a. Ŝi sid'iĝ'is en la kaleŝ'o'n kun Gerda, kaj ili vetur'is trans ŝtip'o'j'n kaj ŝton'o'j'n ĉiam pli profund'e'n en la arb'ar'o'n. La mal'grand'a rab'ist'a knab'in'o est'is tiel sam'e grand'a kiel Gerda, sed pli fort'a, pli larĝ'a'ŝultr'a kaj pli brun'ig'it'a. Ŝi'a'j okul'o'j est'is tut'e nigr'a'j, ili aspekt'is preskaŭ mal'gaj'e. Ŝi pren'is la mal'grand'a'n Gerdan ĉirkaŭ la korp'o kaj dir'is: “Ili vi'n ne buĉ'os, tiel long'e kiel mi ne est'os koler'a kontraŭ vi! Vi cert'e est'as reĝ'id'in'o?”
“Ne!” respond'is la mal'grand'a Gerda kaj rakont'is al ŝi ĉio'n, kio'n ŝi tra'viv'is, kaj kiel fort'e ŝi am'as la mal'grand'a'n Kayon.
La rab'ist'a knab'in'o rigard'is ŝi'n kun serioz'a mien'o, balanc'is iom la kap'o'n kaj dir'is: “Ili vi'n ne buĉ'os, eĉ se mi est'os koler'a kontraŭ vi, — tiam mi mem tio'n far'os!” Post'e ŝi sek'ig'is la okul'o'j'n de Gerda kaj ŝov'is si'a'j'n ambaŭ man'o'j'n en la bel'a'n muf'o'n, kiu est'is tiel varm'a kaj mol'a.
Jen la kaleŝ'o halt'is; ili trov'iĝ'is sur la kort'o de rab'ist'a kastel'o. De supr'e ĝis mal'supr'e la kastel'o est'is fend'iĝ'int'a, korv'o'j kaj kornik'o'j flug'is el la mal'ferm'it'a'j tru'o'j, kaj la grand'a'j buldog'o'j, kiu'j aspekt'is kvazaŭ ĉiu el ili pov'us en'glut'i hom'o'n, ek'salt'is alt'e'n, tamen sen boj'ad'o, ĉar tio est'is mal'permes'it'a.
En la mez'o sur la ŝton'a plank'o de la grand'a mal'nov'a fum'kovr'it'a salon'o brul'is grand'a fajr'o. La fum'o lev'iĝ'ad'is sub la plafon'o'n, kaj tra la mult'eg'a'j fend'o'j kaj tru'o'j ĝi el'ir'ad'is ekster'e'n. En grand'a bier'far'a kaldron'o est'is kuir'at'a sup'o, kaj lepor'o'j kaj kunikl'o'j est'is turn'at'a'j sur rost'o'stang'o.
“Ĉi tiu'n nokt'o'n vi dorm'os kun mi apud ĉiu'j mi'a'j kar'a'j best'et'o'j!” dir'is la rab'ist'a knab'in'o. Ili ricev'is manĝ'aĵ'o'n kaj trink'aĵ'o'n, kaj post'e ili ir'is en angul'o'n, kie kuŝ'is pajl'o kaj lit'kovr'il'o'j. Supr'e sur lat'o'j kaj stang'o'j sid'is ĉirkaŭ cent kolomb'o'j, kiu'j ĉiu'j ŝajn'is dorm'ant'a'j, tamen iom mov'iĝ'is, kiam la mal'grand'a'j knab'in'o'j ven'is.
“Ili ĉiu'j aparten'as ekskluziv'e al mi!” dir'is la mal'grand'a rab'ist'a knab'in'o kaj rapid'e kapt'is unu el la plej proksim'a'j, ten'is ĝi'n je la pied'o'j kaj sku'is ĝi'n, ĝis ĝi komenc'is frap'ad'i per la flug'il'o'j. “Kis'u ĝi'n!” ŝi ek'kri'is kaj ten'is ĝi'n antaŭ la vizaĝ'o de Gerda.
“Tie sid'as la arb'ar'a popol'aĉ'o!” ŝi dir'is plu'e kaj montr'is mult'o'n da stang'o'j, kiu'j alt'e supr'e est'is en'bat'it'a'j en la mur'o'n antaŭ tru'o. “Tio est'as mi'a arb'ar'a kanajl'ar'o, ambaŭ tio! Ili tuj for'flug'as, se oni ili'n ne en'ŝlos'as; kaj jen star'as mi'a mal'jun'a kar'a kapr'et'o!” Ĉe tiu'j vort'o'j ŝi el'tir'is je la korn'ar'o nord'a'n cerv'o'n, kiu hav'is ĉirkaŭ la kol'o bril'pur'a'n kupr'a'n ring'o'n kaj est'is al'lig'it'a. “Ĝi'n ni ankaŭ dev'as ten'i en konstant'a tim'o, ĉar ali'e ĝi for'salt'us de ni. Ĉiu'n vesper'o'n mi tikl'as ĝi'n sur la kol'o per mi'a akr'a tranĉ'il'o, kiu'n ĝi tre tim'as.” La mal'grand'a knab'in'o el'tir'is long'a'n tranĉ'il'o'n el fend'o de la mur'o kaj pas'ig'is ĝi'n super la kol'o de la cerv'o. La kompat'ind'a best'o bat'ad'is per la pied'o'j, kaj la rab'ist'a knab'in'o rid'is, kaj post'e ŝi tir'is kun si Gerdan al la dorm'o'lok'o.
“Ĉu dum la dorm'ad'o vi rest'ig'os la tranĉ'il'o'n ĉe vi?” demand'is Gerda kaj rigard'is ŝi'n kun iom da tim'o.
“Mi ĉiam dorm'as kun la tranĉ'il'o,” dir'is la mal'grand'a rab'ist'a knab'in'o. “Oni ne sci'as, kio pov'as okaz'i. Sed nun rakont'u al mi ankoraŭ unu foj'o'n, kio'n vi antaŭ'e rakont'is al mi pri la mal'grand'a Kay, kaj kial vi el'ir'is en la mal'proksim'a'n mond'o'n.” Kaj Gerda komenc'is si'a'n rakont'o'n de'nov'e de la komenc'o, kaj la arb'ar'a'j kolomb'o'j kver'is* supr'e en si'a kaĝ'o, sed la ali'a'j kolomb'o'j dorm'is. La mal'grand'a rab'ist'a knab'in'o met'is si'a'n brak'o'n ĉirkaŭ la kol'o'n de Gerda, ten'is la tranĉ'il'o'n en la ali'a man'o kaj tre laŭt'e ronk'ad'is. Sed Gerda ne pov'is eĉ ferm'i okul'o'n, ĉar ŝi ja ne sci'is, ĉu ŝi konserv'os la viv'o'n aŭ ĉu ŝi mort'os. La rab'ist'o'j sid'is en rond'o ĉirkaŭ la fajr'o, manĝ'is kaj kant'is, kaj la rab'ist'a vir'in'o salt'ad'is. Ho, al la mal'grand'a knab'in'o est'is terur'e vid'i ĉio'n ĉi tio'n.
Subit'e la arb'ar'a'j kolomb'o'j dir'is: “Kurre, kurre! ni vid'is la mal'grand'a'n Kayon. Blank'a kok'in'o port'is li'a'n glit'vetur'il'o'n, li sid'is sur la vetur'il'o de la neĝ'a reĝ'in'o, kiu tra'vetur'is la arb'ar'o'n, kiam ni kuŝ'is en la nest'o. Ŝi blov'is sur ni'n, jun'a'j'n kolomb'o'j'n, kaj krom ni du ĉiu'j mort'is; kurre, kurre!”
“Kio'n vi dir'as tie supr'e?” ek'kri'is Gerda. “Kie'n vetur'is la neĝ'a reĝ'in'o? Ĉu vi i'o'n sci'as pri tio?”
“Kred'ebl'e ŝi vetur'is al Laplando, ĉar tie est'as ĉiam neĝ'o kaj glaci'o. Demand'u la nord'a'n cerv'o'n, kiu tie star'as al'lig'it'a!”
“Tie est'as glaci'o kaj neĝ'o, tie est'as ben'it'a kaj bel'eg'a land'o!” dir'is la nord'a cerv'o. “Tie oni liber'e salt'as tie'n kaj re'e'n en la liber'a'j val'o'j. Tie la neĝ'a reĝ'in'o hav'as si'a'n somer'a'n tend'o'n, sed si'a'n konstant'a'n palac'o'n ŝi hav'as pli nord'e, pli proksim'e al la nord'a polus'o, sur la insul'o, kiu est'as nom'at'a Ŝpicbergo.”
“Ho Kay, kar'a Kay!” ĝem'is Gerda.
“Nun kuŝ'u silent'e!” dir'is la rab'ist'a knab'in'o, “ali'e mi en'puŝ'os al vi la tranĉ'il'o'n en la korp'o'n!” Maten'e Gerda rakont'is al ŝi ĉio'n, kio'n la arb'ar'a'j kolomb'o'j al ŝi dir'is, kaj la mal'grand'a rab'ist'a knab'in'o aspekt'is tre serioz'e, balanc'is tamen la kap'o'n kaj dir'is: “Est'as tut'e egal'e! — Ĉu vi sci'as, kie trov'iĝ'as Laplando?” ŝi demand'is la nord'a'n cerv'o'n.
“Kiu pov'us tio'n sci'i pli bon'e ol mi!” dir'is la best'o, kaj la okul'o'j lum'is en ĝi'a kap'o: “Tie mi nask'iĝ'is kaj el'kresk'is, tie mi lud'ad'is sur la neĝ'a'j kamp'o'j.”
“Aŭskult'u!” dir'is la rab'ist'a knab'in'o al Gerda; “kiel vi vid'as, ĉiu'j ni'a'j vir'o'j for'ir'is, sed la patr'in'o est'as ankoraŭ ĉi tie kaj rest'as hejm'e. Tamen ĉe la maten'manĝ'o ŝi trink'as ordinar'e el la grand'a botel'o kaj tuj post tio en'dorm'iĝ'as; tiam mi i'o'n far'os por vi.” Ŝi de'salt'is kun bru'o de si'a dorm'o'lok'o, ĵet'is si'n sur la kol'o'n al si'a patr'in'o taŭz'ant'e* al ŝi la barb'o'n kaj dir'is: “Mi'a kar'a dolĉ'a kapr'et'o, bon'a'n maten'o'n!” La patr'in'o don'is al ŝi frap'o'n sur la naz'o'n, tiel ke la naz'o far'iĝ'is ruĝ'e kaj blu'e, sed ĉio ĉi tio est'is far'it'a nur pro am'o'sent'o.
Kiam la patr'in'o est'is jam trink'int'a el si'a botel'o kaj komenc'is dorm'et'i, la rab'ist'a knab'in'o ir'is al la nord'a cerv'o kaj dir'is: “Kvankam mi hav'us grand'a'n dezir'o'n vi'n oft'e ankoraŭ tikl'i per la akr'a tranĉ'il'o, ĉar tio est'as tre amuz'a, tamen malgraŭ ĉio mi vol'as mal'lig'i vi'a'n ŝnur'o'n kaj help'i al vi, ke vi pov'u kur'i al Laplando; sed vi dev'as kur'i tiel rapid'eg'e, kiel vi neniam ankoraŭ kur'is kaj al'port'i ĉi tiu'n mal'grand'a'n knab'in'o'n en la palac'o'n de la neĝ'a reĝ'in'o, kie trov'iĝ'as ŝi'a lud'kamarad'o. Vi cert'e aŭd'is, kio'n ŝi rakont'is, ĉar ŝi babil'is sufiĉ'e laŭt'e, kaj vi hav'as la kutim'o'n sub'aŭskult'i.”
La nord'a cerv'o alt'e ek'salt'is de ĝoj'o. La rab'ist'a knab'in'o lev'is la mal'grand'a'n Gerdan sur la cerv'o'n, kaj ŝi est'is tiel antaŭ'gard'a, ke ŝi al'lig'is ŝi'n fortik'e kaj eĉ don'is al ŝi mal'grand'a'n sid'kusen'o'n. “Est'as tut'e egal'e!” ŝi dir'is, “jen pren'u re'turn'e vi'a'j'n pelt'a'j'n bot'et'o'j'n, ĉar est'os mal'varm'e, sed la muf'o'n mi rest'ig'os ĉe mi, ĝi est'as tro bel'et'a! Vi tamen ne frost'iĝ'os; jen pren'u la grand'a'j'n pugn'o'gant'o'j'n de mi'a patr'in'o, ili sid'os sur vi ĝis la kubut'o'j! Sur'met'u ili'n! Nun vi laŭ la man'o'j aspekt'as tut'e kiel mi'a mal'bel'a patr'in'o.”
Gerda plor'is de ĝoj'o:
“Tia'n plor'aĉ'ad'o'n mi ne pov'as tra'el'port'i!” dir'is la mal'grand'a rab'ist'a knab'in'o. “Nun vi dev'as hav'i aspekt'o'n ĝoj'a'n! Jen pren'u ankoraŭ du pan'o'j'n kaj unu ŝink'o'n, por ke vi ne bezon'u mal'sat'i!” Ambaŭ objekt'o'j est'is al'lig'it'a'j mal'antaŭ'e sur la nord'a cerv'o; la mal'grand'a knab'in'o mal'ferm'is la pord'o'n, en'vok'is ĉiu'j'n grand'a'j'n hund'o'j'n intern'e'n, post'e ŝi dis'tranĉ'is la ŝnur'o'n per si'a tranĉ'il'o kaj dir'is al la nord'a cerv'o: “Nun ek'kur'u, sed pri'atent'u la mal'grand'a'n knab'in'o'n!”
Gerda etend'is la man'o'j'n kun la grand'a'j pugn'o'gant'o'j al la rab'ist'a knab'in'o, dir'is adiaŭ, kaj la cerv'o ek'kur'is antaŭ'e'n trans arb'et'aĵ'o'j'n kaj mal'eben'aĵ'o'j'n, tra la grand'a'n arb'ar'o'n, trans marĉ'o'j'n kaj step'o'j'n, tiel rapid'eg'e, kiel ĝi nur pov'is. La lup'o'j blek'is, kaj la korv'o'j kri'is. El mal'proksim'e oni aŭd'is mal'fort'a'n krak'o'n* kaj fort'a'j sen'tondr'a'j fulm'o'j montr'iĝ'is ĉiu'flank'e.
“Tio est'as mi'a'j mal'nov'a'j nord'a'j lum'o'j!” dir'is la nord'a cerv'o; “rigard'u, kiel ili lum'as!” Kaj ankoraŭ pli rapid'e ĝi kur'is antaŭ'e'n tag'e kaj nokt'e. La pan'o'j est'is for'manĝ'it'a'j, la ŝink'o ankaŭ, kaj jen ili est'is en Laplando.
Antaŭ mal'grand'a, mal'grav'aspekt'a dom'et'o ili halt'is. La tegment'o ating'is ĝis la ter'o, kaj la pord'o est'is tiel mal'alt'a, ke la loĝ'ant'o'j pov'is tra'ŝov'i si'n tra la en'ir'ej'o nur ramp'ant'e sur la ventr'o. Krom unu Lap'in'o, kiu star'is apud fiŝ'ole'a lamp'o kaj rost'is fiŝ'o'j'n, neni'u est'is hejm'e. La nord'a cerv'o rakont'is al ŝi la tut'a'n histori'o'n de Gerda, sed antaŭ'e si'a'n propr'a'n histori'o'n, kiu ŝajn'is al ĝi mult'e pli grav'a, kaj Gerda est'is tiel rigid'a de mal'varm'o, ke ŝi ne pov'is parol'i.
“Ha, vi mal'feliĉ'a'j!” dir'is la Lap'in'o, “vi dev'as ankoraŭ mult'e kur'i! Vi dev'as kur'i pli ol cent mejl'o'j'n en la intern'o'n de Finnlando, ĉar tie la neĝ'a reĝ'in'o hav'as si'a'n somer'loĝ'ej'o'n kaj brul'ig'as ĉiu'vesper'e blu'a'j'n flam'o'j'n. Pro mank'o de paper'o mi skrib'os kelk'e da vort'o'j sur sek'ig'it'a gado, kiu'n mi don'os al vi por la Finn'in'o tie, kiu pov'as don'i al vi pli bon'a'j'n inform'o'j'n ol mi.”
Kiam Gerda de'nov'e varm'iĝ'is kaj ricev'is i'o'n por manĝ'i kaj por trink'i, la Lap'in'o skrib'is kelk'e da vort'o'j sur sek'ig'it'a gado, pet'is Gerdan, ke ŝi bon'e ĝi'n konserv'u, al'lig'is ŝi'n de'nov'e al la nord'a cerv'o, kaj ĉi tiu for'galop'is. Supr'e en la aer'o oni aŭd'is krak'et'ad'o'n, kaj dum la tut'a nokt'o brul'is plej bel'a'j nord'a'j lum'o'j. Ili al'ven'is en Finn'mark'o kaj frap'is je la kamen'tub'o de la Finn'in'o, ĉar ĉi tiu ne hav'is eĉ pord'o'n.
Tie reg'is tia varm'eg'o, ke eĉ la Finn'in'o est'is preskaŭ tut'e nud'a. Ŝi est'is mal'grand'a kaj tut'e mal'pur'a. Ŝi tuj mal'lig'is la vest'o'j'n de la mal'grand'a Gerda, de'pren'is de ŝi la pugn'o'gant'o'j'n kaj la bot'o'j'n, ĉar ali'e ŝi ne pov'us el'ten'i la varm'eg'o'n, met'is al la cerv'o pec'o'n da glaci'o sur la kap'o'n, kaj post'e ŝi tra'leg'is tio'n, kio est'is skrib'it'a sur la sek'ig'it'a gado. Ŝi leg'is tio'n tri foj'o'j'n, kaj kiam ŝi ĝi'n sci'is jam parker'e, ŝi met'is la fiŝ'o'n en la viand'pot'o'n, ĉar oni pov'is ĝi'n ja bon'e manĝ'i, kaj kulp'ig'i ŝi'n pri mal'ŝpar'em'ec'o neni'u pov'us.
La nord'a cerv'o rakont'is antaŭ'e si'a'n histori'o'n, post'e la histori'o'n de la mal'grand'a Gerda, kaj la Finn'in'o palpebr'um'is per la saĝ'a'j okul'o'j, sed ne dir'is eĉ unu vort'o'n.
“Vi est'as tre saĝ'a,” dir'is la cerv'o; “mi sci'as, ke vi pov'as lig'i per faden'o ĉiu'j'n vent'o'j'n de la mond'o. Se la ŝip'ist'o mal'lig'as unu nod'o'n, li ricev'as bon'a'n vent'o'n, se li mal'lig'as la du'a'n, tiam blov'as akr'a vent'o, kaj se li mal'lig'as la tri'a'n kaj la kvar'a'n, tiam far'iĝ'as tia vent'eg'o, ke la arb'ar'o'j renvers'iĝ'as. Ĉu vi ne vol'as don'i al la mal'grand'a knab'in'o tia'n trink'aĵ'o'n, ke ŝi ricev'u la fort'o'n de dek'du vir'o'j kaj venk'u la neĝ'a'n reĝ'in'o'n?”
“La fort'o'n de dek'du vir'o'j!” dir'is la Finn'in'o, “tio cert'e ne sufiĉ'us!” Ŝi al'ir'is al stabl'o, el'pren'is grand'a'n kun'kun'rul'it'a'n fel'o'n kaj dis'rul'is ĝi'n. Mister'a'j liter'o'j est'is skrib'it'a'j sur ĝi, kaj la Finn'in'o leg'is tiel pen'e, ke dik'a'j gut'o'j da ŝvit'o flu'ad'is de ŝi'a frunt'o.
Sed la cerv'o pet'is por la mal'grand'a Gerda, tiel insist'e, kaj ĉi tiu mem rigard'is la Finn'in'o'n per tia'j pet'eg'a'j, larm'o'plen'a'j okul'o'j, ke la Finn'in'o de'nov'e komenc'is palpebr'um'i kaj vok'is la cerv'o'n en angul'o'n, kie ŝi, met'ant'e sur ĝi'a'n kap'o'n freŝ'a'n glaci'o'n, flustr'is al ĝi:
“La mal'grand'a Kay efektiv'e est'as ĉe la neg'a reĝ'in'o, li trov'as tie ĉio'n laŭ si'a plaĉ'o kaj dezir'o kaj pens'as, ke li ricev'is la plej bon'a'n sort'o'n en la mond'o. Sed tio ven'as de la fakt'o, ke pec'et'o da vitr'o penetr'is en li'a'n kor'o'n kaj grajn'et'o da vitr'o en la okul'o'n. Ili dev'as antaŭ'e el'ir'i, ali'e li neniam plu far'iĝ'os brav'a hom'o kaj la neĝ'a reĝ'in'o konserv'os si'a'n potenc'o'n super li.”
“Sed ĉu vi ne pov'as don'i al la mal'grand'a Gerda i'o'n, per kio ŝi ricev'us potenc'o'n super ĉio?”
“Mi pov'as don'i al ŝi neni'a'n potenc'o'n pli grand'a'n ol tiu, kiu'n ŝi jam posed'as! Ĉu vi ne vid'as, kiel grand'a ĉi tiu est'as? Ĉu vi ne vid'as, kiel hom'o'j kaj best'o'j dev'as serv'i al ŝi, kiel ŝi nur sur si'a'j pied'o'j tiel mal'proksim'e'n ven'is en la mond'o? De ni ŝi ne bezon'as ricev'i si'a'n potenc'o'n, ĝi sid'as en ŝi'a kor'o kaj konsist'as en tio, ke ŝi est'as dolĉ'a, sen'kulp'a infan'o. Se ŝi mem ne pov'os penetr'i en la palac'o'n de la neĝ'a reĝ'in'o kaj liber'ig'i de la vitr'o la mal'grand'a'n Kayon, tiam ni neni'o'n pov'os help'i. Du mejl'o'j'n de ĉi tie komenc'iĝ'as la ĝarden'o de la neĝ'a reĝ'in'o; tie'n vi pov'as ven'ig'i la mal'grand'a'n knab'in'o'n; de'met'u ŝi'n apud la grand'a arb'et'aĵ'o, kiu est'as kovr'it'a per ruĝ'a'j ber'o'j kaj star'as en la neĝ'o. Ne rest'u tie kun long'a babil'ad'o, sed rapid'e re'ven'u ĉi tie'n!” Post tio la Finn'in'o lev'is la mal'grand'a'n Gerdan sur la cerv'o'n, kiu per ĉiu'j fort'o'j for'galop'is.
“Ho, mi ne ricev'is mi'a'j'n bot'et'o'j'n! Mi ne ricev'is mi'a'j'n pugn'o'gant'o'j'n!” kri'is la mal'grand'a Gerda, kiu komenc'is sent'i la akr'a'n mal'varm'o'n. Sed la cerv'o ne kuraĝ'is halt'i, ĝi kur'is tiel long'e, ĝis ĝi ating'is la grand'a'n arb'et'aĵ'o'n kun la ruĝ'a'j ber'o'j. Tie ĝi de'met'is Gerdan, kis'is ŝi'n sur la buŝ'o, kaj al la best'o sur la vang'o'j rul'iĝ'is mal'supr'e'n grand'a'j varm'eg'a'j larm'o'j; post'e ĝi ek'kur'is tiel rapid'e, kiel ĝi pov'is, re'turn'e. La kompat'ind'a Gerda star'is nun sen bot'et'o'j kaj sen gant'o'j mez'e en la ne'loĝ'ebl'a mal'varm'a Finn'mark'o.
Ŝi ek'kur'is antaŭ'e'n tiel rapid'e, kiel ŝi nur pov'is. Subit'e aper'is tut'a regiment'o da neĝ'a'j flok'o'j. Ili tamen ne fal'is de la ĉiel'o, kiu est'is tut'e klar'a kaj bril'is de nord'a'j lum'o'j, la neĝ'a'j flok'o'j flug'is rekt'e super la supr'aĵ'o de la ter'o, kaj ju pli proksim'e'n ili ven'is, des pli grand'a'j ili far'iĝ'is; Gerda memor'is ankoraŭ, kiel grand'e kaj art'o'plen'e ili aspekt'is sub la pli'grand'ig'a vitr'o. Sed ĉi tie ili montr'iĝ'is ankoraŭ en tut'e ali'a grand'ec'o kaj terur'a aspekt'o; ili est'is viv'ant'a'j est'aĵ'o'j, ili est'is la antaŭ'kur'ant'o'j de la neĝ'a reĝ'in'o. Ili hav'is la plej strang'a'j'n form'o'j'n; unu'j aspekt'is kiel mal'bel'a'j grand'a'j histrik'o'j, ali'a'j, kiel serpent'a'j tord'o'bul'o'j, el kiu'j el'star'is la kap'o'j, ankoraŭ ali'a'j kiel mal'grand'a'j dik'a'j urs'o'j, sur kiu'j la har'o'j star'iĝ'is; sed ĉiu'j bril'et'is blank'e, ĉiu'j est'is viv'ant'a'j neĝ'a'j flok'o'j.
Tiam la mal'grand'a Gerda ek'preĝ'is si'a'n Patroni'a'n. La mal'varm'o est'is tiel fort'a, ke ŝi pov'is vid'i si'a'n propr'a'n spir'o'n, kiu star'is antaŭ ŝi'a buŝ'o kiel fum'o. La spir'o far'iĝ'is pli kaj pli dens'a kaj ricev'is la form'o'n de mal'grand'a'j klar'a'j anĝel'o'j, kiu'j ĉe ĉiu ek'tuŝ'o de la ter'o ĉiam pli kaj pli kresk'is, kaj ili hav'is kask'o'n sur la kap'o kaj lanc'o'n kaj ŝild'o'n en la man'o'j. Ili'a nombr'o far'iĝ'is ĉiam pli grand'a, kaj kiam Gerda fin'is si'a'n preĝ'o'n, tut'a legi'o est'is jam ĉirkaŭ ŝi. Ili pik'is per si'a'j lanc'o'j la terur'a'j'n neĝ'a'j'n flok'o'j'n, tiel ke ĉi tiu'j dis'krev'is en cent pec'o'j'n kaj la mal'grand'a Gerda pov'is paŝ'i antaŭ'e'n sen'danĝer'e kaj gaj'e. La anĝel'o'j tuŝ'et'is ŝi'a'j'n pied'o'j'n kaj man'o'j'n, kaj tiam ŝi mal'pli sent'is la mal'varm'o'n kaj ir'is rapid'e al la palac'o de la neĝ'a reĝ'in'o.
Sed nun ni dev'as antaŭ'e vid'i, kio est'is kun Kay. Li cert'e ne pens'is pri la mal'grand'a Gerda, kaj plej cert'e li ne supoz'is, ke ŝi star'as ekster'e antaŭ la palac'o.
La mur'o'j de la palac'o est'is star'aranĝ'it'a'j de la turn'iĝ'ant'a neĝ'o, kaj tranĉ'ant'a'j vent'o'j aranĝ'is la pord'o'j'n kaj fenestr'o'j'n. Pli ol cent salon'o'j trov'iĝ'is vic'e unu post la ali'a, kiel neĝ'a blov'ad'o ili'n form'is; la plej grand'a hav'is la long'o'n de mult'e da mejl'o'j. Sed ĉiu'j est'is pri'lum'at'a'j de fort'a'j nord'a'j lum'o'j, kaj ili est'is grand'a'j, mal'plen'a'j, glaci'e mal'varm'a'j kaj bril'et'ant'a'j. Neniam oni tie hav'is i'a'n amuz'iĝ'o'n, eĉ ne i'a'n mal'grand'a'n bal'o'n de urs'o'j, ĉe kiu la blov'instrument'o'j'n pov'us lud'i la vent'eg'o kaj la blank'a'j urs'o'j pov'us marŝ'i sur la mal'antaŭ'a'j pied'o'j kaj montr'i si'a'j'n delikat'a'j'n mor'o'j'n; neniam oni tie vid'is i'a'n lud'ant'a'n kompani'o'n, kiu si'n inter'bat'us sur buŝ'eg'o'j kaj pied'eg'o'j, neniam la blank'a'j vulp'a'j fraŭl'in'o'j tie aranĝ'is i'a'n kaf'o'babil'a'n kun'ven'o'n; mal'plen'e, vast'e kaj mal'varm'e est'is en la salon'o'j de la neĝ'a reĝ'in'o. La nord'a'j lum'o'j flam'ad'is tiel regul'e, ke oni pov'is pri'kalkul'i, kiam ili est'os plej alt'e kaj kiam ili est'os plej mal'alt'e. En la mez'o de la mal'plen'a kaj sen'fin'a neĝ'a salon'o trov'iĝ'is glaci'iĝ'int'a lag'o. Ĝi est'is krev'int'a en mil pec'o'j'n, sed ĉiu pec'o est'is plej preciz'e simil'a al la ali'a, tiel ke tio est'is ver'a art'aĵ'o. Sur la mez'o de la lag'o sid'is la neĝ'a reĝ'in'o, ĉiu'foj'e kiam ŝi est'is hejm'e, kaj tiam ŝi dir'ad'is ke ŝi sid'as en la spegul'o de la prudent'o kaj ke ĉi tiu est'as la plej bon'a en la tut'a mond'o.
La mal'grand'a Kay est'is tut'e blu'a de mal'varm'o, eĉ preskaŭ nigr'a, sed li tio'n ne rimark'is, ĉar ŝi for'kis'is al li la frost'o'trem'o'n kaj li'a kor'o est'is kvazaŭ bul'o da glaci'o. Li ir'ad'is kaj tren'ad'is kelk'a'j'n akr'a'j'n, plat'a'j'n pec'o'j'n da glaci'o, kiu'j'n li kun'met'ad'is en plej divers'a'j manier'o'j, por form'i imit'aĵ'o'n de don'it'a model'o, tiel sam'e, kiel ni inter'aranĝ'as mal'grand'a'j'n pec'et'o'j'n da lign'o, por form'i difin'it'a'j'n figur'o'j'n, kio est'as nom'at'a Ĥin'a lud'o. Kay ir'ad'is kaj kun'met'ad'is figur'o'j'n, ili est'is plej artifik'a'j, tio est'is la glaci'a lud'o de la prudent'o. Al li tiu'j figur'o'j ŝajn'is bon'eg'a'j kaj hav'ant'a'j la plej alt'a'n grav'ec'o'n; tio'n kaŭz'is la vitr'a grajn'et'o, kiu sid'is en li'a okul'o; li kun'met'ad'is tut'a'j'n figur'o'j'n, kiu'j form'is skrib'it'a'n vort'o'n, sed ĉiam li mal'sukces'ad'is en la kun'met'ad'o de tiu vort'o, kiu'n li ĝust'e dezir'is, de la vort'o: “Etern'ec'o” . Kaj la neĝ'a reĝ'in'o dir'is: “Se vi pov'os kun'met'i al mi tiu'n figur'o'n, tiam vi far'iĝ'os vi'a propr'a sinjor'o, kaj mi donac'os al vi la tut'a'n mond'o'n kaj ankoraŭ par'o'n da nov'a'j glit'il'o'j” . Sed li tio'n ne pov'is plen'um'i.
“Nun mi for'galop'as al la varm'a'j land'o'j!” dir'is la neĝ'a reĝ'in'o. “Mi vol'as en'rigard'i en mi'a'j'n nigr'a'j'n pot'o'j'n.” Tio est'is la vulkan'o'j Etna kaj Vezuvi'o, kiel oni ili'n nom'as. “Mi iom blank'ig'os ili'n, tio est'as neces'a kaj far'as bon'e al la citron'o'j kaj vin'ber'o'j.” Kaj la neĝ'a reĝ'in'o for'flug'is, kaj Kay sid'is tut'e sol'a en la mult'e'mejl'a mal'plen'a glaci'a salon'o kaj rigard'is la pec'o'j'n da glaci'o kaj medit'is kaj medit'is tiel, ke li'a cerb'o est'is fort'e streĉ'it'a. Li sid'is tut'e rigid'e kaj silent'e, oni pov'us pens'i, ke li frost'iĝ'is.
En tiu moment'o tra la grand'a pord'o en'ir'is en la palac'o'n la mal'grand'a Gerda. Akr'a'j vent'o'j blov'is al ŝi renkont'e, sed ŝi preĝ'is si'a'n vesper'a'n preĝ'o'n, kaj tiam la vent'o'j kviet'iĝ'is, kvazaŭ ili vol'us dorm'i. Ŝi en'ir'is en la grand'a'j'n mal'plen'a'j'n mal'varm'a'j'n salon'o'j'n, kaj tiam ŝi ek'vid'is Kayon, ŝi li'n re'kon'is, ŝi flug'is al li'a kol'o, ten'is li'n fort'e ĉirkaŭ'pren'it'e kaj ek'kri'is: “Kay, dolĉ'a, kar'a Kay! fin'e do mi vi'n trov'is!”
Li tamen sid'is tut'e silent'e, rigid'e kaj mal'varm'e: Tiam la mal'grand'a Gerda ek'plor'is per varm'eg'a'j larm'o'j, ili fal'is sur li'a'n brust'o'n, ili penetr'is en li'a'n kor'o'n, ili dis'fand'ig'is la glaci'a'n bul'o'n kaj mal'aper'ig'is la mal'grand'a'n spegul'pec'et'o'n en ĝi. Li ek'rigard'is ŝi'n, kaj ŝi kant'is:
Tiam Kay ek'plor'is; li plor'is tiel fort'e, ke la spegul'a grajn'et'o el'lav'iĝ'is el li'a okul'o; li re'kon'is ŝi'n kaj ĝoj'e ek'kri'is: “Gerda! dolĉ'a, kar'a Gerda! Kie vi est'is tiel long'e, kaj kie mi est'is?” Kaj li ek'rigard'is ĉirkaŭ'e'n. “Kiel mal'varm'e est'as ĉi tie! Kiel mal'plen'e kaj vast'e est'as ĉi tie!” Kaj li ĉirkaŭ'pren'is Gerdan, kaj ŝi rid'is kaj plor'is de ĝoj'o. Tio est'is tiel ĉarm'a vid'aĵ'o, ke eĉ la pec'o'j da glaci'o ĉirkaŭ'e danc'is de ĝoj'o. Kiam ili lac'iĝ'is, ili kuŝ'iĝ'is ĝust'e en la form'o de tiu'j liter'o'j; pri kiu'j la neĝ'a reĝ'in'o dir'is, ke se li ili'n trov'os, li far'iĝ'os si'a propr'a sinjor'o kaj ŝi don'os al li la tut'a'n mond'o'n kaj ankoraŭ par'o'n da nov'a'j glit'il'o'j.
Gerda kis'is al li la vang'o'j'n, kaj ili far'iĝ'is roz'o'kolor'a'j, ŝi kis'is li'n sur la okul'o'j, kaj ili ek'bril'is kiel la ŝi'a'j; ŝi kis'is li'n sur la man'o'j kaj pied'o'j, kaj li far'iĝ'is san'a kaj vigl'a. Nun la neĝ'a reĝ'in'o pov'is sen tim'ig'o re'ven'i hejm'e'n, li'a liber'ig'a dokument'o jam tie star'is, skrib'it'a per bril'et'ant'a'j pec'o'j da glaci'o.
Ili don'is al si reciprok'e la man'o'j'n kaj el'migr'is el la grand'a palac'o. Ili parol'is pri la av'in'o kaj pri la roz'o'j supr'e sur la tegment'o, kaj kie'n ili ir'is, tie kviet'iĝ'is la vent'o'j kaj ek'lum'is la sun'o. Kiam ili ating'is la arb'et'aĵ'o'n kun la ruĝ'a'j ber'o'j, la nord'a cerv'o tie star'is kaj atend'is. Ĝi hav'is apud si ali'a'n jun'a'n cerv'o'n, kies mam'o est'is plen'a kaj don'is al la infan'o'j si'a'n varm'a'n lakt'o'n. Post'e ili port'is Gerdan kaj Kayon antaŭ'e al la Finn'in'o, en kies varm'eg'a ĉambr'o ili si'n varm'ig'is kaj ricev'is inform'o'j'n por la vetur'o hejm'e'n, kaj post'e al la Lap'in'o, kiu kudr'is por ili nov'a'j'n vest'o'j'n kaj re'bon'ig'is ili'a'n glit'vetur'il'o'n.
La du cerv'o'j salt'ad'is apud'e kaj akompan'is ili'n ĝis la land'lim'o; tie, kie montr'iĝ'is la unu'a verd'aĵ'o, ili dir'is adiaŭ al la cerv'o'j kaj al la Lap'in'o.
“Adiaŭ!” ili ĉiu'j dir'is. La unu'a'j mal'grand'a'j bird'o'j komenc'is pep'ad'i, la arb'ar'o hav'is freŝ'a'n verd'ec'o'n, kaj el la arb'ar'o ven'is sur bel'eg'a ĉeval'o, kiu'n Gerda kon'is (ĝi est'is si'a'temp'e al'jung'it'a al la or'a vetur'il'o), jun'a knab'in'o kun mal'proksim'e'n lum'ant'a ruĝ'a ĉap'et'o sur la kap'o kaj kun pistol'o'j en la zon'o. Tio est'is la mal'grand'a rab'ist'a knab'in'o, al kiu ted'is sid'i hejm'e kaj kiu vol'is rajd'i antaŭ'e nord'e'n kaj post'e en ali'a direkt'o, kie'n ŝi'a kapric'o ŝi'n pel'os. Ŝi tuj re'kon'is Gerdan, kaj Gerda re'kon'is ŝi'n, est'is grand'a ĝoj'o.
“Aŭskult'u, knab'o, vi hav'as special'a'n talent'o'n por vag'ad'o!” ŝi dir'is al la mal'grand'a Kay. “Mi vol'us sci'i, ĉu vi merit'as, ke por vi oni kur'u ĝis la fin'o de la mond'o!”
Sed Gerda kares'is al ŝi la vang'o'j'n kaj demand'is pri la princ'o kaj la reĝ'id'in'o.
“Ili for'vetur'is en fremd'a'j'n land'o'j'n!” dir'is la rab'ist'a knab'in'o.
“Sed la kornik'o?” demand'is la mal'grand'a Gerda.
“Ha, la kornik'o mort'is!” ŝi respond'is. “Ĝi'a mal'sovaĝ'a am'at'in'o far'iĝ'is vidv'in'o kaj port'as nigr'a'lan'a'n ĉifon'o'n ĉirkaŭ la pied'o. Ŝi plor'as abund'e, sed en efektiv'ec'o tio est'as ja nur babil'aĵ'o! Sed nun rakont'u al mi, kiel ir'is vi'a'j afer'o'j kaj kia'manier'e vi li'n hav'ig'is al vi.”
Kaj Gerda kaj Kay ambaŭ rakont'is.
“Kaj tiel plu kaj tiel plu!” dir'is la rab'ist'a knab'in'o; etend'is al ambaŭ la man'o'n kaj promes'is, ke, se ŝi iam tra'pas'os ili'a'n urb'o'n, ŝi ili'n vizit'os; kaj post'e ŝi for'rajd'is en la mal'proksim'a'n mond'o'n. Sed Kay kaj Gerda ir'is man'o en man'o, kaj tiam astis bel'eg'a printemp'a veter'o kun flor'o'j kaj verd'aĵ'o. La sonor'il'o'j de la preĝ'ej'o'j sonor'is, kaj ili re'kon'is la alt'a'j'n tur'o'j'n, la grand'a'n urb'o'n, kiu est'is ili'a nask'iĝ'urb'o, kaj ili en'ir'is en ĝi'n, ir'is al la pord'o de la av'in'o, supr'e'n laŭ la ŝtup'ar'o, intern'e'n en la ĉambr'o'n, kie ĉio star'is ankoraŭ sur la sam'a lok'o, kiel antaŭ'e. La horloĝ'o dir'is: “tik-tak!” kaj la montr'il'o'j mov'iĝ'ad'is. Sed tra'paŝ'ant'e la pord'o'n, ili rimark'is, ke ili far'iĝ'is plen'kresk'a'j hom'o'j. La roz'o'j flor'is el la tegment'a de'flu'il'o en la mal'ferm'it'a'j'n fenestr'o'j'n, kaj tie star'is la mal'grand'a'j infan'a'j seĝ'et'o'j, kaj Kay kaj Gerda sid'iĝ'is, ĉiu sur si'a'n seĝ'et'o'n, kaj ten'is si'n reciprok'e je la man'o'j. Kiel mal'facil'a'n sonĝ'o'n ili forges'is la mal'varm'a'n sen'en'hav'a'n bel'ec'o'n, kiu reg'is ĉe la neĝ'a reĝ'in'o. La av'in'o sid'is en la hel'a sun'lum'o kaj laŭt'e leg'is el la Bibli'o: “Nur se vi re'ven'os kaj far'iĝ'os kiel infan'o'j, vi pov'os en'ir'i en la regn'o'n de Di'o!”
Kaj Kay kaj Gerda rigard'is unu al la ali'a en la okul'o'j'n kaj subit'e ili kompren'is la mal'nov'a'n kant'o'n:
Tiel ili ambaŭ sid'is, plen'kresk'ul'o'j kaj tamen infan'o'j, infan'o'j koncern'e si'a'n kor'o'n; kaj est'is somer'o, varm'a, agrabl'a somer'o.
Est'is iam mal'grand'a knab'o, kiu mal'varm'um'is. Li est'is el'ir'int'a kaj mal'sek'ig'is al si la pied'o'j'n; neni'u pov'is kompren'i, kia'manier'e tio far'iĝ'is, ĉar est'is tut'e sek'a veter'o. Li'a patr'in'o li'n sen'vest'ig'is, en'lit'ig'is li'n, kaj ŝi en'port'ig'is la te'maŝin'o'n, por kuir'i por li bon'a'n tas'o'n da sambuk'a te'o, ĉar ĉi tiu varm'ig'as. En la sam'a temp'o tra la pord'o en'ir'is ankaŭ la mal'jun'a vigl'a sinjor'o, kiu loĝ'is tut'e supr'e en la dom'o kaj viv'is tut'e sol'ec'e, ĉar li hav'is nek edz'in'o'n nek infan'o'j'n, li tamen tre am'is la infan'o'j'n kaj pov'o'sci'is rakont'i tiom mult'e da fabel'o'j kaj histori'o'j, ke est'is plezur'o li'n aŭskult'i.
“Nun trink'u vi'a'n te'o'n!” dir'is la patr'in'o, “tiam la onkl'o ebl'e rakont'os al vi fabel'o'n.”
“Jes, se oni sci'us ĉiam i'a'n nov'a'n!” dir'is la mal'jun'a sinjor'o kaj bon'kor'e balanc'is la kap'o'n, “Sed kie la infan'o mal'sek'ig'is al si la pied'o'j'n?” li demand'is.
“Jes, kia'manier'e tio far'iĝ'is,” respond'is la patr'in'o, “ĝust'e tio'n mi ne pov'as kompren'i!”
“Ĉu vi rakont'os al mi fabel'o'n?” demand'is la knab'o.
“Jes, se vi pov'as dir'i al mi preciz'e — ĉar tio'n mi antaŭ'e dev'as sci'i — kiel profund'a est'as la strat'a de'flu'il'o sur tiu strat'o, ĉe kiu trov'iĝ'as vi'a lern'ej'o?”
“Ĝust'e ĝis la mez'o de la tibi'ing'o'j,” dir'is la knab'o, “sed tiam mi dev'as en'ir'i en la profund'a'n kav'o'n.”
“Jen, jen! de tio do ven'as la mal'sek'iĝ'o de la pied'o'j!” dir'is la mal'jun'ul'o. “Nun mi efektiv'e dev'us rakont'i fabel'o'n, sed mi sci'as plu neni'a'n.”
“Ho, vi pov'as tuj el'pens'i i'a'n fabel'o'n!” dir'is la mal'grand'a knab'o. “Pa'nj'o dir'as, ke ĉio, kio'n vi nur ek'rigard'as, far'iĝ'as por vi fabel'o kaj ĉio, kio'n vi ek'tuŝ'as, don'as al vi material'o'n por histori'o.”
“Jes, sed tia'j fabel'o'j kaj histori'o'j neni'o'n valor'as. Ne, la ĝust'a'j ven'as tut'e per si mem, ili frap'et'as al mi sur la frunt'o kaj dir'as: ‘Jen mi est'as!’”
“Ĉu baldaŭ frap'et'os?” demand'is la mal'grand'a knab'o. La patr'in'o rid'et'is, ĵet'is sambuk'a'n te'o'n en la pot'o'n kaj verŝ'is sur ĝi'n bol'ant'a'n akv'o'n.
“Rakont'u, rakont'u!”
“Jes, se, fabel'o vol'us ven'i mem, sed ĝust'a fabel'o est'as grand'sinjor'a, ĝi ven'as nur tiam, kiam ĝi mem dezir'as!... Tamen halt’!” li dir'is subit'e; “jen ven'is unu! Atent'u, jen unu est'as tie en la te'kruĉ'o!”
La mal'grand'a knab'o ek'rigard'is al la te'kruĉ'o, la kovr'il'o lev'iĝ'is ĉiam pli kaj pli, kaj la sambuk'a'j flor'o'j el'ir'is freŝ'e kaj blank'e, el'kresk'ig'is grand'a'j'n long'a'j'n branĉ'o'j'n, eĉ el la tub'et'o ili etend'iĝ'is ĉiu'flank'e'n kaj far'iĝ'is pli kaj pli grand'a'j. Tio est'is plej bel'a sambuk'a arb'et'aĵ'o, tut'a arb'o, kiu penetr'is eĉ en la lit'o'n kaj for'ŝov'is flank'e'n la kurten'o'j'n. Kiel ĝi flor'is kaj bon'odor'is! Mez'e en la arb'o sid'is mal'jun'a afabl'a vir'in'o en strang'a kostum'o, kiu est'is verd'a kiel la foli'o'j de la sambuk'a arb'o kaj hav'is garn'aĵ'o'n el grand'a'j blank'a'j sambuk'a'j flor'aĵ'o'j. Oni ne pov'is tuj disting'i, ĉu tio est'as ŝtof'o, ĉu viv'ant'a verd'aĵ'o, ĉu flor'o'j.
“Kiel la vir'in'o est'as nom'at'a?” demand'is la knab'o.
“La Roman'o'j kaj Grek'o'j nomad'is ŝi'n Driad'o,” respond'is la mal'jun'a sinjor'o, “sed tio'n ni ne kompren'as. En la nov'a botanik'a ĝarden'o ni hav'as pli bon'a'n nom'o'n por ŝi, tie ŝi est'as nom'at'a ‘Sambuk'a vir'in'et'o’, kaj al ŝi vi dev'as nun dediĉ'i vi'a'n atent'o'n. Nun aŭskult'u kaj pri'rigard'u la bel'eg'a'n sambuk'a'n arb'o'n!”
“Ĝust'e tia sam'a grand'a kaj flor'ant'a arb'o star'is tie en la nov'a ĝarden'ar'o. Ĝi kresk'is en la angul'o de mal'grand'a mal'riĉ'a kort'o. Sub tiu arb'o iam post'tag'mez'e sid'is en plej bel'a sun'lum'o du mal'jun'a'j hom'o'j. Tio est'is tre mal'jun'a mar'ist'o kaj li'a tre mal'jun'a edz'in'o. Ili est'is pra'av'o'j kaj est'is baldaŭ fest'ont'a'j si'a'n or'a'n edz'iĝ'o'fest'o'n, sed ili ne pov'is preciz'e re'memor'i la dat'o'n. La sambuk'a vir'in'et'o sid'is en la arb'o kaj hav'is tia'n sam'a'n gaj'a'n mien'o'n kiel ĉi tie. “Mi sci'as, kiam est'as vi'a or'a edz'iĝ'o'fest'o!” ŝi dir'is, sed tiu'j tio'n ne aŭd'is, ili parol'is pri la mal'nov'a'j tag'o'j.
“Ĉu vi ankoraŭ memor'as,” dir'is la mal'jun'a mar'ist'o, “kiel ni est'is tut'e mal'grand'a'j kaj kur'ad'is kaj lud'ad'is? Tio est'is ĝust'e sur la sam'a kort'o, kie ni nun sid'as. Ni star'ig'ad'is baston'et'o'j'n en la ter'o kaj farad'is al ni ĝarden'et'o'n.”
“Jes,” respond'is la mal'jun'a vir'in'o, “tio'n mi tre bon'e memor'as, kaj ni pri'verŝ'ad'is la baston'et'o'j'n, kaj unu el ili, branĉ'et'o de sambuk'o, ricev'is radik'o'j'n, el'kresk'ig'is verd'a'j'n trunk'id'o'j'n kaj far'iĝ'is iom post iom tiu grand'a arb'o, sub kiu ni, mal'jun'a'j hom'o'j, nun sid'as.”
“Jes!” li dir'is, “kaj tie en tiu angul'o star'is tin'o por akv'o; tie naĝ'ad'is mi'a boat'o, kiu'n mi mem al mi skulpt'is. Kiel bon'e ĝi vel'vetur'is! Ceter'e mi baldaŭ dev'is lern'i la vel'vetur'ad'o'n en ali'a manier'o!”
“Jes, sed antaŭ'e ni ir'ad'is en la lern'ej'o'n kaj iom lern'is,” ŝi dir'is, “kaj post'e ni est'is konfirm'it'a'j. Ni ambaŭ plor'is; sed post'tag'mez'e ni man'o en man'o supr'e'n'ir'is la rond'a'n tur'o'n kaj super'rigard'is Kopenhagon kaj la mar'o'n. Post'e ni far'is ekskurs'o'n al la Frederik'a mont'o, kie la reĝ'o kaj la reĝ'in'o en si'a bel'eg'a boat'o vetur'is sur la kanal'o'j.”
“Sed al mi la sort'o baldaŭ destin'is ŝip'vetur'ad'i en ali'a manier'o, kaj dum mult'e da jar'o'j, tre mal'proksim'e, en long'a'j vojaĝ'o'j.”
“Jes, mi oft'e plor'is pro vi!” ŝi li'n inter'romp'is, “mi pens'is, ke vi mort'is kaj ripoz'as en la profund'o de la akv'o! Oft'e en la nokt'o mi lev'iĝ'is kaj rigard'is, ĉu la vent'o'flag'o si'n turn'as. Ĝi si'n turn'is, sed vi ne ven'is. Mi memor'as ankoraŭ klar'e, kiel unu tag'o'n ek'bru'is fort'a pluv'eg'o, la bala'aĵ'ĉar'ist'o halt'is antaŭ la pord'o de mi'a'j ge'mastr'o'j, mi ir'is mal'supr'e'n kun la bala'aĵ'uj'o kaj halt'is ĉe la pord'o. Est'is tia veter'o, ke oni eĉ hund'o'n ne el'pel'us! Ĝust'e kiam mi tie star'is, subit'e al'ir'is al mi la leter'port'ist'o kaj trans'don'is al mi leter'o'n. Ĝi est'is de vi. Ho, kiel mult'e ĝi tra'vojaĝ'is! Rapid'e mi ĝi'n mal'ferm'is kaj leg'is. Mi rid'is kaj plor'is, mi est'is tiel ĝoj'a! Tie est'is skrib'it'e, ke vi est'as en la varm'a'j land'o'j, kie kresk'as la fab'o'j de kaf'o. Kia feliĉ'a, ben'it'a land'o tio cert'e est'as! Vi rakont'is tiel mult'e, kaj mi vid'is ĉio'n tio'n en la spirit'o, dum la pluv'o fal'eg'ad'is ĉiam plu'e kaj plu'e kaj mi ĉiam ankoraŭ star'is kun la bala'aĵ'uj'o. Subit'e apud mi aper'is iu, kiu kapt'is mi'n ĉirkaŭ la korp'o....”
“Kaj al kiu vi rekompenc'e don'is krak'ant'a'n vang'o'frap'o'n!”
“Mi ja ne sci'is, ke tio est'is vi! Vi al'ven'is sam'temp'e kun vi'a leter'o; kaj vi est'is tiel bel'a, — tia vi est'as ankoraŭ nun. Vi parad'is per long'a flav'a'silk'a poŝ'tuk'o kaj port'is nov'a'n, tut'e nov'eg'a'n ĉapel'o'n. Vi est'is tiel elegant'a. Ho Di'o, kia veter'o tiam est'is kaj kiel la strat'o aspekt'is!”
“Post'e ni inter'edz'iĝ'is!” li dir'is plu'e. “Ĉu vi ankoraŭ pens'as pri tio? Kaj kiel ni post'e ricev'is ni'a'n unu'a'n knab'o'n kaj post'e la mal'grand'a'n Marion kaj Nilson kaj Petron kaj Johanon-Kristian'o'n?”
“Jes, kaj kiel ili ĉiu'j el'kresk'is kaj far'iĝ'is brav'a'j hom'o'j, kiu'j'n ĉiu estim'as.”
“Kaj eĉ ili'a'j infan'o'j ricev'is jam infan'et'o'j'n!” dir'is la mal'jun'a mar'ist'o. “Tio est'as pra'nep'o'j; tio hav'as ne mal'grand'a'n signif'o'n! Ŝajn'as al mi, ke ĝust'e en ĉi tiu jar'temp'o ni fest'is ni'a'n edz'iĝ'o'n!”
“Jes, ĝust'e hodiaŭ est'as la or'a edz'iĝ'o'fest'o!” dir'is la sambuk'a vir'in'et'o kaj ŝov'is la kap'o'n ĝust'e inter la du mal'jun'ul'o'j'n; sed ĉi tiu'j pens'is, ke tio est'as la najbar'in'o, kiu kap'jes'as al ili. Ili rigard'is si'n reciprok'e kaj ten'is la man'o'j'n inter'plekt'it'e. Baldaŭ ven'is la infan'o'j kaj nep'o'j, kiu'j sci'is tre bon'e, ke tio est'is la or'a edz'iĝ'o'fest'o kaj kiu'j jam maten'e est'is gratul'int'a'j; sed dum la mal'jun'ul'o'j re'memor'ad'is la okaz'int'aĵ'o'j'n de la de'long'e pas'int'a'j jar'o'j, ili pri tio de'nov'e forges'is. La sambuk'a arb'o fort'e bon'odor'is, kaj la sun'o, kiu est'is baldaŭ sub'ir'ont'a, lum'is al la mal'jun'a'j ge'edz'o'j rekt'e en la vizaĝ'o'n. Ambaŭ aspekt'is ruĝ'vang'a'j, kaj la plej mal'grand'a el la nep'o'j danc'is ĉirkaŭ ili kaj kri'is tut'e feliĉ'o'plen'e, ke hodiaŭ vesper'e est'os tre gaj'e kaj oni ricev'os rost'it'a'j'n ter'pom'o'j'n. La sambuk'a vir'in'et'o kap'jes'is en si'a arb'o kaj kun'e kun ĉiu'j ali'a'j kri'is “hur'a!”
“Sed tio ja ne est'is fabel'o!” inter'romp'is la mal'grand'a knab'o la rakont'ant'o'n.
“Jes, tio'n vi cert'e kompren'as!” respond'is la mal'jun'ul'o. “Sed ni demand'u pri tio la sambuk'a'n vir'in'et'o'n!”
“Tio ne est'is fabel'o!” dir'is la sambuk'a vir'in'et'o; “sed nun ĝi ven'as. El la real'ec'o ĝust'e el'kresk'as la plej mir'ind'a fabel'o; ali'e ankaŭ mi'a bel'eg'a sambuk'a arb'et'aĵ'o ne pov'as ja el'kresk'i el la te'kruĉ'o!” Kaj ŝi pren'is la mal'grand'a'n knab'o'n el li'a lit'o, al'met'is li'n al si'a brust'o, kaj la sambuk'a'j branĉ'o'j, kovr'it'a'j de flor'aĵ'o'j de supr'e ĝis mal'supr'e, inter'ferm'iĝ'is ĉirkaŭ ili, tiel ke ili sid'is kiel en plej dens'a laŭb'o. Ĉi tiu flug'is kun ili tra la aer'o'n, est'is ne'kompar'ebl'e bel'e. La sambuk'a vir'in'et'o subit'e ali'form'iĝ'is en mal'grand'a'n ĉarm'a'n knab'in'o'n, sed ŝi'a jup'o est'is ankoraŭ el la sam'a verd'a, flor'aĵ'ornam'it'a ŝtof'o, kiu'n la sambuk'a vir'in'et'o est'is port'int'a. Sur la brust'o ŝi hav'is efektiv'a'n sambuk'a'n flor'aĵ'o'n kaj ĉirkaŭ la blond'a'j bukl'a'j har'o'j tut'a'n kron'o'n da sambuk'a'j flor'aĵ'o'j. Ŝi'a'j okul'o'j est'is grand'a'j kaj blu'a'j, ho, est'is plezur'o rigard'i ŝi'n! La knab'in'o kaj la knab'o kis'is si'n reciprok'e, ili hav'is ja la sam'a'n aĝ'o'n kaj est'is plen'a'j de la sam'a gaj'ec'o.
Man'o en man'o ili el'ir'is el la laŭb'o kaj star'is nun en la bel'a flor'ĝarden'o de la hejm'o. Apud la freŝ'a herb'o'bed'o kuŝ'is la baston'o de la patr'o, al'lig'it'a al ŝtip'o. Por la infan'o'j en la baston'o est'is viv'o; kiam ili sid'iĝ'is sur ĝi, la metal'a kap'o de la baston'o ali'form'iĝ'is en kap'o'n ĉeval'a'n; la long'a'j nigr'a'j kol'har'o'j flirt'is, kvar graci'a'j fortik'a'j krur'o'j el'kresk'is; la best'o est'is fort'a kaj flam'a. Galop'e ili ĉirkaŭ'rajd'is la herb'o'plac'o'n, kur’-kur’! “Nun ni rajd'as mult'e da mejl'o'j for'e'n!” dir'is la knab'o; “ni rajd'as al la kavalir'a bien'o, kie ni est'is en la pas'int'a jar'o!” Kaj ili rajd'is kaj rajd'is ĉirkaŭ la herb'o'plac'o, kaj la mal'grand'a knab'in'o, pri kiu ni sci'as, ke ŝi est'is neni'u ali'a ol la sambuk'a vir'in'et'o, konstant'e kri'ad'is: “Jen ni est'as en la kamp'ar'o! Ĉu vi vid'as la vilaĝ'an'a'n dom'o'n kun la grand'a bak'forn'o, kiu el'rigard'as sur la voj'o'n kiel gigant'a ov'o en la mur'o? La sambuk'a arb'o pend'ig'as super ĝi si'a'j'n branĉ'o'j'n, kaj la kok'o fier'e marŝ'as kaj grat'ant'e serĉ'as manĝ'aĵ'o'n por si'a'j kok'in'o'j; rigard'u, kia'n fier'a'n mien'o'n li hav'as! Jen ni est'as apud la preĝ'ej'o! Ĝi trov'iĝ'as alt'e sur la mont'o sub la potenc'a'j kverk'o'j, el kiu'j unu velk'sek'iĝ'is. Jen ni est'as antaŭ la forĝ'ej'o, kie la fajr'o brul'as kaj la du'on'nud'a'j vir'o'j frap'as per la martel'o'j tiel, ke la fajr'er'o'j salt'as mal'proksim'e'n ĉirkaŭ'e'n. Sed ni rapid'u antaŭ'e'n, antaŭ'e'n, al la bel'eg'a kavalir'a bien'o!” Kaj ĉio, pri kio parol'is la mal'grand'a knab'in'o, kiu sid'is mal'antaŭ'e sur la baston'o, efektiv'e preter'flug'is preter ili; la knab'o tio'n vid'is, kaj tamen ili nur rajd'is ĉirkaŭ la herb'o'plac'o. Post'e ili lud'is en la flank'a ale'o kaj ĉirkaŭ'bar'is per palis'et'o'j sur la ter'o mal'grand'a'n ĝarden'o'n. La knab'in'o pren'is la sambuk'a'n flor'aĵ'o'n el si'a'j har'o'j, plant'is ĝi'n, kaj ĝi kresk'is alt'e'n tiel sam'e, kiel ĉe tiu'j mal'jun'ul'o'j, kiam ili, est'ant'e ankoraŭ infan'o'j, kun'e lud'is en la nov'a ĝarden'ar'o, kiel est'as rakont'it'e antaŭ'e. Kiel tiu'j, ili promen'is man'o en man'o, sed ili ne supr'e'n'ir'is la ruĝ'a'n tur'o'n, ne promen'is en la Frederikmonta park'o, ne, la mal'grand'a knab'in'o pren'is la knab'o'n ĉirkaŭ la korp'o, kaj ili ek'flug'is mal'proksim'e'n, tra la tut'a Dan'uj'o, kaj est'is printemp'o kaj far'iĝ'is somer'o, est'is aŭtun'o kaj far'iĝ'is vintr'o, kaj mil bild'o'j spegul'iĝ'is en la okul'o'j kaj en la kor'o de la knab'o, kaj ĉiam la mal'grand'a knab'in'o kant'ad'is al li: “ĉi tio'n neniam forges'u!” Dum la tut'a flug'ad'o la sambuk'a arb'o odor'is tre dolĉ'e kaj ĉarm'e. La knab'o vid'is la roz'o'j'n kaj la ali'a'j'n flor'o'j'n, sed la sambuk'a arb'o odor'is pli balzam'e, ĉar ĝi'a'j flor'aĵ'o'j pend'is ĉe la kor'o de la mal'grand'a knab'in'o, kaj al tiu kor'o la mal'san'a knab'o dum la flug'ad'o oft'e apog'ad'is la kap'o'n.
“Ĉi tie est'as bel'eg'e en printemp'o!” dir'is la mal'grand'a knab'in'o, kaj ili star'is en ĵus verd'iĝ'int'a fag'arb'ar'o, kie verd'a asperul'o odor'is ĉe ili'a'j pied'o'j kaj pal'ruĝ'a'j anemon'o'j en la verd'aĵ'o bel'eg'e aspekt'is. “Ho, se ĉiam est'us printemp'o en la bon'odor'a Dan'a fag'arb'ar'o!”
“Ĉi tie est'as bel'eg'e en somer'o!” ŝi dir'is, kaj ili preter'vetur'is preter mal'nov'a'j kastel'o'j el la temp'o de kavalir'o'j; la ruĝ'a'j mur'o'j kaj la dent'vic'a'j fronton'o'j spegul'iĝ'is en la fos'o'j, en kiu'j naĝ'is cign'o'j kaj rigard'ad'is en la mal'nov'a'j'n mal'varm'et'a'j'n ale'o'j'n. Sur la kamp'o ond'iĝ'ad'is la gren'o simil'e al mov'iĝ'ant'a mar'o, ruĝ'a'j kaj flav'a'j flor'o'j balanc'iĝ'ad'is en la kav'o'j, ĉe la bar'il'o'j volv'iĝ'ad'is supr'e'n sovaĝ'a lupol'o kaj flor'ant'a'j konvolvul'o'j, kaj vesper'e lev'iĝ'ad'is la lun'o, grand'a kaj plen'a, kaj la fojn'amas'o'j sur la herb'ej'o'j dolĉ'e bon'odor'is. “Ĉi tio'n oni neniam forges'as!”
“Ĉi tie est'as bel'eg'e en aŭtun'o!” dir'is la mal'grand'a knab'in'o, kaj la aer'o far'iĝ'is du'obl'e pli alt'a kaj blu'a, la arb'ar'o ricev'is la plej bel'a'j'n kolor'o'j'n de ruĝ'o, flav'o kaj verd'o, la ĉas'hund'o'j galop'is antaŭ'e'n, tut'a'j amas'o'j da sovaĝ'a'j bird'o'j kun akr'a kri'ad'o flug'is trans ta tomb'o'j'n de la gigant'o'j, sur kiu'j rubus'a'j long'a'j branĉ'o'j etend'is si'n super la mal'nov'a'j ŝton'o'j. Sur la mal'lum'e blu'a mar'o ĉie montr'iĝ'is blank'a'j vel'ŝip'o'j, kaj en la draŝ'ej'o sid'is mal'jun'a'j vir'in'o'j, knab'in'o'j kaj infan'o'j kaj ŝir'kolekt'is lupol'o'n en grand'a'n vaz'o'n. La jun'a'j kant'is kant'o'j'n, sed la mal'jun'a'j rakont'is fabel'o'j'n pri kobold'o'j kaj sorĉ'ist'o'j. I'o'n pli bon'a'n oni ne pov'as imag'i al si!
“Ĉi tie est'as bel'eg'e en vintr'o!” dir'is la mal'grand'a knab'in'o, kaj ĉiu'j arb'o'j star'is kovr'it'a'j de prujn'o, kvazaŭ ili est'us ali'form'ig'it'a'j en blank'a'j'n koral'o'j'n. La neĝ'o knar'is sub la pied'o'j, kiel se oni ĉiam hav'us sur si nov'a'j'n bot'o'j'n, kaj de la ĉiel'o fal'is fal'stel'o'j unu post la ali'a. En la ĉambr'o oni ek'brul'ig'is la krist'nask'a'n arb'o'n, oni tie vid'is donac'o'j'n kaj gaj'a'n humor'o'n. En la vilaĝ'an'a dom'o en la kamp'ar'o aŭd'iĝ'is gaj'a'j son'o'j de violon'o, ĝoj'kri'ant'e kaj rid'ant'e oni kapt'ad'is tranĉ'aĵ'o'j'n da pom'o'j, kaj eĉ la plej mal'riĉ'a infan'o konfes'is: “Est'as bel'eg'e en vintr'o!”
Jes, est'is bel'eg'e, kaj la mal'grand'a knab'in'o montr'is al la knab'o ĉio'n, kaj ĉiam odor'is la sambuk'a arb'o, kaj ĉiam flirt'is la ruĝ'a flag'o kun la blank'a kruc'o, la flag'o, sub kiu la mal'jun'a mar'ist'o est'is for'vetur'int'a el la nov'a ĝarden'ar'o. Kaj el la knab'o far'iĝ'is jun'ul'o, kaj li dev'is for'vetur'i en la mal'proksim'a'n mond'o'n, mal'proksim'e'n, al la varm'a'j land'o'j, kie kresk'as la kaf'o. Sed ĉe la adiaŭ'o la mal'grand'a knab'in'o pren'is de si'a brust'o sambuk'a'n flor'aĵ'o'n kaj don'is al li por konserv'i. Li met'is ĝi'n en si'a'n preĝ'o'libr'o'n, kaj ĉiu'foj'e, kiam li ĝi'n mal'ferm'is en la fremd'a land'o, li'a rigard'o antaŭ ĉio fal'is sur la lok'o'n, kie kuŝ'is la flor'aĵ'o de memor'o. Ju pli long'e li ĝi'n rigard'is, des pli freŝ'a ĝi far'iĝ'is; li sent'is kvazaŭ odor'o'n el la hejm'a'j arb'ar'o'j, kaj klar'e li vid'is inter la foli'et'o'j de la flor'aĵ'o la mal'grand'a'n knab'in'o'n, rigard'ant'a'n per si'a'j klar'a'j okul'o'j, kaj li aŭd'is, kiel ŝi flustr'as al li: “Ĉi tie est'as bel'eg'e en printemp'o, en somer'o, en aŭtun'o kaj en vintr'o!” Kaj cent'o'j da bild'o'j tiam glit'is tra li'a'j pens'o'j.
Tiel pas'is mult'e da jar'o'j, kaj jen li est'is mal'jun'a hom'o kaj sid'is kun si'a mal'jun'a edz'in'o sub flor'ant'a arb'o. Ili ten'is si'n reciprok'e je la man'o'j, tut'e tiel sam'e, kiel est'is far'int'a'j la pra'av'o kaj la pra'av'in'o tie en la nov'a ĝarden'ar'o, kaj ili tiel sam'e parol'is pri la mal'nov'a'j tag'o'j kaj pri la or'a edz'iĝ'o'fest'o. La mal'grand'a knab'in'o kun la blu'a'j okul'o'j kaj la sambuk'a'j flor'aĵ'o'j en la har'o'j sid'is supr'e en la arb'o, kap'jes'is al ili ambaŭ kaj dir'is: “Hodiaŭ est'as la tag'o de la edz'iĝ'o!” Post'e ŝi pren'is du flor'o'j'n el si'a flor'kron'o, kis'is ili'n, kaj ili ek'lum'is antaŭ'e kiel arĝent'o, post'e kiel or'o, kaj kiam ŝi met'is ili'n sur la kap'o'j'n de la mal'jun'ul'o'j, ĉiu el la flor'o'j ali'form'iĝ'is en or'a'n kron'o'n. Kaj ili sid'is ambaŭ kiel reĝ'o kaj reĝ'in'o sub la bon'odor'a arb'o, kiu aspekt'is tut'e kiel sambuk'a arb'o, kaj li rakont'is al si'a mal'jun'a edz'in'o la histori'o'n pri la sambuk'a vir'in'et'o, tiel, kiel ĝi est'is rakont'it'a al li, kiam li est'is mal'grand'a knab'o, kaj ambaŭ opini'is, ke en ĝi trov'iĝ'as mult'e da io, kio simil'as al ili'a propr'a histori'o, kaj ĝust'e tio plej bon'e plaĉ'is al ili.
“Jes, tiel est'as la afer'o!” dir'is la mal'grand'a knab'in'o en la arb'o. “Unu'j nom'is mi'n sambuk'a vir'in'et'o, ali'a'j nom'is mi'n Driad'o, sed en efektiv'ec'o mi est'as nom'at'a re'memor'o. Mi sid'as en la arb'o, kiu kresk'as kaj kresk'as. Mi pov'as vek'i mal'proksim'a'j'n re'memor'o'j'n, mi pov'as rakont'i! Montr'u al mi, ĉu vi hav'as ankoraŭ vi'a'n flor'aĵ'o'n!”
Kaj la mal'jun'a vir'o mal'ferm'is si'a'n preĝ'o'libr'o'n; tie kuŝ'is la sambuk'a flor'aĵ'o, tiel freŝ'a, kvazaŭ ĝi nur antaŭ'ne'long'e est'us en'met'it'a tie'n, kaj la sambuk'a vir'in'et'o, aŭ pli ĝust'e la re'memor'o, kap'jes'is, kaj la du ge'mal'jun'ul'o'j kun la or'a'j kron'o'j sid'is en la lum'o de la ruĝ'a vesper'a sun'o. Ili ferm'is la okul'o'j'n, kaj... kaj... jen la fabel'o fin'iĝ'is.
La mal'grand'a knab'o kuŝ'is en si'a lit'et'o, li ne sci'is, ĉu li tio'n sonĝ'is aŭ ĉu oni tio'n rakont'is al li. La te'kruĉ'o star'is sur la tabl'o, sed neni'a sambuk'a arb'o kresk'is el ĝi, kaj la mal'jun'a sinjor'o, kiu est'is rakont'int'a, ĝust'e en tiu moment'o intenc'is el'ir'i tra la pord'o kaj far'is tio'n.
“Kiel bel'a tio est'is!” dir'is la mal'grand'a knab'o. “Pa'nj'o, ĉu mi est'is en la varm'a'j land'o'j?”
“Jes, mi kred'as!” dir'is la patr'in'o; “kiam oni el'trink'as du ĝis'rand'e plen'a'j'n tas'o'j'n da sambuk'a te'o, tiam oni jam ven'as en la varm'a'j'n land'o'j'n!” Kaj ŝi bon'e li'n kovr'is, ke li ne mal'varm'um'u de'nov'e. “Vi bon'e dorm'is, dum mi sid'is kaj disput'is kun ni'a mal'jun'a amik'o, ĉu tio est'is histori'o, ĉu fabel'o.”
“Kaj kie est'as la sambuk'a vir'in'et'o?” demand'is la knab'o.
“Ŝi est'as en la te'kruĉ'o!” dir'is la patr'in'o, “kaj ŝi pov'as tie rest'i!”
Est'is iam flik'il'o, kiu est'is tiel delikat'a kaj pint'a, ke ĝi imag'is al si, ke ĝi est'as kudr'il'o.
“Atent'u nur, ke vi ten'u mi'n fortik'e!” dir'is la flik'il'o al la fingr'o'j, kiu'j pren'is ĝi'n. “Ne el'fal'ig'u mi'n! Se mi fal'os sur la plank'o'n, est'os tre mal'facil'e mi'n trov'i, tiel delikat'a mi est'as!”
“Nu, nu, nur ne tro da si'n'laŭd'o!” dir'is la, fingr'o'j kaj pren'is ĝi'n fortik'e ĉirkaŭ la korp'o.
“Ĉu vi vid'as, mi ven'as kun sekv'ant'ar'o!” ek'kri'is la flik'il'o kaj ek'tren'is post si long'a'n faden'o'n, kiu tamen ne hav'is nod'o'n.
La fingr'o'j direkt'is la flik'il'o'n rekt'e al la pantofl'o de la kuir'ist'in'o, kies led'o dis'ŝir'iĝ'is kaj dev'is nun est'i flik'at'a.
“Tio est'as mal'delikat'a labor'o!” dir'is la flik'il'o, “mi neniel pov'os tra'ir'i, mi romp'iĝ'os, mi romp'iĝ'os!” Kaj ĝi efektiv'e romp'iĝ'is. “Ĉu mi ne ripet'is oft'e,” ĝi plor'kri'is, “ke mi est'as tro delikat'a!”
“Nun ĝi plu taŭg'as por neni'o!” dir'is la fingr'o'j, sed tamen ili dev'is ĝi'n ten'i; la kuir'ist'in'o al'far'is al ĝi kap'o'n el sigel'vaks'o kaj en'ŝov'is ĝi'n antaŭ'e en si'a'n tuk'o'n.
“Vid'u, nun mi est'as brust'a pingl'o!” dir'is la flik'il'o; “mi sci'is, ke mi ating'os honor'o'n; el io far'iĝ'as io!” Kaj ĝi rid'is intern'e, ĉar ekster'e oni ĉe flik'il'o neniam pov'as vid'i, ke ĝi rid'as. Tie ĝi sid'is fier'e, kvazaŭ ĝi vetur'us en vetur'il'o, kaj rigard'ad'is ĉiu'flank'e'n.
“Ĉu mi pov'as permes'i al mi demand'i vi'n, ĉu vi est'as el or'o?” demand'is ĝi'n la pingl'o, kiu est'is ĝi'a najbar'o. “Vi hav'as bon'eg'a'n ekster'aĵ'o'n kaj vi'a'n propr'a'n kap'o'n, kvankam ĉi tiu eĉ est'as mal'grand'a. Vi dev'as zorg'i pri tio, ke ĝi iom el'kresk'u, ĉar oni ja ne pov'as al ĉiu don'i sigel'vaks'o'n sur la pint'o'n!” Ĉe tio la flik'il'o lev'is si'n tiel alt'e'n, ke ĝi el'fal'is el la tuk'o kaj fal'is en la de'flu'il'o'n ĝust'e en la moment'o, kiam la kuir'ist'in'o el'verŝ'is la mal'pur'a'n akv'o'n.
“Nun ni ir'as vojaĝ'i!” dir'is la flik'il'o; “ke mi nur ne perd'iĝ'u!” Sed ĝi perd'iĝ'is.
“Mi est'as tro delikat'a por ĉi tiu mond'o!” ĝi dir'is, kiam ĝi sid'is en la strat'a de'flu'il'o. “Mi hav'as bon'a'n konsci'o'n, kaj tio ĉiu'okaz'e est'as ne mal'grand'a konsol'o!” Kaj tial la flik'il'o ten'is si'n rekt'e kaj ne perd'is si'a'n bon'a'n humor'o'n.
Divers'a'j objekt'o'j naĝ'is trans ĝi'n, pec'et'o'j da lign'o, pajl'o kaj gazet'a paper'o. “Vid'u, kiel ili naĝ'as!” dir'is la flik'il'o. “Ili ne sci'as, kio sid'as sub ili! Mi en'ŝov'iĝ'is kaj sid'as ĉi tie. Vid'u, jen naĝ'as pec'o da lign'o, ĝi pens'as pri neni'o en la mond'o krom lign'o'pec'o'j kaj ŝtip'o'j, kaj ĝi mem est'as ja ŝtip'o. Jen naĝ'as trunk'et'o de pajl'o; vid'u, kiel ĝi sving'iĝ'as, kiel ĝi turn'iĝ'as! Ne pens'u tiom mult'e pri vi mem, vi pov'us al'puŝ'iĝ'i al ŝton'o! Jen naĝ'as gazet'o! Forges'it'a est'as ĝi'a en'hav'o, kaj tamen ĝi ten'as si'n larĝ'e! Mi sid'as pacienc'e kaj silent'e; mi sci'as, kio mi est'as, kaj tio mi rest'as!”
Unu tag'o'n ĝi ek'vid'is ĝust'e ĉe si'a flank'o bril'ant'a'n objekt'o'n, kaj la flik'il'o supoz'is, ke tio est'as diamant'o; sed tio est'is nur simpl'a pec'et'o da vitr'o. Ĉar ĉi tiu bril'et'is, la flik'il'o ek'parol'is al ĝi kaj prezent'is si'n al ĝi kiel brust'a pingl'o. “Vi kred'ebl'e est'as diamant'o?” “Jes, mi est'as io tiu'spec'a!” Tia'manier'e ili rigard'is si'n reciprok'e kiel tre valor'a'j'n objekt'o'j'n kaj inter'parol'is pri la nun'a mal'modest'ec'o de la mond'o.
“Mi hav'is mi'a'n loĝ'ej'o'n en la skatol'o de unu virg'ul'in'o, kiu est'is kuir'ist'in'o,” komenc'is si'a'n rakont'ad'o'n la flik'il'o. “Ŝi hav'is sur ĉiu man'o po kvin fingr'o'j; sed i'o'n tiom mult'e pens'ant'a'n pri si, kiel tiu'j fingr'o'j, mi neniam plu vid'is, kaj tamen ili ekzist'is ja nur por tio, ke ili mi'n ten'u, ke ili pren'u mi'n el la skatol'o kaj met'u mi'n en la skatol'o'n!”
“Ĉu ili do disting'is si'n per bril'o?” demand'is la pec'et'o da vitr'o.
“Per bril'o?” ek'kri'is la flik'il'o, “ne, sol'e nur per mal'modest'ec'o! Tio est'is kvin frat'o'j, ĉiu'j nask'it'a'j ‘fingr'o'j’; en rekt'a pozici'o ili star'is fier'e unu apud la ali'a, kvankam ili'a long'o est'is tre mal'egal'a. La plej ekstrem'a el ili, la ‘dik'a fingr'o’, est'is mal'long'a kaj dik'a; ĝi ne star'is en unu vic'o kun ĉiu'j, sed antaŭ la vic'o, kaj krom tio ĝi hav'is nur unu artik'o'n en la dors'o, ĝi pov'is klin'iĝ'i nur en unu direkt'o, sed ĝi asert'is, ke hom'o, al kiu ĝi est'as de'hak'it'a, rest'as liber'a de milit'serv'o. La ‘pot'lek'ist'o’ en'ŝov'ad'is si'n en dolĉ'aĵ'o'n kaj en acid'aĵ'o'n, montr'ad'is la sun'o'n kaj la lun'o'n kaj prem'ad'is la plum'o'n, kiam ili skrib'is; la ‘long'ul'o’ est'is je tut'a kap'o pli alt'a ol ĉiu'j ali'a'j; la ‘ring'o'port'ist'o’ hav'is or'a'n stri'o'n ĉirkaŭ la korp'o, kaj la mal'grand'a ‘Petro-lud'ist'o’ farad'is neni'o'n kaj est'is ankoraŭ fier'a pri tio. Tie est'is kaj rest'is nur fanfaron'ad'o, kaj tial mi ĵet'is mi'n en la de'flu'il'o'n.”
“Kaj nun ni sid'as kun'e kaj bril'as!” dir'is la vitr'o'pec'et'o. Subit'e en la de'flu'il'o'n en'verŝ'ig'is pli da akv'o, kiu el'ir'is trans la rand'o'n kaj for'tir'is kun si la vitr'o'pec'et'o'n.
“Vid'u, nun tiu ricev'is promoci'o'n!” dir'is la flik'il'o. “Mi sid'as plu'e, mi est'as tro delikat'a, sed tio est'as mi'a fier'o, kaj ĝi est'as estim'ind'a!” Tiel ĝi sid'is en vertikal'a pozici'o kaj mult'e pens'is.
“Mi preskaŭ supoz'as, ke mi est'as nask'it'a de sun'a radi'o, tiel delikat'a mi est'as. Al mi eĉ ŝajn'as, ke la sun'o ĉiam serĉ'as mi'n sub la akv'o. Ho, mi est'as tiel mal'dik'a, ke mi'a propr'a patr'in'o ne pov'as mi'n trov'i. Se mi hav'us ankoraŭ mi'a'n mal'nov'a'n okul'o'n, kiu de'romp'iĝ'is, mi pens'as, ke mi pov'us verŝ'i larm'o'j'n. Ne, mi tamen tio'n ne far'us, plor'i ne est'as nobel'e.”
Unu tag'o'n kelk'a'j strat'a'j bub'o'j kuŝ'iĝ'is ĉirkaŭ la de'flu'il'o kaj serĉ'fos'is en ĝi, kie ili trov'is mal'nov'a'j'n najl'o'j'n, kupr'a'j'n mon'er'o'j'n kaj ali'o'n simil'a'n. La afer'o ne est'is pur'a, ĝi tamen far'is al ili plezur'o'n.
“Aj!” ek'kri'is unu el ili, pik'iĝ'int'e per la flik'il'o. “Tio est'as mal'bon'a bub'o!”
“Mi ne est'as bub'o, mi est'as fraŭl'in'o!” dir'is la flik'il'o, sed neni'u tio'n aŭd'is. La sigel'vaks'o de'solv'iĝ'is, kaj pro tio ĝi opini'is si'n ankoraŭ pli nobel'a ol antaŭ'e.
“Jen al'naĝ'as ŝel'o de ov'o!” dir'is la knab'o'j, kaj ili en'pik'is la flik'il'o'n fortik'e en la ŝel'o'n.
“Blank'a'j mur'o'j, kaj mem nigr'a!” dir'is la flik'il'o; “tio bon'e aspekt'as; nun oni mi'n ja pov'as vid'i! Se mi nur ne far'iĝ'os mar'mal'san'a, ĉar tiam mi ankoraŭ pli romp'ig'us!” Sed ĝi ne far'iĝ'is mar'mal'san'a kaj plu ne romp'iĝ'is.
“Ĝi est'as bon'a kontraŭ la mar'mal'san'o, se oni hav'as ŝtal'a'n stomak'o'n kaj krom tio ĉiam konsci'as, ke oni est'as io pli ol hom'o! Ĉe mi tio jam pas'is; ju pli delikat'a oni est'as, des pli oni pov'as el'ten'i!” “Krak!” ek'ĝem'is la ov'o'ŝel'o, ĉar ŝarĝ'vetur'il'o ĝi'n trans'vetur'is. “Ha, kiel tio prem'as!” ĝem'is la flik'il'o; “nun mi tamen far'iĝ'as mar'mal'san'a; mi romp'iĝ'as, mi romp'iĝ'as!” Sed ĝi ne romp'iĝ'is, malgraŭ ke ĝi'n trans'vetur'is ŝarĝ'vetur'il'o, ĝi kuŝ'is laŭ'long'e, — kaj ĝi kuŝ'u tie plu'e.
En la mal'vast'a'j strat'o'j de la grand'a urb'o, kiam la sun'o sub'ir'is kaj la nub'o'j supr'e inter la kamen'tub'o'j lum'is or'kolor'e, jen tiu jen ali'a aŭd'is i'a'n strang'a'n ton'o'n, simil'a'n al son'o de preĝ'ej'a sonor'il'o, sed pro la bru'o de la vetur'il'o'j kaj de la mov'ad'o oni pov'is disting'i ĝi'n nur dum mal'long'a moment'o. “Nun son'as la vesper'a sonor'il'o!” oni dir'ad'is, “nun la sun'o sub'ir'as!”
Ekster'e de la urb'o, kie la dom'o'j kun si'a'j ĝarden'o'j kaj mal'grand'a'j pec'o'j da kamp'o star'is pli mal'dens'e, la promen'ant'o'j vid'is la vesper'a'n ĉiel'o'n ankoraŭ pli bel'e kaj aŭd'is la son'ad'o'n de la sonor'il'o ankoraŭ pli fort'e. Oni hav'is la impres'o'n, kvazaŭ la ton'o son'as el ia preĝ'ej'o profund'e intern'e en la silent'a bon'odor'a arb'ar'o, kaj la hom'o'j rigard'is en tiu direkt'o, kaj ili'a anim'stat'o far'iĝ'is solen'a.
Tiel daŭr'is mult'e da temp'o. Unu dir'is al la ali'a: “Ĉu tie en la arb'ar'o trov'iĝ'as preĝ'ej'o? La sonor'il'o hav'as ja mir'ind'a'n, bel'eg'a'n son'o'n; ĉu ni ne el'ir'u kaj rigard'u ĝi'n pli proksim'e?” Kaj la riĉ'ul'o'j vetur'is, kaj la mal'riĉ'ul'o'j ir'is, sed la voj'o ŝajn'is al ili rimark'ind'e long'a, kaj kiam ili ating'is grup'o'n da salik'o'j, kiu'j kresk'is ĉe la rand'o de la arb'ar'o, ili sid'iĝ'is, rigard'is supr'e'n al la long'a'j branĉ'o'j kaj opini'is, ke ili nun ripoz'as en la plej ver'a verd'ej'o de la arb'ar'o. La suker'aĵ'ist'o ven'is el la urb'o kaj star'ig'is si'a'n tend'o'n, kaj post'e ven'is ankoraŭ unu suker'aĵ'ist'o kaj pend'ig'is kiel insign'o'n super si'a tend'o sonor'il'o'n, kiu, ŝirm'e kontraŭ la pluv'o, est'is gudr'it'a kaj ne hav'is frap'il'o'n. Kiam la hom'o'j ir'is re'turn'e hejm'e'n; ili opini'is, ke est'is tre romantik'e. Tri person'o'j asert'is, ke ili penetr'is ĝis la fin'o de la arb'ar'o kaj ĉiam aŭd'is la mir'ind'a'n son'ad'o'n de sonor'il'o, sed ili hav'is la impres'o'n, kvazaŭ ĝi ven'as el la urb'o. Unu el ili verk'is long'a'n vers'aĵ'o'n kaj dir'is, ke la sonor'il'o son'as kiel la voĉ'o de patr'in'o en la orel'o de ŝi'a am'at'a kaj saĝ'a infan'o, ke neni'a melodi'o est'as pli bel'a ol la son'ad'o de la sonor'il'o.
Ankaŭ la reĝ'o de la land'o atent'iĝ'is pri tio, kaj li promes'is, ke al tiu, kiu pov'os klar'ig'i, de kie ven'as la son'ad'o, li don'os la titol'o'n de “mond'sonor'il'ul'o”, eĉ en tia okaz'o, se montr'iĝ'us, ke la son'ad'o ven'as ne de sonor'il'o.
La promes'o de tiel frand'a titol'o log'is nun mult'a'j'n en la arb'ar'o'n, sed trov'iĝ'is nur unu, kiu re'ven'is kun ia spec'o de klar'ig'o. Li dir'is, ke neni'u ĝis nun penetr'is sufiĉ'e profund'e'n, eĉ li mem ankaŭ ne, li tamen asert'is, ke la son'ad'o ven'as de ekster'ordinar'e grand'a strig'o en kav'o de arb'o; ke tio est'as saĝ'eg'a strig'o, kiu sen'ĉes'e frap'as per si'a kap'o la arb'o'n, sed ĉu la son'ad'o ven'as el ĝi'a kap'o'n ĉu el la kav'it'a trunk'o, tio'n li ankoraŭ ne pov'as konstat'i kun plen'a cert'ec'o; kaj pro tiu klar'ig'o li ricev'is la titol'o'n de mond'sonor'il'ul'o, kaj li verk'ad'is ĉiu'jar'e mal'grand'a'n traktat'o'n pri la strig'o. Sed malgraŭ tio oni ne sci'is pli ol antaŭ'e.
Est'is konfirm'ad'o; la pastr'o parol'is bel'e kaj kor'e; la konfirm'at'o'j est'is emoci'it'a'j. Tio est'is ja grav'a tag'o por ili, el infan'o'j ili subit'e far'iĝ'is plen'kresk'a'j hom'o'j, la infan'a anim'o nun kvazaŭ dev'is trans'flug'i en pli prudent'a'n person'o'n. Est'is plej ĉarm'a sun'a lum'o, la konfirm'it'o'j far'is ekskurs'o'n ekster la urb'o'n, kaj el la arb'ar'o son'is mir'ind'e fort'e la grand'a ne'kon'at'a sonor'il'o. Ili tuj ek'sent'is dezir'o'n serĉ'i ĝi'n, kaj nur tri ne al'iĝ'is. Unu knab'in'o dev'is rapid'i hejm'e'n; por sur'prov'i si'a'n bel'a'n vest'o'n, ĉar ĝust'e la vest'o kaj la bal'o est'is la kaŭz'o de tio, ke ŝi jam nun est'is konfirm'it'a, ali'e ŝi lern'us ankoraŭ unu jar'o'n. La du'a, kiu rifuz'is part'o'pren'i en la entrepren'o, est'is mal'riĉ'a knab'o, kiu prunt'is al si la konfirmaci'a'n surtut'o'n kaj la bot'o'j'n de la fil'o de si'a mastr'o kaj dev'is re'don'i ili'n ĝis difin'it'a hor'o. La tri'a dir'is, ke fremd'a'n lok'o'n li vizit'as nur en akompan'o de si'a'j ge'patr'o'j, ke li ĉiam est'is bon'kondut'a infan'o kaj vol'as rest'i tia ankaŭ post la konfirm'o; pri tio oni tut'e ne dev'us rid'i, ili tamen rid'is.
Tri el ili do ne ir'is; la ali'a'j trot'is antaŭ'e'n. La sun'o lum'is, kaj la bird'o'j kant'is, kaj la konfirm'it'o'j kun'kant'is kaj ten'is si'n reciprok'e je la man'o'j, ĉar ja ankoraŭ neni'a'j profesi'a'j zorg'o'j ili'n prem'is kaj ĝust'e hodiaŭ ili en tut'e special'a senc'o est'is infan'o'j de Di'o.
Sed baldaŭ du el la plej mal'grand'a'j lac'iĝ'is kaj tial ir'is re'turn'e al la urb'o. Du mal'grand'a'j knab'in'o'j sid'iĝ'is kaj plekt'is flor'kron'o'j'n. Ili ankaŭ ne kun'ir'is; kaj kiam la ali'a'j ating'is la salik'o'j'n, en kies ombr'o la suker'aĵ'ist'o aranĝ'is si'a'n loĝ'ej'o'n, ili dir'is: “Jen ni est'as ĉi tie en freŝ'a aer'o; la sonor'il'o ja en efektiv'ec'o ne ekzist'as, ĝi ekzist'as nur en la imag'o!”
En la sam'a moment'o profund'e en la arb'ar'o ek'son'is la sonor'il'o tiel majest'e kaj solen'e, ke kvar aŭ kvin decid'is penetr'i ankoraŭ pli profund'e'n en la arb'ar'o'n. Ĝi est'is ekster'ordinar'e dens'a kaj ombr'a, nur kun mal'facil'ec'o oni pov'is ir'i antaŭ'e'n, asperul'o'j kaj anemon'o'j kresk'is tro abund'e, flor'ant'a'j konvolvul'o'j kaj trunk'et'aĵ'o'j de rubus'o, en form'o de long'a'j girland'o'j pend'is inter la arb'o'j, en kiu'j kant'is la najtingal'o'j kaj lud'is la radi'a'j de la sun'o. Ho, est'is bel'eg'e, sed por knab'in'o'j tio ne est'is ir'ebl'a voj'o, ili dis'ŝir'us al si la vest'o'j'n. Tie kuŝ'is grand'a'j blok'o'j da rok'o, ĉirkaŭ'kresk'it'a'j de musk'o da ĉiu'j kolor'o'j, la freŝ'a font'a akv'o vigl'e el'ŝpruc'ad'is, kaj mister'e son'ad'is la monoton'a “kluk, kluk” .
“Ĉu ebl'e tio est'as la sonor'il'o?” dir'is unu el la konfirm'it'o'j, kaj li kuŝ'iĝ'is kaj atent'e aŭskult'is. “Tio'n oni dev'as fundament'e esplor'i!” Kaj li rest'is kaj las'is la ali'a'j'n ir'i pli mal'proksim'e'n.
Ili al'ven'is al dom'o, aranĝ'it'a el arb'o'ŝel'o kaj branĉ'o'j; grand'a arb'o kun sovaĝ'a'j pom'o'j est'is klin'it'a super ĝi, kvazaŭ ĝi vol'us ŝut'i si'a'n ben'o'n sur la tegment'o'n, sur kiu star'is roz'o'j en plen'a flor'ad'o. La long'a'j branĉ'o'j etend'iĝ'is ĉirkaŭ la tut'a fronton'o, sur kiu pend'is mal'grand'a sonor'il'o. Ebl'e ĉi tiu'n oni aŭd'is? Kun escept'o de unu, ili ĉiu'j est'is jes'opini'a'j pri tio. Sed tiu asert'is, ke la sonor'il'o est'as tro tro mal'grand'a kaj delikat'a, ke oni pov'u aŭd'i ĝi'n tiel mal'proksim'e, kaj ke la son'o'j, kiu'j en tia manier'o pov'as tuŝ'i la hom'a'n kor'o'n, est'as tut'e ali'a'j. La jun'a parol'ant'o est'is reĝ'id'o, kaj tial la ali'a'j dir'is, ke tia'j person'o'j ĉiam pretend'as est'i pli saĝ'a'j.
Ili las'is li'n ir'i sol'a; kaj ju pli mal'proksim'e'n li ir'is antaŭ'e'n, des pli kaj pli li'a brust'o plen'iĝ'is de la sent'o de arb'ar'a sol'ec'o. Li tamen ĉiam ankoraŭ aŭd'is la mal'grand'a'n sonor'il'o'n, kiu amuz'is la ali'a'j'n, kaj de temp'o al temp'o, kiam la vent'o al'port'is la son'o'j'n de la suker'aĵ'ej'o, li pov'is ankaŭ aŭd'i, kiel la urb'an'o'j tie kant'is ĉe si'a glas'o da vin'o. Sed la profund'a'j ton'o'j de la sonor'il'o tamen son'is pli fort'e, kaj li hav'is preskaŭ la impres'o'n, ke kun'e kun ĝi lud'as ankaŭ orgen'o, la son'o'j ven'is de la mal'dekstr'a flank'o, de la flank'o de la kor'o.
Subit'e io ek'bru'et'is en la arb'et'aĵ'o, kaj antaŭ la reĝ'id'o aper'is mal'grand'a knab'o en lign'a'j ŝu'o'j kaj en tiel mal'long'a jak'o, ke oni pov'is tre bon'e vid'i la long'o'n de li'a'j man'artik'o'j. Ili ambaŭ reciprok'e si'n kon'is; la knab'o est'is ĝust'e tiu el la konfirm'it'o'j, kiu ne pov'is kun'ir'i, ĉar li dev'is re'ven'i hejm'e'n kaj re'don'i al la fil'o de si'a mastr'o la surtut'o'n kaj la bot'o'j'n. Tio'n li far'is, kaj nun li en si'a'j lign'a'j ŝu'o'j kaj en si'a'j mal'riĉ'a'j vest'o'j ir'is sol'a, ĉar la sonor'il'o son'is tiel fort'e, tiel profund'e, ke li ne pov'is kontraŭ'star'i.
“Nun ni pov'as ja ir'i kun'e!” dir'is la reĝ'id'o. Sed la mal'riĉ'a konfirm'it'o kun la lign'a'j ŝu'o'j est'is tre embaras'it'a, li tir'et'is si'a'j'n mal'long'a'j'n manik'o'j'n de la jak'o kaj dir'is, ke li tim'as, ke li ne pov'os tiel rapid'e kun'ir'i, krom tio li opini'as, ke oni dev'as serĉ'i la sonor'il'o'n dekstr'e; ĉar tiu lok'o en'hav'as ja ĉio'n grand'a'n kaj bel'a'n,
“Nu, en tia okaz'o ni kompren'ebl'e ne ir'os kun'e!” dir'is la reĝ'id'o kaj far'is adiaŭ'a'n kap'sign'o'n al la mal'riĉ'a knab'o. Ĉi tiu en'ir'is en la plej mal'lum'a'n kaj plej dens'a'n part'o'n de la arb'ar'o, kie la dorn'o'j dis'ŝir'is al li la vest'o'j'n kaj vund'is al li la vizaĝ'o'n, man'o'j'n kaj pied'o'j'n. La reĝ'id'o ankaŭ ricev'is kelk'a'j'n fort'a'j'n grat'o'j'n, sed la sun'o pri'lum'is li'a'n voj'o'n, kaj li'n ni nun sekv'os, ĉar li est'is vigl'a knab'o.
“La sonor'il'o'n mi vol'as kaj dev'as trov'i!” li dir'is, “eĉ se mi dev'us ir'i ĝis la fin'o de la mond'o.”
Mal'bel'a'j simi'o'j sid'is supr'e en la arb'o'j kaj grinc'ig'is si'a'j'n dent'o'j'n. “Ĉu ni bat'u li'n? ĉu ni bat'u li'n?” ili kri'is unu al la ali'a, “li est'as regido!”
Sed li sen'lac'e ir'is pli kaj pli profund'e'n en la arb'ar'o'n, kie kresk'is la plej strang'a'j flor'o'j. Tie star'is blank'a'j stel'form'a'j lili'o'j kun sang'ruĝ'a'j stamen'o'j, ĉiel'blu'a'j tulip'o'j, kiu'j bril'et'is en la vent'o, kaj pom'arb'o'j, kies pom'o'j tut'e simil'is grand'a'j'n bril'ant'a'j'n sap'a'j'n vezik'o'j'n. Prezent'u al vi kiel tiu'j arb'o'j dev'is bril'i en la sun'a lum'o! Ĉiu'flank'e ĉirkaŭ la plej suk'o'plen'a'j verd'a'j herb'ej'o'j, kie cerv'o kaj cerv'in'o lud'is en la herb'o, kresk'is bel'eg'a'j kverk'o'j kaj fag'o'j, kaj kie la ŝel'o de iu el tiu'j arb'o'j krev'is, tie el la fend'o kresk'is herb'o kaj long'a'j trunk'et'aĵ'o'j. Tie trov'iĝ'is eĉ grand'a'j arb'ar'a'j spac'o'j kun trankvil'a'j lag'o'j, sur kiu'j naĝ'is blank'a'j cign'o'j kaj bat'ad'is per si'a'j flug'il'o'j. La reĝ'id'o oft'e halt'ad'is kaj aŭskult'ad'is, oft'e li pens'is, ke la sonor'il'o son'as al li supr'e'n el unu el tiu'j profund'a'j lag'o'j, sed li tuj rimark'is de'nov'e, ke la son'o'j ven'as ne de tie, sed pli profund'e el la arb'ar'o.
Jen la sun'o sub'ir'is, la aer'o bril'is fajr'o'ruĝ'e, sankt'a silent'o dis'vast'iĝ'is en la arb'ar'o, kaj la reĝ'id'o, star'iĝ'is genu'e, kant'is si'a'n vesper'a'n kant'o'n kaj dir'is: “Neniam mi trov'os tio'n, kio'n mi serĉ'as! Jen la sun'o sub'ir'as, ven'as la nokt'o, la mal'lum'a nokt'o; tamen ankoraŭ unu foj'o'n mi ebl'e pov'os ek'vid'i la rond'a'n fajr'a'n disk'o'n de la sun'o, antaŭ ol ĝi tut'e kaŝ'ig'os sub la ter'o! Mi ir'os sur tiu'j'n rok'o'j'n, kiu'j majest'e lev'iĝ'as en la aer'o'n tie, kie star'as la grand'a'j arb'o'j.”
Kaj li fortik'e al'kroĉ'iĝ'is al trunk'et'aĵ'o'j kaj radik'o'j kaj grimp'is supr'e'n al la mal'sek'a'j ŝton'o'j, kie si'n tord'is akv'o'serpent'o'j, kie la buf'o'j kvazaŭ boj'is li'n; li tamen ating'is la supr'o'n, antaŭ ol la sun'o, rigard'at'a de tiu alt'aĵ'o, tut'e sub'ir'is. Ho, kia bel'eg'ec'o! La mar'o, la ne'mezur'ebl'a, bel'eg'a mar'o, kiu per si'a'j long'a'j ond'o'j frap'ad'is la bord'o'n, etend'iĝ'is antaŭ li, kaj la sun'o star'is kiel grand'a lum'a altar'o mal'proksim'e, kie la ĉiel'o kaj la ter'o don'is al si reciprok'e la man'o'n. Ĉio kun'kun'fand'iĝ'is en flam'a'j kolor'o'j, la arb'ar'o kant'is, kaj la mar'o kant'is; kaj li'a kor'o kun'kant'is. La tut'a natur'o est'is grand'a sankt'a preĝ'ej'o, kies pilastr'o'j est'is arb'o'j kaj ŝveb'ant'a'j nub'o'j, kies velur'a'n tapiŝ'o'n prezent'is flor'o'j kaj herb'o'j kaj kies grand'a kupol'o est'is la ĉiel'o mem. Tie supr'e esting'iĝ'is la ruĝ'a'j kolor'o'j, dum la sun'o iom post iom mal'aper'is, sed milion'o'j da stel'o'j ek'lum'is, milion'o'j da diamant'a'j lamp'o'j radi'is, kaj la reĝ'id'o etend'is si'a'j'n brak'o'j'n al la ĉiel'o, al la arb'ar'o kaj al la mar'o, — kaj en la sam'a moment'o de la dekstr'a flank'o al'ven'is la mal'riĉ'a konfirm'it'o kun la mal'long'a'j manik'o'j kaj la lign'a'j ŝu'o'j; li al'ven'is en la sam'a temp'o, al'ven'is per si'a voj'o, kaj ili ek'kur'is renkont'e unu al la ali'a kaj ten'is si'n je la man'o'j en la grand'a templ'o de la natur'o kaj de la poezi'o, kaj super ili ek'son'is la ne'vid'ebl'a sankt'a sonor'il'o, ĉirkaŭ'ŝveb'at'a de sankt'a'j spirit'o'j, en ĝoj'kri'a Hal'el'uj'a!
Av'in'et'o est'as tre mal'jun'a, ŝi hav'as tre mult'e da sulk'o'j sur la vizaĝ'o kaj tut'e blank'a'j'n har'o'j'n, sed ŝi'a'j okul'o'j lum'as ankoraŭ kiel du stel'o'j, ili est'as eĉ mult'e pli bel'a'j, ili est'as tiel mild'a'j, kaj est'as plezur'o rigard'i en ili'n. Ŝi ankaŭ sci'as la plej bel'a'j'n histori'o'j'n kaj hav'as vest'o'n kun grand'a'j, grand'a'j flor'o'j, ĝi est'as el tiel pez'a silk'a ŝtof'o, ke ĝi fort'e susur'as. Av'in'et'o sci'as mult'e, mult'e da afer'o'j, ĉar ŝi viv'is long'e antaŭ patr'et'o kaj patr'in'et'o, tio est'as tut'e cert'a! Av'in'et'o hav'as preĝ'o'libr'o'n kun dik'a'j arĝent'a'j kovr'il'o'j, kaj en tiu libr'o ŝi oft'e leg'as. Mez'e en tiu libr'o kuŝ'as roz'o, prem'plat'ig'it'a kaj sek'ig'it'a, ĝi ne est'as bel'a kiel tiu'j roz'o'j, kiu'j star'as antaŭ ŝi en glas'o, kaj tamen ŝi rid'et'as al tiu roz'o plej am'o'plen'e, ĉe tio eĉ aper'as larm'o'j en ŝi'a'j okul'o'j. Kial av'in'et'o en tia manier'o rigard'as la velk'int'a'n roz'o'n en la mal'nov'a libr'o? Ĉu vi tio'n sci'as? Ĉiu'foj'e, kiam la larm'o'j de av'in'et'o fal'as sur la flor'o'n, ĝi'a kolor'o far'iĝ'as pli freŝ'a, tiam la roz'o ŝvel'iĝ'as kaj la tut'a ĉambr'o plen'iĝ'as de ĝi'a bon'odor'o, la mur'o'j fal'as, kvazaŭ ili est'us nur nebul'a'j bild'o'j, kaj ĉirkaŭ'e star'as nun la verd'a, bel'eg'a arb'ar'o, kie la sun'o lum'as tra la foli'o'j, kaj av'in'et'o — ŝi est'as nun tut'e jun'a, ŝi est'as bel'a knab'in'o kun blond'a'j bukl'o'j, kun ruĝ'a'j rond'a'j vang'o'j, elegant'a kaj ĉarm'a, neni'a roz'o est'as pli freŝ'a ol ŝi, tamen la okul'o'j, la mild'a'j radi'ant'a'j okul'o'j, ili ĉiam est'as ankoraŭ la okul'o'j de av'in'et'o. Ĉe si'a flank'o sid'as vir'o, jun'a, fort'a kaj bel'a. Li don'as al ŝi la roz'o'n, kaj ŝi rid'et'as, — tiel'e av'in'et'o ja ne rid'et'as! la rid'et'o lud'as ĉirkaŭ ŝi'a buŝ'o. Jen li for'ir'as; mult'e da pens'o'j kaj mult'e da bild'o'j preter'pas'as antaŭ ŝi; la bel'a vir'o for'ir'is, la roz'o kuŝ'as en la preĝ'o'libr'o, kaj av'in'et'o — jes, ŝi de'nov'e sid'as ĉi tie kiel mal'jun'a vir'in'o kaj rigard'as la velk'int'a'n roz'o'n, kiu kuŝ'as en la libr'o.
Jen av'in'et'o plu ne viv'as. Ŝi sid'is en la brak'seĝ'o kaj rakont'is long'a'n bel'eg'a'n histori'o'n. “Kaj nun ĝi fin'iĝ'is,” ŝi dir'is, “kaj mi est'as tre lac'a, las'u mi'n nun iom dorm'et'i.” Ŝi apog'is si'n mal'antaŭ'e kaj spir'is trankvil'e, ŝi dorm'is; far'iĝ'is ĉiam pli kaj pli silent'e, ŝi'a vizaĝ'o est'is plen'a de feliĉ'o kaj pac'o, kvazaŭ sun'lum'o glit'is sur ĝi'n, kaj tiam oni dir'is, ke ŝi mort'is.
Oni ŝi'n met'is en la nigr'a'n ĉerk'o'n, ŝi kuŝ'is en'volv'it'a en blank'a tol'aĵ'o, ŝi est'is bel'a, kaj tamen la okul'o'j est'is ferm'it'a'j, sed ĉiu'j sulk'o'j de la vizaĝ'o mal'aper'is; ŝi kuŝ'is kun rid'et'o ĉirkaŭ la buŝ'o. Ŝi'a'j har'o'j est'is arĝent'e blank'a'j kaj respekt'ind'a'j, kaj la aspekt'o de la mort'int'in'o ne inspir'is tim'o'n, tio est'is ja la kar'a, bon'kor'a av'in'et'o. La preĝ'o'libr'o'n oni met'is sub ŝi'a'n kap'o'n, tio'n ŝi mem postul'is, kaj la roz'o kuŝ'is en la mal'nov'a libr'o. Tiel oni en'ter'ig'is av'in'et'o'n.
Sur la tomb'o, proksim'e de la tomb'ej'a mur'o, oni plant'is roz'arb'et'aĵ'o'n, kaj ĝi star'is en plen'a flor'ad'o, kaj la najtingal'o kant'is super ĝi, kaj de la flank'o de la preĝ'ej'o oni aŭd'is la orgen'o'n, kiu lud'is la plej bel'a'j'n himn'o'j'n, kiu'j trov'iĝ'is en la libr'o sub la kap'o de la mort'int'in'o. La lun'o lum'is rekt'e sur la tomb'o'n, sed la mort'int'in'o ne sid'is sur ĝi; ĉiu infan'o pov'is en la nokt'o ir'i tie'n sen'tim'e kaj de'ŝir'i roz'o'n ĉe la mur'o de ta tomb'ej'o. Mort'int'o sci'as pli, ol ni ĉiu'j viv'ant'o'j sci'as, li sci'as, kia'n tim'eg'o'n kaŭz'us al ni li'a aper'o. La mort'int'o'j est'as pli bon'a'j ol ni ĉiu'j, kaj tial ili ne ven'as. Ter'o kuŝ'as super la tomb'o kaj ter'o intern'e de ĝi. La preĝ'o'libr'o kun ĉiu'j si'a'j foli'o'j est'as polv'o, la roz'o kun ĉiu'j si'a'j re'memor'o'j dis'fal'is en polv'o'n. Sed super tio flor'as nov'a'j roz'o'j, super tio kant'as la najtingal'o kaj lud'as la orgen'o; oni mult'e pens'as pri la av'in'et'o kun la mild'a'j, etern'e jun'a'j okul'o'j. Okul'o'j neniam pov'as mort'i. La ni'a'j iam vid'os av'in'et'o'n, jun'a'n kaj bel'a'n kiel tiam kiam ŝi kis'is unu'a'foj'e la freŝ'a'n ruĝ'a'n roz'o'n, kiu nun est'as polv'o en la tomb'o.
Rapid'e kaj lert'e kur'ad'is kelk'e da lacert'o'j en la fend'o'j de mal'jun'a arb'o; ili bon'e pov'is kompren'i unu la ali'a'n, ĉar ili parol'is lingv'o'n de lacert'o'j.
“Ha, kia bru'ad'o kaj mastr'um'ad'o est'as tie an la mal'nov'a mont'et'o, de elf'o'j!” dir'is unu el la lacert'o'j; “pro la bru'o mi jam de du nokt'o'j ne pov'is ferm'i okul'o'n; tut'e tiel sam'e, kiel se mi kuŝ'us kaj hav'us dent'o'dolor'o'n, ĉar tiam mi ankaŭ ne pov'as dorm'i!”
“Io okaz'is!” dir'is la du'a lacert'o. “Ĝis la unu'a kri'o de kok'o ili nun ten'as la mont'et'o'n sur kvar ruĝ'a'j stang'o'j, oni ĝi'n fundament'e aer'um'as, kaj, kiel oni pov'as juĝ'i laŭ la son'ad'o de la paŝ'o'j, la elf'knab'in'o'j ekzerc'iĝ'as en nov'a'j danc'o'j. Io tie okaz'is!”
“Jes, mi parol'is kun unu el mi'a'j kon'at'a'j lumbrik'o'j,” rakont'is la tri'a lacert'o; “ĝi ven'is rekt'e el la mont'et'o, kie ĝi tag'e kaj nokt'e fos'is en la ter'o. Ĝi mult'e aŭd'is; vid'i la kompat'ind'a best'o ja ne pov'as, sed antaŭ si sent'i kaj aŭskult'i ĝi pov'o'sci'as. Ili atend'as fremd'ul'o'j'n en la mont'et'o de elf'o'j, eminent'a'j'n fremd'ul'o'j'n, sed kiu'n — tio'n la lumbrik'o ne vol'is dir'i, aŭ ebl'e ĝi mem tio'n ne sci'is. Al ĉiu'j vag'lum'o'j oni ordon'is pret'iĝ'i por torĉ'a procesi'o, kiel oni tio'n nom'as, kaj la arĝent'o kaj or'o, da kia'j la mont'et'o hav'as tre mult'e, est'as frot'pur'ig'at'a kaj el'met'at'a sub la lum'o'n de la lun'o.”
“Kiu'j pov'as est'i tiu'j fremd'ul'o'j?” dir'is ĉiu'j lacert'o'j. “Kio pov'is okaz'i? Aŭskult'u, kiel tie zum'as! Aŭskult'u, kiel tie bru'as!”
Subit'e la mont'et'o de elf'o'j mal'ferm'iĝ'is, kaj ne'jun'a elf'knab'in'o, kiu krom la nud'a dors'o est'is tre konven'e vest'it'a, salt'et'ant'e el'ir'is. Tio est'is la mastr'um'ist'in'o de la mal'jun'a reĝ'o de elf'o'j, ŝi est'is mal'proksim'a parenc'in'o de la famili'o kaj port'is sukcen'a'n kor'o'n sur la frunt'o. Vigl'e ŝi mov'ad'is si'a'j'n pied'et'o'j'n, kaj kun lert'a salt'et'ad'o ŝi ir'is rekt'e mal'supr'e'n, al la marĉ'o, al la nokt'a korv'o.
“Oni invit'as vi'n por hodiaŭ nokt'e en la mont'et'o'n de elf'o'j!” ŝi dir'is; “sed ĉu vi ne vol'os antaŭ'e far'i al ni grand'a'n komplez'o'n kaj afabl'e pren'i sur vi'n la dis'port'ad'o'n de la invit'o'j? Vi ankaŭ dev'as i'o'n far'i, ĉar vi mem ne hav'as apart'a'n dom'o'n. Ven'os al ni kelk'e da tre eminent'a'j fremd'ul'o'j, sorĉ'ist'o'j, kiu'j lud'as grand'a'n rol'o'n, kaj tial la mal'jun'a reĝ'o de elf'o'j vol'as dec'e si'n montr'i.”
“Kiu'n oni dev'as invit'i?” demand'is la nokt'a korv'o.
“Al la grand'a bal'o pov'as ven'i ĉiu, eĉ hom'o'j, se ili nur parol'as dum la dorm'ad'o, aŭ se ili pov'as far'i i'o'n ali'a'n konform'a'n al ni'a esenc'o. Sed por la ĉef'a festen'o ni dev'as observ'i plej sever'a'n elekt'o'n. Pri tio mi hav'is kun la reĝ'o de elf'o'j plen'form'a'n disput'o'n, ĉar mi opini'as, ke eĉ al fantom'o'j ni ne dev'as permes'i la ven'o'n. Sur la unu'a lok'o dev'as est'i invit'at'a la mar'a vir'et'o kun si'a fil'in'o; mi konfes'as, ke la venad'o sur sek'a'n ter'o'n ne est'as por ili grand'a plezur'o, sed oni zorg'os, ke ĉiu el ili ricev'u mal'sek'a'n ŝton'o'n por sid'i aŭ ebl'e eĉ i'o'n pli bon'a'n, kaj tial mi esper'as, ke ĉi tiu'n foj'o'n ili ne rifuz'os. Ĉiu'j'n mal'jun'a'j'n kobold'o'j'n de la unu'a vost'o'port'a klas'o, la akv'o'fe'o'j'n kaj ter'kobold'o'j'n, ni dev'as hav'i, ankaŭ la lup'fantom'o'n, la infer'ĉeval'o'n kaj la preĝ'ej'a'j'n spirit'o'j'n ni laŭ mi'a opini'o ne dev'as las'i sen invit'o. Kvankam ili aparten'as al la eklezi'ul'ar'o, kiu ne tut'e pov'as est'i al'kalkul'at'a al ni'a kompani'o, tio tamen est'as ja ili'a ofic'o, ili est'as proksim'e parenc'a'j al ni kaj oft'e far'as al ni vizit'o'j'n.”
“Bon'e!” dir'is la nokt'a korv'o kaj ek'flug'is, por dis'port'i la invit'o'j'n.
La elf'knab'in'o jam danc'is sur la mont'et'o de elf'o'j, ĉarm'e far'ant'e uz'o'n de si'a'j ŝal'o'j, kiu'j est'is teks'it'a'j el ros'o kaj lun'lum'o; tio est'is danc'o, kiu por am'ant'o'j de tia'spec'a'j plezur'o'j tre bel'e aspekt'as. Mez'e en la mont'et'o de elf'o'j la grand'a fest'o'salon'o est'is bril'ant'e ornam'it'a, la plank'o est'is lav'it'a per lun'lum'o kaj la mur'o'j'n oni ŝmir'is per gras'o de sorĉ'ist'in'o'j, tiel ke de la bril'o de la kandel'o'j ili lum'is kiel foli'o'j de tulip'o'j. En la kuir'ej'o trov'iĝ'is abund'a proviz'o da ran'o'j sur rost'o'stang'o, limak'a'j konk'o'j kun farĉ'o el infan'a'j fingr'o'j kaj salat'o'j el sem'o'j de fung'o'j, mal'sek'a'j buŝ'o'j de mus'o'j kaj cikut'o. Re'freŝ'ig'a'n trink'aĵ'o'n prezent'is la bier'aĵ'o de la marĉ'a vir'in'o kaj bril'et'ant'a salpetr'a vin'o el tomb'a'j ark'aĵ'o'j. Ĉio atest'is pri bon'hav'ec'o kaj bon'a gust'o; rust'iĝ'int'a'j najl'o'j kaj vitr'o el preĝ'ej'a'j fenestr'o'j prezent'is la frand'aĵ'o'n de la desert'o.
La mal'jun'a reĝ'o las'is polur'i si'a'n or'a'n kron'o'n per la polv'o el pist'it'a grifel'o; tio est'is tof'a grifel'o, kaj al la reĝ'o de elf'o'j est'as tre mal'facil'e hav'ig'i al si tof'a'n grifel'o'n. En la dorm'o'ĉambr'o oni pend'ig'is kurten'o'j'n kaj fiks'is ili'n per korn'o'j de limak'o'j. Est'is sufiĉ'e grand'a zum'ad'o kaj bru'ad'o.
“Nun oni dev'as ankoraŭ pri'fum'i ĉi tie per ĉeval'har'o'j kaj pork'o'har'o'j, tiam mi pov'os mi'n konsol'i, ke mi far'is ĉio'n, kio'n mi dev'is far'i!” dir'is la ne'jun'a elf'knab'in'o.
“Kar'a, bon'a patr'o!” dir'is la plej mal'grand'a el la fil'in'o'j de la reĝ'o, “ĉu mi pov'as fin'e sci'iĝ'i, kiu'j est'as la eminent'a'j fremd'ul'o'j?”
“Nu, nu!” respond'is la reĝ'o, “en tia okaz'o mi dev'as tio'n dir'i! Du el mi'a'j fil'in'o'j dev'as pret'ig'i si'n por edz'in'iĝ'o. Du cert'e edz'in'iĝ'os. La mal'jun'a gnom'o el Norveg'uj'o, kiu loĝ'as en la mal'nov'a rok'o de Dovr'o kaj posed'as mult'e da rok'a'j kastel'o'j kaj or'min'ej'o'n, kiu est'as mult'e pli bon'a ol oni supoz'as, ven'os kun si'a'j du fil'o'j, kiu'j vol'as serĉ'i por si edz'in'o'j'n. La mal'jun'a gnom'o est'as en si'a tut'a esenc'o plej honest'a nord'a mal'jun'ul'o, gaj'a, simpl'a kaj sen'artifik'a. Mi kon'as li'n de long'a temp'o, de la temp'o de ni'a jun'ec'o, kiam ni trink'is unu kun la ali'a por'frat'iĝ'o'n. Li est'is tiam ĉi tie ĉe ni, por pren'i si'a'n edz'in'o'n. Ŝi nun plu ne viv'as, ŝi est'is fil'in'o de la rok'reĝ'o de Möen. Ho, kiel mi sopir'as al la nord'a mal'jun'a gnom'o! Li'a'j fil'o'j, oni dir'as, est'as iom mal'bon'kondut'a'j, arogant'a'j knab'o'j, sed pov'as est'i, ke oni est'as mal'just'a'j koncern'e ili'n, kaj kun la temp'o ili jam solid'iĝ'os. Nun montr'u al mi, ke vi kompren'as instru'i al ili bon'a'j'n manier'o'j'n.”
“Kaj kiam ili ven'os?” demand'is unu el la fil'in'o'j.
“Tio de'pend'as de la vent'o kaj veter'o!” respond'is la elf'reĝ'o. “Kiel akurat'a'j ili est'as, tio'n pruv'as ili'a voj'ag'o, ili far'as uz'o'n de ŝip'vetur'a okaz'o. Mi dezir'is, ke ili vetur'u tra Sved'uj'o, sed la mal'jun'ul'o ĝis nun ankoraŭ ne hav'as simpati'o'n por tiu land'o. Li ne progres'as kun la temp'o, kaj tio al mi ne plaĉ'as.” Subit'e en'salt'is du vag'lum'o'j; unu kur'is pli rapid'e ol la du'a, kaj tial tiu unu ven'is antaŭ'e.
“Ili ven'as! Ili ven'as!” ili ek'kri'is.
“Don'u al mi mi'a'n kron'o'n kaj las'u mi'n star'i en la lun'lum'o!” dir'is la elf'reĝ'o.
La fil'in'o'j lev'is si'a'j'n ŝal'o'j'n kaj klin'iĝ'is ĝis la ter'o.
Jen star'is la mal'jun'a gnom'o el Dovr'o kun kron'o el hard'it'a'j fer'o'j kaj polur'it'a'j abi'a'j konus'o'j sur la kap'o; li hav'is sur si urs'a'n pelt'o'n kaj akv'o'bot'o'j'n, sed la fil'o'j hav'is nud'a'n kol'o'n kaj skot'a'n kostum'o'n, ĉar ili est'is sport'ist'o'j.
“Ĉu tio est'as mont'et'o?” demand'is la plej mal'grand'a el la knab'o'j, montr'ant'e la mont'et'o'n de elf'o'j. “Ĉe ni en Norveg'uj'o ni nom'as tio'n tru'o!”
“Knab'o'j!” dir'is la mal'jun'ul'o; “tru'o direkt'iĝ'as intern'e'n, mont'et'o direkt'iĝ'as supr'e'n! Ĉu vi ne hav'as okul'o'j'n en la kap'o?”
La sol'a, kio laŭ ili'a asert'o mir'ig'is ili'n, est'is tio, ke ili facil'e kompren'is la lingv'o'n.
“Ne afekt'u tiel!” dir'is la mal'jun'ul'o; “oni pov'us pens'i, ke vi est'as ankoraŭ mal'grand'a'j bub'o'j!”
Ili en'ir'is en la mont'et'o'n de elf'o'j, kie dum'e jam kolekt'iĝ'is la efektiv'e bon'ton'a societ'o, tiel rapid'e, kvazaŭ ili est'us al'blov'it'a'j, kaj por ĉiu est'is far'it'a ia apart'a bel'et'a kaj ĉarm'a aranĝ'o. La akv'o'fe'o'j sid'is ĉe tabl'o en tin'o'j kun akv'o, ili dir'is, ke ili sent'as si'n tut'e kiel hejm'e. Ĉiu'j sever'e observ'is la ĉe'tabl'a'n etiket'o'n, krom la du mal'grand'a'j nord'a'j gnom'o'j, kiu'j met'is la pied'o'j'n sur la tabl'o'n, ĉar ili opini'is, ke ĉio est'as konven'a por ili.
“La pied'o'j'n for de la plad'o!” ordon'is la mal'jun'a gnom'o, kaj efektiv'e ili obe'is, kvankam kun kelk'a hezit'ad'o. Si'a'n ĉe'tabl'a'n sinjor'in'o'n ili tikl'ad'is per abi'a'j konus'o'j, kiu'j'n ili hav'is ĉe si, kaj, por pli oportun'e sid'i; ili de'met'is si'a'j'n bot'o'j'n kaj don'is ili'n al la sinjor'in'o, por ke ŝi ili'n ten'u. Tut'e ali'a est'is la patr'o, la mal'jun'a gnom'o el Dovr'o. Li rakont'is en plej interes'a manier'o pri la fier'a'j nord'a'j rok'o'j kaj pri la fal'akv'o'j, kiu'j ŝaŭm'ant'e fal'eg'as mal'supr'e'n kun bru'o simil'a al frap'o'j de tondr'o kaj son'o'j de orgen'o; li rakont'is pri la salm'o, kiu salt'as eĉ kontraŭ la fal'ant'a'n akv'o'n, kiam la akv'o'fe'in'o lud'as sur or'a harp'o. Li rakont'is pri la lum'a'j vintr'a'j nokt'o'j, kiam la tint'il'o'j de la glit'vetur'il'o'j tint'ad'is kaj la knab'o'j kun brul'ant'a'j torĉ'o'j kur'ad'is sur la bril'ant'e pur'a glaci'o, kiu est'is tiel tra'vid'ebl'a, ke ili pov'is vid'i, kiel la fiŝ'o'j sub ili'a'j pied'o'j tim'iĝ'is. Jes, li pov'o'sci'is rakont'i tiel, ke la pri'skrib'at'a'j'n objekt'o'j'n oni vid'is antaŭ si kvazaŭ viv'ant'a'j'n. Oni aŭd'is bon'e la krak'ad'o'n de la muel'il'o'j, la kant'ad'o'n de la serv'ist'o'j kaj serv'ist'in'o'j, kaj oni vid'is ili'a'j'n kamp'ar'a'j'n danc'o'j'n. Hur'a! subit'e la mal'jun'a gnom'o don'is al la ne'jun'a elf'knab'in'o laŭt'a'n kis'o'n, tia'n kis'o'n, kia'n oni akcept'as sen'koler'e, kaj tamen ili tut'e ne est'is en ia parenc'ec'o inter si.
Nun la elf'knab'in'o'j dev'is danc'i, antaŭ'e simpl'e, post'e kun pied'frap'ad'o, kio efektiv'e tre bon'e al'aspekt'is al ili. Post'e komenc'iĝ'is la art'o'danc'o, aŭ, kiel ili tio'n nom'is, la “danc'el'iĝ'ad'o” . Ha, kiel ili pov'o'sci'is etend'i la pied'o'j'n! Oni ne pov'is disting'i, kie est'is komenc'o kaj kie est'is fin'o, kio est'is brak'o'j kaj kio est'is krur'o'j, simil'e al neĝ'a'j flok'o'j ĉio turn'iĝ'ad'is miks'it'e, kaj post'e ili sving'iĝ'is ĉirkaŭ'e en tia manier'o, ke al la infer'ĉeval'o far'iĝ'is ne'bon'e kaj ĝi dev'is for'las'i la tabl'o'n.
“Prrr!” dir'is la mal'jun'a gnom'o, “kiel bon'e ili administr'as si'a'j'n pied'o'j'n! Sed kio'n ali'a'n ili ankoraŭ pov'o'sci'as krom danc'i, tord'i la pied'o'j'n kaj far'i turn'o'vent'o'n?”
“Pri tio vi mem tuj konvink'iĝ'os!” dir'is la elf'reĝ'o, kaj li al'vok'is la plej jun'a'n el si'a'j fil'in'o'j. Ŝi est'is tiel delikat'a kaj klar'a, kiel lun'lum'o, ŝi est'is la plej delikat'a el ĉiu'j frat'in'o'j. Ŝi pren'is en la buŝ'o'n blank'a'n stang'o'n kaj subit'e mal'aper'is; en tio konsist'is ŝi'a art'o.
Sed la mal'jun'a gnom'o dir'is, ke tia'n art'o'n li ĉe si'a edz'in'o ne pov'us toler'i, kaj li ankaŭ ne opini'as, ke li'a'j fil'o'j est'us am'ant'o'j de io simil'a.
La du'a pov'o'sci'is ir'ad'i flank'e de si mem, kvazaŭ ŝi hav'us ombr'o'n, kio'n, kiel oni sci'as, la elf'o'j ne hav'as.
La tri'a est'is tut'e de ali'a spec'a; ŝi lern'is en la bier'far'ej'o de la marĉ'a vir'in'o, kaj ŝi pov'o'sci'is lard'i aln'a'j'n tuber'o'j'n per lampir'o'j.
“Ŝi est'os iam bon'a mastr'in'o!” dir'is la mal'jun'a gnom'o; kaj, ĉar li ne vol'is tro mult'e trink'i, li anstataŭ inter'frap'ad'o de la glas'o'j far'is por'san'a'n sign'o'n per si'a'j okul'o'j.
Nun est'is la vic'o de la kvar'a elf'knab'in'o; ŝi hav'is por lud'i grand'a'n or'a'n harp'o'n. Apenaŭ ŝi ek'frap'is la unu'a'n kord'o'n, ĉiu'j lev'is la mal'dekstr'a'n pied'o'n, ĉar la gnom'o'j est'as mal'dekstr'ul'o'j; kaj kiam ŝi ek'frap'is la du'a'n kord'o'n, ili ĉiu'j dev'is far'i, kio'n ŝi dezir'is.
“Tio est'as danĝer'a vir'in'o!” dir'is la mal'jun'a gnom'o; sed la du fil'o'j el'ir'is el la mont'et'o, ĉar al ili far'iĝ'is enu'e.
“Kaj kio'n pov'o'sci'as la sekv'ant'a fil'in'o?” demand'is la mal'jun'a gnom'o.
“Mi lern'is am'i la Norveg'o'j'n!” ŝi respond'is, “kaj mi edz'in'iĝ'os nur en tia okaz'o, se mi pov'os ven'i Norveg'uj'o'n!”
Sed la plej mal'grand'a el la fil'in'o'j flustr'is al la mal'jun'a gnom'o: “La kaŭz'o est'as tio, ke el unu nord'land'a kant'o ŝi sci'iĝ'is, ke ĉe la pere'o de da mond'o la Norveg'a'j rok'o'j rest'os kiel monument'o'j, kaj tial ŝi vol'as ir'i sur tiu'j'n rok'o'j'n, ĉar la pere'o'n ŝi tre tim'as” .
“Ha, ha!” dir'is la mal'jun'a gnom'o, “tia est'as la afer'o! Sed kio'n pov'o'sci'as la sep'a kaj last'a?”
“Antaŭ la sep'a ir'as la ses'a!” dir'is la elf'reĝ'o, ĉar li pov'o'sci'is kalkul'i; sed la ses'a tre ne dezir'is aper'i.
“Mi nur pov'o'sci'as dir'i al la hom'o'j la ver'o'n!” ŝi dir'is. “Pri mi zorg'as neni'u, kaj mi hav'as sufiĉ'e da labor'o en la prepar'ad'o de mi'a ĉemiz'o de mort'int'o.”
Nun ven'is la sep'a kaj last'a, kaj kio'n ŝi pov'o'sci'is? Ŝi pov'o'sci'is sen'fin'e rakont'i fabel'o'j'n.
“Jen est'as ĉiu'j mi'a'j kvin fingr'o'j!” dir'is la mal'jun'a gnom'o, “rakont'u al mi fabel'o'n pri ĉiu el ili!”
La elf'knab'in'o pren'is li'n je man'artik'o, kaj li rid'is tiel, ke la ventr'o al li sku'iĝ'is, kaj kiam ŝi ating'is la ring'o'fingr'o'n, kiu, kvazaŭ sci'ant'e, ke est'os fianĉ'in'o, ornam'is si'n per or'a ring'o, la mal'jun'a gnom'o ek'kri'is: “Ten'u fort'e, kio'n vi hav'as, la man'o aparten'as al vi; mi mem vol'as hav'i vi'n kiel edz'in'o'n!”
La elf'knab'in'o respond'is, ke ŝi antaŭ'e dev'as ankoraŭ rakont'i la fabel'o'n pri la ring'o'fingr'o kaj pri la mal'grand'a Petro-lud'ist'o.
“Tiu'j'n fabel'o'j'n ni aŭskult'os en vintr'o!” dir'is la mal'jun'a gnom'o, “ankaŭ pri la abi'o ni aŭskult'os kaj pri la betul'o kaj pri la donac'o'j de la arb'ar'a'j nimf'o'j kaj pri la son'ant'a frost'o! Vi hav'os sufiĉ'e da okaz'o'j por rakont'i, ĉar tie en la nord'o oni ankoraŭ tro mal'mult'e praktik'as tiu'n art'o'n. Tiam ni sid'os en la ŝton'a dom'o, kie brul'as la ken'o, kaj ni trink'os miel'vin'o'n el la or'a'j korn'o'j de la antikv'a'j nord'land'a'j reĝ'o'j. La niks'o donac'is al mi kelk'e da ili. Kiam ni tiel sid'os kun'e, ven'os vizit'e la dom'a spirit'o, li kant'os al vi ĉiu'j'n kant'o'j'n de la paŝt'ist'in'o'j. Kia plezur'o tio est'os! La salm'o salt'os kontraŭ la fal'ant'a'n akv'o'n kaj frap'os si'n kontraŭ la ŝton'a'j'n mur'o'j'n, sed ĝi tamen ne pov'os en'ir'i! Est'u cert'a, est'as tre bon'e en la kar'a mal'nov'a Norveg'uj'o! Sed kie est'as la jun'ul'o'j?”
Kie est'is la jun'ul'o'j? Ili kur'ad'is sur la kamp'o kaj esting'is la vag'lum'o'j'n, kiu'j bon'kor'e plen'um'is la pet'o'n pri aranĝ'o de torĉ'a procesi'o.
“Ĉu est'as konven'e vag'ad'i?” dir'is al ili la mal'jun'a gnom'o post ili'a re'ven'o. “Mi nun elekt'is por vi patr'in'o'n, nun vi pov'as el'serĉ'i al vi frat'in'o'n de vi'a patr'in'o.”
Sed la jun'ul'o'j dir'is, ke ili hav'as dezir'o'n far'i parol'o'j'n kaj trink'i por'frat'iĝ'o'n, sed ne hav'as eĉ la plej mal'grand'a'n dezir'o'n edz'iĝ'i. Kaj efektiv'e ili far'is parol'o'j'n, trink'is por'frat'iĝ'o'n, el'trink'ant'e ĝis la fund'o, por montr'i si'a'n art'o'n de trink'ad'o, post'e ili de'met'is si'a'j'n surtut'o'j'n kaj sen'ceremoni'e kuŝ'iĝ'is sur la tabl'o, por dorm'i. Sed la mal'jun'a gnom'o danc'is kun si'a jun'a fianĉ'in'o en la ĉambr'o kaj inter'ŝanĝ'is kun ŝi bot'o'j'n, ĉar tio est'as pli bon'ton'a, ol inter'ŝanĝ'o de ring'o'j.
“Nun kri'as la kok'o!” dir'is la ne'jun'a elf'knab'in'o, kiu est'is la ĉef'a mastr'um'ist'in'o. “Nun ni dev'as ferm'i la fenestr'a'j'n kovr'il'o'j'n, por ke la sun'o ne en'lum'u brul'ig'ant'e!”
Kaj tiam la mont'et'o ferm'iĝ'is.
Sed ekster'e la lacert'o'j kur'ad'is supr'e'n kaj mal'supr'e'n en la krev'int'a arb'o, kaj unu dir'is al ali'a: “Ho, kiel plaĉ'as al mi la nord'land'a mal'jun'a gnom'o!”
“Al mi pli plaĉ'as la jun'ul'o'j!” dir'is la lumbrik'o, sed la kompat'ind'a mizer'a best'o ne pov'is ja vid'i!
Est'is iam mal'grand'a knab'in'o, tre delikat'a kaj bel'et'a, sed en somer'o ŝi dev'is ĉiam ir'i nud'a'pied'e, ĉar ŝi est'is mal'riĉ'a, kaj en vintr'o kun grand'a'j lign'a'j ŝu'o'j, tiel ke la pied'artik'o de ŝi'a mal'grand'a pied'et'o far'iĝ'ad'is tut'e ruĝ'a, kio aspekt'is tre mizer'e.
Mez'e en la vilaĝ'o loĝ'is la mal'jun'a patr'in'o-ŝu'ist'in'o. Ŝi sid'is kaj kudr'is, tiel bon'e kiel ŝi pov'is, el ruĝ'a'j mal'nov'a'j ĉifon'o'j de drap'o par'o'n da mal'grand'a'j ŝu'o'j. Ili est'is sufiĉ'e mal'elegant'a'j, sed la mal'jun'ul'in'o hav'is tre bon'a'n intenc'o'n, kiam ŝi entrepren'is la labor'o'n por la mal'grand'a knab'in'o. La knab'in'et'o est'is nom'at'a Karen.
Ĝust'e en la tag'o de en'ter'ig'o de si'a patr'in'o ŝi ricev'is la ruĝ'a'j'n ŝu'o'j'n kaj port'is ili'n je la unu'a foj'o. Por funebr'o ili cert'e est'is ne tre konven'a'j, sed ŝi ja ne hav'is ali'a'j'n, kaj tial ŝi met'is ili'n sur si'a'j'n nud'a'j'n pied'et'o'j'n kaj tia'manier'e ir'is post la mizer'a ĉerk'o.
Subit'e aper'is grand'a mal'nov'mod'a kaleŝ'o, en kiu sid'is alt'a mal'jun'a vir'in'o. Ŝi rigard'is la mal'grand'a'n knab'in'o'n kaj ek'sent'is kompat'o'n al ŝi. Tial ŝi dir'is al la pastr'o: “Aŭskult'u, don'u al mi la mal'grand'a'n knab'in'o'n, mi fidel'e zorg'os pri ŝi!”
Karen imag'is al si, ke ĉio'n ĉi tio'n ŝi dev'as dank'i nur al la ruĝ'a'j ŝu'o'j, sed la mal'jun'a vir'in'o dir'is, ke ili est'as terur'a'j, kaj ordon'is, ke oni ili'n for'brul'ig'u. Karen'o'n mem oni vest'is pur'e kaj dec'e; ŝi dev'is vizit'ad'i la lern'ej'o'n kaj lern'i kudr'i, kaj la hom'o'j dir'ad'is, ke ŝi est'as bel'et'a, sed la spegul'o dir'ad'is: “Vi est'as pli ol bel'et'a, vi est'as bel'a!”
Unu foj'o'n la reĝ'in'o vetur'is tra la land'o, hav'ant'e kun si si'a'n mal'grand'a'n fil'in'o'n, kiu est'is reĝ'id'in'o. La hom'o'j en grand'a amas'o kolekt'iĝ'is antaŭ la palac'o, kaj ankaŭ Karen est'is tie. La mal'grand'a reĝ'id'in'o en blank'a'j vest'o'j star'is ĉe pord'o de balkon'o kaj las'is admir'i si'n; tren'aĵ'o'n aŭ or'a'n kron'o'n ŝi ne hav'is, sed ŝi hav'is sur si bel'eg'a'j'n ruĝ'a'j'n maroken'a'j'n ŝu'o'j'n, kiu'j cert'e est'is mult'e pli elegant'a'j ol tiu'j, kiu'j'n patr'in'o-ŝu'ist'in'o far'is por la mal'grand'a Karen. Neni'o en la mond'o pov'as est'i kompar'at'a kun ruĝ'a'j ŝu'o'j!
Karen est'is nun en tia aĝ'o, ke ŝi dev'is est'i konfirm'at'a; ŝi ricev'is nov'a'j'n vest'o'j'n, kaj ankaŭ nov'a'j'n ŝu'o'j'n ŝi est'is ricev'ont'a. La riĉ'a ŝu'ist'o en la urb'o pren'is mezur'o'n por ŝi'a mal'grand'a pied'o. Tio est'is far'it'a en li'a dom'o, en li'a propr'a ĉambr'o, en kiu star'is grand'a'j vitr'a'j ŝrank'o'j kun bel'eg'a'j ŝu'o'j kaj bril'led'a'j bot'o'j. Tio aspekt'is bel'e, sed la mal'jun'a vir'in'o bedaŭr'ind'e ne bon'e vid'is, kaj tial tio ne far'is al ŝi plezur'o'n. Mez'e inter la ŝu'o'j star'is par'o da ruĝ'a'j, ĝust'e tiel sam'a'j kiel tiu'j, kiu'j'n port'is la reĝ'id'in'o; kiel bel'a'j ili est'is! La ŝu'ist'o dir'is, ke ili est'is far'it'a'j por grafi'din'o, sed ne est'is laŭ'mezur'a'j.
“Tio kred'ebl'e est'as bril'led'o?” demand'is la mal'jun'a vir'in'o, “ili tiel bril'as!”
“Jes, ili bril'as!” dir'is Karen; kaj ili montr'iĝ'is laŭ'mezur'a'j kaj est'is aĉet'it'a'j; sed la mal'jun'a vir'in'o ne sci'is, ke ili est'as ruĝ'a'j, ĉar neniam ŝi permes'us al Karen ir'i al konfirm'o kun ruĝ'a'j ŝu'o'j, sed nun ŝi permes'is. Ĉiu'j hom'o'j rigard'is ŝi'a'n pied'o'j'n, kaj kiam trans la sojl'o'n de la preĝ'ej'o ŝi en'ir'is al la ĥor'ej'o, ŝi hav'is la impres'o'n, kvazaŭ eĉ la mal'nov'a'j bild'o'j sur la tomb'a'j monument'o'j, la portret'o'j de la predik'ist'o'j kaj de la predik'ist'edz'in'o'j, kun la rigid'a'j kol'um'o'j kaj long'a'j nigr'a'j rob'o'j, fiks'is si'a'j'n okul'o'j'n sur ŝi'a'j ruĝ'a'j ŝu'o'j; kaj nur pri ili ŝi pens'is, kiam la predik'ist'o met'is al ŝi la man'o'n sur la kap'o'n kaj parol'is pri la sankt'a bapt'o, pri la inter'lig'o kun Di'o, kaj ke ŝi de nun dev'as kondut'i kiel plen'kresk'a krist'an'in'o. La orgen'o lud'is tiel solen'e, la ĉarm'a'j infan'a'j voĉ'o'j kant'is, kaj la mal'jun'a kantor'o kant'is, sed Karen pens'is nur pri la ruĝ'a'j ŝu'o'j.
Post tag'mez'o la mal'jun'a vir'in'o sci'iĝ'is de ĉiu'j flank'o'j, ke la ŝu'o'j est'is ruĝ'a'j, kaj ŝi dir'is, ke tio est'as mal'bel'a, ke tio ne est'as konven'a kaj ke est'ont'e Karen, ĉiu'foj'e kiam ŝi ir'os en la preĝ'ej'o'n, met'u sur si'n nigr'a'j'n ŝu'o'j'n, eĉ se ili est'os mal'nov'a'j.
La sekv'ant'a'n dimanĉ'o'n est'is la unu'a eŭkaristi'o de la konfirm'it'o'j; Karen rigard'is antaŭ'e la nigr'a'j'n ŝu'o'j'n, post'e ŝi rigard'is la ruĝ'a'j'n — kaj post'e ŝi de'nov'e rigard'is la ruĝ'a'j'n kaj sur'met'is ili'n. Est'is bel'eg'a sun'lum'o; Karen kaj la mal'jun'a vir'in'o ir'is laŭ voj'et'o tra la gren'o, kie est'is iom polv'e.
Ĉe la pord'o de la preĝ'ej'o star'is mal'jun'a soldat'o kun lam'baston'o kaj kun ekster'ordinar'e long'a barb'o, kiu est'is pli ruĝ'a ol blank'a; jes, ĝi cert'e est'is ruĝ'a. Li klin'iĝ'is ĝis la ter'o kaj demand'is la mal'jun'a'n vir'in'o'n, ĉu li ebl'e sen'polv'ig'u al ŝi la ŝu'o'j'n. Karen ankaŭ etend'is antaŭ'e'n si'a'n mal'grand'a'n pied'o'n. “Ha, kia'j bel'eg'a'j danc'ŝu'o'j!” dir'is la soldat'o. “Sid'u fortik'e dum la danc'ad'o!” kaj li ek'frap'is per la man'o la pland'o'j'n.
La mal'jun'o vir'in'o don'is al la soldat'o mon'er'o'n kaj en'ir'is kun Karen en la preĝ'ej'o'n.
Ĉiu'j hom'o'j en la preĝ'ej'o rigard'is la ruĝ'a'j'n ŝu'o'j'n de Karen, kaj ĉiu'j bild'o'j ili'n rigard'is, kaj kiam Karen genu'star'iĝ'is antaŭ la altar'o kaj al'met'is al la lip'o'j la or'a'n kalik'o'n, ŝi pens'is nur pri la ruĝ'a'j ŝu'o'j. Ili kvazaŭ naĝ'is antaŭ ŝi en la kalik'o; kaj ŝi forges'is kun'kant'i la himn'o'n, ŝi forges'is preĝ'i si'a'n Patroni'a'n.
Ĉiu'j hom'o'j nun for'las'is la preĝ'ej'o'n, kaj la mal'jun'a vir'in'o en'ir'is en si'a'n kaleŝ'o'n, Karen jam est'is lev'int'a si'a'n pied'o'n, por en'ir'i post ŝi, kiam la mal'jun'a soldat'o, kiu star'is tut'e apud'e, dir'is: “Vid'u, kia'j bel'eg'a'j danc'ŝu'o'j!” Karen ne pov'is si'n de'ten'i, por ne far'i kelk'e da danc'paŝ'o'j! sed kiam ŝi komenc'is, la pied'o'j danc'is kaj danc'is sen'ĉes'e. Est'is tiel, kvazaŭ la ŝu'o'j ricev'is potenc'o'n super ŝi, ŝi danc'is ĉirkaŭ la angul'o'n de la preĝ'ej'o, ĉar ŝi ne pov'is halt'i. La koĉer'o dev'is kur'i post ŝi kaj kapt'i ŝi'n; li lev'is ŝi'n en la kaleŝ'o'n, sed eĉ nun ankoraŭ la pied'o'j sen'ripoz'e daŭr'ig'is si'a'n danc'ad'o'n, tiel ke ŝi dolor'ig'e sur'tret'is la pied'o'j'n de la bon'a mal'jun'a vir'in'o. Nur kiam ŝi de'met'is de si la ŝu'o'j'n, la pied'o'j ricev'is ripoz'o'n.
Hejm'e la ŝu'o'j est'is met'it'a'j en ŝrank'o'n, sed Karen sen'lac'e ĉiam rigard'ad'is ili'n.
Jen la mal'jun'a vir'in'o mal'san'iĝ'is, kaj oni dir'is, ke tre danĝer'e. Fleg'ad'o kaj vart'ad'o est'is nepr'e neces'a, kaj neni'u est'is al ŝi pli proksim'a ol Karen. Sed en la urb'o est'is grand'a bal'o, al kiu Karen est'is invit'it'a. Ŝi rigard'is la mal'jun'a'n vir'in'o'n, kiu est'is ja ne'sav'ebl'e pere'ont'a, ŝi rigard'is la ruĝ'a'j'n ŝu'o'j'n, kaj ŝajn'is al ŝi, ke tio ne est'as pek'o. Ŝi sur'met'is la ruĝ'a'j'n ŝu'o'j'n — tio'n ŝi ja pov'is far'i — sed tiam ŝi ir'is al la bal'o kaj komenc'is danc'i, kaj tio'n ŝi ne dev'is far'i.
Sed kiam ŝi vol'is dekstr'e'n, la ŝu'o'j danc'is mal'dekstr'e'n, kaj kiam ŝi vol'is supr'e'n en la salon'o'n, la ŝu'o'j danc'is mal'supr'e'n el la salon'o, mal'supr'e'n laŭ la ŝtup'ar'o, tra ta strat'o kaj ekster la urb'a'n pord'eg'o'n. Ŝi danc'is, kaj ŝi est'is dev'ig'at'a danc'i, rekt'e antaŭ'e'n, en la mal'lum'a'n arb'ar'o'n.
Tiam inter la arb'o'j io ek'lum'is, kaj ŝi pens'is, ke tio est'as la lun'o, ĉar tio est'is viz'ag'o; sed tio est'is la mal'jun'a soldat'o kun la ruĝ'a barb'o; li sid'is kaj balanc'is la kap'o'n kaj dir'is: “Kia'j bel'eg'a'j danc'ŝu'o'j!”
Tiam ŝi ek'tim'is kaj vol'is de'ĵet'i la ruĝ'a'j'n ŝu'o'j'n, sed ili sid'is fortik'e; ŝi for'ĵet'is de si si'a'j'n ŝtrump'o'j'n, sed la ŝu'o'j est'is fortik'e al'kresk'int'a'j al la pied'o'j, kaj ŝi danc'is kaj ŝi est'is dev'ig'at'a danc'i tra kamp'o'j kaj herb'ej'o'j, en pluv'o kaj en sun'lum'o, tag'e kaj nokt'e, sed nokt'e est'is plej terur'e.
Ŝi danc'is en la ne'ferm'it'a'n tomb'ej'o'n, sed la mort'int'o'j, kiu'j tie ripoz'is, ne danc'is, ili hav'is i'o'n mult'e pli bon'a'n por far'i, ol danc'i. Ŝi vol'is sid'iĝ'i sur la tomb'o de mal'riĉ'ul'o, kie flor'is la mal'dolĉ'a vermifug'o, sed por ŝi ne ekzist'is ripoz'o nek halt'o, kaj kiam ŝi al'danc'is al la ne'ferm'it'a pord'o de la preĝ'ej'o, ŝi ek'vid'is apud ĝi anĝel'o'n en long'a'j blank'a'j vest'o'j, kun flug'il'o'j, kiu'j de la ŝultr'o'j ating'is ĝis la ter'o; li'a vizaĝ'o est'is sever'a kaj serioz'a, kaj en la man'o li ten'is larĝ'a'n kaj lum'ant'a'n glav'o'n.
“Vi danc'os,” li dir'is, “vi danc'os en vi'a'j ruĝ'a'j ŝu'o'j, ĝis vi far'iĝ'os pal'a kaj mal'varm'a, ĝis vi'a haŭt'o ĉirkaŭ'kovr'os nur skelet'o'n! Vi danc'os de pord'o al pord'o, kaj kie loĝ'as fier'a'j vant'a'j infan'o'j, tie vi frap'os je la pord'o, por ke ili vi'n aŭd'u kaj vi'n tim'u. Vi danc'os, vi danc'os....”
“Indulg'o'n!” ek'kri'is Karen. Sed ŝi ne aŭd'is, kio'n la anĝel'o respond'is, ĉar la ŝu'o'j ŝi'n for'port'is tra la pord'o sur la kamp'o'n, trans voj'o'j'n kaj voj'et'o'j'n, kaj sen'ĉes'e ŝi dev'is danc'i.
Unu maten'o'n ŝi preter'danc'is preter unu pord'o, kiu est'is al ŝi tre bon'e kon'at'a. Intern'e son'is sankt'a'j kant'o'j, oni el'port'is ĉerk'o'n, kovr'it'a'n per flor'kron'o'j. Tiam ŝi sci'iĝ'is, ke la mal'jun'a vir'in'o mort'is, kaj ŝi hav'is la sent'o'n, ke ŝi est'as for'las'it'a de ĉiu'j kaj la anĝel'o de Di'o ŝi'n kondamn'is.
Ŝi danc'is kaj ŝi est'is dev'ig'at'a danc'i, danc'i en la mal'lum'a nokt'o. La ŝu'o'j port'is ŝi'n trans dorn'o'j'n kaj ŝtip'o'j'n, kaj ŝi est'is ŝir'at'a ĝis'sang'e; ŝi danc'is trans la erik'ej'o'n al mal'grand'a sol'e star'ant'a dom'o. Ĉi tie, kiel ŝi sci'is, loĝ'is la ekzekut'ist'o, kaj ŝi ek'frap'et'is per la fingr'o'j je la fenestr'a'j vitr'o'j kaj dir'is:
“El'ven'u! el'ven'u! Mi ne pov'as en'ven'i, ĉar mi dev'as danc'i!”
La ekzekut'ist'o respond'is: “Vi kred'ebl'e ne sci'as, kiu mi est'as! Mi de'hak'as al la mal'bon'a'j hom'o'j la kap'o'n, kaj nun mi aŭd'as, ke mi'a hak'il'o tint'as!”
“Ne de'hak'u al mi la kap'o'n!” dir'is Karen, “ĉar en tia okaz'o mi ne pov'us pent'i mi'a'n pek'o'n! Sed de'hak'u al mi la pied'o'j'n kun la ruĝ'a'j ŝu'o'j.” Ŝi konfes'is si'a'n grand'a'n kulp'o'n, kaj la ekzekut'ist'o de'hak'is al ŝi la pied'o'j'n kun la ruĝ'a'j ŝu'o'j, sed la ŝu'o'j danc'is kun la mal'grand'a'j pied'o'j for, trans la kamp'o'n, en la profund'a'n arb'ar'o'n.
Li far'is por ŝi lign'a'j'n krur'o'j'n kaj lam'baston'o'j'n, lern'ig'is al ŝi mort'kant'o'n, kiu'n ordinar'e kant'as la mal'riĉ'a'j pek'ul'o'j, kaj ŝi kis'is la man'o'n, kiu de'hak'is ŝi'a'j'n pied'o'j'n, kaj ŝi ir'is plu'e'n tra la erik'ej'o.
“Nun mi sufer'is sufiĉ'e pro la ruĝ'a'j ŝu'o'j!” ŝi dir'is; “nun mi ir'os en la preĝ'ej'o'n, por ke oni pov'u mi'n vid'i!” Rapid'e ŝi ir'is al la pord'o de la preĝ'ej'o; sed kiam ŝi al'proksim'iĝ'is, la ruĝ'a'j ŝu'o'j danc'is antaŭ ŝi, kaj ŝi tim'iĝ'is kaj ir'is re'turn'e.
Dum la tut'a semajn'o ŝi est'is mal'gaj'a kaj plor'is mult'e da varm'eg'a'j larm'o'j; sed kiam ven'is la dimanĉ'o, ŝi dir'is: “Ver'e, nun mi sufiĉ'e sufer'is kaj lukt'is! Nun mi opini'as, ke mi est'as tiel sam'e bon'a, kiel mult'a'j el tiu'j; kiu'j sid'as en la preĝ'ej'o kaj fier'e rigard'as de supr'e la ali'a'j'n.” Kuraĝ'e ŝi komenc'is si'a'n ir'ad'o'n; sed kiam ŝi apenaŭ ven'is ĝis la en'ir'a pord'o de la tomb'ej'o, ŝi subit'e ek'vid'is, ke la ruĝ'a'j ŝu'o'j danc'as antaŭ ŝi. Ŝi tim'iĝ'is, re'turn'is si'n kaj pent'is tut'kor'e pri si'a pek'o.
Ŝi ir'is al la dom'o de la pastr'o kaj propon'is si'n kiel serv'ist'in'o'n; ŝi promes'is, ke ŝi est'os diligent'a kaj far'os ĉio'n, kio'n ŝi'a'j fort'o'j permes'os, ke pri la pag'o ŝi ne zorg'as, ŝi nur dezir'as de'nov'e ricev'i rifuĝ'o'n kaj est'i ĉe bon'a'j hom'o'j. La pastr'edz'in'o kompat'is ŝi'n kaj pren'is ŝi'n kiel serv'ist'in'o'n. Ŝi est'is ĉiam diligent'a kaj medit'em'a. Silent'e ŝi sid'ad'is kaj aŭskult'ad'is atent'e, kiam la pastr'o vesper'e laŭt'e leg'is el la Bibli'o. Ĉiu'j infan'o'j ŝi'n ek'am'is; sed kiam ili parol'is pri bel'a'j vest'o'j kaj ornam'o'j kaj pri tio, kiel agrabl'e kred'ebl'e est'as est'i reĝ'id'in'o, ŝi balanc'ad'is la kap'o'n.
La sekv'ant'a'n dimanĉ'o'n ĉiu'j ir'is en la preĝ'ej'o'n kaj demand'is ŝi'n, ĉu ŝi vol'as akompan'i ili'n; sed mal'ĝoj'e kaj kun larm'o'j en la okul'o'j ŝi rigard'is si'a'j'n lam'baston'o'j'n, kaj tiam la ali'a'j ir'is, por aŭskult'i la vort'o'n de Di'o, sed ŝi ir'is sol'a en si'a'n mal'grand'a'n ĉambr'et'o'n, kiu est'is nur tiel grand'a, por don'i lok'o'n al lit'o kaj unu seĝ'o. Tie ŝi sid'iĝ'is kun si'a preĝ'o'libr'o, kaj dum ŝi kun pi'a anim'o leg'is en ĝi, la vent'o al'port'ad'is al ŝi el la preĝ'ej'o la son'o'j'n de la orgen'o, kaj ŝi lev'is si'a'n larm'o'mal'sek'a'n vizaĝ'o'n kaj dir'is: “Di'o est'u favor'kor'a al mi, la pek'ul'in'o!”
Tiam la sun'o ek'lum'is hel'e kaj seren'e, kaj tut'e antaŭ ŝi aper'is la anĝel'o de Di'o en la blank'a'j vest'o'j, la sam'a, kiu'n ŝi en tiu fatal'a nokt'o vid'is en la preĝ'ej'o, sed li ne ten'is plu la akr'a'n glav'o'n, li ten'is bel'eg'a'n verd'a'n branĉ'o'n, tut'e kovr'it'a'n de roz'o'j. Li ek'tuŝ'is per ĝi la plafon'o'n, kiu etend'is si'n pli kaj pli alt'e'n, kaj tie, kie ĝi est'is tuŝ'it'a, ek'lum'is or'a stel'o; li ek'tuŝ'is la mur'o'j'n, kaj ili pli'vast'iĝ'is, ĝis ŝi ek'vid'is la orgen'o'n, kiu est'is lud'at'a, kaj la mal'nov'a'j'n bild'o'j'n de la antaŭ'a'j pastr'o'j kaj pastr'edz'in'o'j. La paroĥ'an'o'j sid'is en la fest'e ornam'it'a'j seĝ'o'j kaj kant'is el la preĝ'o'libr'o. Tia'manier'e la preĝ'ej'o mem ven'is al la kompat'ind'a serv'ist'in'o en ŝi'a'n mal'grand'a'n, mal'vast'a'n ĉambr'et'o'n, aŭ ebl'e ŝi ven'is tie'n. Ŝi sid'is en preĝ'ej'a seĝ'o apud la ceter'a'j dom'an'o'j de la pastr'o, kaj kiam post la fin'o de la sankt'a kant'o ŝi ek'rigard'is, ili kap'salut'is ŝi'n kaj dir'is: “Est'is bon'a ag'o, ke vi ven'is, Karen!”
“Est'is favor'kor'aĵ'o de Di'o!” ŝi respond'is.
Kaj la orgen'o lud'is, kaj la ĥor'o de la infan'a'j voĉ'o'j son'is mild'e kaj ĉarm'e. La hel'a sun'lum'o varm'e flu'is tra la fenestr'o en la preĝ'ej'a'n seĝ'o'n, en kiu Karen sid'is. Ŝi'a kor'o far'iĝ'is tiel plen'a de sun'lum'o, pac'o kaj ĝoj'o, ke ĝi krev'is. Sur la radi'o'j de la sun'o ŝi'a anim'o flug'is al Di'o, kaj antaŭ Li'a tron'o neni'u demand'is pri la ruĝ'a'j ŝu'o'j.
Pul'o, akrid'o kaj cerambik'o vol'is iam vid'i, kiu el ili pov'as salt'i plej alt'e, kaj tial ili invit'is la tut'a'n mond'o'n kaj ĉiu'j'n ali'a'j'n, kiu'j vol'us ven'i, por rigard'i tiu'n art'konkurs'o'n. Oni dev'as konfes'i, tri el'prov'it'a'j salt'ist'o'j est'is tiu'j, kiu'j kun'ven'is tie en la ĉambr'o.
“Al tiu, kiu salt'os plej alt'e, mi don'os mi'a'n fil'in'o'n kiel edz'in'o'n!” dir'is la reĝ'o, “ĉar est'us efektiv'e tro mizer'e, se tiu'j person'o'j salt'us sen'rekompenc'e.”
La pul'o el'paŝ'is la unu'a; ĝi montr'is si'a'j'n bon'a'j'n manier'o'j'n, salut'ant'e ĉiu'flank'e'n; ne est'as mir'ind'e, ĉar sang'o de fraŭl'in'o'j flu'is en ĝi'a'j vejn'o'j, kaj — kio hav'as grav'a'n signif'o'n — ĝi est'is al'kutim'iĝ'int'a al inter'rilat'o'j kun hom'o'j.
Post'e el'paŝ'is la akrid'o; cert'e, ĝi est'is mult'e pli pez'a; sed ĝi hav'is graci'a'n kresk'o'n kaj aper'is en verd'a uniform'o, kiu est'is ĉe ĝi de'nask'iĝ'a; krom tio ĝi fier'is pri tio, ke ĝi de'ven'as el tre antikv'a famili'o en la land'o Egipta, kie tiu famili'o est'is tre alt'e honor'at'a, Oni pren'is ĝi'n de liber'a kamp'o kaj met'is en kart'o'dom'o'n, kies tri etaĝ'o'j ĉiu'j est'as konstru'it'a'j el lud'kart'o'j kun la figur'a flank'o intern'e'n. Tie ekzist'as pord'o'j kaj fenestr'o'j, kiu'j ĉiu'j est'as el'tranĉ'it'a'j nur en tia'j kart'o'j, kiu'j prezent'as ker'a'j'n dam'o'j'n. “Mi kant'as tiel,” ĝi fanfaron'is, “ke dek'ses indiĝen'a'j gril'o'j, kiu'j fajf'ad'is de si'a plej fru'a infan'ec'o kaj tamen ne ricev'is kart'o'dom'o'n, ĉe la aŭskult'ad'o de mi'a kant'ad'o pro ĉagren'o far'iĝ'is ankoraŭ pli mal'dik'a'j ol ili est'is jam antaŭ'e.”
Ambaŭ, la pul'o kaj la akrid'o, tia'manier'e atent'ig'is ĉiu'n pri si'a valor'o kaj pri tio, ke ili pov'as si'n rigard'i kiel ind'a'j'n ricev'i la man'o'n de reĝ'id'in'o.
La cerambik'o neni'o'n dir'is, sed oni asert'is pri ĝi, ke ĝi des pli mult'e pens'as, kaj kiam la kort'a hund'o ĝi'n pri'flar'is, ĝi garanti'is, ke la cerambik'o est'as el bon'a famili'o. La mal'jun'a konsil'an'o, kiu pro persist'a silent'ad'o ricev'is tri orden'o'j'n; asert'is, ke li sci'as tut'e cert'e, ke la cerambik'o hav'as la kapabl'o'n de antaŭ'dir'ad'o, ke laŭ ĝi'a dors'o oni pov'as antaŭ'vid'i, ĉu oni hav'os mild'a'n ĉu sever'a'n vintr'o'n, kaj tio'n oni ne pov'as vid'i eĉ sur la dors'o de la kalendar'ist'o.
“Mi neni'o'n dir'as!” dir'is la mal'jun'a reĝ'o, “sed mi ir'as mi'a'n propr'a'n voj'o'n kaj hav'as mi'a'j'n propr'a'j'n pens'o'j'n!”
Jen oni dev'is far'i la prov'o'n. La pul'o salt'is tiel alt'e, ke neni'u pov'is tio'n vid'i, kaj tial oni dir'is, ke ĝi tut'e ne salt'is, kaj tio est'is ja mizer'a kalumni'o.
La akrid'o salt'is nur du'on'o'n de tiu alt'ec'o, sed bedaŭr'ind'e ĝi salt'is al la reĝ'o rekt'e en la vizaĝ'o'n kaj la reĝ'o dir'is, ke tio est'as mal'bon'kondut'a.
La cerambik'o long'e star'is silent'e kaj pri'pens'ad'is; tiel ke oni fin'e pens'is, ke ĝi tut'e ne pov'o'sci'as salt'i.
“Ĉu ĝi nur ne mal'san'iĝ'is?” dir'is la hund'o kaj de'nov'e ĝi'n pri'flar'is. Furr! ĝi subit'e per oblikv'a sving'iĝ'o salt'is rekt'e sur la brust'o'n al la reĝ'id'in'o, kiu sid'is sur mal'alt'a or'a benk'et'o.
Tiam la reĝ'o dir'is: “La plej alt'a salt'o est'as, kiam oni per ek'salt'o lev'iĝ'as ĝis mi'a fil'in'o, ĉar en tio konsist'as la ver'a bon'ton'ec'o, sed por tia ide'o est'as bezon'at'a bon'a kap'o, kaj la cerambik'o pruv'is, ke ĝi hav'as kap'o'n. Ĝi hav'as la kap'o'n sur la ĝust'a lok'o.”
Kaj tial ĝi ricev'is la reĝ'id'in'o'n.
“Mi salt'is ja plej alt'e!” konsol'is si'n la pul'o. “Sed est'as tut'e egal'e. Ŝi pren'u la pez'a'n moŝt'o'n! Mi salt'is ja plej alt'e, sed por est'i bon'e vid'at'a en la mond'o, oni dev'as hav'i sufiĉ'a'n korp'o'n!”
Post tio la pul'o ir'is en fremd'land'a'n milit'serv'o'n, kie, kiel oni dir'as, ĝi est'as mort'ig'it'a.
La akrid'o sid'iĝ'is ekster'urb'e en kav'o kaj medit'is pri tio, kiel strang'e ir'as la afer'o'j en la mond'o, kaj ĝi ankaŭ dir'is: “Korp'o'n oni dev'as hav'i, korp'o'n oni dev'as hav'i!” Kaj ĝi ek'kant'is si'a'n strang'e mal'gaj'a'n kant'o'n, el kiu ni pren'is ni'a'n histori'o'n, kiu, se ĝi ne est'us pres'it'a, pov'us est'i rigard'at'a kiel mensog'aĵ'o.
Ĉu vi iam vid'is ver'e mal'nov'mod'a'n ŝrank'o'n, tut'e nigr'a'n pro mal'jun'ec'o kaj kun skulpt'it'a'j spiral'aĵ'o'j kaj foli'aĵ'o'j? Ĝust'e tia star'is en unu loĝ'ej'o. Ĝi est'is hered'aĵ'o el la temp'o de la pra'av'in'o, kaj la skulpt'aĵ'o, per kiu ĝi est'is kovr'it'a de supr'e ĝis mal'supr'e, prezent'is roz'o'j'n kaj tulip'o'j'n. La plej strang'a'j spiral'aĵ'o'j trov'iĝ'is sur ĝi, kaj el ili el'star'is mal'grand'a'j kap'o'j de cerv'o'j kun mult'e'pint'a'j korn'o'j. Sed en la mez'o sur la ŝrank'o star'is skulpt'it'a tut'a vir'o; li hav'is rid'ind'a'n aspekt'o'n, kaj li mem efektiv'e rid'is, aŭ pli ĝust'e li rikan'is, ĉar oni neniel pov'is tio'n nom'i rid'ad'o. Krom tio li hav'is kapr'a'j'n pied'o'j'n, mal'grand'a'j'n korn'o'j'n, el'ir'ant'a'j'n el la frunt'o, kaj long'a'n barb'o'n. La infan'o'j, kiu'j ordinar'e lud'ad'is en la ĉambr'o, nom'is li'n ĉiam la kapr'o'pied'a super'a kaj sub'a ĝeneral'a ĉef'milit'estr'o. Li'a nom'o est'is konform'a al li'a aspekt'o; kiel li'a form'o est'is skulpt'it'a kun grand'a mal'facil'ec'o, tiel ankaŭ li'a nom'o est'is tre mal'facil'e el'parol'ebl'a, kaj ne ekzist'as mult'e da hom'o'j, kiu'j pov'us fier'i per tia titol'o. Mult'e da art'o kaj pen'o'j est'is el'uz'it'a, por ekzist'ig'i li'n. Sen'inter'romp'e li rigard'ad'is al la tualet'a tabl'o, ĉar tie star'is ĉarm'a mal'grand'a paŝt'ist'in'o el porcelan'o. Ŝi'a'j ŝu'o'j est'is or'it'a'j, ŝi'a vest'o est'is bel'et'e buk'it'a per roz'o, kaj krom tio ŝi hav'is or'a'n ĉapel'o'n kaj paŝt'ist'a'n baston'o'n; ŝi est'is io ĉarm'a, Tut'e apud ŝi star'is mal'grand'a kamen'tub'ist'o, karb'o'nigr'a, sed ankaŭ el porcelan'o. Li est'is tiel sam'e elegant'a kaj pur'a, kiel ĉiu ali'a; ke li prezent'is kamen'tub'ist'o'n, tio est'is kaŭz'it'a nur de kapric'o de la fabrik'ist'o de porcelan'aĵ'o'j; ĉi tiu tiel sam'e bon'e pov'us far'i el li reĝ'id'o'n, ĉar est'is tut'e egal'e.
Tre ĉarm'e li star'is tie kun si'a ŝtup'et'ar'o kaj kun ver'e knab'in'a vizaĝ'o kiel lakt'o kaj sang'o, kaj tio en efektiv'ec'o est'is erar'o, ĉar iom nigr'a li ja pov'us est'i. Li star'is plej proksim'e de la paŝt'ist'in'o. Ambaŭ ili est'is star'ig'it'a'j tie, kie ili star'is, kaj ĉar ili est'is star'ig'it'a'j tiel proksim'e, ili inter'fianĉ'iĝ'is. Kaj efektiv'e tio est'is tre ĝust'a parti'o, ambaŭ est'is jun'a'j, ambaŭ est'is el la sam'a porcelan'o kaj egal'e romp'ebl'a'j.
Proksim'e de ili star'is ankoraŭ ali'a figur'o de tri'obl'a grand'ec'o. Ĝi prezent'is mal'jun'a'n Ĥin'o'n, kiu pov'o'sci'is balanc'i la kap'o'n; li ankaŭ est'is el porcelan'o, kaj li dir'is, ke li est'as la av'o de la mal'grand'a paŝt'ist'in'o, kio'n li tamen ne pov'is pruv'i. Li asert'is, ke li hav'as potenc'o'n super ŝi, kaj tial al la kapr'o'pied'a super'a kaj sub'a ĝeneral'a ĉef'milit'estr'o, kiu svat'iĝ'is pri la mal'grand'a paŝt'ist'in'o, li kap'balanc'is si'a'n jes'o'n.
“Vi ricev'as edz'o'n,” dir'is la mal'jun'a Ĥin'o, “edz'o'n, kiu, kiel mi supoz'as, est'as el mahagon'a lign'o; li pov'as far'i vi'n kapr'o'pied'a super'a kaj sub'a ĝeneral'a ĉef'milit'estr'edz'in'o. Li hav'as plen'a'n ŝrank'o'n da arĝent'aĵ'o'j, ne kalkul'ant'e la en'hav'o'n de la sekret'a'j fak'o'j.”
“Sed mi ne vol'as ir'i en la mal'lum'a'n ŝrank'o'n!” dir'is la mal'grand'a paŝt'ist'in'o; “oni dir'is al mi, ke li tie hav'as dek'unu porcelan'a'j'n edz'in'o'j'n!”
“Tiam vi est'os la dek'du'a!” dir'is la Ĥin'o. “Kiam hodiaŭ nokt'e krak'os en la mal'nov'a ŝrank'o, vi fest'os vi'a'n inter'edz'iĝ'o'n, kiel mi est'as Ĥin'o!” Kaj li ek'balanc'is la kap'o'n kaj en'dorm'iĝ'is.
Sed la paŝt'ist'in'o plor'is kaj rigard'is si'a'n plej'am'at'o'n, la porcelan'a'n kamen'tub'ist'o'n.
“Mi pet'as vi'n plej insist'e,” ŝi dir'is, “ir'u kun mi en la mal'proksim'a'n mond'o'n, ĉar ĉi tie ni ne pov'as rest'i!”
“Mi far'os ĉio'n, kio'n vi vol'as!” dir'is la mal'grand'a kamen'tub'ist'o. “Ni tuj ir'u; mi est'as konvink'it'a, ke mi pov'os liver'i al vi viv'rimed'o'j'n per mi'a profesi'o!”
“Se ni almenaŭ jam est'us for'las'int'a'j la tabl'o'n!” ŝi respond'is; “mi far'iĝ'os de'nov'e gaj'a nur tiam, kiam ni est'os jam ekster'e en la mal'proksim'a mond'o!”
Li konsol'is ŝi'n kaj montr'is al ŝi, kiel ŝi dev'as met'i si'a'n pied'et'o'n sur la skulpt'it'a'j'n rand'o'j'n kaj sur la or'it'a'j'n foli'aĵ'o'j'n ĉirkaŭ la pied'o de la tabl'o; si'a'n ŝtup'et'ar'o'n li ankaŭ uz'is kiel help'o'n, kaj tia'manier'e ili baldaŭ est'is mal'supr'e sur la plank'o. Sed kiam ili ek'rigard'is la mal'nov'a'n ŝrank'o'n, ili rimark'is en ĝi strang'et'a'n mal'trankvil'ec'o'n. Ĉiu'j skulpt'it'a'j cerv'o'j el'star'ig'is pli antaŭ'e'n si'a'j'n kap'o'j'n, lev'is la korn'ar'o'j'n kaj turn'is la kol'o'j'n. La kapr'o'pied'a super'a kaj sub'a ĝeneral'a ĉef'milit'estr'o ekscit'it'e salt'is supr'e'n kaj kri'is al la mal'jun'a Ĥin'o: “Jen ili for'kur'as! Jen ili for'kur'as!”
Fort'a terur'o atak'is ili'n, kaj rapid'e ili en'salt'is en la fak'o'n de la sub'fenestr'a benk'o.
Tie kuŝ'is tri aŭ kvar lud'kart'ar'o'j, kiu'j est'is ne komplet'a'j, kaj mal'grand'a pup'a teatr'o, kiu, kiom la cirkonstanc'o'j tio'n permes'is, est'is aranĝ'it'a por lud'o. Tie oni ĝust'e en tiu moment'o lud'is komedi'o'n, kaj ĉiu'j dam'o'j, la karo'a, ker'a, tref'a kaj pik'a, sid'is en la unu'a vic'o kaj vent'um'ad'is si'n per si'a'j tulip'o'j, kaj post ili star'is ĉiu'j bub'o'j kaj montr'is, ke ili hav'as kap'o'n, eĉ ne sol'e supr'e, sed ankaŭ mal'supr'e, kiel la lud'kart'o'j ja ordinar'e hav'as. La teatr'aĵ'o trakt'is pri du ge'am'ant'o'j, al kiu'j la sort'o ne permes'is ricev'i si'n reciprok'e, kaj la paŝt'ist'in'o plor'is pri tio, ĉar tio est'is kiel ŝi'a propr'a histori'o.
“Mi ne pov'as tio'n el'ten'i!” ŝi ek'kri'is. “Mi dev'as el'ir'i el la fak'o.” Sed kiam ili de'nov'e star'is sur la plank'o kaj ek'rigard'is al la tabl'o supr'e'n, ili vid'is, ke la mal'jun'a Ĥin'o vek'iĝ'is kaj balanc'iĝ'ad'is per la tut'a korp'o; en si'a mal'supr'a part'o li est'is ja nur bul'o.
“Jen ven'as la mal'jun'a Ĥin'o!” ek'kri'is la mal'grand'a paŝt'ist'in'o kaj fal'is pro aflikt'o sur si'a'j'n porcelan'a'j'n genu'o'j'n.
“Mi hav'as ide'o'n!” dir'is la kamen'tub'ist'o. “Ni ramp'u en la vaz'o'n, kiu star'as tie en la angul'o; tie ni pov'as kuŝ'i sur roz'o'j kaj lavend'o'j, kaj al li, se li al'proksim'iĝ'os, ni pov'os ŝut'i sal'o'n en la okul'o'j'n!”
“Tio ne pov'as sav'i ni'n por ĉiam!” respond'is la paŝt'ist'in'o; “krom tio mi sci'as, ke la mal'jun'a Ĥin'o kaj tiu vaz'o iam est'is fianĉ'ig'it'a'j inter si, kaj mal'nov'a am'o, kiel oni dir'as, ne rust'iĝ'as. Ne, rest'as neni'a ali'a rimed'o, ol ir'i en la mal'proksim'a'n mond'o'n!”
“Ĉu vi efektiv'e hav'as la kuraĝ'o'n ir'i kun mi en la mal'proksim'a'n mond'o'n?” demand'is la kamen'tub'ist'o. “Ĉu vi pri'pens'is, kiel grand'a ĝi est'as kaj ke ni neniam plu pov'os re'ven'i ĉi tie'n?”
“Mi pri'pens'is!” ŝi dir'is decid'e.
La kamen'tub'ist'o fiks'e ŝi'n ek'rigard'is kaj dir'is: “Mi'a voj'o ir'as tra la kamen'tub'o! Ĉu vi efektiv'e hav'as la kuraĝ'o'n ramp'i kun mi tra la forn'o, kiel tra la intern'o, tiel ankaŭ tra la tub'o? Per tiu voj'o ni ven'os en la kamen'tub'o'n, kaj tie mi est'as en mi'a element'o. Ni lev'iĝ'os tiel alt'e'n, ke ili ne pov'os ni'n ating'i, kaj tut'e supr'e tie trov'iĝ'as tru'o, tra kiu ni el'ir'as en la mal'proksim'a'n mond'o'n.”
Kaj li al'konduk'is ŝi'n al la pord'et'o de la forn'o.
“Hu, kiel nigr'e tie est'as!” ŝi dir'is, ŝi tamen ir'is kun li tra la intern'o kaj tra la tub'o, kie ŝi'n ĉirkaŭ'is plej mal'lum'eg'a nokt'o.
“Nun ni est'as en la kamen'tub'o!” li dir'is; “kaj vid'u, super ni bril'et'as plej bel'a stel'o!”
Efektiv'e tio est'is stel'o en la ĉiel'o, kiu lum'is rekt'e sur ili'n, kvazaŭ ĝi vol'us montr'i al ili la voj'o'n. Kaj ili grimp'is kaj grimp'is sur abomen'ind'a voj'o tiel alt'e'n, tiel alt'e'n. Sed li lev'ad'is kaj ŝov'ad'is, li ten'is ŝi'n kaj montr'ad'is al ŝi la plej bon'a'j'n lok'o'j'n; kie'n ŝi dev'as met'i si'a'j'n porcelan'a'j'n pied'et'o'j'n. Tiel ili iom post iom tra'grimp'is ĝis la rand'o de la kamen'tub'o kaj sid'iĝ'is sur ĝi, ĉar ili est'is fort'e lac'a'j, pri kio cert'e neni'u mir'os.
Alt'e super ili etend'iĝ'is la ĉiel'o kun ĉiu'j si'a'j stel'o'j, kaj sub ili vid'iĝ'is la tegment'o'j de la dom'o'j. Vast'a panoram'o prezent'iĝ'is al ili, mal'proksim'a vid'o sur la grand'a'n mond'o'n. Tiel la kompat'ind'a paŝt'ist'in'o ĝi'n ne imag'is al si; ŝi apog'is si'a'n kap'et'o'n al si'a kamen'tub'ist'o kaj plor'is tiel mal'dolĉ'e, ke la or'o de ŝi'a zon'o de'salt'is.
“Tio est'as tro mult'e!” ŝi dir'is; “tio'n mi ne pov'as el'ten'i! La mond'o est'as tro grand'a! Ho, se mi est'us de'nov'e sur la mal'grand'a tabl'o sub la spegul'o! Neniam mi far'iĝ'os de'nov'e gaj'a, antaŭ ol mi est'os tie. Se mi sekv'is vi'n en la mal'proksim'a'n mond'o'n, vi pov'as nun sekv'i mi'n hejm'e'n, se vi efektiv'e mi'n am'as.”
La kamen'tub'ist'o admon'is ŝi'n per prudent'o, direkt'is la inter'parol'ad'o'n sur la mal'jun'a'n Ĥin'o'n kaj la kapr'o'pied'a'n super'a'n kaj sub'a'n ĝeneral'a'n ĉef'milit'estr'o'n, sed ŝi ĝem'plor'is tiel, ke eĉ ŝton'o aŭ pli ĝust'e porcelan'o dev'is mol'iĝ'i, kaj ŝi kis'is si'a'n mal'grand'a'n kamen'tub'ist'o'n tiel kor'e, ke li ne pov'is si'n de'ten'i, por ne ced'i al ŝi, kiel ajn mal'saĝ'a tio est'is.
Tiel ili nun de'nov'e kun grand'a mal'facil'ec'o grimp'is tra la kamen'tub'o mal'supr'e'n, ramp'is tra la intern'o kaj tra la tub'o, kio cert'e ne est'is io agrabl'a, kaj jen ili star'is en la mal'lum'a forn'o. Tie ili aŭskult'is mal'antaŭ la pord'et'o, por sci'iĝ'i, kiel la afer'o'j star'as en la ĉambr'o. En ĝi est'is tut'e silent'e; ili el'rigard'is, — ha, tie kuŝ'is la Ĥin'o mez'e sur la plank'o, li est'is fal'int'a de la tabl'o, kiam li vol'is post'kur'i ili'n, kaj li kuŝ'is romp'it'a en tri pec'o'j'n. La tut'a dors'o de'apart'iĝ'is kiel unu pec'o, kaj la kap'o rul'iĝ'is en angul'o'n. La kapr'o'pied'a super'a kaj sub'a ĝeneral'a ĉef'milit'estr'o star'is tie, kie li ĉiam star'is kaj medit'is.
“Est'as terur'e!” dir'is la mal'grand'a paŝt'ist'in'o, “la mal'jun'a av'et'o dis'romp'iĝ'is en pec'o'j'n, kaj ni est'as kulp'a'j pri tio. Tio'n mi ne pov'as post'viv'i!” Kaj ŝi tord'is si'a'j'n mal'grand'a'j'n man'et'o'j'n.
“Oni cert'e pov'os ankoraŭ kun'kun'glu'i li'n!” dir'is la kamen'tub'ist'o. “Ho jes, oni pov'os tre bon'e li'n kun'kun'glu'i. Nur ne est'u tuj tiel mal'kviet'a. Se oni cement'os li'n en la dors'o kaj don'os al li solid'a'n vinkt'o'n en la nuk'o; tiam li de'nov'e est'as kiel nov'a kaj pov'os ankoraŭ sufiĉ'e ni'n insult'i.”
“Tiel vi opini'as?” ŝi demand'is. Kaj tiam ili re'turn'e grimp'is sur la tabl'o'n kaj star'iĝ'is sur si'a antaŭ'a lok'o.
“Tiel mal'proksim'e'n ni sekv'e ven'is!” dir'is ironi'e la kamen'tub'ist'o. “Ni pov'is ne far'i la klopod'o'j'n!”
“Se ni nur antaŭ'e kun'kun'glu'us la mal'jun'a'n av'et'o'n!” dir'is la paŝt'ist'in'o. “Ĉu tio kost'os tre mult'e?” Kaj oni li'n kun'kun'glu'is. La posed'ant'o'j las'is cement'i li'n en la dors'o, bon'a vinkt'o est'is tra'met'it'a tra li'a kol'o, kaj li far'iĝ'is kiel nov'a, nur balanc'i la kap'o'n li plu ne pov'is.
“Vid'ebl'e vi far'iĝ'is fier'a de tiu temp'o, kiam vi romp'iĝ'is!” dir'is la kapr'o'pied'a super'a kaj sub'a ĝeneral'a ĉef'milit'estr'o, “ŝajn'as al mi, ke tio tut'e ne est'as dec'a kaŭz'o por fier'iĝ'o! Ĉu mi ŝi'n hav'os, aŭ ĉu mi ŝi'n ne hav'os?”
La kamen'tub'ist'o kaj la mal'grand'a paŝt'ist'in'o pet'eg'e rigard'is la mal'jun'a'n Ĥin'o'n; ili tim'is, ke li kap'jes'os; sed li ne pov'is tio'n far'i; kaj li ne vol'is rakont'i al fremd'ul'o, ke li hav'as konstant'a'n vinkt'o'n en la nuk'o. Tial la porcelan'a'j hom'et'o'j rest'is kun'e kaj ben'is la vinkt'o'n de la av'et'o kaj am'is si'n reciprok'e, ĝis ili romp'iĝ'is.
En Dan'uj'o star'as mal'nov'a kastel'o, nom'at'a Kronborg, kiu trov'iĝ'as tut'e ĉe la Sundo, kie la grand'a'j ŝip'o'j ĉiu'tag'e grand'a'nombr'e preter'vetur'as, Angl'a'j, Rus'a'j, Prus'a'j, Ili salut'as la mal'nov'a'n kastel'o'n per kanon'o'j: “Bum!” kaj la mal'nov'a kastel'o respond'as ankaŭ per kanon'o'j: “Bum!” Ĉar tio est'as la lingv'o de la kanon'o'j, per kiu ili dir'as “Bon'a'n tag'o'n” kaj “Kor'a'n dank'o'n”, En vintr'o tie ne pas'as ŝip'o'j, tiam la tut'a Sundo ĝis la Sved'a bord'o est'as kovr'it'a de glaci'o. Plen'form'a voj'o tie trans'konduk'as, sur ĝi flirt'as la flag'o'j Dan'a kaj Sved'a, kaj la frat'a'j popol'o'j de Dan'uj'o kaj Sved'uj'o salut'as si'n reciprok'e, ne per kanon'o'j, sed per amik'a man'prem'o, kaj ili pren'as unu'j de la ali'a'j blank'a'n pan'o'n kaj kring'o'j'n, ĉar fremd'a manĝ'aĵ'o hav'as plej bon'a'n gust'o'n. Sed la plej bel'a kaj plej interes'a est'as tamen la mal'nov'a Kronborg, sub kiu, en profund'a, mal'lum'a kel'o, kie'n oni neniu'n en'las'as, sid'as la Dan'o Holger. Li est'as vest'it'a per fer'o kaj ŝtal'o kaj apog'as si'a'n kap'o'n sur la fort'a'j brak'o'j; li'a long'a barb'o pend'as mal'supr'e'n el la marmor'a tabl'o, kiu'n ĝi tra'kresk'is. Li dorm'as kaj sonĝ'as, sed en la sonĝ'o li vid'as ĉio'n, kio okaz'as supr'e en Dan'uj'o. Ĉiu'n Krist'nask'a'n vesper'o'n ven'as anĝel'o de Di'o kaj dir'as al li, ke li'a'j sonĝ'o'j est'as baz'it'a'j sur real'aĵ'o kaj ke li pov'as trankvil'e dorm'i plu'e, ĉar Dan'uj'o ankoraŭ ne trov'iĝ'as en ia grand'a danĝer'o. Sed se ĝi iam fal'os en tia'n danĝer'o'n, tiam la mal'jun'a Dan'o Holger lev'iĝ'os, tiel ke la tabl'o krev'os, kiam li liber'ig'os si'a'n barb'o'n. Tiam li de'nov'e el'ir'os en la tag'lum'o'n kaj ek'bat'os la mal'amik'o'j'n tiel, ke la son'ad'o'n de la batal'il'o'j oni aŭd'os en ĉiu'j land'o'j de la mond'o.
Ĉio'n ĉi tio'n pri la Dan'o Holger iam rakont'is mal'jun'a av'o al si'a mal'grand'a nep'o, kaj la mal'grand'ul'o sci'is, ke kio'n la av'o rakont'as, tio est'as pur'a ver'o. Dum li tiel sid'is kaj rakont'is, li skulpt'is grand'a'n lign'a'n bild'o'n. Ĝi dev'is prezent'i la Dan'o'n Holger kaj est'is destin'it'a por ornam'i la antaŭ'aĵ'o'n de ŝip'o, ĉar la mal'jun'a av'o laŭ si'a profesi'o est'is skulpt'ist'o, kaj tio est'as tia hom'o, kiu el'tranĉ'as la antaŭ'aĵ'a'j'n figur'o'j'n, laŭ kiu'j ĉiu ŝip'o hav'as si'a'n nom'o'n. Ĉi tie li nun el'tranĉ'is la Dan'o'n Holger, kiu star'is rekt'e kaj fier'e kaj en unu man'o ten'is la larĝ'a'n batal'a'n glav'o'n, dum la du'a man'o est'is apog'at'a al la Dan'a blazon'o.
La mal'jun'a av'o rakont'is tiom mult'e pri glor'a'j Dan'a'j vir'o'j kaj vir'in'o'j, ke la mal'grand'a nep'o fin'e imag'is al si, ke li sci'as nun tiom sam'e mult'e, kiom pov'as sci'i la Dan'o Holger, kiu ja nur sonĝ'as pri ĉio. Kiam la knab'o est'is en'lit'ig'it'a, li tiom mult'e pens'is pri tio, ke li profund'e en'ŝov'is si'a'n menton'o'n en la lit'kovr'il'o'n, kaj ŝajn'is al li, ke li hav'as long'a'n barb'o'n, kiu al'kresk'is al ĝi.
La mal'jun'a av'o tamen rest'is ankoraŭ ĉe si'a labor'o kaj skulpt'is la last'a'n part'o'n, la Dan'a'n blazon'o'n. Kiam ĝi est'is fin'it'a, li pri'rigard'is la tut'a'n far'it'aĵ'o'n kaj pens'is pri ĉio, kio'n li leg'is kaj aŭd'is kaj kio'n li hodiaŭ vesper'e rakont'is al la mal'grand'a knab'o. Li mov'et'is la kap'o'n, viŝ'is si'a'j'n okul'vitr'o'j'n, sur'met'is ili'n de'nov'e kaj dir'is: “En mi'a temp'o la Dan'o Holger cert'e ne re'ven'os; sed la knab'o tie en la lit'o ebl'e hav'os la okaz'o'n vid'i li'n kaj part'o'pren'i en la far'o'j, se ili est'as ver'aĵ'o.” La mal'jun'a av'o de'nov'e mov'et'is la kap'o'n, kaj ju pli long'e li rigard'is si'a'n Dan'o'n Holger, des pli klar'e far'iĝ'is al li, ke li far'is bon'a'n bild'o'n. Li preskaŭ hav'is la impres'o'n, kvazaŭ spirit'o de viv'o ĝi'n tra'flu'as, kvazaŭ ĝi ricev'as kolor'o'j'n kaj la arm'aĵ'o bril'as kiel ŝtal'o kaj fer'o. La kor'o'j en la Dan'a blazon'o far'iĝ'is vid'ebl'e ĉiam pli kaj pli ruĝ'a'j, kaj la leon'o'j kun la or'a'j kron'o'j prepar'is si'n por salt'o.
“Ĉi tio est'as ja la plej bel'a el ĉiu'j blazon'o'j de la mond'o!” dir'is la mal'jun'ul'o. “La leon'o'j signif'as fort'o'n kaj la kor'o'j mild'ec'o'n kaj am'o'n.” Li rigard'is la supr'a'n leon'o'n kaj pens'is ĉe tio pri la reĝ'o Knut, kiu al'katen'is la grand'a'n Angl'uj'o'n al la tron'o de Dan'uj'o; kaj li rigard'is la du'a'n leon'o'n kaj pens'is pri Valdemar, kiu unu'ig'is Dan'uj'o'n kaj sub'met'is la Vend'a'j'n land'o'j'n. Li rigard'is la tri'a'n leon'o'n kaj re'memor'is Margaret'o'n, kiu unu'ig'is la Skandinav'a'j'n regn'o'j'n sub unu sceptr'o. Sed kiam li rigard'is la ruĝ'a'j'n kor'o'j'n, ili lum'is ankoraŭ pli bril'e ol antaŭ'e, ili ali'form'iĝ'is en flam'o'j'n, kiu'j mov'iĝ'is, kaj en si'a spirit'o li sekv'is ĉiu'n el ili.
La unu'a flam'o transport'is li'n en mal'vast'a'n, mal'lum'a'n mal'liber'ej'o'n. Tie sid'is mal'liber'ul'in'o, ĉarm'eg'a vir'in'o, fil'in'o de Kristian'o la Kvar'a: Eleonor'o Ulfeldt; kaj la flam'o sid'iĝ'is kiel roz'o sur ŝi'a brust'o kaj inter'fianĉ'iĝ'is kun'e kun ŝi'a kor'o en unu am'a'n fajr'o'n, kun la kor'o de la plej nobl'a kaj plej bon'a el ĉiu'j Dan'o'j vir'in'o'j.
“Ho, kia kor'o en la blazon'o de Dan'uj'o!” dir'is la mal'jun'a av'o.
Kaj li'a spirit'o sekv'is la du'a'n flam'o'n, kiu konduk'is li'n ekster'e'n sur la mar'o'n, kie tondr'is la kanon'o'j, kie la ŝip'o'j star'is en'volv'it'a'j en fum'o de pulv'o; kaj la flam'o al'kroĉ'iĝ'is en form'o de orden'a ruband'o al la brust'o de Hvitfeldt, kiam li si'n kaj si'a'n ŝip'o'n eksplod'e pere'ig'is, por sav'i la ŝip'ar'o'n.
La tri'a flam'o transport'is li'n al la mal'gaj'a'j kaban'o'j de Grenland'o, kie la misi'ist'o Han Egede kun am'o labor'is per vort'o'j kaj far'o'j; la flam'o est'is stel'o sur li'a brust'o, kor'o por la Dan'a blazon'o.
Kaj la re'memor'o de la mal'jun'a av'o kur'is antaŭ'e'n antaŭ la ŝveb'ant'a flam'o, ĉar li sci'is, al kiu cel'o la flam'o streb'is. En la mizer'a dom'et'o de la vilaĝ'an'in'o star'is Frederik'o la Ses'a kaj skrib'is si'a'n nom'o'n per kreto sur la trab'o. La flam'o trem'is sur li'a brust'o, trem'is en li'a kor'o; en tiu vilaĝ'an'a dom'et'o li'a kor'o far'iĝ'is kor'o en la blazon'o de Dan'uj'o. La mal'jun'a av'o viŝ'is si'a'j'n okul'o'j'n, ĉar li kon'is ja reĝ'o'n Frederik'o'n kun la arĝent'e blank'a'j har'o'j kaj la honest'a'j blu'a'j okul'o'j kaj viv'is por li, kaj li kun'met'is si'a'j'n man'o'j'n kaj silent'e rigard'is antaŭ'e'n. Tiam la bo'fil'in'o de la mal'jun'a av'o al'ir'is al li kaj atent'ig'is li'n, ke est'as jam mal'fru'e, ke li ĉes'u labor'i kaj sid'iĝ'u al la kovr'it'a vesper'manĝ'a tabl'o.
“Bel'a tamen est'as la kre'it'aĵ'o, kiu'n vi far'is, av'o!” ŝi dir'is. “La Dan'a Holger kaj ni'a tut'a mal'nov'a blazon'o! Ŝajn'as al mi, ke ĉi tiu'n vizaĝ'o'n mi jam iam vid'is!”
“Ne, vi ĝi'n cert'e ne vid'is!” respond'is la mal'jun'a av'o, “sed mi ĝi'n vid'is, kaj mi pen'is skulpt'i ĝi'n en lign'o tiel, kiel ĝi en la re'memor'o ankoraŭ ŝveb'as antaŭ mi'a anim'o. Tio est'is tiam, kiam la Angl'o'j star'is sur la ankr'ad'ej'o, en la tag'o, kiu est'as glor'a en la kronik'o'j de Dan'uj'o, la du'a'n de April'o, kiam ni montr'is, ke ni est'as ankoraŭ la mal'nov'a'j Dan'o'j. Sur la fregat'o ‘Dan'uj'o’, sur kiu mi serv'is en la ŝip'taĉment'o de Steen Bille, unu vir'o batal'is flank'e de mi. Est'is kvazaŭ la kugl'o'j zorg'e li'n evit'as! Gaj'e li kant'ad'is mal'nov'a'j'n melodi'o'j'n kaj paf'ad'is kaj batal'ad'is, kvazaŭ li est'us pli ol hom'o. Mi memor'as ankoraŭ klar'e li'a'n vizaĝ'o'n; sed de kie li ven'is, kie'n li ir'is, mi ne sci'as, neni'u sci'as. Oft'e mi pens'is, ke tio pov'is est'i la mal'jun'a Dan'a Holger, kiu al'naĝ'is el Kronborg, por help'i al ni en la hor'o de danĝer'o. Tia est'is mi'a pens'o, kaj tie star'as li'a bild'o.”
La bild'o ĵet'is supr'e'n sur la mur'o'n long'a'n ombr'o'n, kiu part'e etend'iĝ'is ankoraŭ sur la plafon'o'n. Oni hav'is la impres'o'n, kvazaŭ ĝi ven'as de la propr'a viv'ant'a person'o de la Dan'a Holger, ĉar la ombr'o mov'iĝ'ad'is, kio ceter'e pov'is est'i kaŭz'at'a ankaŭ de la ne'regul'a mov'iĝ'ad'o de la kandel'a flam'o; kaj la bo'fil'in'o kis'is la mal'jun'a'n av'o'n kaj konduk'is li'n al la grand'a brak'seĝ'o antaŭ la tabl'o, kaj ŝi kaj ŝi'a edz'o; kiu est'is ja la fil'o de la mal'jun'a av'o kaj la patr'o de la mal'grand'a knab'o, kiu kuŝ'is en la lit'o, sid'is kaj manĝ'is si'a'n vesper'manĝ'o'n. La mal'jun'a av'o rakont'is pri la Dan'a'j leon'o'j kaj la Dan'a'j kor'o'j; pri la fort'o kaj la mild'ec'o, kaj klar'ig'is en plej konvink'a manier'o, ke krom la fort'o, kiu trov'iĝ'as en la glav'o, ekzist'as ankoraŭ ali'a fort'o. Kaj li montr'is al la libr'o'bret'o, sur kiu kuŝ'is mal'nov'a'j libr'o'j, sur kiu kuŝ'is la plen'a kolekt'o de komedi'o'j de Holberg, kiu'j'n li pro ili'a amuz'ec'o tiel oft'e leg'is, ke li opini'is, ke li re'kon'as en ili ĉiu'j'n person'o'j'n de si'a'j mal'nov'a'j tag'o'j.
“Vid'u, tiu ankaŭ pov'o'sci'is bat'i!” dir'is la mal'jun'a av'o; “ĉiu'j'n mal'saĝ'aĵ'o'j'n kaj krud'aĵ'o'j'n de la popol'o li bat'ad'is tiel long'e, kiel la sort'o al li permes'is.” Kaj la mal'jun'a av'o kap'sign'is en la direkt'o al la spegul'o, sur kies tabl'et'o star'is la kalendar'o kun la “Rond'a Tur'o”, la observatori'o, kiel titol'a vinjet'o, kaj li dir'is: “Tycho Brahe, li ankaŭ est'is vir'o, kiu pov'o'sci'is aplik'i glav'o'n; ne por hak'i karn'o'n kaj ost'o'n, sed por tra'hak'i pli klar'a'n voj'o'n inter la stel'o'j de la firmament'o! Kaj plu'e li, kies patr'o est'is mi'a sam'profesi'an'o, li, la fil'o de la mal'jun'a skulpt'ist'o, li, kiu'n ni mem vid'is kun la blank'a'j har'o'j kaj la larĝ'a'j ŝultr'o'j, li, kies nom'o re'son'as en ĉiu'j land'o'j de la mond'o! Jes, li pov'o'sci'as hak'i, mi pov'o'sci'as nur tranĉ'et'i! Ho jes, la Dan'a Holger pov'as aper'i en divers'a'j form'o'j, tiel ke la fam'o pri la Dan'a fort'o est'as aŭd'at'a sur la tut'a ter'a glob'o! Ni trink'u glas'o'n pro la memor'o pri Bartel Thorwaldsen!”
Sed la mal'grand'a knab'o en la lit'o vid'is klar'e la mal'nov'a'n Kronborgon ĉe la Sundo, la viv'ant'a'n Dan'a'n Holgeron, kiu profund'e mal'supr'e sid'as kun barb'o en'kresk'int'a en la tabl'o'n kaj sonĝ'as pri ĉio, kio okaz'as ĉi tie supr'e. Sed Holger sonĝ'is ankaŭ pri la mal'grand'a mizer'a ĉambr'o, en kiu sid'is la skulpt'ist'o. Li aŭd'is ĉio'n, kio tie est'is rakont'at'a, li mov'et'is en la dorm'ad'o la kap'o'n kaj dir'is:
“Jes, vi Dan'o'j, memor'u pri mi, konserv'u mi'n en vi'a'j pens'o'j! Mi ven'os en la moment'o de mizer'o!”
Tie antaŭ Kronborg lum'is la hel'a tag'o, kaj la vent'o transport'ad'is la ton'o'j'n de la arb'ar'a korn'o el la najbar'a land'o; la ŝip'o'j preter'vetur'ad'is kaj salut'ad'is: “Bum! Bum!” kaj el Kronborg oni respond'ad'is: “Bum! Bum!” Sed kiel ajn fort'e oni paf'ad'is, tamen la Dan'a Holger ne vek'iĝ'is, ĉar tio est'is ja nur: “Bon'a'n tag'o'n!” kaj “Kor'a'n dank'o'n!” Por li'n vek'i, dev'as est'i paf'at'e ali'e; sed li cert'e iam vek'iĝ'os, ĉar la Dan'a Holger hav'as medol'o'n en la ost'o'j.
Est'is terur'e mal'varm'e; neĝ'o fal'ad'is, kaj far'iĝ'is jam vesper'o; tio est'is la last'a vesper'o en la jar'o, vesper'o de Silvestr'o. En tiu mal'varm'o kaj en tiu mal'lum'o sur la strat'o ir'is mal'grand'a mal'riĉ'a knab'in'o kun ne'kovr'it'a kap'o kaj nud'a'j pied'o'j. Est'as ver'o, ke ŝi hav'is sur si pantofl'o'j'n, kiam ŝi for'ir'is el si'a dom'o; sed tio est'is tre grand'a'j pantofl'o'j, ili antaŭ'e est'is uz'at'a'j de ŝi'a patr'in'o, tiel grand'a'j ili est'is, kaj ili'n la knab'in'et'o perd'is, kiam ŝi rapid'is trans'kur'i la strat'o'n, kiam du kaleŝ'o'j kun furioz'a rapid'ec'o preter'galop'is; unu pantofl'o'n oni plu ne pov'is trov'i, kaj kun la ali'a for'kur'is iu knab'o, kiu promes'is, ke li uz'os ĝi'n kiel lul'il'o'n, kiam li iam hav'os infan'o'j'n.
Tia'manier'e la mal'grand'a knab'in'o ir'ad'is sur la nud'a'j graci'a'j pied'et'o'j, kiu'j de mal'varm'o est'is tut'e ruĝ'a'j kaj blu'a'j. En si'a mal'nov'a antaŭ'tuk'o ŝi port'is amas'o'n da alumet'o'j, kaj unu fask'et'o'n ŝi ten'is en la man'o. En la daŭr'o de la tut'a tag'o neni'u i'o'n aĉet'is de ŝi, neni'u don'is al ŝi almoz'o'n. Mal'sat'a kaj trem'ant'a de frost'o la kompat'ind'a knab'in'et'o tren'ad'is si'n plu'e'n kaj aspekt'is jam tut'e sen'esper'a kaj sen'kuraĝ'a. La neĝ'a'j flok'o'j fal'ad'is sur ŝi'a'j'n long'a'j'n blond'a'j'n har'o'j'n, kiu'j en bel'a'j bukl'o'j pend'is super ŝi'a nuk'o, sed pri tiu ornam'o ŝi cert'e ne pens'is. El ĉiu'j fenestr'o'j radi'is hel'a bril'o de kandel'o'j, kaj sur ĉiu'j strat'o'j est'is sent'at'a la odor'o de bon'gust'a anser'a rost'aĵ'o. Est'is ja vesper'o de Silvestr'o, kaj tiu pens'o okup'is ĉiu'j'n sent'o'j'n de la mal'grand'a knab'in'o.
En unu angul'o inter du dom'o'j; el kiu'j unu iom pli el'star'is sur la strat'o'n ol la ali'a, ŝi kaŭr'e sid'iĝ'is. Ŝi'a'j'n mal'grand'a'j'n pied'et'o'j'n ŝi sub'tir'is sub si'n, ŝi tamen ankoraŭ pli sufer'is de la frost'o, kaj malgraŭ tio ŝi ne kuraĝ'is ir'i hejm'e'n, ĉar ŝi ne vend'is ankoraŭ eĉ unu skatol'et'o'n da alumet'o'j, ne ricev'is ankoraŭ eĉ unu spes'o'n. Ŝi cert'e ricev'us bat'o'j'n de la patr'o, kaj mal'varm'e est'is ja hejm'e ankaŭ; ili tie hav'is super si nur la tegment'o'n, kaj la vent'o akr'e fajf'ad'is intern'e'n, kvankam en la plej grand'a'j'n fend'o'j'n est'is en'ŝov'it'a'j pajl'o kaj ĉifon'o'j. Ha, kia agrabl'aĵ'o est'us nun unu alumet'o! Se ŝi nur pov'us kuraĝ'i el'pren'i unu el la skatol'et'o, ek'frot'i ĝi'n je la mur'o kaj varm'ig'i al si sur ĝi la fingr'o'j'n! Fin'e la infan'o el'tir'is unu el la alumet'o'j, “Riŝ!” kiel ĝi eksplod'is, kiel ĝi brul'is! La alumet'o el'ig'is varm'a'n hel'a'n flam'o'n, kiel mal'grand'a kandel'o, kiam ŝi ten'is ĉirkaŭ ĝi si'a'n man'et'o'n. Tio est'is mir'ind'a flam'o; la mal'grand'a knab'in'o hav'is la impres'o'n, kvazaŭ ŝi sid'as antaŭ grand'a fer'a forn'o kun latun'a'j ferm'il'o'j kaj latun'a'j ornam'aĵ'o'j; la fajr'o brul'is tiel bel'e kaj varm'ig'is tiel agrabl'e! La knab'in'et'o jam etend'is si'a'j'n pied'o'j'n, por varm'ig'i ankaŭ ili'n, — tiam la flam'o esting'iĝ'is. La forn'o mal'aper'is, ŝi sid'is kun stump'et'o de for'brul'int'a alumet'o en la man'o.
Ŝi ek'brul'ig'is ali'a'n alumet'o'n, ĝi brul'is, ĝi lum'is, kaj tiu lok'o de la mur'o, sur kiu'n fal'is la lum'o, far'iĝ'is tra'vid'ebl'a kiel gaz'o. La rigard'o de la knab'in'et'o penetr'is rekt'e en la ĉambr'o'n, kie la tabl'o est'is kovr'it'a per blind'ig'e blank'a tabl'o'tuk'o kaj delikat'a porcelan'o kaj sur ĝi plej bon'gust'e vapor'is rost'it'a anser'o, farĉ'it'a per prun'o'j kaj pom'o'j. Kaj kio est'is ankoraŭ pli rav'ant'a, — la anser'o el'salt'is el la plad'o kaj kun fork'o kaj tranĉ'il'o en si'a dors'o balanc'iĝ'ant'e ek'ir'is sur la plank'o; ĝi ir'is ĝust'e en la direkt'o al la mal'riĉ'a knab'in'o. Sed la alumet'o esting'iĝ'is, kaj oni vid'is plu'e nur la dik'a'n mal'varm'a'n mur'o'n.
Ŝi ek'brul'ig'is nov'a'n alumet'o'n. Kaj jen la knab'in'et'o sid'is sub plej bel'eg'a Krist'nask'a arb'o; ĝi est'is ankoraŭ pli grand'a kaj mult'e pli riĉ'e ornam'it'a ol tiu, kiu'n ŝi en la sankt'a vesper'o vid'is tra la vitr'a pord'o ĉe la riĉ'a komerc'ist'o. Mil'o'j da kandel'o'j brul'is sur la verd'a'j branĉ'o'j, kaj miks'kolor'a'j bild'o'j, simil'a'j al tiu'j, kiu'j est'is ekspozici'it'a'j en la fenestr'o'j de la magazen'o'j, rigard'is sur ŝi'n; la knab'in'et'o etend'is al ili ambaŭ man'o'j'n, — tiam la alumet'o esting'iĝ'is. La mult'o da Krist'nask'a'j kandel'o'j lev'iĝ'is pli kaj pli alt'e'n, kaj nur nun ŝi vid'is, ke tio est'is la hel'a'j stel'o'j. Unu el ili fal'is mal'supr'e'n kaj tren'is post si tra la ĉiel'o long'a'n stri'o'n da fajr'o. “Nun iu mort'as!” dir'is la knab'in'et'o, ĉar la mal'jun'a av'in'o, kiu sol'a est'is afabl'a en rilat'o al ŝi, sed nun jam de'long'e plu ne viv'is, est'is dir'int'a: “Kiam stel'o fal'as, tiam unu anim'o lev'iĝ'as al Di'o.”
Ŝi frot'is de'nov'e unu alumet'o'n je la mur'o; ĝi ĵet'is ĉirkaŭ si'n vast'a'n lum'o'n, kaj en la bril'o de ĉi tiu star'is la mal'jun'a av'in'o, hel'e pri'lum'it'a, mild'a kaj afabl'a.
“Av'in'et'o!” ek'kri'is la infan'o, “ho, pren'u mi'n kun vi! Mi sci'as, ke vi mal'aper'os tuj, kiam la alumet'o fin'iĝ'os, vi mal'aper'os, kiel la varm'a forn'o, la bon'gust'a anser'a rost'aĵ'o kaj la grand'a bril'et'ant'a Krist'nask'a arb'o!” Rapid'e ŝi ek'brul'ig'is la tut'a'n rest'aĵ'o'n de la alumet'o'j, kiu'j ankoraŭ trov'iĝ'is en la skatol'et'o, ŝi vol'is re'ten'i la av'in'o'n; kaj la alumet'o'j dis'vast'ig'is tia'n bril'o'n, ke est'is pli hel'e ol en lum'a tag'o. Tiel grand'a, tiel bel'a la av'in'o neniam est'is; ŝi pren'is la mal'grand'a'n knab'in'o'n sur si'a'n brak'o'n, kaj ili ek'ŝveb'is alt'e'n en bril'o kaj ĝoj'o; mal'varm'o, mal'sat'o kaj tim'o mal'aper'is, — ili est'is ĉe Di'o.
Sed en la angul'o ĉe la dom'o en la mal'varm'a maten'a hor'o sid'is la mal'grand'a knab'in'o kun ruĝ'a'j vang'o'j, kun rid'et'o ĉirkaŭ la buŝ'o, — sen'viv'a, frost'iĝ'int'a en la last'a tag'o de la jar'o. La maten'o de la nov'a jar'o lev'iĝ'is super la mal'grand'a kadavr'o, kiu sid'is kun la alumet'o'j, el kiu'j preskaŭ unu tut'a skatol'et'o est'is for'brul'ig'it'a. “Ŝi vol'is si'n varm'ig'i!” oni dir'is. Neni'u sci'is, kio'n bel'a'n ŝi vid'is, en kia bril'o ŝi kun la mal'jun'a av'in'o en'ir'is en la ĝoj'o'n de nov'a jar'o.
Est'as aŭtun'o, ni star'as sur la rempar'o de la kastel'o kaj rigard'as sur la mar'o'n, sur la mult'a'j'n ŝip'o'j'n kaj trans'e'n al la Sved'a bord'o, kiu alt'e lev'iĝ'as en la lum'o de la vesper'a sun'o. Mal'antaŭ ni la rempar'o krut'e mal'lev'iĝ'as. Tie star'as bel'a'j arb'o'j, la flav'a'j foli'o'j de'fal'as de la branĉ'o'j. En la profund'o star'as mal'seren'a'j, mal'bon'impres'a'j dom'o'j kun lign'a'j palis'ar'o'j, kaj intern'e, kie ir'ad'as la gard'o'star'ant'o'j, est'as tre mal'vast'e kaj mal'ĝoj'e; sed ankoraŭ pli mal'seren'a'j est'as tie post'e la krad'fenestr'a'j mal'liber'ej'o'j, en kiu'j sid'as mal'liber'ul'o'j, la plej grav'a'j krim'ul'o'j.
Radi'o de la sub'ir'ant'a sun'o en'fal'as en la nud'a'n kamer'o'n. La sun'o lum'as sur bon'ul'o'j'n kaj mal'bon'ul'o'j'n! La mal'seren'a koler'mien'a mal'liber'ul'o rigard'as la mal'varm'a'n radi'o'n de la sun'o per mal'am'a rigard'o. Mal'grand'a bird'o al'flug'as al la krad'it'a fenestr'o. La bird'o kant'as por bon'ul'o'j kaj mal'bon'ul'o'j! Ĝi kant'as mal'long'a'n “kvivit”, rest'as, bat'as per la flug'il'o, el'pinĉ'as el ĝi plum'o'n, hirt'ig'as la ali'a'j'n plum'o'j'n ĉirkaŭ la kol'o, — kaj la mal'bon'a hom'o en la katen'o'j tio'n rigard'as. Pli mild'a esprim'o aper'as sur li'a mal'am'a vizaĝ'o. Pens'o, kiu'n li mem ne pov'as klar'ig'i al si, el'naĝ'as en li'a brust'o; ĝi est'as parenc'a al la radi'o de la sun'o, kiu fal'as tra la krad'o, parenc'a al la bon'odor'o de la viol'o'j, kiu'j en printemp'o abund'e kresk'as tie ekster'e. Subit'e ek'son'as ĉas'korn'o, ĉarm'e kaj fort'e. La bird'o for'flug'as de la krad'o de la mal'liber'ul'o, la radi'o de la sun'o mal'aper'as, kaj mal'lum'e est'as intern'e en la kamer'o, mal'lum'e en la kor'o de la mal'bon'a hom'o; sed la sun'o tamen en'lum'is, la bird'o en'kant'is.
Son'u plu'e, vi ton'o'j de la bel'a ĉas'korn'o! La vesper'o est'as mild'a, la mar'o est'as glat'a kiel spegul'o kaj silent'a.
Apud la verd'a rempar'o, kiu ĉirkaŭ'as Kopenhagon, star'as grand'a ruĝ'a konstru'aĵ'o kun mult'e da fenestr'o'j, en kiu'j kresk'as balzamin'o'j kaj gerani'o'j; mizer'e ĝi aspekt'as intern'e, kaj mal'riĉ'a'j mal'jun'a'j hom'o'j loĝ'as en ĝi. Tio est'as la tiel nom'at'a Vartou.
Jen en la supr'a ĉambr'et'o mal'jun'a fraŭl'in'o apog'as si'n al la kadr'o de la fenestr'o: ŝi de'ŝir'as velk'int'a'n foli'o'n de si'a balzamin'o kaj rigard'as al la verd'a rempar'o, kie lud'as gaj'a'j infan'o'j. Pri kio ŝi pens'as? Dram'o el la viv'o preter'port'iĝ'as antaŭ ŝi'a spirit'o.
La mal'riĉ'a'j infan'o'j, kiel feliĉ'e ili lud'as! Kia'j ruĝ'a'j vang'o'j, kia'j radi'ant'a'j okul'o'j! sed ili hav'as sur si nek ŝu'o'j'n nek ŝtrump'o'j'n. Ili lud'as sur tiu lok'o de la verd'a rempar'o, kie, kiel rakont'as la legend'o, antaŭ mult'e, mult'e da jar'o'j, kiam la ter'o tie ĉiam pli kaj pli fal'ad'is profund'e'n, oni log'is sen'kulp'a'n infan'o'n kun flor'o'j kaj lud'il'o'j en ne'ferm'it'a'n tomb'o'n, kiu'n oni mason'ferm'is, dum la infan'o lud'is kaj manĝ'is. De'post tiu temp'o la rempar'o fortik'iĝ'is kaj baldaŭ kovr'iĝ'is per abund'a herb'o. La infan'o'j ne sci'is la legend'o'n, ali'e ili ankoraŭ nun aŭd'us la plor'ad'o'n de la infan'o tie sub la ter'o kaj la ros'o sur la herb'o aper'us al ili kiel varm'eg'a'j larm'o'j. Ili ne sci'is la histori'o'n pri la Dan'a reĝ'o, kiu, kiam la mal'amik'o'j ekster'e star'is tend'ar'e, preter'rajd'is ĉi tie kaj ĵur'is, ke li ne kapitulac'os. Tiam ven'is vir'in'o'j kaj vir'o'j kaj verŝ'is bol'ant'a'n akv'o'n mal'supr'e'n sur la blank'e vest'it'a'j'n mal'amik'o'j'n, kiu'j en la neĝ'o ramp'is supr'e'n sur la ekster'a flank'o de la rempar'o.
Gaj'e lud'is la mal'riĉ'a'j infan'o'j.
Lud'u, ho mal'grand'a knab'in'o! Baldaŭ ven'os la jar'o'j, jes, la varm'eg'e al'sopir'at'a'j, la feliĉ'a'j jar'o'j: la konfirm'at'o'j promen'as man'o en man'o, vi ir'as en blank'a vest'o, kiu al vi'a patr'in'o kaŭz'is tre grand'a'j'n el'spez'o'j'n, kvankam ĝi est'as re'kudr'it'a el pli grand'a, mal'nov'a vest'o! Vi ricev'as ruĝ'a'n ŝal'o'n, kiu long'e tren'iĝ'as post vi; sed tial oni ankaŭ pov'as vid'i, kiel grand'a ĝi est'as, mult'e tro grand'a. Vi pens'as pri vi'a parad'a vest'o kaj pri Di'o. Bel'eg'a est'as la promen'ad'o sur la rempar'o! Kaj la jar'o'j rapid'e preter'kur'as, oft'e kun mal'lum'a tag'o, sed kun jun'ec'e gaj'a mens'o, kaj vi ricev'as amik'o'n, kvankam vi mem preskaŭ tio'n ne rimark'as. Vi renkont'iĝ'as. Vi promen'as sur la rempar'o en la unu'a'j tag'o'j de la printemp'o, kiam ĉiu'j sonor'il'o'j de preĝ'ej'o'j proklam'as la grand'a'n pent'o'tag'o'n. Oni ne pov'as ankoraŭ trov'i viol'o'j'n, sed ekster'e antaŭ Rosenborg star'as arb'o kun la unu'a'j verd'a'j burĝon'o'j; tie vi'e halt'as. Ĉiu'jar'e la arb'o el'kresk'ig'as verd'a'j'n branĉ'o'j'n, tio'n far'as neni'a kor'o en hom'a brust'o, ĝi'n tra'glit'as pli da mal'lum'a'j nub'o'j, ol kiom la nord'o sci'as. Mal'feliĉ'a infan'o! tomb'o far'iĝ'as la fianĉ'a ĉambr'o de vi'a fianĉ'o, kaj vi far'iĝ'as mal'jun'a fraŭl'in'o: El Vartou vi mal'antaŭ balzamin'o'j rigard'as la lud'ant'a'j'n infan'o'j'n, vi vid'as la ripet'iĝ'ad'o'n de vi'a propr'a histori'o.
Kaj ĝust'e tiu dram'o el la viv'o preter'port'iĝ'as antaŭ la anim'o de tiu mal'jun'a fraŭl'in'o, kiu tie rigard'as al la rempar'o, kie lum'as la sun'o, kie la infan'o'j kun la ruĝ'a'j vang'o'j, sed sen ŝtrump'o'j kaj sen ŝu'o'j ĝoj'kri'as, kiel ĉiu'j ali'a'j bird'o'j de la ĉiel'o.
Ĉu vi aŭd'is jam la histori'o'n pri la mal'nov'a strat'a lantern'o? Ĝi cert'e ne est'as tre gaj'a kaj amuz'a, tamen unu foj'o'n oni pov'as ĝi'n aŭskult'i. Tio est'is bon'a mal'nov'a strat'a lantern'o, kiu dum tre mult'e da jar'o'j bon'e serv'is, sed nun dev'is est'i for'ig'it'a. Tio est'is la last'a vesper'o, kiu'n ĝi sid'is sur si'a kolon'o kaj pri'lum'is la strat'o'n, kaj en la kor'o est'is al ĝi tiel, kiel al mal'jun'a balet'ist'in'o, kiu danc'as la last'a'n vesper'o'n kaj sci'as, ke komenc'ant'e de morgaŭ ŝi mal'gaj'e pas'ig'ad'os si'a'n viv'o'n en sol'ec'a sub'tegment'a ĉambr'et'o. La lantern'o sent'is ver'a'n terur'o'n antaŭ la morgaŭ'a tag'o, ĉar ĝi sci'is ja, ke en tiu tag'o ĝi la unu'a'n foj'o'n dev'as aper'i en la urb'a dom'o, por ke sinjor'o'j la urb'a'j deleg'it'o'j ĝi'n ekzamen'u, ĉu ĝi ankoraŭ est'as uz'ebl'a, ĉu ne. Tie oni dev'is decid'i, ĉu oni pov'as ankoraŭ send'i ĝi'n sur unu el la pont'o'j, por tie lum'i, aŭ al unu el la fabrik'o'j en la kamp'ar'o; ebl'e ĝi tuj dev'os migr'i al la fand'ist'o, por ke li ĝi'n dis'fand'u. Est'as ver'o, ke tiam oni pov'os fand'e ali'form'ig'i ĝi'n en ĉio'n ebl'a'n, eĉ en i'o'n plej alt'a'n, sed ĝi'n mal'trankvil'ig'is tio, ke ĝi ne sci'is, ĉu ĝi pov'os tiam konserv'i la memor'o'n pri si'a ekzist'ad'o en form'o de strat'a lantern'o. Sed kiel ajn la afer'o est'os, en ĉiu okaz'o ĝi dev'os ja for'dis'iĝ'i de la lantern'ist'o kaj de li'a edz'in'o, kiu'j'n ĝi rigard'is tut'e kiel si'a'n famili'o'n. Ĝi far'iĝ'is lantern'o, kiam li far'iĝ'is lantern'ist'o. Tiam la vir'in'o est'is tre delikat'a kaj fier'a, nur vesper'e ŝi honor'ad'is la lantern'o'n per ek'rigard'o, kiam ŝi preter'pas'is ĝi'n, sed dum la tag'o neniam. Sed en la last'a'j jar'o'j, kiam ili ĉiu'j tri, la lantern'ist'o, li'a edz'in'o kaj la lantern'o, far'iĝ'is mal'jun'a'j, la vir'in'o ĝi'n ankaŭ vart'ad'is, solid'e pur'ig'ad'is kaj en'verŝ'ad'is en ĝi'n ole'o'n. Honest'a'j est'is la ge'edz'o'j, ili ne tromp'is la lantern'o'n eĉ je unu gut'o. Tio est'is ĝi'a last'a vesper'o sur la strat'o, kaj morgaŭ ĝi dev'is prezent'iĝ'i en la urb'a dom'o; ĉi tiu'j du mal'lum'a'j pens'o'j okup'is la lantern'o'n, kaj tial oni pov'as prezent'i al si, kiel ĝi brul'is. Sed ankaŭ ali'a'j pens'o'j trud'iĝ'is al ĝi. Mult'e ĝi est'is vid'int'a, mult'e ĝi est'is pri'lum'int'a, ebl'e tiom sam'e mult'e, kiom la tri'dek ses sinjor'o'j urb'a'j deleg'it'o'j, sed tio'n ĝi ne dir'is, ĝi est'is bon'kor'a mal'jun'a lantern'o, kiu neniu'n vol'is ofend'i, precip'e si'a'n estr'ar'o'n. Mult'e, mult'e el'naĝ'is en ĝi'a memor'o, kaj de temp'o al temp'o la flam'o en ĝi ek'flagr'ad'is, kvazaŭ intern'a voĉ'o dir'us al ĝi: “ankaŭ mi'n oni re'memor'os!”
Ekzempl'e jen est'is iam bel'a jun'a hom'o, — jes, mult'e da jar'o'j pas'is de tiu temp'o; li ven'is kun leter'o skrib'it'a sur roz'o'kolor'a paper'o tre delikat'a kaj kun or'a'j rand'o'j; graci'e ĝi est'is skrib'it'a, tio est'is skrib'karakter'o de sinjor'in'o. Li leg'is ĝi'n du'foj'e, kis'is ĝi'n, ek'rigard'is per ambaŭ si'a'j okul'o'j al mi kaj dir'is: “Mi est'as la plej feliĉ'a hom'o!” Jes, nur li kaj mi sci'is, kio star'is en la unu'a leter'o de li'a am'at'in'o. — Mi memor'as ankoraŭ du ali'a'j'n okul'o'j'n; est'as mir'ind'e, kia'j'n pens'a'j'n salt'o'j'n oni pov'as far'i. Ĉi tie sur la strat'o okaz'is pomp'a en'ter'ig'ir'a ceremoni'o; la jun'a bel'a vir'in'o kuŝ'is en la ĉerk'o sur la velur'kovr'it'a funebr'a vetur'il'o. Tia grand'a amas'o da flor'o'j kaj kron'o'j kovr'is la ĉerk'o'n, tia grand'a mult'o da torĉ'port'ant'o'j akompan'is la procesi'o'n, ke mi'a bril'o tut'e pal'iĝ'is. La trotuar'o est'is plen'a de dens'e amas'iĝ'int'a'j hom'o'j, kiu'j ĉiu'j sekv'is la funebr'a'n procesi'o'n; sed kiam la torĉ'o'j preter'pas'is kaj mi ek'rigard'is ĉirkaŭ'e'n, mi vid'is, ke iu star'as ankoraŭ ĉe la kolon'o kaj plor'as; neniam mi forges'os tiu'j'n du okul'o'j'n, plen'a'j'n de mal'ĝoj'o, kiu'j ek'rigard'is al mi supr'e'n.
Tiel la mal'jun'a strat'a lantern'o, kiu lum'is hodiaŭ la last'a'n foj'o'n, est'is mal'trankvil'ig'at'a de mult'a'j pens'o'j. La gard'o'star'ant'o, kiu est'as anstataŭ'at'a, sci'as ja, kiu est'as li'a post'e'ul'o, kaj pov'as dir'i al li kelk'e da vort'o'j, sed la lantern'o ne kon'is si'a'n anstataŭ'ont'o'n, kaj tamen ĝi ja pov'us don'i al tiu divers'a'j'n not'o'j'n pri pluv'o kaj mal'bon'veter'o, ĝis kiu lok'o la lun'lum'o ating'as sur la trotuar'o kaj de kiu flank'o blov'as la vent'o.
Ĉe la strat'a de'flu'il'o star'is tri est'aĵ'o'j, kiu'j prezent'is si'n al la lantern'o, supoz'ant'e, ke ĝi est'as la for'don'ont'o de la ofic'o. Unu el ili est'is kap'o de haring'o, kiu, kiel oni sci'as, lum'as en mal'lum'o, kaj ĝi tial hav'is la konvink'o'n, ke tio est'us grand'a ŝpar'o de ole'o, se ĝi ricev'us la posten'o'n sur la lantern'a kolon'o. La du'a est'is pec'o da putr'a lign'o, kiu ankaŭ dis'ĵet'as ĉirkaŭ'e'n de si kelk'a'n bril'o'n, ĉiu'okaz'e pli grand'a'n ol la haring'o; krom tio ĝi est'is la last'a pec'o de arb'o, kiu iam est'is ornam'o de la arb'ar'o. La tri'a est'is lampir'o. De kie ĉi tiu ven'is en la nun'a jar'temp'o, la lantern'o ne pov'is kompren'i, sed la lampir'o ĉi est'is kaj ankaŭ lum'is; sed la putr'a lign'o kaj la kap'o de haring'o ĵur'is, ke ĝi pov'o'sci'as lum'i nur en difin'it'a temp'o kaj ke tial ĝi neniel est'as konsider'ind'a.
La mal'nov'a lantern'o dir'is, ke neni'u el ili lum'as sufiĉ'e, por serv'i kiel strat'a lantern'o, sed tio'n neni'u el ili kred'is; kaj kiam ili aŭd'is, ke la lantern'o mem ne est'os la for'don'ant'o de la ofic'o, ili dir'is, ke tio est'as tre ĝoj'ig'a cirkonstanc'o, ĉar ĝi est'as jam tro mal'fort'a de mal'jun'ec'o, por far'i ĝust'a'n elekt'o'n.
Subit'e de la angul'o de la strat'o ven'is la vent'o, ek'bru'is tra la fum'tru'o de la lantern'o kaj dir'is al ĝi: “Kio'n tio signif'as? Mi aŭd'as, ke vi vol'as morgaŭ for'ir'i? Ĉu nun efektiv'e est'as la last'a vesper'o, en kiu mi vi'n trov'as ĉi tie? En tia okaz'o vi ricev'os de mi adiaŭ'a'n donac'o'n. Mi nun bon'ord'e aer'um'os vi'a'n krani'o'n tiel, ke ne sol'e vi pov'os klar'e kaj preciz'e re'memor'i tio'n, kio'n vi vid'is kaj aŭd'is, sed vi hav'os tia'n klar'a'n kap'o'n, ke ĉio'n, kio en vi'a ĉe'est'o est'os rakont'at'a aŭ legat'a, vi ĉio'n vid'os antaŭ vi kiel viv'ant'a'n.”
“Ho, tio est'as tro mult'e!” dir'is la mal'nov'a strat'a lantern'o. “Kor'a'n dank'o'n! Se oni nur ne re'fand'os mi'n!”
“Tio ne okaz'os!” respond'is la vent'o. “Jen mi tra'blov'os al vi vi'a'n kest'o'n de memor'o; se vi pov'os ricev'i ankoraŭ ali'a'j'n simil'a'j'n donac'o'j'n, vi pov'os ankoraŭ ĝu'i sufiĉ'e gaj'a'n viv'o'vesper'o'n!”
“Se oni nur ne re'fand'os mi'n!” dir'is la lantern'o; “ĉu ankaŭ por tia okaz'o vi pov'as garanti'i al mi la konserv'o'n de la memor'o?”
“Mal'jun'a lantern'o, est'u prudent'a!” dir'is la vent'o kaj komenc'is blov'i. Dum'e aper'is la lun'o. “Kia'n adiaŭ'a'n donac'o'n vi don'as?” demand'is la vent'o.
“Mi donac'as neni'o'n!” respond'is la lun'o; “mi est'as ja nun en la stadi'o de mal'kresk'ad'o, kaj la lantern'o'j neniam lum'is al mi, sed mi lum'is al la lantern'o'j!” Kaj la lun'o ir'is re'turn'e mal'antaŭ la nub'o'j'n, ĉar ĝi ne vol'is, ke oni i'o'n el'trud'u de ĝi. Gut'o da akv'o, tiel grand'a kiel el tegment'a de'flu'il'o, nun fal'is ĝust'e sur la fum'tru'o'n de la lantern'o; sed la gut'o rakont'is, ke ĝi ven'as el la griz'a'j nub'o'j kaj est'as ankaŭ donac'o kaj ebl'e la plej bon'a. “Mi tra'penetr'os vi'n tiel, ke vi ricev'os la kapabl'o'n, se vi tio'n dezir'os, dum unu nokt'o tiel perfekt'e rust'iĝ'i, ke vi tut'e dis'fal'os kaj far'iĝ'os polv'o.”
Sed la lantern'o rigard'is tio'n kiel donac'o'n mal'bon'a'n, kaj ankaŭ la vent'o opini'is tiel sam'e. “Ĉu vi hav'as neni'o'n pli bon'a'n? ĉu vi hav'as neni'o'n pli bon'a'n?” ĝi blov'is tiel laŭt'e, kiel ĝi pov'is. Tiam fal'is radi'ant'a fal'stel'o, kiu tir'is post si long'a'n lum'a'n stri'o'n.
“Kio tio est'is?” ek'kri'is la kap'o de haring'o. “Ĉu ne stel'o fal'is tie mal'supr'e'n? Mi hav'is la impres'o'n, ke ĝi flug'is en la lantern'o'n. Nu, se la ofic'o'n dezir'as eĉ tia'j alt'e star'ant'a'j person'o'j, tiam ni pov'as trankvil'e ir'i hejm'e'n.” Kaj tio'n ĝi far'is, kaj la ali'a'j ankaŭ; sed la mal'nov'a lantern'o subit'e ek'lum'is mir'ind'e fort'e. “Tio est'is bel'a donac'o!” ĝi dir'is. “La hel'a'j stel'o'j, pri kiu'j mi ĉiam tiel fort'e ĝoj'is kaj kiu'j tiel bel'eg'e radi'as, kiel mi en efektiv'ec'o neniam pov'is radi'i, kvankam mi'a tut'a cel'ad'o kaj pen'ad'o est'is direkt'it'a al tio, ili mi'n, mal'nov'a'n lantern'o'n, ne las'is ne'rimark'it'a, sed ili send'is unu el la si'a'j al mi kun donac'o, kiu konsist'as en la kapabl'o, ke ĉio, kio'n mi mem memor'as kaj vid'as tut'e klar'e, pov'as est'i vid'at'a ankaŭ de tiu'j, kiu'j'n mi am'as; kaj tio ja efektiv'e est'as la ver'a ĝoj'o, ĉar se oni ne pov'as divid'i ĝi'n kun ali'a'j, ĝi est'as nur du'on'a ĝoj'o!”
“Tio est'as tre estim'ind'a pens'manier'o!” dir'is la vent'o. “Sed bedaŭr'ind'e vi ne sci'as; ke por tio oni bezon'as vaks'kandel'o'j'n. Se oni ne ek'brul'ig'as en vi vaks'kandel'o'n, tiam neni'u el la ali'a'j pov'as i'o'n vid'i ĉe vi. Tio'n la stel'o'j ne pri'pens'is; ili opini'as, ke ĉio, kio lum'as, en'hav'as en si almenaŭ unu vaks'kandel'o'n. Sed nun mi est'as jam lac'a!” dir'is la vent'o, “nun mi ek'ripoz'os.” Kaj ĝi ek'ripoz'is.
La sekv'ant'a'n tag'o'n, nu, la sekv'ant'a'n tag'o'n ni pov'as trans'salt'i; la sekv'ant'a'n vesper'o'n la lantern'o kuŝ'is sur la brak'seĝ'o, kaj kie? Ĉe la mal'jun'a lantern'ist'o. Pro si'a long'a fidel'a serv'ad'o li, konform'e al si'a pet'o, ricev'is de sinjor'o'j la urb'a'j deleg'it'o'j la permes'o'n pren'i al si la mal'nov'a'n lantern'o'n kiel si'a'n propr'aĵ'o'n. Antaŭ'e ili rid'is li'n pro li'a pet'o, ili tamen don'is al li si'a'n konsent'o'n, kaj jen nun la lantern'o kuŝ'is sur la brak'seĝ'o, tut'e apud'e de la varm'a forn'o, kaj ŝajn'is, kvazaŭ ĝi pro tio far'iĝ'is pli grand'a, ĝi okup'is preskaŭ la tut'a'n seĝ'o'n. La mal'jun'a'j ge'edz'o'j sid'is ĉe si'a vesper'manĝ'o kaj ĵet'ad'is afabl'a'j'n rigard'o'j'n al la mal'nov'a lantern'o, al kiu ili volont'e don'us lok'o'n ĉe la tabl'o mem. Kvankam ili loĝ'is en kel'o, kiu trov'iĝ'is du uln'o'j'n sub la ter'o kaj al kiu la en'ir'o konduk'is tra pavim'it'a vestibl'o, tamen agrabl'a varm'o reg'is en ili'a ĉambr'o, ĉar drap'rand'aĵ'o'j ĉirkaŭ la pord'o gard'is kontraŭ ĉia tra'blov'o. Tut'e pur'e kaj bon'ord'e est'is ĉi tie, kurten'o'j kovr'is la lit'o'lok'o'n kaj la mal'grand'a'j'n fenestr'o'j'n, kaj sur unu el la fenestr'a'j bret'o'j star'is du strang'a'j flor'pot'o'j. La mar'ist'o Kristian'o al'port'is ili'n kun si el Hind'uj'o; tio est'is du elefant'o'j el argil'o sen dors'o, sur kies lok'o el la en'ŝut'it'a ter'o kresk'is en unu el ili plej bel'a pore'o, kiu prezent'is la tut'a'n legom'ĝarden'o'n de la mal'jun'a'j ge'edz'o'j, en la du'a kresk'is grand'a flor'ant'a gerani'o, kiu prezent'is la flor'ĝarden'o'n. Sur la mur'o pend'is grand'a divers'kolor'a bild'o kun la sub'skrib'o: “Kongres'o de Vieno” ; tie ĉiu'j reĝ'o'j kaj imperi'estr'o'j prezent'iĝ'is egal'e bon'e. Ŝvarcvald'a horloĝ'o kun plumb'a'j pez'il'o'j farad'is “tik-tak” kaj ĉiam ir'is tro fru'e, sed la mal'jun'a'j hom'o'j dir'is, ke tio est'as pli bon'a ol se ĝi ir'us tro mal'fru'e. Ili manĝ'is si'a'n vesper'manĝ'o'n, kaj la mal'nov'a strat'a lantern'o kuŝ'is, kiel ni dir'is, sur la brak'seĝ'o tut'e apud'e de la varm'a forn'o. La lantern'o hav'is la impres'o'n, kvazaŭ la tut'a mond'o renvers'iĝ'is. Sed kiam la lantern'ist'o ĝi'n ek'rigard'is kaj parol'is pri tio, kio'n ili ambaŭ kun'e tra'viv'is, en pluv'o kaj en bon'a veter'o, en la klar'a'j mal'long'a'j somer'a'j vesper'o'j kaj en neĝ'a blov'ad'o, kiam li kun sopir'o ir'ad'is al la hejm'a kel'o, tiam por la mal'nov'a lantern'o ĉio de'nov'e est'is en ord'o; ĉar ĝi ja ĉio'n tio'n vid'is tiel, kvazaŭ tio ĝust'e nun star'us antaŭ ĝi'a'j okul'o'j. Jes, la vent'o efektiv'e don'is al ĝi bon'a'n intern'a'n lum'o'n.
Ili est'is tre diligent'a'j kaj vigl'a'j, la mal'jun'a'j ge'edz'o'j, neniu'n hor'o'n ili pas'ig'is en sen'labor'ec'o. Dimanĉ'e post'tag'mez'e ili el'pren'ad'is tiu'n aŭ ali'a'n libr'o'n, plej volont'e i'a'n pri'skrib'o'n de vojaĝ'o, kaj la mal'jun'a vir'o laŭt'e leg'ad'is pri Afrik'o, pri la grand'a'j arb'ar'o'j kaj elefant'o'j, kiu'j vag'as, tie sovaĝ'e, kaj la mal'jun'a vir'in'o aŭskult'ad'is atent'e kaj rigard'ad'is ne'rimark'at'e al la argil'a'j elefant'o'j, kiu'j est'is flor'pot'o'j. “Mi preskaŭ tut'e klar'e pov'as tio'n prezent'i al mi!” ŝi dir'ad'is. Sed la lantern'o tiam sent'is la plej sopir'a'n dezir'o'n, ke ĉi est'u ia vaks'kandel'o, kiu'n oni pov'us ek'brul'ig'i kaj star'ig'i en ĝi, ĉar tiam tiu'j hom'o'j vid'us ĉio'n tiel preciz'e, kiel la lantern'o tio'n vid'is, la alt'a'j'n arb'o'j'n, la dens'e inter'plekt'it'a'j'n branĉ'o'j'n, la nud'a'j'n nigr'a'j'n hom'o'j'n sur'ĉeval'e kaj tut'a'j'n amas'o'j'n da elefant'o'j, kiu'j per si'a'j larĝ'a'j pied'o'j dis'prem'ad'is la kan'o'j'n kaj arb'et'aĵ'o'j'n.
“Kio'n pov'as help'i al mi ĉiu'j mi'a'j kapabl'o'j, se ne ĉi est'as vaks'kandel'o!” ĝem'is la lantern'o. “Ili hav'as nur ole'o'n kaj seb'a'n kandel'o'n, kaj tio ne sufiĉ'as!”
Unu tag'o'n en la kel'o'n est'is en'port'it'a tut'a fask'o da vaks'kandel'a'j stump'et'o'j; la grand'a'j'n pec'o'j'n oni brul'ig'is, kaj la mal'grand'a'j'n la mal'jun'a vir'in'o uz'is por vaks'i per ili si'a'n faden'o'n ĉe la kudr'ad'o. Vaks'kandel'o'j do nun ĉi est'is, sed al neni'u ven'is en la kap'o'n en'met'i pec'et'o'n en la lantern'o'n.
“Jen mi star'as kun mi'a'j fenomen'a'j kapabl'o'j!” dir'is la lantern'o; “mi hav'as ĉio'n en mi, sed mi ne pov'as tio'n komunik'i al ili! Ili eĉ ne suspekt'as, ke mi pov'as ali'form'ig'i ili'a'j'n blank'a'j'n mur'o'j'n en plej bel'a'j'n tapet'o'j'n, en riĉ'a'j'n arb'ar'o'j'n, en ĉio'n, kio'n ili nur pov'as dezir'i! Ili tio'n eĉ ne suspekt'as!”
Frot'pur'ig'it'a kaj bril'pur'a la lantern'o star'is en angul'o, kie ĝi tuj fal'ad'is en la okul'o'j'n; est'as ver'o, ke la hom'o'j mok'ad'is la mal'nov'a'n el'uz'it'aĵ'o'n, kiel ili tio'n nom'is, sed la mal'jun'a'j ge'edz'o'j ne atent'is tio'n, por ili la lantern'o est'is kar'a kaj valor'a.
Unu tag'o'n — tio est'is la nask'iĝ'tag'o de la mal'jun'a lantern'ist'o — la mal'jun'a vir'in'o al'ir'is al la lantern'o, rid'et'is kaj dir'is: “Hodiaŭ mi vol'as por li'a honor'o ilumin'i la ĉambr'et'o'n.” La lantern'o ek'knar'is en si'a lad'a kamen'tub'o, pens'ant'e: “Fin'e en ili'a'n kap'o'n ven'as lum'o!” Sed oni met'is en ĝi'n nur ole'o'n, ne vaks'kandel'o'n. Ĝi brul'is dum la tut'a vesper'o, sed ĝi konvink'iĝ'is, ke la donac'o de la stel'o'j, la plej bon'a el ĉiu'j donac'o'j, por ĉi tiu viv'o rest'os sen'viv'a trezor'o. Tiam ĝi ek'sonĝ'is — se oni hav'as tia'j'n kapabl'o'j'n, oni pov'as sonĝ'i — ke la mal'jun'ul'o'j mort'is kaj ke ĝi mem ven'is al fer'fand'ist'o por est'i re'fand'it'a. Ĝi hav'is la sam'a'n antaŭ'tim'o'n kiel tiam, kiam ĝi est'is ven'ont'a en la urb'o'dom'o'n kaj ekzamen'ot'a de sinjor'o'j la urb'a'j deleg'it'o'j. Kvankam ĝi posed'is la kapabl'o'n rust'iĝ'i kaj dis'fal'i en polv'o'n, ĝi tamen ne far'is uz'o'n de tio, kaj tial ĝi ven'is en la fand'o'forn'o'n kaj far'iĝ'is plej bel'a fer'a kandel'ing'o, kiu tre taŭg'is por vaks'kandel'o'j. Ĝi hav'is la form'o'n de anĝel'o, kiu port'is buked'o'n, kaj mez'e'n en la buked'o'n oni en'met'ad'is la kandel'o'n. La kandel'ing'o ricev'is lok'o'n sur verd'a skrib'tabl'o, kaj la ĉambr'o est'is tre hejm'ec'a kaj komfort'a. Tie star'is mult'e da libr'o'j, tie pend'is grand'valor'a'j bild'o'j, tio est'is la ĉambr'o de poet'o. Ĉio, kio'n li pens'is kaj skrib'is, preter'pas'ad'is antaŭ li tut'e korp'e kaj viv'ant'e. Li'a ĉambr'o ali'form'iĝ'ad'is en profund'a'j'n mal'lum'a'j'n arb'ar'o'j'n, en sun'plen'a'j'n herb'ej'o'j'n, kie grav'a'mien'e promen'ad'is la cikoni'o, kaj en ferdek'o'n de ŝip'o alt'e sur ond'iĝ'ant'a mar'o.
“Kia'j'n kapabl'o'j'n mi tamen posed'as!” dir'is la mal'nov'a lantern'o, vek'iĝ'ant'e. “Mi preskaŭ dezir'eg'as, ke oni mi'n re'fand'u! Sed ne, tiel long'e kiel la mal'jun'a'j ge'edz'o'j viv'as, tio ne far'iĝ'u! Ili mi'n am'as pro mi'a nun'a form'o. Mi anstataŭ'as ja al ili propr'a'j'n infan'o'j'n, ili mi'n pur'ig'is kaj don'is al mi ole'o'n, kaj al mi est'as tiel sam'e bon'e, kiel al tiu mur'a pentr'aĵ'o, kiu prezent'as la kongres'o'n, kvankam ĝi est'as ja io tre alt'rang'a!”
De'post tiu temp'o ĝi hav'is pli da intern'a trankvil'ec'o, kaj tio'n la honest'a mal'nov'a strat'a lantern'o plen'e merit'is.
Ver'e, oni pov'us supoz'i, ke en la vilaĝ'a lag'et'o okaz'is ia grav'a far'iĝ'o, sed en efektiv'ec'o neni'o okaz'is. Ĉiu'j anas'o'j, ĉu ili en plej bel'a anim'a trankvil'ec'o kuŝ'is sur la akv'o, ĉu ili star'is sur la kap'o — ĉar tio'n ili bon'eg'e pov'o'sci'is — per unu foj'o ek'kur'is sur la ter'o'n. En la mal'sek'a argil'a grund'o oni pov'is vid'i la post'e'sign'o'j'n de ili'a'j pied'o'j, kaj ili'a'n kri'ad'o'n oni aŭd'is jam en grand'a mal'proksim'ec'o. La akv'o fort'e ek'mov'iĝ'is; ĵus ĝi est'is ankoraŭ klar'a kiel spegul'o, oni vid'is en ĝi ĉiu'n arb'o'n, ĉiu'n arb'et'aĵ'o'n ĉe la bord'o kaj la mal'nov'a'n vilaĝ'an'a'n dom'o'n kun la tru'o'j en la fronton'o kaj kun la nest'o de hirund'o'j, sed antaŭ ĉio la grand'a'n roz'arb'et'aĵ'o'n plen'a'n de flor'o'j, kiu de la mur'o preskaŭ rekt'e pend'is super la akv'o; kaj kiel pentr'aĵ'o ĉio klar'e kopi'iĝ'is en ĝi, nur kun la diferenc'o, ke ĉio star'is sur la kap'o. Sed kiam la akv'o nun mal'kviet'iĝ'is, ĉio inter'miks'iĝ'is kaj la tut'a bild'o mal'aper'is. Du anas'a'j plum'o'j; kiu'j de'fal'is de la anas'o'j, kiam ili ek'flug'is supr'e'n, balanc'iĝ'ad'is supr'e'n kaj mal'supr'e'n, kaj subit'e ili ek'pel'iĝ'is, kvazaŭ blov'o de vent'o ek'tuŝ'us la akv'o'n, sed tut'e ne ĉi est'is vent'o, kaj baldaŭ ili de'nov'e kuŝ'is trankvil'e kaj la akv'o far'iĝ'is glat'a kiel spegul'o. De'nov'e oni klar'e vid'is la fronton'o'n kun la nest'o de hirund'o'j kaj ankaŭ la roz'arb'et'aĵ'o'n; ĉiu roz'o spegul'iĝ'is, ili ver'e est'is bel'eg'a'j, sed ili mem tio'n ne suspekt'is, ĉar neni'u tio'n dir'is al ili. La sun'o lum'is inter la delikat'a'j'n bon'odor'a'j'n foli'o'j'n, kaj la roz'o'j sent'is si'n tiel sam'e feliĉ'a'j kiel ni, kiam agrabl'a'j pens'o'j tra'ir'as ni'a'n anim'o'n.
“Kiel bel'a est'as la ekzist'ad'o!” dir'is ĉiu roz'o. “Se mi pov'us ankoraŭ hav'i i'a'n dezir'o'n, mi nur dezir'us, ke mi pov'u kis'i la sun'o'n pro tio, ke ĝi est'as tiel varm'a kaj klar'a. Ankaŭ la roz'o'j'n tie sur la fund'o de la akv'o mi vol'us kis'i, ili simil'as al ni en plej frap'ant'a manier'o. Mi vol'us kis'i la ĉarm'a'j'n jun'a'j'n bird'o'j'n tie en la nest'o; kelk'a'j simil'a'j trov'iĝ'as ankaŭ supr'e super ni. Ili el'ŝov'as la kap'et'o'j'n kaj pep'as tre mal'laŭt'e; ili ne hav'as ankoraŭ plum'o'j'n, kiel ili'a patr'o kaj ili'a patr'in'o. Ni hav'as bon'a'j'n najbar'o'j'n, kiel super ni, tiel ankaŭ sub ni. Ho, kiel bel'a est'as la ekzist'ad'o!”
La mal'grand'a'j id'o'j supr'e kaj sub'e — la sub'a'j est'is ja nur la re'spegul'iĝ'o en la akv'o — est'is paser'o'j, ili'a patr'o kaj ili'a patr'in'o est'is ankaŭ paser'o'j. Ili okup'is la mal'plen'a'n nest'o'n de hirund'o'j de la pas'int'a jar'o, en ĝi ili nun kuŝ'is kaj rigard'is ĝi'n kiel si'a'n hejm'o'n.
“Ĉu ili est'as anas'id'o'j, tiu'j, kiu'j tie naĝ'as?” demand'is la jun'a'j paser'o'j, kiam ili vid'is la plum'o'j'n de anas'o'j, kiu'j naĝ'is sur la akv'o.
“Se vi demand'as, far'u saĝ'a'j'n demand'o'j'n!” respond'is la patr'in'o. “Ĉu vi ne vid'as, ke tio est'as plum'o'j, viv'a vest'a ŝtof'o simil'a al tiu, kiu'n mi hav'as kaj kiu'n vi ricev'os, sed la ni'a est'as pli delikat'a! Se ni nur hav'us ili'n ĉi tie supr'e en la nest'o, ĉar ili varm'ig'as. Mi vol'us nur sci'i, kio tiel ek'tim'ig'is la anas'o'j'n! Kred'ebl'e est'is io en la akv'o, ĉar mi ja cert'e ne est'as la kaŭz'o, kvankam mi iom tro laŭt'e dir'is al vi ‘pep’. La dik'kap'a'j roz'o'j dev'us tio'n sci'i, sed ili sci'as neni'o'n, ili ĉiam nur rigard'as si'n mem kaj odor'as. Ĉi tiu'j najbar'o'j jam fort'e ted'is al mi.”
“Aŭskult'u la ĉarm'a'j'n mal'grand'a'j'n bird'o'j'n tie supr'e!” dir'is la roz'o'j; “ili vol'as nun ankaŭ komenc'i kant'i; ili tio'n ne pov'as ankoraŭ far'i bon'e, sed la afer'o jam ir'os! Kia'n grand'a'n ĝoj'o'n tio kred'ebl'e don'as! Est'as efektiv'e tre agrabl'e hav'i tia'j'n gaj'a'j'n najbar'o'j'n!”
Subit'e ven'is galop'e du ĉeval'o'j, al kiu'j oni dev'is trink'ig'i akv'o'n. Vilaĝ'an'a knab'o sid'is sur unu el ili, kaj li est'is de'met'int'a ĉiu'j'n si'a'j'n vest'o'j'n, nur si'a'n nigr'a'n ĉapel'o'n, tre grand'a'n kaj larĝ'a'n, li port'is fier'e sur la kap'o. La knab'o fajf'is tiel vigl'e, kiel mal'grand'a bird'o, kaj en'rajd'is en la plej profund'a'n lok'o'n de la lag'et'o. Kiam li al'proksim'iĝ'is al la roz'arb'et'aĵ'o, li de'ŝir'is unu roz'o'n kaj en'ŝov'is ĝi'n sur la ĉapel'o'n. Tiel'e li opini'is si'n bon'e ornam'it'a, kaj li for'rajd'is. La ali'a'j roz'o'j post'rigard'is si'a'n frat'in'o'n kaj demand'is unu la ali'a'n: “Kie'n ŝi vetur'as?” sed neni'u el ili tio'n sci'is.
“Ho; se mi pov'us el'ven'i en la mond'o'n!” dir'is unu roz'o al ali'a. “Tamen ankaŭ ĉi tie hejm'e en ni'a propr'a verd'aĵ'o est'as bel'e! Dum la tag'o la sun'o lum'as tiel varm'e, kaj en la nokt'o la ĉiel'o lum'as ankoraŭ pli bel'e. Tio'n ni pov'as vid'i tra la mult'a'j mal'grand'a'j tru'o'j, kiu'j trov'iĝ'as en ĝi.”
Tio, kio'n ili rigard'is kiel tru'o'j'n, est'is la stel'o'j, ĉar la roz'o'j ne sci'is pli ĝust'e.
“Ni al'port'as ĉirkaŭ la dom'o viv'o'n kaj mov'ad'o'n!” dir'is la paser'a patr'in'o, “kaj nest'o'j de hirund'o'j al'port'as feliĉ'o'n, dir'as la hom'o'j, tial ili ĝoj'as, ke ili ni'n hav'as. Sed tiu'j najbar'o'j, tut'a arb'et'aĵ'o kun roz'o'j, kiu supr'e'n'ramp'as la mur'o'n, al'port'as mal'sek'ec'o'n. Esper'ebl'e oni ne permes'os al ĝi plu star'i tie, tiam tie almenaŭ pov'os kresk'i gren'o. La roz'o'j taŭg'as nur por rigard'i ili'n kaj flar'i ili'n, aŭ maksimum'e por met'i ili'n sur la ĉapel'o'n. Ĉiu'jar'e, tio'n mi sci'as de mi'a patr'in'o, ili de'fal'as, la vilaĝ'an'in'o ili'n sal'as, ili ricev'as franc'a'n nom'o'n, kiu'n mi ne pov'as el'parol'i kaj kiu mi'n eĉ tut'e ne interes'as, kaj por hav'i bon'a'n odor'o'n, oni met'as ili'n sur ard'ant'a'n fer'a'n tabul'o'n. Vid'u, en tio konsist'as ili'a tut'a karier'o, ili taŭg'as nur por la okul'o'j kaj la naz'o. Tio'n sci'u!”
Kiam far'iĝ'is varm'e kaj la kul'o'j danc'is en la varm'a aer'o kaj la nub'o'j ruĝ'e ard'is ven'is la najtingal'o kaj kant'is al la roz'o'j, ke la bel'o simil'as en ĉi tiu mond'o al la lum'o de la sun'o kaj viv'as etern'e. Sed la roz'o'j pens'is nur, ke la najtingal'o pri'kant'as si'n mem, kaj tio'n oni ja facil'e pov'is supoz'i. Ili ne hav'is eĉ la plej mal'grand'a'n supoz'o'n, ke la kant'ad'o pov'as koncern'i ili'n, ili tamen ĝoj'is pri tio kaj medit'is, ĉu ankaŭ ĉiu'j jun'a'j paser'o'j ne far'iĝ'os najtingal'o'j.
“Mi kompren'is tre bon'e, kio'n la bird'o kant'is!” dir'is la jun'a paser'o, “nur unu sol'a'n vort'o'n mi ne pov'as klar'ig'i al mi: kio est'as la bel'o?”
“Ho, tio est'as neni'o!” dir'is la paser'a patr'in'o, “tio koncern'as nur la ekster'a'n aspekt'o'n. Supr'e en la kavalir'a bien'o, kie la kolomb'o'j hav'as si'a'n propr'a'n dom'o'n kaj ĉiu'tag'e est'as nutr'at'a'j sur la kort'o per piz'o'j kaj gren'o — mi manĝ'is kun ili, kaj ankaŭ al vi mi hav'ig'os la ebl'o'n tio'n far'i, ĉar dir'u al mi, kun kiu vi hav'as rilat'o'j'n, kaj mi dir'os al vi, kiu vi est'as — tie supr'e en la kavalir'a bien'o oni ten'as du bird'o'j'n kun verd'a kol'o kaj kun kuf'o sur la kap'o. Ili'a vost'o pov'as dis'etend'iĝ'i en la form'o de grand'a rad'o kaj ŝanĝ'bril'as en ĉiu'j kolor'o'j tiel, ke oni ricev'as dolor'o'n de la okul'o'j. Ili est'as nom'at'a'j pav'o'j, kaj ili est'as la bel'o. Sed se oni nur iom sen'plum'ig'us ili'n, ili aspekt'us ne ali'e ol ni ĉiu'j. Mi hak'us ili'n per mi'a bek'o, se ili ne est'us tiel grand'a'j!”
“Mi ili'n hak'os!” dir'is la plej mal'grand'a el la jun'a'j paser'o'j, kaj ĝi ne hav'is ankoraŭ eĉ plum'o'j'n.
En la vilaĝ'an'a dom'o loĝ'is du jun'a'j hom'o'j; ili tre am'is unu la ali'a'n, est'is diligent'a'j, kaj ĉiu labor'o far'iĝ'ad'is vigl'e sub ili'a'j man'o'j, kaj ĉie reg'is elegant'ec'o kaj pur'ec'o: En dimanĉ'a maten'o la jun'a vir'in'o el'ir'is, pren'is plen'a'n man'o'n da plej bon'odor'a'j roz'o'j, met'is ili'n en glas'o'n kun akv'o kaj star'ig'is ĝi'n sur la komod'o.
“Nun mi vid'as, ke est'as dimanĉ'o” dir'is la vir'o, kis'is si'a'n am'at'a'n edz'in'et'o'n, kaj tiam ili sid'iĝ'is, leg'is himn'o'n el la preĝ'o'libr'o, ten'is si'n reciprok'e je la man'o'j, kaj la sun'o bril'is tra la fenestr'o'j sur la freŝ'a'j'n roz'o'j'n kaj sur la jun'a'j'n hom'o'j'n.
“Tia vid'aĵ'o ver'e pov'as enu'ig'i!” dir'is la paser'a patr'in'o, kiu el la nest'o ĝust'e en'rigard'is en la ĉambr'o'n, kaj tial ĝi for'flug'is.
Tio'n sam'a'n ĝi far'is en la sekv'ant'a dimanĉ'o, ĉar ĉiu'n dimanĉ'o'n la flor'buked'o en la glas'o est'is re'nov'ig'at'a, kaj ĉiam la roz'arb'et'aĵ'o flor'is egal'e bel'e. La jun'a'j paser'o'j, kiu'j nun kovr'iĝ'is per plum'o'j, tre dezir'is ankaŭ tie'n flug'i, sed la patr'in'o ordon'is: “Rest'u!” kaj tial ili rest'is. Ĝi ek'flug'is; sed ĝi mem ne sci'is, kiel tio far'iĝ'is, — ĝi ek'pend'is subit'e en kapt'il'o el ĉeval'har'o'j, kiu'n kelk'a'j knab'o'j fiks'is al branĉ'o. La ĉeval'har'o'j fort'e lac'iĝ'is ĉirkaŭ la pied'o, ho, tiel fort'e, kvazaŭ ĝi est'us tuj de'tranĉ'ig'ont'a; kia turment'o, kia terur'o tio est'is! Rapid'e al'salt'is la knab'o'j, kapt'is la bird'o'n kaj mal'delikat'e kaj dolor'ig'e prem'is ĝi'n en la man'o'j. “Tio est'as nur paser'o!” ili ek'kri'is, sed tamen ili ne las'is ĝi'n plu for'flug'i. Ili rapid'is kun ĝi hejm'e'n, kaj ĉiu'foj'e, kiam ĝi kri'is, ili frap'ad'is ĝi'n sur la bek'o'n.
En la vilaĝ'an'a dom'o star'is mal'jun'a vir'o, kiu pov'o'sci'is pret'ig'ad'i divers'a'j'n spec'o'j'n de sap'o. Li est'is gaj'a kolport'ist'o, kaj kiam li ek'vid'is la paser'o'n, kun kiu la knab'o'j ven'is kaj kiu, laŭ ili'a dir'o, hav'is por ili neni'a'n valor'o'n, li demand'is: “Ĉu vi vol'as, ke ni ĝi'n bel'ig'u?” Ĉe tiu'j vort'o'j la paser'a'n patr'in'o'n atak'is grand'a trem'o. El si'a kest'o, en kiu kuŝ'is plej bel'a'j farb'o'j, li pren'is grand'a'n kvant'o'n da bril'ant'a or'foli'aĵ'o, la knab'o'j dev'is salt'i en la dom'o'n kaj al'port'i ov'o'n, kaj per ĝi'a blank'o li ŝmir'is la bird'o'n de ĉiu'j flank'o'j. Post'e li al'glu'is la or'foli'aĵ'o'n, tiel ke la paser'a patr'in'o est'is tut'e or'it'a. Ĝi tamen ne pens'is pri si'a ornam'o, ĝi trem'is per ĉiu'j membr'o'j. Krom tio la sap'ist'o el'ŝir'is el la sub'ŝtof'o de si'a mal'nov'a jak'o ruĝ'a'n ĉifon'o'n, el'tranĉ'is el ĝi dent'vic'a'n kok'a'n krest'o'n kaj al'glu'is ĝi'n al la bird'o sur la kap'o.
“Nun rigard'u, kiel la or'a bird'o flug'as!” li dir'is kaj for'liber'ig'is la paser'o'n, kiu en plej terur'a angor'o for'flug'is en la hel'a lum'o de la sun'o. Ho, kiel ĝi bril'is! Ĉiu'j paser'o'j, eĉ grand'a kornik'o tim'iĝ'is pro tiu strang'a vid'aĵ'o, ili tamen flug'is post ĝi, ĉar ili vol'is sci'i, kia'spec'a eminent'a bird'o tio est'as.
“De kie? De kie?” kri'is la kornik'o.
“Atend'u, atend'u!” dir'is la paser'o'j. Sed la paser'a patr'in'o ne vol'is atend'i; plen'a de angor'o kaj terur'o ĝi flug'is hejm'e'n; de lac'ec'o ĝi preskaŭ fal'is sur la ter'o'n, kaj ĉiam pli da bird'o'j kolekt'iĝ'is, mal'grand'a'j kaj grand'a'j. Kelk'a'j al'flug'is al ĝi tut'e proksim'e, por bek'i ĝi'n, “Rigard'u ĝi'n! Rigard'u ĝi'n!” ĉiu'j kri'is.
“Rigard'u ĝi'n! Rigard'u ĝi'n!” kri'is la id'o'j, kiam ĝi al'proksim'iĝ'is al la nest'o. “Tio cert'e est'as jun'a pav'o; jen est'as ĉiu'j kolor'o'j, kiu'j dolor'ig'as la okul'o'j'n, kiel patr'in'o dir'is; pep! tio est'as la bel'o!” Kaj ili ek'hak'is per si'a'j mal'grand'a'j bek'o'j, tiel ke ĝi ne pov'is en'flug'i. La terur'o paraliz'is al ĝi la lang'o'n, tiel ke ĝi ne pov'is plu el'dir'i “pep!” kaj des pli ĝi cert'e jam ne pov'is dir'i: “Mi est'as vi'a patr'in'o!” La ali'a'j bird'o'j nun ĉiu'j ek'bat'is ĝi'n tiel, ke ĉiu'j ĝi'a'j plum'o'j el'ŝir'iĝ'is, kaj kovr'it'a de sang'o la paser'a patr'in'o fal'is mal'supr'e'n en la roz'arb'et'aĵ'o'n.
“Mal'feliĉ'a best'o!” dir'is la roz'o'j, “Ven'u, ni vi'n kaŝ'os! Apog'u al ni vi'a'n kap'et'o'n!”
La paser'a patr'in'o ankoraŭ unu foj'o'n etend'is si'a'j'n flug'il'o'j'n, post'e ĝi de'nov'e al'prem'is ili'n al si, kaj ĉe la najbar'a famili'o, la freŝ'a'j, bel'a'j roz'o'j, ĝi mort'is.
“Pep!” dir'is la jun'a'j paser'o'j en la nest'o. “Est'as ne'kompren'ebl'e, kie patr'in'o hodiaŭ rest'as tiel long'e! Tio ne est'as ja ebl'e ia ruz'o de ŝi'a flank'o, por ke ni de nun mem zorg'u pri ni. La dom'o'n ŝi rest'ig'is al ni kiel hered'aĵ'o'n; sed kiu el ni est'os ĝi'a sol'a posed'ant'o, kiam ni ricev'os infan'o'j'n?”
“Jes, mi ne pov'as ten'i vi'n ĉi tie, kiam mi hav'os ĉirkaŭ mi famili'a'n rond'o'n!” dir'is la plej mal'grand'a.
“Mi ricev'os pli da edz'in'o'j kaj infan'o'j ol vi!” dir'is la du'a.
“Sed mi est'as la plej aĝ'a!” dir'is la tri'a. Ĉiu'j komenc'is fort'e disput'i bat'is per la flug'il'o'j, hak'is per la bek'o'j, kaj puf! unu post la ali'a el'fal'is el la nest'o. Jen ili kuŝ'is, sed ili'a koler'o ankoraŭ ne kviet'iĝ'is. La kap'o'n ili klin'is al unu flank'o kaj palpebr'um'is per la okul'o, kiu'n ili direkt'is supr'e'n. Tia est'is ili'a manier'o, kiam ili koler'is unu la ali'a'n.
Iom flug'i ili jam pov'is, post'e ili ankoraŭ pli ekzerc'is si'n, kaj fin'e ili far'is inter'konsent'o'n, ke, se ili vol'os reciprok'e si'n trov'i, ili dir'os kiel re'kon'a'n sign'o'n la vort'o'n “pep” kaj tri'foj'e ŝovel'os per la mal'dekstr'a pied'o.
La id'o, kiu rest'is en la nest'o, aranĝ'is si'n tiel oportun'e, kiel ĝi pov'is, ĉar nun ĝi est'is ja dom'posed'ant'o. Tamen la ĝoj'o ne daŭr'is long'e. En la nokt'o subit'e flam'ant'a fajr'a kolon'o frap'is tra la fenestr'o'j, flam'o'j aper'is sub la tegment'o, la sek'a pajl'o ek'brul'is, la tut'a dom'o for'brul'is, kaj la jun'a paser'o mort'iĝ'is, sed la jun'a'j hom'o'j feliĉ'e si'n sav'is.
Kiam la sekv'ant'a'n maten'o'n lev'iĝ'is la sun'o kaj ĉio ŝajn'is re'freŝ'ig'it'a kiel post kviet'a nokt'a dorm'o, el la rub'o de la vilaĝ'an'a dom'o el'star'is nur kelk'e da nigr'a'j karb'ig'it'a'j trab'o'j, kiu'j apog'is si'n al la kamen'tub'o; dens'a fum'o lev'iĝ'ad'is el la fundament'o, sed antaŭ ĝi star'is freŝ'e kaj flor'ant'e la ne'difekt'it'a roz'arb'et'aĵ'o, kies branĉ'o'j kaj flor'o'j klar'e spegul'iĝ'is en la kviet'a akv'o.
“Ha, kiel bel'e aspekt'as la roz'o'j tie antaŭ la for'brul'int'a dom'o!” dir'is unu preter'pas'ant'a vir'o. “Tio est'as la plej ĉarm'a mal'grand'a bild'o! Mi dev'as ĝi'n hav'i!” La vir'o el'pren'is el la poŝ'o libr'o'n kun blank'a'j foli'o'j, pren'is si'a'n krajon'o'n, ĉar li est'is pentr'ist'o, kaj desegn'is la fum'iĝ'ant'a'j'n trab'o'j'n apud la fal'eg'o'n minac'ant'a kamen'tub'o (kiu klin'iĝ'is ĉiam pli kaj pli), sed sur la antaŭ'a plan'o star'is la grand'a flor'ant'a roz'arb'et'aĵ'o, kiu est'is mir'ind'e bel'a kaj kiu ja sol'a est'is la kaŭz'o, pro kiu la tut'aĵ'o est'is desegn'it'a.
Post'e en la tag'o preter'ven'is du el la paser'o'j, kiu'j ĉi tie nask'iĝ'is, “Kie est'as la dom'o?” ili demand'is; “kie est'as la nest'o? Pep! Ĉio for'brul'is, kaj ni'a fort'a frat'o ankaŭ for'brul'is. Tia'n profit'o'n li hav'as de tio, ke li rest'is posed'ant'o de la nest'o. La roz'o'j el'ir'is el la katastrof'o feliĉ'e, ili star'as ankoraŭ kun ruĝ'a'j vang'o'j. La mal'feliĉ'o'n de la najbar'o ili ne rigard'as do kiel kaŭz'o'n por funebr'o. Mi plu ne parol'os al ili! krom tio, ĉi tie est'as tre mal'bel'e, mi opini'as!” Post tiu'j vort'o'j ili for'flug'is. En la mal'fru'a aŭtun'o est'is bel'a sun'lum'a tag'o; oni pov'is pens'i, ke oni trov'iĝ'as en la mez'o de la somer'o. Antaŭ la grand'a ŝtup'ar'o de la bien'hav'ant'o est'is sek'e kaj pur'e, kaj tie promen'ad'is la kolomb'o'j, nigr'a'j kaj blank'a'j kaj de ĉiu'j ebl'a'j kolor'o'j, ili bril'is en la lum'o de la sun'o, kaj la mal'jun'a'j kolomb'a'j patr'in'o'j hirt'ig'is si'a'j'n plum'o'j'n kaj dir'is al si'a'j id'o'j: “Star'u grup'e, star'u grup'e!” ĉar tiel ili pli bon'e aspekt'is.
“Kio est'as la mal'grand'a'j griz'a'j est'aĵ'o'j, kiu'j salt'as inter ni?” demand'is unu mal'jun'a kolomb'o, kies okul'o'j bril'et'is ruĝ'e kaj verd'e.
“Tio est'as paser'o'j, bon'a'j best'et'o'j! Ĉiu'j dir'as kun glor'o por ni, ke ni est'as bon'kor'a'j kaj gast'am'a'j, kaj tial ni toler'u, ke ili bek'u grajn'o'j'n kun'e kun ni. Ili ne en'miks'as si'n en la inter'parol'ad'o'n kaj ter'grat'as tiel bel'et'e per la pied'et'o'j.”
Jes, ili ter'grat'is, tri'foj'e ili ter'grat'is per la mal'dekstr'a pied'o, sed ili dir'is ankaŭ “pep”, kaj per tio ili si'n reciprok'e re'kon'is; tio est'is tri paser'o'j de la for'brul'int'a dom'o.
“Ĉi tie trov'iĝ'as bon'eg'a manĝ'aĵ'o!” dir'is la paser'o'j.
Kaj la kolomb'o'j ir'ad'is unu'j ĉirkaŭ la ali'a'j, ten'is si'n fier'e kaj konserv'is ĉiu si'a'n opini'o'n.
“Ĉu vi vid'as la krop'kolomb'o'n?” dir'is unu al ali'a, “kaj ĉu vi vid'as, kiel ĝi glut'as piz'o'j'n? Ĝi ricev'as tro mult'e! Ĝi ricev'as la plej bon'a'j'n; Ĉu vi vid'as, kiel tiu perd'as la plum'o'j'n ĉirkaŭ la krest'o? Ĉu vi vid'as la koler'a'n, venen'a'n best'o'n! Mur-mur-mur!” Kaj la okul'o'j de ĉiu'j bril'et'is tut'e ruĝ'e de koler'o kaj gal'ec'o. “Star'u grup'e, star'u grup'e! Mal'grand'a griz'a! Mur-mur-mur!” Tiel ili murmur'ad'is sen'ĉes'e.
La paser'o'j hav'is bon'a'n apetit'o'n, kaj ili bon'e aŭskult'is, ili eĉ star'iĝ'ad'is kun'e kun la kolomb'o'j, sed tio ne est'is al ili bon'e al'aspekt'a. Ili est'is nun sat'a'j, kaj tial ili apart'iĝ'is de la kolomb'o'j kaj inter'ŝanĝ'is reciprok'e si'a'j'n opini'o'j'n pri ili. Post'e ili tra'salt'et'is sub la bar'il'o de la ĝarden'o, kaj ĉar la pord'o de la ĝarden'a dom'et'o est'is ne'ferm'it'a; unu el ili salt'et'is sur la sojl'o'n de la pord'o. La kontent'ig'o de si'a mal'sat'o far'is ĝi'n kuraĝ'a. “Pep!” ĝi dir'is, “tio'n mi permes'as al mi!” “Pep!” dir'is la du'a, “tio'n mi ankaŭ permes'as al mi, kaj eĉ iom pli mal'proksim'e'n!” kaj ĝi en'salt'et'is en la ĝarden'a'n dom'et'o'n. Hom'o'j tie ne est'is, tio'n la tri'a bon'e rimark'is, kaj tial ĝi flug'is ankoraŭ pli intern'e'n kaj dir'is: “Aŭ ĉio aŭ neni'o! Nur neni'o'n du'on'a'n. Ceter'e ĝi est'as rid'ind'a hom'a nest'o. Kiam mult'e da aĵ'o'j ĉi tie star'as! Kaj vid'u, kio est'as tio tie?”
Ĝust'e antaŭ la paser'o'j flor'is ja la kon'at'a'j roz'o'j, ili spegul'iĝ'is en la akv'o, kaj la karb'ig'it'a'j trab'o'j apog'is si'n al la du'on'e fal'int'a kamen'tub'o. Ha, kiel tio est'as ebl'a! Kia'manier'e tio ven'is en la ĉambr'o'n de la kavalir'a bien'o?
Ĉiu'j tri paser'o'j vol'is for'flug'i trans la roz'o'j'n kaj la kamen'tub'o'n, sed plat'a mur'o, kontraŭ kiu'n ili flug'is, mal'help'is, al ili plen'um'i si'a'n intenc'o'n. Tio est'is nur pentr'aĵ'o, grand'a bel'eg'a ekzempler'o, kiu'n la pentr'ist'o kre'is laŭ si'a mal'grand'a skiz'o.
“Pep!” dir'is la paser'o'j, “tio est'as neni'o, tio est'as nur tromp'aĵ'o. Pep! Tio est'as la bel'o! Ĉu vi en tio i'o'n kompren'as? Mi cert'e ne!” kaj tiam ili for'flug'is, ĉar hom'o'j en'ir'is en la ĉambr'o'n.
Pas'is pli ol unu jar'o; la kolomb'o'j est'is jam mult'e murmur'int'a'j. Dum la vintr'o la paser'o'j est'is sufer'int'a'j de frost'o, kaj dum la tut'a somer'o ili est'is viv'int'a'j gaj'e; ĉiu'j est'is fianĉ'ig'it'a'j aŭ edz'ig'it'a'j, aŭ kiel ali'e oni vol'as tio'n nom'i. Ili hav'is infan'o'j'n, kaj ĉiu el ili kompren'ebl'e asert'is pri si'a infan'o, ke ĝi est'as la plej bel'a kaj plej saĝ'a. Unu flug'is tie'n, ali'a ali'lok'e'n; kaj ĉe la renkont'iĝ'o ili re'kon'ad'is si'n reciprok'e per la “pep” kaj la tri'foj'a ter'grat'ad'o per la mal'dekstr'a pied'o. La plej aĝ'a el ili est'is nun jam mal'jun'a fraŭl'in'o, ĝi ne hav'is nest'o'n nek infan'o'j'n. Ĝi tre vol'is vid'i iam grand'a'n urb'o'n, kaj tial ĝi flug'is en Kopenhagon.
Tie apud la kastel'o kaj apud la kanal'o, sur kiu trov'iĝ'is ŝip'o'j kun pom'o'j kaj pot'o'j, star'is grand'a bel'kolor'a dom'o. La fenestr'o'j est'is mal'supr'e pli larĝ'a'j ol supr'e, kaj kiam la paser'o'j en'rigard'is, ili hav'is la impres'o'n, kvazaŭ ili rigard'as ne en ĉambr'o'n, sed en tulip'o'n, volv'aĵ'o'j de plej divers'a'j kolor'o'j bril'et'is al ili renkont'e, kaj mez'e en la tulip'o star'is blank'a'j hom'o'j. Ili est'is part'e el marmor'o, part'e el gips'o, sed por paser'a'j okul'o'j tio ne prezent'as i'a'n diferenc'o'n. Sur la dom'o star'is kupr'a ĉar'o kun kupr'a'j ĉeval'o'j antaŭ'e, kaj la di'in'o de venk'o, ankaŭ el kupr'o, ten'is la konduk'il'o'j'n. Tio est'is la muze'o de Thorwaldsen
“Kiel ĝi bril'as, kiel ĝi bril'as!” dir'is la paser'a fraŭl'in'o; “tio kred'ebl'e est'as la bel'o! Pep! Ĝi est'as ankoraŭ pli grand'a ol pav'o.” Ĝi memor'is ankoraŭ el si'a infan'ec'o, kio'n ĝi'a patr'in'o opini'is la plej grand'a bel'o. Ĝi flug'is mal'supr'e'n sur la kort'o'n; tie ankaŭ est'is bel'eg'e, tie la mur'o'j est'is pentr'ornam'it'a'j per palm'o'j kaj branĉ'o'j, kaj mez'e sur la kort'o star'is grand'a roz'arb'et'aĵ'o en plen'a flor'ad'o. Ĝi etend'is si'a'j'n freŝ'a'j'n branĉ'o'j'n kun la mult'a'j roz'o'j super unu tomb'o. Tie, kie salt'et'is mult'e da paser'o'j, ĝi en'ir'is. “Pep!” kaj tri ter'grat'o'j per la mal'dekstr'a pied'o. Tiu'n salut'o'n ĝi en la daŭr'o de long'a temp'o oft'e ripet'is, sed neni'u ĝi'n kompren'is, ĉar tiu'j, kiu'j unu foj'o'n dis'iĝ'is, ne renkont'as si'n ĉiu'tag'e. Tiu salut'o far'iĝ'is ĉe ĝi jam kutim'o; sed hodiaŭ fin'e trov'iĝ'is du mal'jun'a'j paser'o'j kaj unu jun'a, kiu'j dir'is “pep” kaj ter'grat'is per la mal'dekstr'a pied'o.
“Ha, bon'a'n tag'o'n, bon'a'n tag'o'n!” Tio est'is tri mal'jun'ul'o'j el la paser'a nest'o kaj unu jun'a id'o, aparten'ant'a al la famili'o. “Ĉi tie do ni ni'n renkont'is!” ili dir'is. “Ĝi est'as alt'rang'a lok'o, sed por manĝ'eg'i ĉi tie bedaŭr'ind'e trov'iĝ'as mal'mult'e. Tio est'as la bel'o! Pep!”
Jen el'ir'is mult'a'j hom'o'j el la flank'a'j ĉambr'o'j, en kiu'j star'is la bel'eg'a'j marmor'a'j bild'o'j, kaj ir'is al la tomb'o, kiu en'hav'is en si la grand'a'n majstr'o'n, kiu kre'is la marmor'a'j'n figur'o'j'n. Ĉiu'j, kiu ven'is, star'is kun lum'ant'a'j okul'o'j ĉe la tomb'o de Thorwaldsen. Kelk'a'j kolekt'is la de'fal'int'a'j'n foli'o'j'n de roz'o'j kaj kaŝ'is ili'n. El tre mal'proksim'a'j lok'o'j al'ven'is ador'ant'o'j de Thorwaldsen; Angl'uj'o, German'uj'o kaj Franc'uj'o al'send'is reprezent'ant'o'j'n; la plej bel'a sinjor'in'o de'ŝir'is unu el la roz'o'j kaj fiks'is ĝi'n al si'a brust'o. Tial la paser'o'j supoz'is, la roz'o'j ĉi tie reg'as, ke la tut'a dom'o est'as konstru'it'a nur por ili, kaj ŝajn'is al ili, ke tio est'as iom tro; sed ĉar ĉiu el la hom'o'j pren'is al si memor'ig'aĵ'o'n de la roz'arb'et'aĵ'o, ili ankaŭ ne vol'is est'i mal'pli bon'ton'a'j. “Pep!” ili dir'is, bala'is la ter'o'n per si'a'j vost'o'j kaj strab'is per unu okul'o al la roz'o'j. Tuj ĉe la unu'a rigard'o ili konvink'iĝ'is, ke tio est'is la mal'nov'a'j najbar'o'j; kaj tiel efektiv'e est'is. La pentr'ist'o, kiu est'is desegn'int'a la roz'arb'et'aĵ'o'n apud la for'brul'int'a dom'o, ĉirkaŭ la fin'o de la jar'o ricev'is la permes'o'n el'fos'i ĝi'n, kaj, ĉar ne pov'is trov'iĝ'i roz'o'j pli bel'a'j, li trans'don'is ili'n al la konstru'int'o de la muze'o. Ĉi tiu plant'is ĝi'n sur la tomb'o de Thorwaldsen, kie ĝi flor'is kiel bild'o de la bel'o kaj don'ad'is si'a'j'n ruĝ'a'j'n bon'odor'a'j'n flor'o'j'n, por ke oni port'u ili'n kiel memor'ig'aĵ'o'n en fremd'a'j'n land'o'j'n.
“Ĉu vi ricev'is ĉi tie en la urb'o i'a'n ofic'o'n?” demand'is la paser'o'j. La roz'o'j mov'et'is la kap'o'n; ili re'kon'is la griz'a'j'n najbar'o'j'n kaj ĝoj'is pri la re'vid'iĝ'o.
“Kia ben'o tio est'as viv'i kaj flor'i, re'vid'i mal'nov'a'j'n amik'o'j'n kaj ĉiu'tag'e vid'i ĉirkaŭ si afabl'a'j'n vizaĝ'o'j'n! Ĉi tie est'as tiel, kvazaŭ ĉiu tag'o est'us grand'a fest'o!”
“Pep!” dir'is la paser'o'j, “jes, tio est'as la mal'nov'a'j najbar'o'j! Ni bon'e ankoraŭ memor'as ili'a'n de'ven'o'n de la vilaĝ'a lag'et'o. Pep! Kia'n honor'o'n ili ating'is! Ekzist'as est'aĵ'o'j, kiu'j ating'as tio'n dorm'ant'e. Kio rimark'ind'a trov'iĝ'as en tia ruĝ'a makul'aĵ'o; mi ver'e ne kompren'as! Krom tio tie sid'as eĉ velk'int'a foli'o, kiom mi vid'as!”
Kaj ili komenc'is tiel long'e pinĉ'ad'i la foli'o'n, ĝis ĝi de'fal'is, kaj pli freŝ'a kaj pli verd'a tiam aper'is la arb'et'aĵ'o, kaj la roz'o'j bon'odor'is en la lum'o de la sun'o sur la tomb'o de Thorwaldsen, al kies sen'mort'a nom'o al'iĝ'is ili'a bel'ec'o.
Jes, tio est'is la mal'grand'a Tuk. En efektiv'ec'o li'a nom'o ne est'is Tuk, sed kiam li ne pov'is ankoraŭ bon'e parol'i, li mem si'n nom'is Tuk; tio dev'is signif'i Karolo, est'as bon'e, se oni tio'n sci'as. Li dev'is vart'ad'i si'a'n mal'grand'a'n frat'in'o'n Gustav'in'o'n, kiu est'is ankoraŭ mult'e pli mal'grand'a ol li, kaj krom tio li dev'is ankaŭ lern'ad'i si'a'j'n lecion'o'j'n, sed tiu'j ambaŭ afer'o'j ne pov'is bon'e ir'i kun'e. La kompat'ind'a knab'o sid'is kun si'a frat'in'et'o sur la genu'o'j kaj kant'is al ŝi ĉiu'j'n kant'o'j'n, kiu'j'n li sci'is, kaj de temp'o al temp'o li ĵet'ad'is kaŝ'it'a'n rigard'o'n en si'a'n libr'o'n de geografi'o, kiu kuŝ'is antaŭ li mal'ferm'it'a. Ĝis morgaŭ li dev'is el'lern'i parker'e ĉiu'j'n urb'o'j'n en la provinc'o Zelando kaj en'bat'i en si'a'n memor'o'n ili'a'j'n rimark'ind'aĵ'o'j'n.
Jen li'a patr'in'o kiu est'is el'ir'int'a, ven'is hejm'e'n kaj pren'is la mal'grand'a'n Gustav'in'o'n; Tuk ek'kur'is al la fenestr'o kaj leg'is tiel pen'e, ke li de leg'ad'o preskaŭ blind'ig'is si'a'j'n okul'o'j'n, ĉar est'is jam krepusk'o, kaj li'a patr'in'o ne hav'is rimed'o'j'n, por aĉet'i kandel'o'j'n.
“Jen la mal'jun'a lav'ist'in'o el'ir'as tie el la strat'et'o!” dir'is la patr'in'o, el'rigard'ant'e tra la fenestr'o, “Ŝi apenaŭ pov'as tren'i si'n mem, kaj dev'as tamen port'i ankoraŭ la sitel'o'n de la pump'il'o. El'salt'u, kar'a Tuk, est'u brav'a knab'o kaj help'u al la mal'jun'a vir'in'o!”
Tuk tuj el'salt'is kaj help'is; sed kiam li ven'is re'turn'e hejm'e'n, est'is jam plen'a nokt'o, pri kandel'o oni ne pov'is eĉ parol'i, kaj li dev'is ir'i en la lit'o'n. Tio est'is mal'nov'a lit'benk'o. Sur ĝi li kuŝ'is nun kaj pens'is pri si'a lecion'o de geografi'o, pri la provinc'o Zelando kaj pri ĉio, kio'n la instru'ist'o dir'is pri ĝi. La lecion'o kompren'ebl'e dev'is est'i lern'at'a, sed tio'n li ja nun ne pov'is far'i. La libr'o'n de geografi'o li ŝov'is sub la kap'kusen'o'n, ĉar li aŭd'is, ke tio mult'e help'as al la memor'ad'o de lecion'o; kun cert'ec'o oni tamen ne pov'as tio'n fid'i.
Tiel li nun kuŝ'is kaj pens'is kaj pens'is, kaj subit'e li hav'is la impres'o'n, kvazaŭ iu kis'as li'n sur la okul'o'j kaj la buŝ'o; li dorm'is, kaj tamen li sam'temp'e ne dorm'is; est'is al li, kvazaŭ li'n rigard'as la mild'a'j okul'o'j de la mal'jun'a lav'ist'in'o. Ĉi tiu dir'is afabl'e: “Est'us grand'a hont'o, se vi ne sci'us vi'a'n lecion'o'n! Vi help'is al mi, nun mi help'os al vi, kaj la bon'a Di'o tio'n ĉiam far'os!”
Subit'e la libr'o sub la kap'o de la mal'grand'a Tuk ek'susur'is kaj ek'bru'et'is.
“Put, put! put, put!” Tio est'is kok'in'o, kiu en'ir'is, kok'in'o el la urb'et'o Kjöge. “Mi est'as unu el la kok'in'o'j de Kjöge!” Kaj ĝi dir'is la nombr'o'n de la loĝ'ant'o'j kaj rakont'is pri la batal'o, kiu tie okaz'is kaj kiu en efektiv'ec'o ne est'is pri'parol'ind'a.
“Kribel, krabel, bum!” jen iu en'fal'et'is. Tio est'is lign'a bird'o, kiu nun al'paŝ'is; tio est'is la papag'o de la bird'o'paf'ad'o en Prästo. Ĝi raport'is, ke tie loĝ'as preciz'e tiom da loĝ'ant'o'j, kiom da najl'o'j ĝi hav'as en la korp'o. Ĝi est'is ankaŭ sufiĉ'e da fier'ec'o kaj mal'modest'ec'o. “Ĉe mi loĝ'is Thorwaldsen. Bum! Mi hav'as bel'a'n situaci'o'n!”
Sed la mal'grand'a Tuk ne kuŝ'is, li subit'e far'iĝ'is sid'ant'a sur ĉeval'o. Li rajd'is galop'e, galop'e. Bel'eg'e vest'it'a kavalir'o kan lum'ant'a kask'o kaj gaj'e flirt'ant'a plum'aĵ'o ten'is li'n antaŭ si sur la ĉeval'o. Ili rajd'is tra la arb'ar'o al la mal'nov'a urb'o Vordingborg, kaj tio est'is grand'a, bru'o'plen'a urb'o. Alt'a'j tur'o'j fier'e star'is sur la reĝ'a kastel'o, kaj lum'o de kandel'o'j el'radi'is mal'proksim'e'n tra la fenestr'o'j. Kant'o'j kaj danc'o'j plen'ig'is la salon'o'n. La reĝ'o Valdemar kaj jun'a'j riĉ'e ornam'it'a'j fraŭl'in'a'j turn'iĝ'ad'is en gaj'a danc'o. Far'iĝ'is maten'o, kaj kiam la sun'o lev'iĝ'is, en'fal'is en la ter'o'n la urb'o kaj la kastel'o de la reĝ'o, unu tur'o post la ali'a, fin'e star'is nur unu tur'o sur la mont'et'o, sur kiu antaŭ'e trov'iĝ'is la kastel'o. La nov'a urb'o est'is tre mal'grand'a kaj mal'riĉ'a; la lern'ej'a'j knab'o'j ven'is kun si'a'j libr'o'j sub la brak'o kaj dir'is: “Du mil loĝ'ant'o'j”, sed tio est'is tro'grand'ig'it'a, tiom mult'e tie ne est'is.
Kaj la mal'grand'a Tuk kuŝ'is en si'a lit'o; li hav'is la impres'o'n, ke li sonĝ'as kaj tamen ne sonĝ'as. Sed iu trov'iĝ'is tut'e apud li.
“Mal'grand'a Tuk! Mal'grand'a Tuk!” oni flustr'is. Tio est'is mar'ist'o, tut'e mal'grand'a person'o, kvazaŭ li est'us kadet'o. “Mi hav'as por vi mult'e da salut'o'j el Korsör. Ĝi est'as potenc'e dis'volv'iĝ'ant'a, vigl'a urb'o, al kiu la vapor'ŝip'o'j kaj fer'voj'o al'ven'ig'as riĉ'aĵ'o'j'n kaj vojaĝ'ant'o'j'n. Antaŭ'e oni ĝi'n nom'is mal'bel'a urb'o, sed tio est'as opini'o, kiu jam perd'is si'a'n senc'o'n. Mi kuŝ'as ĉe la mar'o, dir'is Korsör, mi hav'as bon'a'j'n voj'o'j'n kaj agrabl'a'j'n arb'ar'et'o'j'n, mi nask'is poet'o'n, kiu est'as interes'a, kaj tio'n oni ne pri ĉiu'j pov'as dir'i. Mi vol'is el'send'i ŝip'o'n por ĉirkaŭ'mond'a vetur'o; est'as ver'o, ke mi tio'n ne far'is, sed mi pov'us tio'n far'i; kaj krom tio mi dis'vast'ig'as bel'eg'a'j'n bon'odor'o'j'n, ĝust'e apud mi'a pord'eg'o flor'as la plej bel'a'j roz'o'j.”
La mal'grand'a Tuk ili'n vid'is. Ruĝ'e kaj verd'e far'iĝ'is antaŭ li'a'j okul'o'j; sed kiam la kolor'o'j dis'apart'iĝ'is, li ek'vid'is arb'ar'kovr'it'a'n dekliv'o'n sen'per'e apud klar'a golf'et'o. Alt'e supr'e star'is bel'eg'a mal'nov'a preĝ'ej'o kun du alt'a'j pint'a'j tur'o'j. El la dekliv'o flu'et'is font'o'j en form'o de dik'a'j radi'o'j de akv'o, tiel ke ili'a plaŭd'iĝ'ad'o est'is aŭd'ebl'a mal'proksim'e. Apud'e sid'is mal'jun'a reĝ'o kun or'a kron'o sur si'a'j long'a'j de'fal'ant'a'j har'o'j; tio est'is la reĝ'o Hroar ĉe la font'o'j, apud la urb'o Roeskilde, kiel la lok'o nun est'as nom'at'a. Kaj laŭ la mild'e lev'iĝ'ant'a dekliv'o en la mal'nov'a'n preĝ'ej'o'n ir'is man'o'n en man'o ĉiu'j reĝ'o'j kaj reĝ'in'o'j de Dan'uj'o, ĉiu'j kun la or'a kron'o sur la kap'o, kaj la orgen'o lud'is, kaj la font'o'j flu'et'is. La mal'grand'a Tuk ĉio'n vid'is, ĉio'n aŭd'is. “Ne forges'u la deleg'it'ar'o'n!” dir'is la reĝ'o Hroar.
Subit'e ĉio de'nov'e mal'aper'is! ha, kie do ĝi rest'is? Kiel per turn'o de la man'o ĉio for'pas'is. Kaj jen tie star'is mal'jun'a vir'in'o, ŝi est'is ĝarden'ist'in'o, ŝi ven'is el Sorö, kie herb'o kresk'as sur la vend'ej'a plac'o. Ŝi'a'n griz'a'n tol'a'n antaŭ'tuk'o'n ŝi supr'e'n'ŝov'is trans la kap'o'n ĝis la dors'o. La antaŭ'tuk'o est'is tut'e mal'sek'a, vid'ebl'e est'is antaŭ'e pluv'o. “Jes, pluv'is!” ŝi dir'is, kaj tiam ŝi rakont'is kelk'e da komik'a'j scen'o'j el la komedi'o'j de Holberg, kaj ŝi sci'is ankaŭ la teatr'aĵ'o'n “Valdemar kaj Absalon” . Sed subit'e ŝi ŝrump'is, ŝancel'is la kap'o'n, far'is gest'o'n kvazaŭ ŝi vol'as salt'i kaj ek'kri'is: “Kvak! Est'as mal'sek'e! Est'as mal'sek'e! Est'as ĉarm'eg'e en Sorö, tomb'a silent'o reg'as super tiu urb'o!” En moment'o ŝi far'iĝ'is ran'o. “Kvak!” kaj ŝi de'nov'e far'iĝ'is la mal'jun'a vir'in'o. “Oni dev'as si'n vest'i konform'e al la veter'o!” ŝi dir'is. “Est'as mal'sek'e! Est'as mal'sek'e! Mi'a urb'o est'as kiel botel'o. Ĉe la kork'ŝtop'ad'o oni dev'as en'ir'i, kaj post'e oni dev'as de'nov'e el'ir'i! Antaŭ'e mi hav'is marĉ'a'j'n fiŝ'o'j'n, kaj nun mi hav'as vigl'a'j'n ruĝ'vang'a'j'n knab'o'j'n sur la fund'o de la botel'o; ili lern'as saĝ'ec'o'n: lingv'o'n grek'a'n, grek'a'n, hebre'a'n, Kvak!” Son'is kvazaŭ ran'o'j kvak'as aŭ iu kun akv'o'bot'o'j ir'as en marĉ'a akv'o. Est'is ĉiam la sam'a son'o, tiel monoton'a, tiel enu'ig'a, tiel terur'e enu'ig'a, ke la mal'grand'a Tuk en'fal'is en profund'a'n dorm'o'n, kaj tio est'is bon'efik'a por li.
Sed eĉ en tiu dorm'o li hav'is sonĝ'o'n; li'a mal'grand'a frat'in'o Gustav'in'o kun la blu'a'j okul'o'j kaj la blond'a'j bukl'a'j har'o'j subit'e est'is jam plen'kresk'a bel'a knab'in'o, kaj, kvankam ŝi ne hav'is flug'il'o'j'n, ŝi pov'o'sci'is flug'i, kaj ili flug'is trans Zelandon kun ĝi'a'j arb'ar'o'j kaj blu'a'j akv'o'j.
“Ĉu vi aŭd'as kok'o'kri'o'n, mal'grand'a Tuk? Kokerik'o! La kok'in'o'j supr'e'n'flug'as el la urb'o Kjöge! Vi ricev'os kok'in'ar'o'n, tiel grand'a'n, tiel grand'a'n, vi ne sufer'os mal'sat'o'n nek mizer'o'n! Vi de'paf'os la bird'o'n, kiel oni dir'as, la papag'o'n, kiu'n vi kon'as, vi far'iĝ'os riĉ'a kaj feliĉ'a hom'o! Vi'a dom'o lev'iĝ'os majest'e, kiel la tur'o de la reĝ'o Valdemar. Riĉ'a'j'n ornam'aĵ'o'j'n ĝi hav'os, kun statu'o'j el marmor'o, simil'a'j al tiu'j, kiu'j trov'iĝ'as ĉe la rand'o de Prästo. Vi mi'n kompren'as? Vi'a nom'o glor'kovr'it'e flug'os mal'proksim'e'n tra la mond'o, kiel la ŝip'o, kiu dev'is el'ir'i el Korsör, kaj en la urb'o Roeskilde — ne forges'u la deleg'it'ar'o'n!” dir'is la reĝ'o Hroar — tie vi parol'os bon'e kaj saĝ'e, ho mal'grand'a Tuk, kaj kiam oni post'e iam port'os vi'n en la tomb'o'n, vi dorm'os tiel trankvil'e,... — “Kvazaŭ mi kuŝ'us en Sörö!” dir'is Tuk kaj vek'iĝ'is. Est'is hel'a lum'a maten'o. Li neni'o'n pov'is re'memor'i el si'a sonĝ'o, sed tio'n li ankaŭ ne dev'is far'i, ĉar oni ne dev'as sci'i, kio est'os post'e.
Li el'salt'is el la lit'o, tra'leg'is si'a'n lecion'o'n kaj tuj ĝi'n sci'is. Kaj la mal'jun'a lav'ist'in'o en'ŝov'is la kap'o'n tra la pord'o kaj dir'is: “Kor'a'n dank'o'n, bon'a infan'o, ke vi hieraŭ tiel help'is al mi. Di'o don'u al vi plen'um'o'n de vi'a plej bon'a sonĝ'o!”
La mal'grand'a Tuk tut'e ne sci'is, kio'n li sonĝ'is, sed Di'o tio'n sci'is.
En la varm'a'j land'o'j la sun'o radi'as ali'a'n varm'eg'o'n ol ĉe ni. La hom'o ricev'as kolor'o'n mal'lum'a'n, kaj en la plej varm'eg'a'j land'o'j la brul'a sun'o far'as el ili negr'o'j'n. Sed tio est'is nur la simpl'e varm'a'j land'o'j, kie'n trans'vetur'is unu instru'it'a hom'o el ni'a'j mal'varm'a'j. Li pens'is, ke li tie pov'os ankaŭ promen'ad'i sur la strat'o'j, kiel en si'a patr'uj'o, sed tio'n li dev'is baldaŭ mal'kutim'i. Li kaj ĉiu'j prudent'a'j hom'o'j dev'is trankvil'e rest'i en la dom'o. La kovr'il'o'j de la fenestr'o'j kaj la pord'o'j rest'is ferm'it'a'j la tut'a'n tag'o'n. Oni pov'us pens'i, ke la tut'a dom'o dorm'as, aŭ ke neni'u est'as en la dom'o. La mal'larĝ'a strat'o, kie li loĝ'is, est'is ankoraŭ tiel konstru'it'a, ke de maten'o ĝis vesper'o oni hav'is tie la tut'a'n varm'eg'o'n de la sun'o. La instru'it'a hom'o el la mal'varm'a'j land'o'j est'is hom'o jun'a kaj saĝ'a hom'o; al li ŝajn'is, ke li sid'as en brul'ant'a forn'o. Ĉi tio li'n tro sufer'ig'is. Li tut'e mal'dik'iĝ'is, kaj eĉ li'a ombr'o far'iĝ'is mult'e pli mal'grand'a ol en la patr'uj'o, ĝi ankaŭ sufer'is de la sun'o.
Nur vesper'e, kiam la sun'o est'is sub'ir'int'a, ili re'viv'iĝ'is. Est'is efektiv'a plezur'o tio'n vid'i. Apenaŭ lum'o est'is en'port'it'a en la ĉambr'o'n, la ombr'o si'n el'tir'is sur la tut'a mur'o, ĝis la plafon'o kaj eĉ iom sur la plafon'o mem. Ĝi intenc'e far'is si'n tiel long'a, ĝi dev'is si'n el'tir'i, por re'e ricev'i fort'o'j'n. La scienc'ul'o el'ir'is sur la balkon'o'n, por tie si'n el'tir'i, kaj apenaŭ la stel'o'j ek'lum'is el la klar'a eter'o, li ek'sent'is nov'a'n viv'o'n. Sur ĉiu'j balkon'o'j de la strat'o — kaj en la varm'a'j land'o'j ĉiu fenestr'o hav'as balkon'o'n — montr'iĝ'is hom'o'j, ĉar aer'o'n oni bezon'as, eĉ se oni kutim'is est'i brul'ig'at'a de la sun'o. Viv'o komenc'iĝ'is supr'e kaj mal'supr'e. Tajlor'o'j kaj bot'ist'o'j — ĉiu'j hom'o'j el'ir'is sur la strat'o'n, tabl'o'j kaj seĝ'o'j est'is el'port'at'a'j, lum'o brul'is ĉie, brul'is pli ol mil kandel'o'j; unu babil'is, ali'a kant'is, kaj la hom'o'j promen'is, la vetur'il'o'j vetur'is, la azen'o'j ir'is... tin-tin-tin, ĉar ili port'is sonor'il'et'o'j'n. Tie mort'int'o'j kun kant'o est'is en'ter'ig'at'a'j, la knab'o'j de la strat'o bru'is, la sonor'il'o'j de la preĝ'ej'o'j sonor'is, per unu vort'o — viv'o kaj mov'ad'o reg'is mal'supr'e sur la strat'o. Nur en la unu dom'o, kiu star'is rekt'e kontraŭ la loĝ'ej'o de la ali'land'a scienc'ul'o, est'is tre silent'e, kaj tamen tie kred'ebl'e iu loĝ'is ĉar sur la balkon'o star'is flor'o'j, kiu'j bel'eg'e kresk'is, — iu do kred'ebl'e ili'n pri'verŝ'ad'is, kaj hom'o'j nepr'e dev'is tie est'i. La pord'o kontraŭ'e est'is ankaŭ mal'fermat'a vesper'e, sed tie intern'e est'is mal'lum'e, almenaŭ en la antaŭ'a ĉambr'o, — el intern'e est'is aŭd'at'a muzik'o, kiu al la ali'land'a scienc'ul'o ŝajn'is ne'esprim'ebl'e bel'a. Sed ebl'e ĝi est'is tia nur en li'a imag'o, ĉar li trov'is tie en la varm'a'j land'o'j ĉio'n ne'esprim'ebl'e bel'a, se nur la mal'bon'a sun'o ne est'us. La mastr'o de la ali'land'ul'o dir'is, ke li ne sci'as, kiu loĝ'as en la kontraŭ'a dom'o, ke oni tie ne vid'as ja eĉ unu person'o'n, kaj pri la muzik'o — li trov'as ĝi'n mal'bel'e enu'ig'a. “Ĝi est'as tiel, kiel se iu ripet'as pec'o'n, kiu est'as por li tro mal'facil'a kaj kiu'n li ne pov'as el'lern'i, ĉiam la sam'a pec'o. ‘Mi malgraŭ ĉio ĝi'n venk'os!’ li dir'as, sed li tamen ĝi'n ne venk'as, kiel ajn long'e li lud'as.”
Unu foj'o'n en nokt'o la ali'land'ul'o vek'iĝ'is; li dorm'is ĉe mal'ferm'it'a pord'o de balkon'o, la kurten'o'j antaŭ la pord'o dis'mov'iĝ'is de blov'et'o de la vent'o, kaj al li ŝajn'is, ke de la kontraŭ'a balkon'o ven'as mir'ind'a bril'o. Ĉiu'j flor'o'j bril'is en plej bel'eg'a'j kolor'o'j, kaj en la mez'o inter la flor'o'j star'is graci'a am'ind'a fraŭl'in'o, kiu ŝajn'e ankaŭ bril'e radi'is. La okul'o'j de la scienc'ul'o preskaŭ tut'e blind'iĝ'is de tio, kaj ne est'as mir'ind'e, ĉar li ili'n efektiv'e tro fort'e mal'ferm'is, kaj krom tio, li ankoraŭ est'is ĵus dorm'int'a. Per unu salt'o li est'is sur la plank'o; tre mal'laŭt'a li star'iĝ'is post la kurten'o, sed la fraŭl'in'o jam ĉi ne est'is, la bril'o esting'iĝ'is. La flor'o'j plu jam ne bril'is, sed ili star'is ankoraŭ en si'a antaŭ'a bel'ec'o. La pord'o est'is ne tut'e ferm'it'a, kaj profund'e el intern'e son'is mal'laŭt'a kaj agrabl'a muzik'o, kiu pov'is en'ig'i ĉiu'n en plej dolĉ'a'j'n sonĝ'o'j'n. Tio est'is efektiv'e io mir'eg'ind'a. Kiu pov'is tie loĝ'i? Kie est'is la en'ir'o? En la parter'o est'is nur magazen'o, kaj est'is ja ne ebl'e, ke la hom'o'j ĉiam tra'kur'us tra tio.
Unu vesper'o'n la ali'land'ul'o sid'is sur si'a balkon'o, mal'antaŭ li en la ĉambr'o brul'is lum'o, tial est'is tut'e natur'e, ke la ombr'o est'is vid'ebl'a sur la mur'o de la kontraŭ'a loĝ'ej'o. Tiel ĝi sid'is tie inter la flor'o'j sur la balkon'o, kaj ĉiu'n foj'o'n, kiam la ali'land'ul'o si'n mov'is, la ombr'o si'n ankaŭ mov'is, ĉar tio'n ĝi ordinar'e far'as.
“Mi pens'as, ke mi'a ombr'o est'as la sol'a viv'ant'a est'aĵ'o, kiu'n oni pov'as trov'i tie kontraŭ'e!” dir'is la scienc'ul'o. “Rigard'u, kiel bel'e ĝi sid'as tie inter la flor'o'j, la pord'o est'as ne tut'e ferm'it'a, kaj nun la ombr'o dev'us est'i tiel saĝ'a kaj en'ir'i kaj ĉio'n bon'e rigard'i, kio est'as intern'e, kaj post'e, re'ven'int'e, rakont'i al mi, kio'n ĝi tie vid'is. Jes, jes, mi'a ombr'o, vi dev'us pen'i est'i util'a al mi!” li dir'is ŝerc'e. “Est'u tiel bon'a kaj en'ir'u! Nu, vi ne vol'as,ir'i?” Kaj li balanc'is si'a'n kap'o'n al la ombr'o, kaj la ombr'o re'balanc'is si'a'n kap'o'n. “Jes, jes, ir'u, sed baldaŭ re'ven'u!” La scienc'ul'o lev'iĝ'is, kaj li'a ombr'o sur la kontraŭ'a balkon'o ankaŭ lev'iĝ'is; la scienc'ul'o si'n turn'is, kaj la ombr'o si'n ankaŭ turn'is; se iu bon'e rigard'us, li pov'us klar'e vid'i, ke la ombr'o en'ir'is en la ne tut'e ferm'it'a'n pord'o'n de la balkon'o de la kontraŭ'a dom'o ĝust'e en tiu moment'o, en kiu la ali'land'ul'o en'ir'is en si'a'n ĉambr'o'n kaj mal'lev'is post si la long'a'n kurten'o'n,
En la sekv'ant'a maten'o la scienc'ul'o el'ir'is, por trink'i kaf'o'n kaj leg'i gazet'o'j'n. “Kio tio est'as?” li dir'is, kiam li el'ir'is en la lum'o'n de la sun'o, “mi ja ne hav'as ombr'o'n! Ĝi do hieraŭ vesper'e efektiv'e for'ir'is kaj jam ne re'ven'is; est'as efektiv'e ĉagren'e!”
Ne tiel la perd'o de la ombr'o mem li'n ĉagren'is, kiel tio, ke en la mal'varm'a'j land'o'j est'as rakont'at'a unu ĉiu'kon'at'a histori'o pri hom'o sen ombr'o. Se nun la scienc'ul'o re'ven'os en la patr'uj'o'n kaj rakont'os, kio okaz'is al li, oni dir'os, ke tio est'as nur ripet'aĵ'o, kaj tio mal'plaĉ'is al li. Tial li decid'is tut'e ne parol'i pri tio, kaj tiel est'is tut'e prudent'e.
Vesper'e li de'nov'e el'ir'is sur si'a'n balkon'o'n, la lum'o'n li tut'e bon'e met'is mal'antaŭ si, ĉar li sci'is, ke la ombr'o ĉiam vol'as, ke ĝi'a sinjor'o est'u por ĝi bar'il'o, — sed li tamen ne pov'is ĝi'n el'ricev'i. Li far'is si'n grand'a, li far'is si'n mal'grand'a, sed neni'a ombr'o ven'is, neni'a ombr'o montr'iĝ'is. Li dir'is:
“Hm, hm!” sed neni'o help'is.
Est'is kompren'ebl'e ĉagren'e; sed en la varm'a'j land'o'j dank’ al Di'o ĉio kresk'as rapid'e, kaj post unu semajn'o li ek'vid'is kun grand'a plezur'o, ke el la pied'o'j kresk'as ĉe li nov'a ombr'o, kiam li ir'as en la lum'o'n! la radik'o cert'e rest'is. Post tri semajn'o'j li jam hav'is ne tro mal'grand'a'n ombr'o'n, kaj kiam li ek're'vetur'is en la patr'uj'o'n en la mal'varm'a'j land'o'j, ĝi en la voj'o ĉiam pli kaj pli kresk'is, tiel ke ĝi fin'e far'iĝ'is tiel long'a kaj grand'a, ke jam la du'on'o est'us sufiĉ'a.
Tiel la scienc'ul'o re'ven'is en si'a'n land'o'n, skrib'is libr'o'j'n pri la ver'o en la mond'o, pri la bon'o kaj bel'o kaj tiel li pas'ig'is tag'o'j'n kaj jar'o'j'n. Pas'is mult'e da jar'o'j.
Unu vesper'o'n li sid'as en si'a ĉambr'o, kaj jen subit'e oni frap'as tre mal'laŭt'e je la pord'o.
“En'ir'u!” li dir'is, sed neni'u ven'as; tial li mal'ferm'is mem, kaj jen antaŭ li star'as ne'ordinar'e mal'dik'a hom'o, kun tre strang'a ekster'aĵ'o. Ceter'e la hom'o est'is tre riĉ'e vest'it'a, li est'is vid'ebl'e grav'a person'o.
“Kun kiu mi hav'as la plezur'o'n parol'i?” demand'is la scienc'ul'o.
“Jes, mi tiel ankaŭ pens'is,” dir'is la elegant'a hom'o, “ke vi mi'n ne re'kon'os! Mi far'iĝ'is tro korp'a, mi liter'e ricev'is karn'o'n kaj ost'o'j'n. Vi kred'ebl'e neniam pens'is, ke vi vid'os mi'n iam en tia bon'a fart'o! Ĉu vi ne re'kon'as vi'a'n mal'nov'a'n ombr'o'n? Jes, vi cert'e ne kred'is, ke mi iam ankoraŭ re'ven'os. Mi hav'is feliĉ'o'n de'post la tag'o, kiam mi est'is ĉe vi la last'a'n foj'o'n; mi ĉiu'flank'e far'iĝ'is tre bon'hav'a. Se mi vol'as mi'n el'aĉet'i el mi'a serv'ad'o, mi est'as sufiĉ'e riĉ'a por tio!” Kaj li ek'son'ig'is tut'a'n fask'o'n da mult'e'kost'a'j sigel'il'o'j, kiu'j pend'is apud li'a horloĝ'o, kaj met'is si'a'n man'o'n en la dik'a'n or'a'n ĉen'o'n, kiu'n li port'is ĉirkaŭ la kol'o. Sur ĉiu'j fingr'o'j bril'is ring'o'j kun diamant'o'j, kiu'j ĉiu'j est'is ver'a'j.
“Ne, mi ne pov'as ankoraŭ re'konsci'iĝ'i!” dir'is la scienc'ul'o. “Kiel tio est'as ebl'a!”
“Io ordinar'a tio efektiv'e ne est'as!” dir'is la ombr'o, “sed vi ja mem ankaŭ ne aparten'as al la hom'o'j ordinar'a'j, kaj mi, kiel vi sci'as, de mi'a infan'ec'o ĉiam ir'is laŭ vi'a'j pied'o'sign'o'j. Tuj, kiam vi trov'is, ke mi est'as sufiĉ'e matur'a, por mi'n mem tra'bat'i tra la mond'o, mi komenc'is propr'a'n voj'o'n. Mi trov'iĝ'as en la plej bril'a situaci'o, sed nun ven'is al mi ia dezir'eg'o vid'i vi'n ankoraŭ unu foj'o'n antaŭ vi'a mort'o, ĉar mort'i iam vi ja dev'as. Ankaŭ ĉi tiu'j'n land'o'j'n mi vol'is vid'i ankoraŭ unu foj'o'n, ĉar oni ja ĉiam am'as si'a'n patr'uj'o'n. Mi sci'as, ke vi ricev'is ali'a'n ombr'o'n; ĉu mi dev'as al ĝi aŭ al vi i'o'n pag'i? Est'u tiel bon'a kaj dir'u al mi!”
“Ha, tio est'as efektiv'e vi!” dir'is la scienc'ul'o. “Tio est'as ja mult'eg'e mir'ind'a! Neniam mi kred'us, ke al iu li'a mal'nov'a ombr'o pov'us re'ven'i en form'o de hom'o!”
“Dir'u al mi, kiom mi dev'as pag'i!” dir'is la ombr'o, “ĉar mi ne vol'as rest'i ies ŝuld'ant'o!”
“Kiel vi pov'as tiel parol'i!” dir'is la scienc'ul'o, “pri ia ŝuld'o oni ĉi tie tut'e ne pov'as ja parol'i. Uz'u vi'a'n liber'ec'o'n kiel ĉiu ali'a! Mi tre ĝoj'as pri vi'a feliĉ'o! Sid'iĝ'u, mal'nov'a amik'o, kaj rakont'u al mi per mal'mult'e da vort'o'j, kiel tio okaz'is kaj kio'n vi tie vid'is en la varm'a'j land'o'j ĉe la najbar'o de kontraŭ'e!”
“Jes, tio'n mi al vi rakont'as;” dir'is la ombr'o, sid'iĝ'ant'e; “sed vi dev'as al mi promes'i, ke vi al neni'u en ĉi tiu urb'o rakont'os, ke mi est'is vi'a ombr'o! Mi intenc'as fianĉ'iĝ'i, mi pov'as nutr'i pli ol unu famili'o'n!”
“Ne zorg'u!” dir'is la scienc'ul'o, “mi al neni'u dir'os, kiu en efektiv'ec'o vi est'as; pren'u mi'a'n man'o'n! Mi promes'as, kaj unu hom'o — unu vort'o!”
“Unu vort'o — unu ombr'o!” dir'is la ombr'o, ĉar tiel li ja dev'is parol'i.
Ceter'e est'is efektiv'e mir'ind'e; kiel tut'e li est'is hom'o. Li'a nigr'a vest'o est'is el plej kar'a ŝtof'o, krom tio li port'is elegant'a'j'n bot'o'j'n kaj ĉapel'o'n, kiu pov'is est'is kun'prem'at'a, tiel ke oni pov'is vid'i nur la supr'a'n plat'aĵ'o'n kaj la rand'o'j'n, ne parol'ant'e jam pri la jam kon'at'a'j sigel'il'o'j, or'a ĉen'o kaj ring'o'j kun diamant'o'j. Jes, la ombr'o est'is tre bon'e vest'it'a, kaj ĉi tio plej cert'e far'is li'n hero'o.
“Nun mi rakont'os!” dir'is la ombr'o, kaj ĉe tio li met'is si'a'j'n pied'o'j'n kun la elegant'a'j bot'o'j fort'e prem'ant'e sur la nov'a'n ombr'o'n, kiu kuŝ'is kiel hund'o antaŭ la pied'o'j de la scienc'ul'o; li far'is tio'n pro fier'ec'o, aŭ ebl'e li vol'is lig'i ĝi'n al si. La kuŝ'ant'a ombr'o tamen si'n ten'is silent'e kaj trankvil'e, por pov'i bon'e aŭskult'i; ĝi kred'ebl'e ankaŭ vol'is sci'i, kiel ĝi pov'us si'n liber'ig'i kaj far'iĝ'i propr'a sinjor'o.
“Ĉu vi sci'as, kiu loĝ'is en la dom'o kontraŭ ni?” demand'is la ombr'o; “ĝi est'is la plej bel'a el ĉio, ĝi est'is la poezi'o! Mi rest'is tie tri semajn'o'j'n, kaj tio est'as tiel sam'e, kiel se oni viv'us tri mil jar'o'j'n kaj leg'us ĉiu'j'n verk'o'j'n poezi'a'j'n kaj scienc'a'j'n, — tio'n mi dir'as, kaj ĝi est'as ver'o. Mi ĉio'n vid'is, kaj mi ĉio'n sci'as!”
“La poezi'o!” ek'kri'is la scienc'ul'o, “jes, jes, ĝi viv'as sen'societ'e en la grand'a'j urb'o'j! La poezi'o! Jes; mi ĝi'n vid'is unu minut'o'n, sed mi tiam est'is ankoraŭ dorm'ant'a! Ĝi star'is sur la balkon'o kaj lum'is, kiel la nord'lum'o. Rakont'u, rakont'u! Vi est'is sur la balkon'o, vi en'ir'is tra la pord'o, kaj post'e....”
“Post'e mi est'is en la antaŭ'ĉambr'o,” plu'e rakont'is la ombr'o. “Vi oft'e sid'is kaj pen'is rigard'i en la antaŭ'ĉambr'o'n. Tie ne est'is lum'o, tie est'is io kiel du'on'lum'o; sed grand'a nombr'o da ĉambr'o'j tie est'is unu post la ali'a kaj tra ili'a'j mal'ferm'it'a'j pord'o'j oni pov'is ili'n vid'i ĉiu'j'n. Tie jam est'is tre lum'e, la grand'eg'a fort'o de la mar'o da lum'o mi'n cert'e mort'ig'us, se mi al'ir'us proksim'e al la fraŭl'in'o; sed mi est'is prudent'a, mi ne rapid'is, kaj tio est'as bon'a!”
“Kaj kio'n vi tie vid'is, mi'a kar'a?” demand'is la scienc'ul'o.
“Mi vid'is ĉio'n, kaj mi ĝi'n rakont'os al vi; sed... ĝi ne est'as fier'ec'o de mi'a flank'o, tamen... kiel hom'o liber'a, kaj ĉe mi'a instru'it'ec'o, ne parol'ant'e jam pri mi'a bon'a situaci'o kaj riĉ'ec'o... mi kor'e dezir'us, ke vi parol'u al mi ne ‘mi'a kara’, sed ‘sinjor'o!’”
“Pardon'u, sinjor'o!” dir'is la scienc'ul'o, “ĝi est'as ne'detru'ebl'a mal'nov'a kutim'o! Vi est'as tut'e prav'a, kaj de nun mi jam memor'os. Sed rakont'u al mi, sinjor'o, ĉio'n, kio'n vi vid'is!”
“Ĉio'n!” dir'is la ombr'o, “ĉar mi ĉio'n vid'is kaj ĉio'n sci'as!”
“Kia'n aspekt'o'n hav'is la ĉambr'o'j intern'a'j?” demand'is la scienc'ul'o “Ĉu tie est'is kiel en freŝ'a arb'ar'o? ĉu tie est'is kiel en sankt'a preĝ'ej'o? ĉu la ĉambr'o'j est'is kiel stel'plen'a ĉiel'o, kiam oni star'as sur alt'a'j mont'o'j?”
“Ĉio tie est'is!” dir'is la ombr'o, “Mi ja ne tut'e en'ir'is, mi rest'is en la antaŭ'a ĉambr'o, en la du'on'lum'o, sed tiu lok'o est'is tre bon'a, mi ĉio'n vid'is, mi ĉio'n sci'as. Mi est'is en la palac'o de la poezi'o, en la antaŭ'ĉambr'o.”
“Sed kio'n vi vid'is? Ĉu tra la grand'a'j ĉambr'o'j ir'is ĉiu'j di'o'j de la antikv'a temp'o? ĉu tie batal'is la antikv'a'j hero'o'j? ĉu tie lud'is ĝoj'a'j infan'o'j kaj rakont'is si'a'j'n sonĝ'o'j'n?”
“Mi dir'as al vi, mi tie est'is, kaj vi kompren'os, ke mi ĉio'n vid'is, kio'n oni tie pov'is vid'i! Se vi tie'n en'ir'us, vi ĉes'us est'i hom'o, sed mi far'iĝ'is hom'o, kaj sam'temp'e mi ek'kon'is mi'a'n intern'a'n natur'o'n, la parenc'ec'o'n kiu'n mi hav'as kun la poezi'o. Kiam mi est'is ankoraŭ ĉe vi, mi pri tio ne pens'is, sed ĉiu'foj'e, kiam la sun'o lev'iĝ'is aŭ mal'lev'iĝ'is, mi ĉiam — vi cert'e ankoraŭ memor'as — far'iĝ'is tiel mir'ind'e grand'a; en la lum'o de la lun'o mi est'is preskaŭ ankoraŭ pli klar'a ol vi mem. Tiam mi ne kompren'is mi'a'n natur'o'n, nur en la antaŭ'ĉambr'o de la poezi'o mi ĝi'n ek'kon'is, — mi far'iĝ'is hom'o! Mi el'ir'is el tie, far'iĝ'int'e matur'a vir'o, sed vi jam plu ne est'is en la varm'a'j land'o'j. Est'ant'e jam hom'o, mi nun hont'is tiel ir'i, kiel mi ir'is; mi ne hav'is bot'o'j'n, vest'o'j'n, la tut'a'n hom'a'n ekster'aĵ'o'n, kiu don'as al la hom'o li'a'n signif'o'n. Mi serĉ'is lok'o'n por mi'n kaŝ'i, jes, al vi mi pov'as tio'n konfes'i, ĉar vi art'a'n sekret'o'n en neni'a libr'o mal'kaŝ'os, — mi mi'n kaŝ'is sub la vest'o de unu vend'ist'in'o de suker'pan'o'j. La vir'in'o eĉ ne sci'et'is, al kia grav'a person'o ŝi don'is kaŝ'ej'o'n. Ne pli fru'e ol vesper'e mi el'ir'is; mi kur'ad'is sur la strat'o en la lum'o de la lun'o, mi mi'n el'tir'ad'is laŭ la mur'o'j, tio est'is tiel agrabl'a por mi'a dors'o! Mi kur'is supr'e'n kaj mal'supr'e'n, rigard'is tra la plej alt'a'j fenestr'o'j en la ĉambr'o'j'n kaj sur la tegment'o'j'n, mi rigard'is, kie'n neni'u pov'is rigard'i, kaj mi vid'is, kio'n neni'u ali'a vid'is, kio'n neni'u ali'a dev'is vid'i. La mond'o, por dir'i la ver'o'n, est'as sufiĉ'e mal'bon'a! Mi ne vol'us est'i hom'o, se nur ne reg'us la mal'saĝ'a kred'o, ke est'i hom'o hav'as i'a'n grav'a'n signif'o'n! Mi vid'is la plej ne'kred'ebl'a'j'n afer'o'j'n ĉe vir'in'o'j, kiel ankaŭ ĉe vir'o'j, ĉe ge'patr'o'j kaj ĉe la dolĉ'a'j anĝel'a'j infan'o'j; mi vid'is, kio'n neni'u hom'o dev'us sci'i, kio'n tamen ĉiu'j tiel vol'us sci'i — la mal'bon'aĵ'o'n ĉe la najbar'o'j. Se mi skrib'us gazet'o'n, kiom da leg'ant'o'j ĝi ricev'us! Sed mi skrib'is tuj al la interes'at'a'j person'o'j mem, kaj terur'o ek'reg'is en ĉiu'j urb'o'j, en kiu'j'n mi ven'is. Oni mi'n tim'is, kaj oni pen'is plaĉ'i al mi. La profesor'o'j far'is mi'n profesor'o, la tajlor'o'j don'is al mi nov'a'j'n vest'o'j'n, tiel ke mi ili'n hav'as en sufiĉ'a kvant'o; la mon'far'ist'o'j far'is mon'o'n por mi, kaj la vir'in'o'j dir'is al mi, ke mi est'as bel'a. — Per tio mi far'iĝ'is la hom'o, kiu mi est'as, kaj nun mi dir'as al vi adiaŭ! Jes est'as mi'a kart'o, mi loĝ'as sur la Sun'a Flank'o, kaj en pluv'a veter'o mi ĉiam est'as hejm'e!” Dir'int'e tio'n, la ombr'o for'ir'is.
“Mir'ind'e!” dir'is la scienc'ul'o.
Pas'is kelk'e da jar'o'j, kaj unn tag'o'n la ombr'o subit'e de'nov'e ven'is.
“Kiel vi fart'as?” li demand'is.
“Ha!” dir'is la scienc'ul'o, “mi skrib'as pri la ver'o, la bel'o kaj la bon'o, sed por tia'j afer'o'j ĉiu orel'o est'as surd'a; mi tut'e mal'esper'as, ĉar tio mi'n tre dolor'as.”
“Mi el neni'o far'as al mi ĉagren'o'n!” dir'is la ombr'o, “kaj tial mi gras'iĝ'as, kaj ĉi tio dev'as est'i la cel'o de ĉiu prudent'a hom'o. Vi ĝis nun ankoraŭ ne sci'as viv'i en la mond'o. Vi ankoraŭ tut'e perd'os la san'o'n. Vi dev'as vetur'i! Mi en la somer'o far'os vetur'o'n, ĉu vi vol'as mi'n akompan'i? Mi dezir'as hav'i voj'kamarad'o'n, — ĉu vi vol'as kun'vetur'i en karakter'o de mi'a ombr'o? Ĝi est'us por mi grand'a plezur'o hav'i vi'n apud mi; mi pag'os la kost'o'n de la vojaĝ'o.”
“Tio est'as jam mal'modest'ec'o neniam aŭd'it'a!” dir'is la scienc'ul'o.
“Laŭ tio, kiel oni ĝi'n pren'as!” dir'is la ombr'o. “Vojaĝ'o re'don'os al vi la fort'o'j'n. Se vi vol'as est'i mi'a ombr'o, mi pren'os sur mi'n la tut'a'n kost'o'n de la vojaĝ'o.”
“Jam tro sen'hont'e!” dir'is la scienc'ul'o.
“Sed la mond'o jam est'as tia!” dir'is la ombr'o, “kaj tia ĝi rest'os!” Kaj kun tiu'j ĉi vort'o'j la ombr'o for'ir'is.
La scienc'ul'o fart'is tut'e ne bon'e; zorg'o'j kaj sufer'o'j li'n turment'is, kaj tio, kio'n li parol'is pri la ver'o kaj bon'o kaj bel'o, est'is preskaŭ por ĉiu'j kiel roz'o'j por bov'o. Fin'e li efektiv'e mal'san'iĝ'is.
“Vi aspekt'as kiel ombr'o!” dir'is al li la hom'o'j, kaj terur'o atak'is la scienc'ul'o'n ĉe tiu ĉi pens'o.
“Vi dev'as nepr'e vetur'i en ban'lok'o'n!” dir'is la ombr'o, kiu ven'is al li. “Neni'o ali'a rest'as! Mi vi'n kun'pren'os pro mal'nov'a kon'at'ec'o. Mi pag'os la vojaĝ'o'n, kaj vi post'e verk'os pri'skrib'o'n de la vojaĝ'o, kaj en la vojaĝ'o vi pen'os mi'n amuz'i. Mi vetur'as en ban'lok'o'n, ĉar mi'a barb'o ne vol'as kresk'i kiel ĝi dev'us, tio ankaŭ est'as mal'san'o, kaj barb'o'n oni dev'as hav'i! Est'u prudent'a kaj akcept'u mi'a'n propon'o'n, ni ja vetur'os kiel kamarad'o'j.”
Kaj ili vetur'is; la ombr'o nun est'is sinjor'o, kaj la sinjor'o est'is ombr'o. Ili vetur'is kun'e. Sur ĉeval'o aŭ sur pied'o'j ili ĉiam est'is kun'e, flank'o ĉe flank'o, unu antaŭ aŭ post la ali'a, laŭ la star'o de la sun'o. La ombr'o si'n ten'is ĉiam sur la flank'o sinjor'a, kaj la scienc'ul'o'n tio mal'mult'e ĉagren'is; li hav'is tre bon'a'n kor'o'n kaj est'is tre pac'em'a kaj amik'em'a, kaj tial li unu tag'o'n dir'is al la ombr'o: “Ĉar ni jam far'iĝ'is voj'kamarad'o'j kaj krom tio ni de la infan'ec'o ĉiam est'is kun'e, ni trink'u nun por'frat'iĝ'o'n, kaj ni est'u pli familiar'a'j unu kun la ali'a.”
“Vi esprim'is vi'a'n pens'o'n,” dir'is la ombr'o, kiu nun ja est'is efektiv'e la sinjor'o; “vi parol'is rekt'e el la kor'o kaj bon'intenc'e, tial mi ankaŭ parol'os el la kor'o kaj egal'e bon'intenc'e. Vi, est'ant'e hom'o instru'it'a, sci'as tre bon'e, kiel kapric'a est'as la natur'o, Mult'a'j hom'o'j ne pov'as tuŝ'et'i mal'glat'a'n paper'o'n; ali'a'j per la tut'a korp'o ek'trem'as, se oni grat'as per karb'o sur vitr'o; mi ricev'as tia'n sam'a'n sent'o'n, se vi parol'as al mi familiar'e; mi sent'as mi'n kiel al'prem'it'a al la ter'o, kiel se mi est'us de'nov'e en mi'a antaŭ'a de'pend'ec'o de vi. Vi vid'as, ke tio ne est'as fier'ec'o, sed sent'o. Mi ne pov'as permes'i, ke vi parol'u al mi familiar'e, mi mem tamen kun plezur'o parol'os kun vi sen'ceremoni'e, kaj tiel mi almenaŭ du'on'e plen'um'os vi'a'n dezir'o'n.”
Kaj de tiu temp'o la ombr'o sinjor'e parol'ad'is kun si'a est'int'a sinjor'o.
“Kia mal'alt'iĝ'o!” pens'is la scienc'ul'o, “ke mi dev'as li'n respekt'i kiel sinjor'o'n kaj li kun mi parol'as tut'e sen'ceremoni'e!” Sed vol'e-ne-vol'e li dev'is konsent'i.
Ili ven'is en ban'lok'o'n, kie trov'iĝ'is mult'a'j ali'land'ul'o'j kaj inter ĉi tiu'j unu tre bel'a reĝ'id'in'o, kies mal'san'o est'is tio, ke ŝi tro bon'e vid'is, kaj ĉi tio est'as tre danĝer'a.
Ŝi tuj ek'vid'is, ke la nov'a ven'int'o est'as tut'e ali'a person'o ol ĉiu'j ceter'a'j. “Li ven'is ĉi tie'n, por rapid'ig'i la kresk'o'n de si'a barb'o; tiel oni dir'as, sed mi bon'e vid'as la efektiv'a'n kaŭz'o'n de li'a ven'o, — li ne hav'as ombr'o'n.”
Ŝi est'is tre sci'vol'a, kaj tial ŝi sur la promen'ej'o tuj komenc'is parol'ad'o'n kun la ali'land'a sinjor'o. Est'ant'e reĝ'id'in'o, ŝi ne bezon'is far'i grand'a'n ceremoni'o'n, kaj tial ŝi dir'is: “Vi'a mal'san'o est'as tio, ke vi ne hav'as ombr'o'n!”
“Vi'a reĝ'id'in'a moŝt'o jam komenc'is tut'e san'iĝ'i!” respond'is la ombr'o. “Vi'a kon'at'a mal'san'o de tro bon'a vid'ad'o est'as perd'it'a; vi san'iĝ'is: mi hav'as ombr'o'n tut'e ne'ordinar'a'n. Ĉu vi ne vid'as la person'o'n, kiu mi'n ĉiam akompan'as? Ali'a'j hom'o'j hav'as ombr'o'n ordinar'a'n, sed mi ne am'as afer'o'j'n ordinar'a'j'n. Kiel oni la vest'o'j'n de si'a'j serv'ist'o'j far'as el pli bon'a ŝtof'o ol oni port'as mem, tiel mi don'is al mi'a ombr'o la form'o'n de hom'o, kaj, kiel vi vid'as, mi eĉ don'is al ĝi apart'a'n ombr'o'n. Tio est'as ver'e io tre mult'e'kost'a, sed mi am'as viv'i ali'e ol ĉiu'j!”
“Kiel!” pens'is la reĝ'id'in'o, “ĉu mi efektiv'e san'iĝ'is? Ĉi tiu ban'lok'o est'as ver'e por mi'a mal'san'o la plej help'a! La akv'o en ni'a temp'o hav'as tre mir'ind'a'j'n fort'o'j'n. Tamen mi ne for'vetur'os el la ban'lok'o, ĉar nun ĉi tie nur far'iĝ'as interes'e. La ali'land'ul'o tre plaĉ'as al mi. Ke nur li'a barb'o ne kresk'u, ĉar tiam li for'vetur'os.”
Vesper'e en la grand'a salon'o de bal'o'j danc'is la reĝ'id'in'o kun la ombr'o. Ŝi est'is mal'pez'a, sed li est'is ankoraŭ pli mal'pez'a; tia'n danc'ant'o'n ŝi ankoraŭ neniam hav'is. Ŝi rakont'is al li, el kiu land'o ŝi est'as, kaj li kon'is la land'o'n, li tie est'is, sed ŝi tiam ne est'is en la patr'uj'o. Li rigard'is supr'e kaj mal'supr'e tra la fenestr'o'j kaj vid'is mult'a'j'n afer'o'j'n, kaj tial li pov'is respond'i al la reĝ'id'in'o kaj rakont'i al ŝi tia'j'n afer'o'j'n, ke ŝi fort'e mir'eg'is. Li dev'is est'is la plej saĝ'eg'a hom'o sur la tut'a ter'o. Ŝi ricev'is grand'a'n respekt'o'n por li'a vast'a sci'ad'o. Kiam ili post tio de'nov'e danc'is kun'e, ŝi en'am'iĝ'is je li, kio'n la ombr'o bon'e vid'is. Ĉe la sekv'ant'a danc'o la konfes'o de ŝi'a am'o trov'iĝ'is jam sur ŝi'a lang'o, sed ŝi est'is ankoraŭ tiel prudent'a, ke ŝi ek'pens'is pri si'a land'o kaj regn'o kaj pri la mult'o da hom'o'j, kiu'j'n ŝi est'is iam reg'ont'a. “Saĝ'a hom'o li est'as!” ŝi dir'is al si mem, “tio est'as bon'a; kaj li danc'as bel'eg'e, tio ankaŭ est'as bon'a; sed egal'e grav'a demand'o est'as, ĉu li est'as sufiĉ'e instru'it'a. Mi prov'os li'n ekzamen'i.” Kaj ŝi komenc'is propon'ad'i al li demand'o'j'n pri la plej mal'facil'a'j afer'o'j, pri kiu'j ŝi mem ne pov'us respond'i; kaj la ombr'o far'is mir'ig'it'a'n mien'o'n.
“Ĉi tio'n vi ne pov'as respond'i!” dir'is la reĝ'id'in'o.
“Ĉi tio'n mi sci'is ankoraŭ est'ant'e en la lern'ej'o!” dir'is la ombr'o; “mi pens'as, ke ĉi tio'n eĉ mi'a ombr'o tie ĉe la pord'o pov'us respond'i.”
“Vi'a ombr'o!” ek'kri'is la reĝ'id'in'o, “tio est'us tre mir'ind'a!”
“Mi ne dir'as cert'e, ke ĝi pov'os,” dir'is la ombr'o, “sed tiel mi supoz'as, ĉar ĝi ja tiel long'e mi'n akompan'is kaj aŭd'is, mi tiel supoz'as! Sed permes'u, vi'a reĝ'id'in'a moŝt'o, sci'ig'i vi'n, ke ĝi est'as tiel fier'a kaj vol'as, ke oni ĝi'n rigard'u kiel hom'o'n; ke por ten'i ĝi'n en bon'a humor'o, kaj tia ĝi dev'as est'i, por don'i bon'a'j'n respond'o'j'n — oni dev'as parol'i al ĝi tut'e kiel al hom'o.”
“Tia fier'ec'o plaĉ'as al mi!” dir'is la reĝ'id'in'o.
Kaj ŝi ir'is al la instru'it'a hom'o apud la pord'o kaj parol'is kun li pri la sun'o kaj la lun'o, pri la intern'aĵ'o kaj la ekster'aĵ'o de la hom'o, kaj li respond'is saĝ'e kaj bon'e.
“Kia hom'o li dev'as est'i, se li hav'as tia'n saĝ'eg'a'n ombr'o'n!” pens'is la reĝ'id'in'o; “ĝi est'us efektiv'a ben'o por mi'a popol'o kaj regn'o, se mi li'n elekt'us por est'i mi'a edz'o. Mi tio'n far'os!”
La reĝ'id'in'o kaj la ombr'o baldaŭ est'is pret'a'j inter si, tamen ĉi tio'n neni'u dev'is sci'iĝ'i, ĝis ili ven'os en la land'o'n de la reĝ'id'in'o,
“Neni'u, eĉ ne mi'a ombr'o!” dir'is la ombr'o, kaj ne sen kaŭz'o li tio'n dir'is.
Baldaŭ ili ven'is en la land'o'n, en kiu la reĝ'id'in'o reg'is, kiam ŝi est'is hejm'e,
“Aŭskult'u, amik'o!” dir'is la ombr'o al la scienc'ul'o, “nun mi far'iĝ'is tiel feliĉ'a kaj mult'e'pov'a, kiel nur est'as ebl'e, tial mi vol'as ankaŭ por vi far'i i'o'n ne'ordinar'a'n. Vi ĉiam loĝ'os ĉe mi en la palac'o, vi vetur'os kun mi en mi'a propr'a reĝ'a kaleŝ'o kaj ricev'os jar'a'n pag'o'n de cent'mil or'a'j mon'er'o'j. Por tio vi dev'as permes'i, ke ĉiu kaj ĉio nom'u vi'n ombr'o. Ne dir'u, ke vi iam est'is hom'o, kaj unu foj'o'n en la jar'o, kiam mi sid'os sur la balkon'o en la lum'o de la sun'o kaj montr'os mi'n al la popol'o, vi dev'os kuŝ'i ĉe mi'a'j pied'o'j kiel efektiv'a ombr'o. Ĉar mi konfes'as al vi, mi edz'iĝ'os je la reĝ'id'in'o; ankoraŭ hodiaŭ vesper'e ni fest'os la edz'iĝ'o'n.”
“Ne, tio est'as jam tro mult'e!” dir'is la scienc'ul'o, “tio'n mi ne vol'as, tio'n mi ne far'os! Tio est'us tromp'i la tut'a'n land'o'n kun'e kun la reĝ'id'in'o! Mi dir'os ĉio'n, ke mi est'as la hom'o kaj vi est'as nur ombr'o, kiu port'as vest'o'j'n de hom'o!”
“Neni'u al vi kred'os!” dir'is la ombr'o. “Est'u prudent'a, aŭ mi vok'os la gard'ist'o'j'n!”
“Mi ir'os rekt'e al la reĝ'id'in'o!” dir'is la scienc'ul'o. — “Sed mi ir'os antaŭ'e!” ek'kri'is la ombr'o, “kaj vi ir'os en mal'liber'ej'o'n!” Kaj tie'n la scienc'ul'o efektiv'e dev'is ir'i, ĉar la soldat'o'j obe'is la ombr'o'n, sci'ant'e, ke la reĝ'id'in'o vol'as li'n far'i ŝi'a edz'o.
“Vi trem'as?” demand'is la reĝ'id'in'o, kiam la ombr'o en'ir'is; “ĉu io okaz'is al vi? ne mal'san'iĝ'u hodiaŭ, kiam ni vol'as vesper'e fest'i ni'a'n edz'iĝ'o'n.”
“Al mi okaz'is la plej terur'a afer'o; kiu pov'as okaz'i!” dir'is la ombr'o; “prezent'u al vi — jes, tia mal'fort'a kap'o de ombr'o ne pov'as long'e si'n ten'i — prezent'u al vi, mi'a ombr'o frenez'iĝ'is, ĝi dir'as kaj ripet'as, ke ĝi est'as la hom'o kaj mi — prezent'u al vi — mi est'as ĝi'a ombr'o!”
“Terur'e!” ek'kri'is la reĝ'id'in'o; “oni ĝi'n ja en'ŝlos'is?”
“Kompren'ebl'e! Mi tim'as, ke ĝi jam neniam ricev'os re'e la prudent'o'n!”
“Mal'feliĉ'a ombr'o!” re'dir'is la reĝ'id'in'o, “mi ĝi'n tre bedaŭr'as; est'us tre bon'e por ĝi, se oni ĝi'n liber'ig'us de ĝi'a mal'feliĉ'a viv'o. Se mi bon'e pri'pens'as, mi trov'as, ke est'as neces'e ĝi'n sen'bru'e tut'e for'ig'i.”
“Kvankam tio est'us por mi tre dolor'a!” dir'is la ombr'o, “ĉar ĝi est'is fidel'a serv'ant'o!” Kaj li ŝajn'ig'is, ke li ĝem'as.
“Vi hav'as bon'a'n karakter'o'n!” dir'is la reĝ'id'in'o.
Vesper'e la tut'a urb'o est'is fest'e ilumin'it'a, la kanon'o'j tondr'is “bum!” kaj la soldat'o'j far'is parad'o'n. La reĝ'id'in'o kaj la ombr'o el'ir'is sur la balkon'o'n, por si'n montr'i kaj ankoraŭ unu foj'o'n ricev'i la ĝoj'a'n kaj tondr'a'n “viv'u!” de la popol'a'j amas'o'j.
La instru'it'a hom'o neni'o'n aŭd'is de la tut'a ĝoj'a kri'ad'o, ĉar al li'a viv'o est'is far'it'a fin'o.
En unu flank'a strat'et'o star'is mal'nov'a, tre mal'nov'a dom'o; ĝi hav'is la aĝ'o'n de preskaŭ tri'cent jar'o'j. Tio'n oni pov'is leg'i ĉe la balkon'o, kie la nombr'o de la jar'o est'is el'tranĉ'it'a kun'e kun tulip'o'j kaj volv'aĵ'o'j ĉe lupol'o. Tie trov'iĝ'is tut'a'j vers'o'j an antikv'a liter'form'o, kaj super ĉiu fenestr'o en la balkon'o est'is el'tranĉ'it'a karikatur'a vizaĝ'o. Unu etaĝ'o mult'e el'star'is super la ali'a, kaj tut'e sub la tegment'o trov'iĝ'is plumb'a de'flu'il'o, kiu en si'a flu'o hav'is ornam'o'n en form'o de kap'o de drak'o. La pluv'a akv'o dev'is el'ir'i el la buŝ'o de la drak'o, ĝi tamen el'ir'ad'is tra la ventr'o, ĉar La de'flu'il'o hav'is tru'o'n.
Ĉiu'j ali'a'j dom'o'j de la strat'o est'is nov'a'j kaj elegant'a'j, kun grand'a'j fenestr'a'j vitr'o'j kaj glat'a'j mur'o'j, oni pov'is bon'e vid'i, ke kun la mal'nov'a dom'o ili vol'as hav'i neni'a'j'n rilat'o'j'n. Ili cert'e pens'is: “Kiel long'e ankoraŭ tiu mal'nov'a dom'aĉ'o star'os ĉi tie ĉe la strat'o kiel spektakl'o por ĉiu'j? Krom tio la balkon'aĵ'o el'star'as tiel fort'e antaŭ'e'n, ke ĉiu'j kiu'j rigard'as el ni'a'j fenestr'o'j, sur tiu flank'o ne hav'as perspektiv'o'n. La ŝtup'ar'o laŭ si'a larĝ'ec'o simil'as al ŝtup'ar'o de kastel'o kaj laŭ si'a alt'ec'o al ŝtup'ar'o de preĝ'ej'a tur'o. La fer'a balustrad'o aspekt'as kiel la pord'o de tomb'a ark'aĵ'o kaj krom tio ĝi hav'as ankoraŭ latun'a'j'n buton'o'j'n. Tio montr'as mal'bon'a'n gust'o'n!”
Ĝust'e kontraŭ'e ĉe la strat'o ankaŭ star'is nov'a'j kaj bel'a'j dom'o'j, kaj ili pens'is kiel la ali'a'j; sed ĉe la fenestr'o sid'is mal'grand'a knab'o kun freŝ'a'j ruĝ'a'j vang'o'j, kun hel'a'j, radi'ant'a'j okul'o'j, kaj al li tiu mal'nov'a dom'o plaĉ'is plej mult'e, kiel en la lum'o de la sun'o, tiel ankaŭ en la lum'o de la lun'o. Kaj kiam li rigard'is la mur'o'n kontraŭ'e, de kiu de'fal'is la kalk'o, tiam li pov'is sid'i long'e kaj per si'a vigl'a imag'o prezent'i al si la plej strang'a'j'n bild'o'j'n pri tio, kiel la strat'o antaŭ'e kred'ebl'e aspekt'is kun si'a'j ŝtup'ar'o'j, balkon'aĵ'o'j kaj pint'a'j fronton'o'j, En si'a spirit'o li pov'is vid'i soldat'o'j'n kun halebard'o'j kaj tegment'a'j'n de'flu'il'o'j'n, kiu'j etend'iĝ'is en form'o de drak'o'j kaj serpent'o'j. La dom'o est'is tiel bon'a ĝu'o por la okul'o'j! Tie en la dom'o loĝ'is mal'jun'a vir'o; kiu ĉiam ankoraŭ port'is la mal'nova'mod'a'j'n ĝis'genu'a'j'n pantalon'o'j'n, surtut'o'n kun grand'a'j latun'a'j buton'o'j kaj peruk'o'n, pri kiu oni pov'is tuj vid'i, ke ĝi est'as ver'a peruk'o. Ĉiu'maten'e, venad'is al li mal'jun'a hom'o, por ord'aranĝ'i kaj plen'um'i la ir'komisi'o'j'n, krom tio la mal'jun'a vir'o en la ĝis'genu'a'j pantalon'o'j est'is tut'e sol'a en la mal'nov'a dom'o. De temp'o al temp'o li al'ir'ad'is al la fenestr'o kaj el'rigard'ad'is, kaj la mal'grand'a knab'o kap'salut'ad'is li'n, kaj la mal'jun'a vir'o re'salut'ad'is per la kap'o. En tia manier'o ili antaŭ'e kon'at'iĝ'is inter si kaj post'e far'iĝ'is amik'o'j, kvankam ili neniam parol'is unu kun la ali'a, sed tio est'is ja ne grav'a.
La mal'grand'a knab'o aŭd'is, ke li'a'j ge'patr'o'j dir'is: “La mal'jun'a hom'o en tiu dom'o est'as tre bon'stat'a, sed li viv'as tiel terur'e sol'ec'e!”
Unu dimanĉ'o'n la mal'grand'a knab'o en'volv'is i'o'n en pec'o'n da paper'o ir'is mal'supr'e'n antaŭ la pord'o'n, kaj kiam preter'ir'is la mal'jun'a hom'o, kiu plen'um'ad'is la ir'komisi'o'j'n, li dir'is al li: “Aŭskult'u, ĉu vi vol'as al'port'i ĉi tio'n de mi al la mal'jun'a hom'o tie? Mi hav'as du stan'a'j'n soldat'o'j'n, ĉi tio est'as unu el ili; li hav'u ĝi'n, ĉar mi sci'as, ke li est'as tiel tut'e sol'a!”
La viz'ag'o de la mal'jun'a hom'o subit'e far'iĝ'is tut'e gaj'a, li mov'et'is la kap'o'n kaj for'port'is la stan'a'n soldat'o'n en la mal'nov'a'n dom'o'n kontraŭ'e. Baldaŭ de tie ven'is la demand'o, ĉu la mal'grand'a knab'o ne dezir'us mem far'i tie vizit'o'n. Li ricev'is por tio la permes'o'n de si'a'j ge'patr'o'j, kaj tia'manier'e li ven'is en la mal'nov'a'n dom'o'n.
La latun'a'j buton'o'j ĉe la balustrad'o de la ŝtup'ar'o bril'is mult'e pli fort'e ol ordinar'e; oni pov'us supoz'i, ke ili est'as frot'pur'ig'it'a'j por la honor'o de la vizit'ant'o; kaj ŝajn'is, ke la skulpt'it'a'j trumpet'ist'o'j — ĉar ĉe la pord'o trov'iĝ'is trumpet'ist'o'j — blov'as per ĉiu'j fort'o'j, almenaŭ ili'a'j vang'o'j aspekt'is mult'e pli plen'blov'it'a'j ol antaŭ'e. Ili trumpet'is: “Tratteratra! La mal'grand'a knab'o ven'as! Tratteratra!” kaj tiam la pord'o mal'ferm'iĝ'is. La tut'a koridor'o est'is pend'kovr'it'a per mal'nov'a'j portret'o'j, kavalir'o'j en arm'aĵ'o kaj vir'in'o'j en silk'a'j vest'o'j. La arm'aĵ'o'j krakt'int'is kaj la silk'a'j vest'o'j bru'e susur'is! Post'e montr'iĝ'is ŝtup'ar'o, kiu konduk'is mult'e da ŝtup'o'j supr'e'n, kaj kelk'e da ŝtup'o'j mal'supr'e'n, kaj jen oni star'is sur balkon'o. Ĝi est'is tre ruin'a, ĉie montr'iĝ'is grand'a'j tru'o'j kaj long'a'j fend'o'j, el kiu'j kresk'is herb'o kaj foli'o'j, ĉar la tut'a balkon'o kaj la mur'o'j al la flank'o de la kort'o est'is kovr'it'a'j de tiom mult'e da herb'o, ke ĉio aspekt'is kiel ĝarden'o, kvankam tio est'is nur balkon'o. Tie star'is mal'nova'mod'a'j flor'pot'o'j, kiu'j prezent'is vizaĝ'o'j'n kun azen'a'j orel'o'j; sed la flor'o'j est'is tut'e las'it'a'j al si mem kaj kresk'is sovaĝ'e. En unu pot'o trov'iĝ'is diant'o'j, el'ŝov'iĝ'int'a'j ĉiu'flank'e'n, trunk'id'o apud trunk'id'o, kaj ili sci'ig'ad'is tut'e klar'e: “La aer'o mi'n kares'is, la sun'o mi'n kis'is kaj promes'is al mi por dimanĉ'o mal'grand'a'n flor'o'n, mal'grand'a'n flor'o'n por dimanĉ'o!”
De tie oni ir'is en ĉambr'o'n, kies mur'o'j est'is kovr'it'a'j per pork'a led'o. Or'a'j flor'o'j pres'it'a'j sur ĝi, prezent'is agrabl'a'n vid'aĵ'o'n.
parol'is la mur'o'j.
En la ĉambr'o star'is brak'seĝ'o'j kun alt'a'j skulpt'it'a'j dors'o'j kaj kun brak'o'j sur ambaŭ flank'o'j. “Sid'iĝ'u! sid'iĝ'u!” ili parol'is. “Ho, kiel krak'as en mi intern'e! Baldaŭ mi kred'ebl'e ankaŭ ricev'os podagr'o'n, kiel la mal'nov'a ŝrank'o! Podagr'o'n en la dors'o, ho!”
Post tio la mal'grand'a knab'o en'ir'is en la balkon'aĵ'a'n ĉambr'o'n, en kiu sid'is la mal'jun'a vir'o.
“Kor'a'n dank'o'n pro la stan'a soldat'o, mi'a mal'grand'a amik'o!” dir'is la mal'jun'a vir'o, “kaj dank'o'n pro tio, ke vi ven'is al mi!”
“Dank’, dank’!” aŭ “Krak’, krak’!” ek'bru'is ĉiu'j mebl'o'j; ili est'is en tia grand'a nombr'o, ke por rigard'i la mal'grand'a'n knab'o'n, ili unu'j al la ali'a'j preskaŭ bar'is la voj'o'n.
Mez'e sur la mur'o pend'is portret'o de bel'a jun'a kaj viv'em'a vir'in'o, sed en kostum'o de la temp'o'j de la pra'av'o'j, kun pudr'it'a'j har'o'j kaj rigid'a tol'a jup'o. Ŝi ne dir'is “dank’” nek “krak’”, sed ŝi rigard'is la knab'o'n per tre mild'a'j okul'o'j, kaj la knab'o tuj demand'is la mal'jun'a'n vir'o'n: “Kie vi pren'is ŝi'n?”
“De la mal'nov'aĵ'ist'o tie!” dir'is la mal'jun'a vir'o. “Tie pend'as ankoraŭ mult'e da bild'o'j; neni'u ili'n kon'as aŭ interes'iĝ'as pri ili, ĉar la person'o'j, kiu'j'n ili prezent'as, ĉiu'j est'as en'ter'ig'it'a'j; sed en antaŭ'long'a temp'o mi ĉi tiu'n kon'is, nun ŝi est'as mort'int'a kaj jam de du'on'o da jar'cent'o ŝi plu ne ekzist'as sur la ter'o.”
Sub la portret'o pend'is en kadr'o kaj sub vitr'o velk'int'a flor'buked'o; ĝi ver'ŝajn'e ankaŭ hav'is la aĝ'o'n de du'on'o da jar'cent'o, tiel mal'nov'a ĝi aspekt'is. La pendol'o ĉe la grand'a horloĝ'o ir'ad'is tie'n kaj re'e'n, la montr'il'o'j rond'ir'ad'is, kaj ĉio en la ĉambr'o mal'jun'iĝ'ad'is ĉiam pli kaj pli, sed la temp'o flu'is ne rimark'at'e de ili.
“Ĉe mi hejm'e oni dir'as,” komenc'is de'nov'e la mal'grand'a knab'o, “ke vi viv'as terur'e sol'ec'e!”
“Ho,” li respond'is, “la mal'nov'a'j pens'o'j kaj ĉio, kio'n ili vek'as en mi'a anim'o ven'as kaj vizit'as mi'n, kaj nun vi ja ankaŭ ven'is! Mi fart'as tre bon'e!”
Li pren'is de la bret'o bild'o'libr'o'n. Kiom! mult'e oni pov'is tie vid'i! Long'a'j procesi'o'j, plej strang'a'j kaleŝ'o'j, kiu'j en ni'a temp'o jam de tre long'e mal'aper'is sur la strat'o'j; lud'kart'o'j, sur kiu'j la bild'o'j prezent'is soldat'o'j'n kaj urb'an'o'j'n kun flirt'ant'a'j standard'o'j; la bild'o'j de la tajlor'o'j est'is kun tond'il'o, kiu est'is ten'at'a de du leon'o'j, kaj la bild'o'j de la bot'ist'o'j hav'is ne bot'o'n, sed agl'o'n kaj ankoraŭ du'kap'a'n, ĉar la bot'ist'o'j dev'as ĉio'n hav'i tiel, ke ili pov'u dir'i: tio est'as par'o. Ho, kia bild'o'libr'o ĝi est'is!
La mal'jun'a vir'o ir'is en la apud'a'n ĉambr'o'n, por pren'i konfit'aĵ'o'n, pom'o'j'n kaj nuks'o'j'n; por mal'grand'a knab'o tie en la mal'nov'a dom'o tut'e ne est'is mal'bon'e.
“Mi ne pov'as el'ten'i!” subit'e dir'is la stan'a soldat'o, kiu star'is sur la komod'o; “ĉi tie est'as tiel sol'ec'e kaj mal'gaj'e; ne, kiam oni al'kutim'iĝ'is al famili'a viv'o, oni tut'e ne pov'as al'kutim'iĝ'i al la tim'vek'ant'a silent'o en ĉi tiu dom'o! Mi ne pov'as tio'n el'ten'i! La tag'o pas'as tiel mal'rapid'e kaj la nokt'o ankoraŭ pli mal'rapid'e. Ĉi tie tut'e ne est'as tiel, kiel tie ĉe vi, kie vi'a patr'o kaj vi'a patr'in'o tiel vigl'e babil'as kaj kie vi kun vi'a'j kar'a'j ge'frat'o'j far'as tiel bel'a'n bru'eg'ad'o'n. H0, kiel sol'ec'e est'as ĉe la mal'jun'a vir'o! Ĉu vi pens'as, ke iu don'as al li kis'o'n? Ĉu vi pens'as, ke li ricev'as kares'a'j'n rigard'o'j'n aŭ krist'nask'a'n arb'o'n? Li'n atend'as ankoraŭ nur mal'varm'a tomb'o! Mi ne pov'as tio'n el'ten'i!”
“Vi ne dev'as prezent'i al vi vi'a'n situaci'o'n en tia nigr'a kolor'o!” dir'is la mal'grand'a knab'o; “al mi ŝajn'as, ke ĉi tie est'as tre bel'e, des pli ke ĉiu'j mal'nov'a'j pens'o'j kaj ĉio, kio'n ili vek'as en la anim'o de la mal'jun'a vir'o, ven'as vizit'e!”
“Sed ili'n mi ne vid'as kaj ne kon'as!” dir'is la stan'a soldat'o; “mi ne pov'as el'ten'i!”
“Vi dev'as!” respond'is la mal'grand'a knab'o.
La mal'jun'a vir'o aper'is nun de'nov'e kun plej gaj'a vizaĝ'o; kun plej bon'a konfit'aĵ'o, kun pom'o'j kaj nuks'o'j, kaj tial la mal'grand'a knab'o plu ne pens'is pri la stan'a soldat'o.
Feliĉ'a kaj kontent'eg'a la mal'grand'a knab'o ven'is hejm'e'n. Tag'o'j kaj semajn'o'j pas'is de tiu temp'o, kaj al la mal'nov'a dom'o kaj el la mal'nov'a dom'o oni amik'e kap'salut'ad'is si'n reciprok'e; post'e la mal'grand'a knab'o de'nov'e tie'n ven'is.
La skulpt'it'a'j trumpet'ist'o'j trumpet'is: “Tratteratra! la mal'grand'a knab'o ven'is! tratteratra!” La glav'o'j kaj arm'aĵ'o'j sur la portret'o'j de la pra'patr'o'j krakt'int'is, la silk'a'j vest'o'j bru'e susur'is, la pork'a led'o babil'is, kaj la mal'nov'a'j seĝ'o'j hav'is artr'it'o'n en la dors'o: “Aj!” Est'is tut'e tiel sam'e, kiel la unu'a'n foj'o'n, ĉar tie, ed tiu dom'o, unu tag'o pas'ad'is kiel la ali'a kaj unu hor'o kiel la ali'a.
“Mi ne pov'as el'ten'i!” dir'is la stan'a soldat'o, “mi plor'is per stan'o! Ĉi tie est'as tro mal'gaj'e! Mi prefer'us ir'i en milit'o'n kaj perd'i la man'o'j'n kaj la pied'o'j'n! Tio almenaŭ est'us ŝanĝ'o. Mi ne pov'as el'ten'i. Nun mi sci'as, kio'n tio signif'as, ricev'i vizit'o'n de si'a'j mal'nov'a'j pens'o'j kaj de ĉio, kio'n ili pov'as vek'i en la anim'o. Mi ricev'is la vizit'o'n de mi'a'j pens'o'j, kaj vi pov'as kred'i al mi, ke tio por long'a temp'o ne don'as plezur'o'n. En la fin'o mi est'is jam pret'a mal'supr'e'n'salt'i de la komod'o. Vi'n ĉiu'j'n tie en la dom'o kontraŭ'e mi vid'is tiel klar'e, kvazaŭ vi efektiv'e est'us ĉi tie. Tio est'is de'nov'e la dimanĉ'a maten'o, kiu'n vi kred'ebl'e ankoraŭ memor'as. Vi, infan'o'j, star'is ĉiu'j antaŭ la tabl'o kaj kant'is la sankt'a'n kant'o'n; kiu'n vi kant'as ordinar'e ĉiu'maten'e. Vi star'is pi'e kun kun'met'it'a'j man'o'j, la patr'o kaj la patr'in'o est'is tiel sam'e en solen'a spirit'stat'o kaj subit'e la pord'o mal'ferm'iĝ'is, kaj oni en'port'is la mal'grand'a'n frat'in'o'n Marion, kiu ne hav'as ankoraŭ la aĝ'o'n de du jar'o'j kaj ĉiam danc'as; kiam ŝi nur aŭd'as ia'spec'a'n muzik'o'n aŭ kant'o'n. Kvankam oni pen'is de'ten'i ŝi'n de tio, ŝi tamen komenc'is danc'i, sed ŝi tut'e ne pov'is al'konform'iĝ'i al la takt'o; ĉar la ton'o'j de la sankt'a kant'o est'is tro tir'at'a'j. Tial ŝi star'is antaŭ'e sur unu pied'et'o kaj klin'is la kap'o'n tut'e antaŭ'e'n, kaj post'e sur la ali'a pied'o de'nov'e klin'ant'e la kap'o'n tut'e antaŭ'e'n, sed ĉio ĉi tio ne al'akord'iĝ'is. Vi ĉiu'j star'is tre serioz'e, kvankam tio est'is por vi tre mal'facil'a, sed mi intern'e dev'is tiel fort'e rid'i, ke mi de'fal'is de la tabl'o kaj bat'is al mi tuber'o'n; kiu'n mi ĝis nun ankoraŭ hav'as, ĉar est'is ne dec'e, ke mi rid'is. Sed la tut'aĵ'o de'nov'e pas'as antaŭ mi kun'e kun ĉio, kio'n mi de'post tiam tra'viv'is. Tio kred'ebl'e est'as la mal'nov'a'j pens'o'j kaj tio, kio'n ili vek'as en la anim'o. Rakont'u al mi, ĉu vi dimanĉ'e ankoraŭ kant'as? Rakont'u al mi i'o'n pri la mal'grand'a Mario! Kaj kiel fart'as mi'a kamarad'o, la ali'a stan'a soldat'o? Jes, li est'as ver'e feliĉ'a! Mi ne pov'as el'ten'i!”
“Vi est'as for'donac'it'a!” dir'is la mal'grand'a knab'o; “vi dev'as rest'i. Ĉu vi ne pov'as tio'n kompren'i?”
La mal'jun'a vir'o ven'is kun kest'o, en kiu oni pov'is vid'i mult'e: tie est'is dom'et'o'j el kreto kaj skatol'o'j de balzam'o kaj mal'nov'a'j kart'o'j, tiel grand'a'j kaj tiel or'it'a'j, kiel oni nun neniam vid'as plu. La en'hav'o'n de grand'a kest'o'j oni tra'rigard'is, kaj ankaŭ la fortepian'o'n oni mal'ferm'is. La intern'a flank'o de la kovr'il'o est'is ornam'it'a per pejzaĝ'o, kaj nur raŭk'e son'is la ton'o'j, kiu'j'n la mal'jun'a vir'o el'ig'is; post'e li mal'laŭt'e kant'et'is por si mem iu'n kant'o'n.
“Jes, tio'n ŝi kant'is!” li dir'is, kaj ĉe tio li mov'et'is la kap'o'n al ŝi'a portret'o, kiu'n li aĉet'is de la mal'nov'aĵ'ist'o, kaj hel'e ek'lum'is ĉe tio la okul'o'j de la mal'jun'a vir'o.
“Mi vol'as en milit'o'n! Mi vol'as en milit'o'n!” kri'is la stan'a soldat'o tiel laŭt'e, kiel li pov'is, kaj li ĵet'is si'n rekt'e sur la plank'o'n.
Ha, kie li mal'aper'is! La mal'jun'a vir'o serĉ'is, la mal'grand'a knab'o serĉ'is, sed li mal'aper'is kaj li rest'is mal'aper'int'a. “Mi li'n jam trov'os!” dir'is la mal'jun'ul'o, sed li neniam plu li'n trov'is, la plank'o hav'is tro mult'e da tru'o'j kaj fend'o'j. La stan'a soldat'o fal'is tra fend'o'n kaj kuŝ'is nun en ne'ferm'it'a tomb'o.
La tag'o pas'is, la mal'grand'a knab'o ven'is hejm'e'n, kaj semajn'o'j post semajn'o'j pas'is. La fenestr'o'j fort'e kovr'iĝ'is per glaci'o. La mal'grand'a knab'o dev'is long'e sid'i kaj vapor'blov'i sur la fenestr'o'j'n, por ricev'i tru'o'n, tra kiu li pov'us rigard'i al la mal'nov'a dom'o kontraŭ'e. Tie la neĝ'o en'penetr'is en ĉiu'j'n volv'aĵ'o'j'n kaj sur'skrib'o'j'n: la tut'a ŝtup'ar'o est'is uln'o'alt'e kovr'it'a de neĝ'o, kvazaŭ neni'u loĝ'us en tiu dom'o. Tie efektiv'e neni'u loĝ'is, la mal'jun'a vir'o mort'is.
Vesper'e antaŭ la pord'o halt'is vetur'il'o, kaj sur ĝi oni li'n en li'a mal'vast'a ĉerk'o for'vetur'ig'is en la kamp'ar'o'n, por ripoz'ig'i li'n tie en li'a hered'a tomb'o. Tiel li nun vetur'is, sed neni'u akompan'is li'n, ĉar ĉiu'j li'a'j amik'o'j est'is jam mort'int'a'j. Nur la mal'grand'a knab'o ĉe la preter'vetur'ad'o de la vetur'il'o send'is al ĝi per'fingr'a'n kis'o'n.
Kelk'e da tag'o'j post'e en la mal'nov'a dom'o est'is aranĝ'it'a aŭkci'a vend'ad'o. La mal'grand'a knab'o vid'is el si'a fenestr'o, kiel oni ĉio'n for'port'is: la mal'nov'a'j'n kavalir'o'j'n kaj la mal'nov'a'j'n sinjor'in'o'j'n, la flor'pot'o'j'n kun la long'a'j orel'o'j, la mal'nov'a'j'n seĝ'o'j'n kaj la mal'nov'a'j'n ŝrank'o'j'n. Ĉio dis'iĝ'is, unu'j objekt'o'j ven'is en unu'j'n man'o'j'n, ali'a'j en ali'a'j'n man'o'j'n. Ŝi'a portret'o, kiu'n li est'is trov'int'a ĉe la mal'nov'aĵ'ist'o, migr'is re'turn'e al la mal'nov'aĵ'ist'o, kaj tie ĝi rest'is por ĉiam, ĉar neni'u plu kon'is la vir'in'o'n kaj neni'u interes'iĝ'is pri la mal'nov'a bild'o.
En la printemp'o oni detru'is la mal'nov'a'n dom'o'n mem, ĉar ĝi est'is nur mal'nov'a mason'aĵ'o, kiel dir'is la hom'o'j. El la strat'o oni pov'is rigard'i rekt'e en la ĉambr'o'n kun la pork'led'a'j tapet'o'j, kiu'j est'is de'ŝir'it'a'j en form'o de ĉifon'o'j; la verd'aĵ'o de la balkon'o sovaĝ'e pend'is ĉirkaŭ la fal'ant'a'j trab'o'j. Tiel ĉio tie est'is eben'ig'it'a kun la ter'o.
“Oni bon'e far'is!” dir'is la najbar'a'j dom'o'j.
Sur la sam'a ter'pec'o oni konstru'is bel'a'n dom'o'n kun grand'a'j fenestr'o'j kaj blank'a'j glat'a'j mur'o'j, sed en la antaŭ'a part'o, kie est'is star'int'a la mal'nov'a dom'o, oni aranĝ'is mal'grand'a'n ĝarden'o'n, kaj al la najbar'a'j mur'o'j supr'e'n'volv'iĝ'is branĉ'o'j de sovaĝ'a'j vin'ber'o'j. La ĝarden'o'n ĉirkaŭ'is fer'a krad'a bar'il'o kun bel'a pord'o, antaŭ kiu la hom'o'j oft'e halt'ad'is kaj en'rigard'ad'is. Amas'e balanc'iĝ'ad'is la paser'o'j sur la vin'ber'branĉ'o'j kaj babil'ad'is inter si en si'a lingv'o tiel bon'e, kiel ili pov'is, sed ne pri la mal'nov'a dom'o, kiu'n ili plu ne memor'is.
Pas'is mult'e da jar'o'j; el la mal'grand'a knab'o far'iĝ'is vir'o, brav'a vir'o, kiu kaŭz'ad'is al si'a'j ge'patr'o'j nur ĝoj'o'n. Li viv'is kun si'a jun'a edz'in'o ankoraŭ la miel'a'n temp'o'n, kaj li en'loĝ'iĝ'is kun ŝi en tiu dom'o, antaŭ kiu trov'iĝ'is la ĝarden'o. Unu foj'o'n li star'is apud ŝi, kiam ŝi plant'is simpl'a'n kamp'a'n flor'o'n, kiu plaĉ'is al ŝi. Ŝi plant'is ĝi'n per si'a propr'a mal'grand'a man'o kaj al'bat'is la ter'o'n per la fingr'o'j. “Aj!” Kio tio est'is? Ŝi pik'vund'is si'n. La pint'o el'star'is el la mol'a ter'o.
Tio est'is — jes, prezent'u al vi! — tio est'is la stan'a soldat'o, la sam'a, kiu iam perd'iĝ'is tie ĉe la mal'jun'a vir'o, iom post iom tra'glit'is tra trab'o'j kaj rub'o kaj dum mult'e da jar'o'j kuŝ'is en la ter'o.
La jun'a vir'in'o viŝ'is la soldat'o'n antaŭ'e per verd'a foli'o kaj post'e per si'a delikat'a poŝ'tuk'o, de kiu ir'is tre agrabl'a bon'odor'o; la stan'a soldat'o hav'is la impres'o'n kvazaŭ li vek'iĝ'is el profund'a sven'o.
“Montr'u li'n al mi!” dir'is, la jun'a vir'o, rid'is kaj balanc'is la kap'o'n. “La sam'a li kred'ebl'e cert'e ne est'as, sed li re'memor'ig'as al mi histori'o'n, kiu'n mi hav'is kun stan'a soldat'o, kiam mi est'is ankoraŭ mal'grand'a knab'o!” Kaj li rakont'is al si'a edz'in'o pri la mal'nov'a dom'o kaj la mal'jun'a vir'o kaj pri la stan'a soldat'o, kiu'n li send'is al tiu, ĉar li est'is tiel terur'e sol'a. Li rakont'is tio'n tiel klar'bild'e, kvazaŭ tio okaz'us nun antaŭ ili'a'j okul'o'j, tiel ke ĉe la jun'a vir'in'o aper'is en la okul'o'j larm'o'j pri mal'nov'a dom'o kaj la mal'jun'a vir'o.
“Est'as tamen ebl'e, ke tio est'as la sam'a stan'a soldat'o!” ŝi dir'is, “Mi konserv'os li'n kaj konserv'os ankaŭ en la memor'o ĉio'n, kio'n vi rakont'is al mi. Sed la tomb'o'n de la mal'jun'a vir'o vi dev'as montr'i al mi!”
“Nu ĝi'n mi ne kon'as,” li dir'is, “kaj neni'u ĝi'n kon'as! Ĉiu'j li'a'j amik'o'j est'is mort'int'a'j, neni'u li'n fleg'is, kaj mi est'is ja mal'grand'a knab'o.”
“Kiel terur'e sol'a li kred'ebl'e est'is!” ŝi ek'kri'is.
“Terur'e sol'a!” dir'is la stan'a soldat'o, “tamen est'as tre bel'e, se oni ne est'as forges'it'a!”
“Tre bel'e!” dir'is io tut'e apud'e de ili, sed krom la stan'a soldat'o neni'u vid'is, ke tio est'is ĉifon'o de la pork'led'a tapet'o. Si'a'n tut'a'n or'it'aĵ'o'n ĝi perd'is, ĝi aspekt'is kiel mal'sek'a ter'o, sed si'a'n opini'o'n ĝi tamen konserv'is kaj esprim'is ĝi'n:
Sed la stan'a soldat'o tio'n ne kred'is.
Vi cert'e ja kon'as grand'ig'a'n vitr'o'n, rond'a'n vitr'o'n, kiu ĉio'n far'as cent'obl'e pli grand'a ol ĝi est'as en efektiv'ec'o? Se oni ĝi'n pren'as kaj ten'as antaŭ la okul'o kaj rigard'as tra ĝi akv'o'gut'o'n el la lag'et'o, tiam oni vid'as pli ol mil'o'n da strang'a'j best'et'o'j, kiu'j'n oni ordinar'e neniam vid'as en la akv'o, sed kiu'j ver'e kaj efektiv'e tie trov'iĝ'as. Tio aspekt'as preskaŭ kiel tut'a teler'o plen'a de krab'o'j, kiu'j ramp'as unu'j sur kaj inter la ali'a'j kaj est'as tiel manĝ'eg'em'a'j, ke ili de'ŝir'as unu'j al la ali'a'j la man'o'j'n kaj pied'o'j'n, angul'o'j'n kaj rond'o'j'n, kaj malgraŭ tio ili est'as si'a'manier'e gaj'a'j kaj vigl'a'j.
Nu, est'is iam hom'o, kiu'n ĉiu'j nom'is Juk'o-Pik'o, tiel li est'is nom'at'a. Li ĉiam vol'is el ĉio hav'i la plej bon'a'n, kaj se li ne pov'is tio'n hav'i simpl'e, li pren'is ĝi'n per sorĉ'ad'o.
Jen li sid'as unu tag'o'n kaj ten'as si'a'n grand'ig'a'n vitr'o'n antaŭ la okul'o kaj rigard'as akv'o'gut'o'n, kiu'n li pren'is el strat'a marĉ'et'o. Ha, kia barakt'ad'o tie est'is! Ĉiu'j mil'o'j da infuzori'o'j barakt'ad'is, salt'ad'is, ĉirkaŭ'ŝir'ad'is kaj manĝ'ad'is unu la ali'a'n.
“Sed tio est'as ja tut'e abomen'ind'a!” ek'kri'is la mal'jun'a Juk'o-Pik'o; “ĉu oni ne pov'as admon'i ili'n, ke ili viv'u inter si en pac'o kaj trankvil'ec'o, kaj aranĝ'i, ke neni'u el ili miks'u si'n en la afer'o'j'n de la ali'a'j!” Li pens'is kaj pens'is, sed li ne trov'is rimed'o'n, kaj tial li dev'is sorĉ'i. “Mi dev'as don'i al ili kolor'o'n, por ke ili far'iĝ'u re'kon'ebl'a'j!” li dir'is, kaj li en'verŝ'et'is tre mal'grand'a'n gut'o'n da ruĝ'vin'simil'a fluid'aĵ'o en la akv'o'gut'o'n, sed tio est'is plej bon'spec'a sang'o de sorĉ'ist'in'o. Tiam ĉiu'j tiu'j strang'a'j best'et'o'j en si'a tut'a korp'o far'iĝ'is roz'kolor'a'j; la gut'o ricev'is la aspekt'o'n de tut'a urb'o, sur kies strat'o'j svarm'is nud'a'j sovaĝ'a'j hom'o'j.
“Kio'n vi tie hav'as?” demand'is ali'a mal'jun'a sorĉ'ist'o, kiu ne hav'is nom'o'n, en kio ĝust'e konsist'is li'a bon'ton'ec'o.
“Se vi pov'os diven'i, kio tio est'as,” respond'is Juk'o-Pik'o, “tiam mi ĝi'n donac'os al vi; sed oni ne pov'as tio'n facil'e diven'i, se oni tio'n ne sci'as!”
La sorĉ'ist'o, kiu ne hav'is nom'o'n ek'rigard'is tra la grand'ig'a vitr'o. Tio aspekt'is efektiv'e kiel grand'a urb'o, en kiu ĉiu'j hom'o'j kur'ad'is sen vest'o'j. Est'is terur'e, sed ankoraŭ pli terur'e est'is vid'i, kiel unu puŝ'as kaj frap'as la ali'a'n, kiel ili reciprok'e si'n pinĉ'as kaj tir'as, mord'as kaj ŝir'as. Kio est'is mal'supr'e, flug'is supr'e'n, kio est'is supr'e, fal'is mal'supr'e'n. “vid'u, vid'u! Li'a krur'o est'as pli long'a ol mi'a! Baf! Ĝi'n for!” Jen est'as unu, kiu hav'as mal'grand'a'n el'kresk'aĵ'o'n mal'antaŭ la orel'o, mal'grand'a'n sen'kulp'a'n el'kresk'aĵ'o'n, sed ĝi dolor'as li'n, kaj tial ĝi plu ne dolor'u. Kaj li ek'hak'is li'n kaj ŝir'is li'n kaj for'manĝ'is li'n pro la mal'grand'a el'kresk'aĵ'o. Jen unu sid'is silent'e kiel jun'a knab'in'o kaj dezir'is nur, ke oni las'u li'n en trankvil'o kaj pac'o. Sed la jun'a knab'in'o nepr'e dev'is el'ir'i, kaj ili tir'is ŝi'n kaj dis'ŝir'is ŝi'n kaj for'manĝ'is ŝi'n.
“Tio est'as tre amuz'a!” dir'is la sorĉ'ist'o.
“Jes, sed kio tio est'as laŭ vi'a opini'o?” demand'is Juk'o-Pik'o. “Ĉu vi pov'as tio'n diven'i?”
“Tio'n oni vid'as ja klar'e!” dir'is la ali'a. “Tio est'as Kopenhago aŭ ia ali'a grand'a urb'o, ili ja ĉiu'j est'as egal'a'j unu al la ali'a. Grand'a urb'o tio est'as!”
“Tio est'as akv'o el strat'a marĉ'et'o!” dir'is Juk'o-Pik'o.
Ĉi tie en ni'a land'o la plej grand'a verd'a foli'o cert'e est'as la foli'o. de lap'o. Se oni ten'as ĝi'n antaŭ si'a korp'o, ĝi pov'as perfekt'e serv'i kiel antaŭ'tuk'o, kaj se oni met'as ĝi'n sur la kap'o'n, ĝi en pluv'a veter'o far'as tia'j'n sam'a'j'n serv'o'j'n kiel pluv'ombrel'o, ĉar ĝi est'as terur'e grand'a. Neniam lap'o kresk'as sol'a, ne, kie unu kresk'as, tie kresk'as ankaŭ ali'a'j; ĝi est'as io bel'eg'a, kaj la tut'a bel'eg'aĵ'o est'as manĝ'aĵ'o por limak'o'j. La grand'a'j blank'a'j limak'o'j, kiu'j en la antikv'a'j temp'o'j prezent'is am'at'a'n manĝ'aĵ'o'n. de alt'klas'a'j hom'o'j kaj ankoraŭ nun en Ital'uj'o est'as rigard'at'a'j kiel plezur'e uz'at'a fast'a manĝ'aĵ'o, bon'e labor'is sur la lap'o'j kaj dir'is: “He, kiel bon'gust'a ĝi est'as!” ĉar ili rigard'is ĝi'n kiel la plej bon'gust'a'n manĝ'aĵ'o'n; ili viv'is de foli'o'j de lap'o'j, kaj por tio la lap'o'j est'is sem'at'a'j.
La afer'o est'is en proksim'ec'o de mal'nov'a kavalir'a bien'o; kie oni plu, ne manĝ'is limak'o'j'n kaj kie ili tut'e el'mort'is; la lap'o'j tamen ne el'mort'is, ili kresk'is kaj kresk'is sur ĉiu'j voj'et'o'j kaj bed'o'j, oni tut'e plu ne pov'is help'i al si kontraŭ ili, tie est'is ver'a arb'ar'o da lap'o'j. Tie aŭ ali'e star'is sol'a pom'arb'o aŭ prun'arb'o, sen tio oni neniam pov'us suspekt'i, ke tio est'as ĝarden'o. Ĉie est'is lap'o'j, kaj tie loĝ'is la du last'a'j tre mal'jun'a'j limak'o'j.
Kia'n aĝ'o'n ili hav'is, ili mem ne sci'is, sed ili ankoraŭ tre bon'e memor'is, ke est'is iam mult'e pli da ili, ke ili de'ven'as el famili'o, kiu en'migr'is el fremd'a'j land'o'j, kaj ke por ili kaj por ili'a'j sam'gent'an'o'j est'is plant'it'a la tut'a arb'ar'o. Ekster'e de la arb'ar'o ili neniam est'is; tamen al ili ne est'is ne'sci'at'e, ke en la mond'o trov'iĝ'as ankoraŭ io ali'a, kio est'as nom'at'a kavalir'a bien'o. Tie supr'e oni est'as kuir'at'a, de kio oni far'iĝ'as nigr'a, kaj post'e oni est'as met'at'a sur arĝent'a'n plad'o'n; sed kio okaz'as plu'e, tio'n ili ne sci'is. Ceter'e, kio'n tio signif'as, est'i kuir'at'a kaj kuŝ'i sur arĝent'a plad'o, tio'n ili ne pov'is prezent'i al si, sed ia ne'klar'a sent'o dir'is al ili, ke tio kred'ebl'e est'as io bel'eg'a kaj tre honor'a. Nek la maj'skarab'o'j, nek la buf'o'j aŭ lumbrik'o'j, kiu'j'n ili demand'is pri tio, pov'is don'i al ili inform'o'n pri tio, neni'u el ili est'is kuir'it'a aŭ kuŝ'is sur arĝent'a plad'o.
La mal'jun'a'j blank'a'j limak'o'j est'is la plej honor'ind'a'j en la mond'o, kiel ili tre bon'e sci'is; nur por ili ekzist'is la arb'ar'o, kaj la kavalir'a bien'o ekzist'is por tio, ke ili pov'u est'i kuir'at'a'j kaj met'at'a'j sur arĝent'a'n plad'o'n.
Ili viv'is nun tre sol'ec'e kaj feliĉ'a, kaj ĉar ili ne hav'is infan'o'j'n, tial ili adopt'is mal'grand'a'n simpl'a'n limak'o'n, kiu'n ili eduk'is kiel si'a'n propr'a'n infan'o'n. La et'ul'o tamen ne vol'is kresk'i, ĉar ĝi est'is de tro mal'alt'a de'ven'o. Sed la mal'jun'a'j limak'o'j, precip'e la patr'in'o, opini'is, ke ili tamen rimark'as i'a'n pli'grand'iĝ'o'n, kaj la patr'in'o pet'is la patr'o'n, ke se li ne pov'as vid'i, li pri'palp'u la mal'grand'a'n konk'o'n de la limak'o, kaj li pri'palp'is kaj trov'is, ke la patr'in'o est'as prav'a.
Unu tag'o'n est'is fort'a pluv'o.
“Aŭskult'u, kiel sur la lap'o'j frap'as kaj plaŭd'as!” dir'is la limak'o-patr'o.
“Jen ven'as jam guf'o'j!” dir'is la limak'o-patr'in'o. “Ili jam kur'as mal'supr'e'n laŭ'long'e de la trunk'o! Vi vid'os, kiel mal'sek'e ĉi tie far'iĝ'os. Mi est'as tre ĝoj'a, ke ni posed'as ni'a'n bon'a'n dom'o'n kaj la et'ul'o ankaŭ hav'as si'a'n. Pri ni est'as kompren'ebl'e pli bon'e zorg'it'e ol pri ĉiu'j ceter'a'j kre'it'aĵ'o'j, kaj el tio oni pov'as vid'i, ke al ni aparten'as la reg'ad'o en la mond'o! De la moment'o de ni'a nask'iĝ'o ni posed'as dom'o'n, kaj la lap'a arb'ar'o est'as plant'it'a por ni! Mi vol'us nur sci'i, kiel mal'proksim'e ĝi etend'iĝ'as kaj kio est'as ekster'e de ĝi!”
“Ekster'e est'as neni'o!” dir'is la limak'o-patr'o. “Pli bon'e ol ĉe ni neni'e pov'as est'i, kaj mi hav'as neni'o'n por dezir'i!”
“Jes,” dir'is la patr'in'o, “mi vol'us ven'i en la kavalir'a'n bien'o'n, est'i kuir'at'a kaj met'at'a sur arĝent'a'n plad'o'n; tio est'is la sort'o de ĉiu'j ni'a'j pra'patr'o'j, kaj vi pov'as kred'i al mi, ke tio en'hav'as en si i'o'n tut'e ekster'ordinar'a'n!”
“La kastel'o ebl'e ruin'iĝ'is,” dir'is la limak'o-patr'o, “aŭ la lap'a arb'ar'o super'kresk'is ĝi'n tiel, ke la hom'o'j ne pov'as plu el'ir'i. Oni ankaŭ tut'e ne bezon'as rapid'i, sed tio est'as jam vi'a natur'o, vi ĉiam rapid'as tiel terur'e, kaj la et'ul'o ankaŭ jam komenc'as tiel ag'i. En la daŭr'o de tri tag'o'j li ja supr'e'n'ramp'is la trunk'o'n; mi ricev'as kap'turn'o'n, kiam mi nur supr'e'n'rigard'as al li!”
“Ne insult'u!” dir'is la limak'o-patr'in'o, “li ramp'as tiel si'n'gard'e, li cert'e ankoraŭ hav'ig'os al ni ĝoj'o'n; ni hav'as ja neni'o'n ali'a'n, por kio ni pov'us viv'i! Sed ĉu vi pens'is jam pri tio, kie ni pren'os por li edz'in'o'n? Ĉu vi ne opini'as, ke mal'proksim'e, mal'proksim'e en la lap'a arb'ar'o trov'iĝ'as ankoraŭ iu el ni'a spec'o?”
“Nigr'a'j limak'o'j, mi opini'as, kred'ebl'e trov'iĝ'as en grand'a kvant'o,” dir'is la mal'jun'ul'o, “nigr'a'j limak'o'j sen dom'o, sed ili malgraŭ si'a si'n'tro'taks'ec'o aparten'as al la simpl'a popol'o. Ni tamen pov'as komisi'i tio'n al la formik'o'j; ili kur'ad'as tie'n kaj re'e'n, kvazaŭ ili hav'us i'a'n labor'o'n; ili cert'e sci'as pri ia edz'in'o por ni'a limak'et'o!”
“Ver'e, mi sci'as pri unu plej bel'a!” dir'is unu formik'o; “sed mi tim'as, ke oni ne pov'os tio'n aranĝ'i, ĉar la afer'o koncern'as reĝ'id'in'o'n!”
“Tio ne mal'help'as!” dir'is la ge'mal'jun'ul'o'j. “Ĉu ŝi hav'as dom'o'n?”
“Ŝi hav'as palac'o'n!” dir'is la formik'o, “la plej bel'a'n formik'a'n palac'o'n kun sep'cent koridor'o'j.”
“Ne, mi tre dank'as!” dir'is la limak'o-patr'in'o, “ni ne vol'as, ke ni'a fil'o ir'u en formik'a'n amas'o'n! Se vi sci'as neni'o'n pli bon'a'n, tiam ni ni'n turn'os al la blank'a'j kul'o'j; ili flug'ad'as mal'proksim'e'n en pluv'o kaj en sun'a lum'o, kaj ili kon'as la lap'a'n arb'ar'o'n de intern'e kaj de ekster'e!”
“Ni hav'as edz'in'o'n por li!” dir'is la kul'o'j. “Cent hom'a'j'n paŝ'o'j'n de ĉi tie sid'as sur gros'arb'et'aĵ'o mal'grand'a limak'in'o kun dom'o; ŝi star'as en la viv'o tut'e sol'e, kaj ŝi hav'as sufiĉ'a'n aĝ'o'n, por edz'in'iĝ'i. Est'as nur cent hom'a'j paŝ'o'j de ĉi tie!”
“Bon'e, ŝi ven'u al li!” dir'is la ge'mal'jun'ul'o'j; “li hav'as lap'a'n arb'ar'o'n, kaj ŝi hav'as nur unu arb'et'aĵ'o'n!”
Kaj oni ven'ig'is la mal'grand'a'n limak'a'n fraŭl'in'o'n. Pas'is ok tag'o'j ĝis ĝi'a al'ven'o, sed tio ĝust'e est'is la plej eminent'a; per tio ŝi pruv'is, ke en ŝi flu'as ver'a limak'a sang'o.
Post tio oni aranĝ'is la edz'iĝ'a'n fest'o'n. Ses lampir'o'j lum'is tiel bon'e, kiel ili pov'is; krom tio la solen'o pas'is tut'e silent'e, ĉar la mal'jun'a'j limak'o'j ne pov'is toler'i bru'o'n kaj gaj'ec'o'n. Sed anstataŭ'e la limak'o-patr'in'o far'is bel'a'n parol'o'n; la patr'o ne pov'is; li est'is tro emoci'it'a; kaj post'e ili trans'don'is al ili kiel hered'aĵ'o'n la tut'a'n lap'a'n arb'ar'o'n kaj ripet'is tio'n, kio'n ili ĉiam dir'ad'is, ke tiu arb'ar'o est'as la plej bon'a aĵ'o en la mond'o, kaj ke ili viv'os honest'e kaj estim'ind'e kaj mult'obl'iĝ'os; tiam ili kaj ili'a'j infan'o'j iam ven'os en la palac'o'n, est'os kuir'at'a'j ĝis'nigr'e kaj met'at'a'j sur arĝent'a'n plad'o'n.
Post la fin'o de la parol'o la ge'mal'jun'ul'o'j ramp'is en si'a'j'n dom'o'j'n kaj neniam plu el'ven'is; ili dorm'is. La jun'a limak'a par'o reg'is en la arb'ar'o kaj ricev'is grand'nombr'a'n id'ar'o'n, sed neniam oni ili'n kuir'is kaj neniam oni ili'n met'is sur arĝent'a'n plad'o'n; kaj de tio ili konklud'is ke la palac'o dis'fal'is kaj ĉiu'j hom'o'j en la mond'o mort'is; kaj ĉar neni'u al ili kontraŭ'parol'is, tio kompren'ebl'e est'is rigard'at'a kiel ver'aĵ'o. La pluv'o frap'ad'is la lap'a'j'n foli'o'j'n, por far'i al ili tambur'a'n muzik'o'n, la sun'o lum'ad'is, por aranĝ'i por ili en la lap'a arb'ar'o mar'o'n da lum'o, kaj ili est'is tre feliĉ'a'j, kaj la tut'a famili'o sent'is si'n feliĉ'a, kaj tia ĝi efektiv'e est'is.